Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu lý luận chung về hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo và thực tiễn quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương, từ đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho thanh thiếu niên Thành phố Hải Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN MINH PHƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN THÔNG QUA KHÓA HỌC HÈ TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN MINH PHƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN THÔNG QUA KHÓA HỌC HÈ TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phó Đức Hòa THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Thái Nguyên, ngày 19 tháng 4 năm 2016 TÁC GIẢ Nguyễn Minh Phương Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, phòng Đào tạo, các thầy cô giáo khoa Tâm lý giáo dục, trường Đại hoạc Sư phạm Thái Nguyên đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu, tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn thành khóa học. Em cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới PGS. TS. Phó Đức Hòa, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Nhân dịp này, con xin thành kính tri ân công đức tới Quý cấp lãnh đạo Giáo hội Phật giáo và huynh đệ đồng tu đã cung cấp tài liệu, động viên, khích lệ và giúp đỡ về mọi mặt trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô các trường THCS, phụ huynh và thanh thiếu niên học sinh trên địa bàn thành phố Hải Dương đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi khảo sát thực trạng luận văn. Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, chắc chắn luận văn tốt nghiệp của em không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo để luận văn của em được hoàn chỉnh hơn. Thái Nguyên, ngày 19 tháng 4 năm 2016 TÁC GIẢ Nguyễn Minh Phương Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC............................................................................................................iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ .................................................................... v MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO ............................ 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7 1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 7 1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm công cụ........................................................................... 11 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 11 1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 15 1.2.3. Hoạt động giáo dục .................................................................................. 16 1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục ..................................................................... 18 1.3. Hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè ....... 20 1.3.1. Những đặc trưng tâm sinh lý của thanh thiếu niên hiện nay ................... 20 1.3.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục cho thanh thiếu niên ......................... 23 1.3.3. Hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo ............................................................................. 23 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.4. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo .................................................. 33 1.4.1. Quản lý mục tiêu, nội dung giáo dục cho thanh thiếu niên ..................... 33 1.4.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục cho thanh thiếu niên .......................................................................... 33 1.4.3. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên ................... 34 1.4.4. Chỉ đạo, định hướng phương pháp giáo dục cho thanh thiếu niên .......... 35 1.4.5. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá trong giáo dục cho thanh thiếu niên ....... 35 1.4.6. Tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ giáo dục cho thanh thiếu niên ................................................................................................. 35 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo ......................... 36 1.5.1. Yếu tố khách quan ................................................................................... 36 1.5.2. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 38 Kết luận chương 1.............................................................................................. 41 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN THÔNG QUA CÁC KHÓA HỌC HÈ TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG ........................................... 42 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ................................................................ 42 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội thành phố Hải Dương ................ 42 2.1.2. Khái quát về tình hình văn hóa - giáo dục của TP Hải Dương ............... 44 2.1.3. Khái quát về tình hình của giáo hội Phật giáo TP Hải Dương ................ 46 2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ..................... 50 2.2.1. Thực trạng nhận thức của lực lượng giáo dục và thanh thiếu niên về hoạt động giáo dục thanh thiếu niên của các khóa tu mùa hè ................. 50 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương .............. 56 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.3.1. Thực trạng kế hoạch giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ..................... 56 2.3.2. Thực trạng công tác tổ chức hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ............................................................................................... 58 2.3.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện các biện pháp nâng cao hiệu quả giáo hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ......................................... 61 2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ............................................................................................... 64 2.4. Đánh giá chung thực trạng.......................................................................... 66 2.4.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 66 2.4.2. Những hạn chế ......................................................................................... 67 2.4.3. Nguyên nhân thực trạng .......................................................................... 68 Kết luận chương 2.............................................................................................. 69 Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN THÔNG QUA CÁC KHÓA HỌC HÈ TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG ........................................... 70 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 70 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và kế thừa ........................................ 70 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 70 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 71 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 71 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương .... 72 3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh, thanh thiếu niên và xã hội về vai trò của hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo ............. 72 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.2.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hóa công tác quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo ............. 75 3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức có hiệu quả việc triển khai thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo ........................................................................ 77 3.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả giáo dục của thanh thiếu niên giữa nhà chùa với nhà trường, gia đình, chính quyền địa phương và các đoàn thể xã hội ................................................................ 79 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường đầu tư nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục phục vụ công tác giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo ............. 82 3.2.6. Biện pháp 6: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo .......... 84 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 87 3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương ........................................... 88 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 88 3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 88 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 88 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 88 Kết luận chương 3.............................................................................................. 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 95 1. Kết luận .......................................................................................................... 95 2. Khuyến nghị................................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 97 PHỤ LỤC ............................................................................................................... Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lý CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa GD & ĐT Giáo dục và Đào tạo GDĐĐ Giáo dục đạo đức HĐGD Hoạt động giáo dục HS Học sinh LLGD Lực lượng giáo dục PGTPHD Phật giáo thành phố Hải Dương QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục THCS Trung học cơ sở Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1. Nhận thức của các LLGD và thanh thiếu niên học sinh về các cơ sở Phật giáo tổ chức các khóa tu mùa hè giáo dục cho thanh thiếu niên .. 50 Bảng 2.2. Vai trò của việc giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo ................................................... 51 Bảng 2.3. Tác dụng, lợi ích của các khóa học hè tại cơ sở Phật giáo mang lại cho thanh thiếu niên ..................................................................... 52 Bảng 2.4. Thái độ của thanh thiếu niên khi tham gia khóa tu mùa hè tại các cơ sở Phật giáo .................................................................................. 53 Bảng 2.5. Mối quan hệ giữa Ban tổ chức khóa tu và phụ huynh của thanh thiếu niên ........................................................................................... 55 Bảng 2.6. Hiệu quả xây dựng kế hoạch giáo dục thanh thiếu niên thông qua các khóa tu mùa hè ............................................................................ 57 Bảng 2.7. Đánh giá về mức độ cần thiết tổ chức hoạt động giáo dục thanh thiếu niên thông qua các khóa tu mùa hè .......................................... 59 Bảng 2.8. Hiệu quả công tác tổ chức hoạt động giáo dục thanh thiếu niên thông qua các khóa tu mùa hè ........................................................... 59 Bảng 2.9. Đánh giá việc chỉ đạo thực hiện các biện pháp giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè ..................................... 61 Bảng 2.10. Hiệu quả việc chỉ đạo thực hiện các biện pháp giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè ..................................... 62 Bảng 2.11. Thực trạng việc thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè ............................... 64 Bảng 2.12. Hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè ........................................................ 65 Bảng 3.1. Bảng tổng hợp ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp ................ 89 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp ý kiến về tính khả thi của các biện pháp .................. 91 Biểu đồ 3.1. So sánh tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ............. 93 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Trong mọi xã hội, mọi thời đại đạo đức, tư tưởng, lối sống, thế giới quan, nhân sinh quan… luôn là một mặt quan trọng, một nhân tố cốt lõi trong nhân cách con người. Tầm quan trọng của việc hình thành những phẩm chất đạo đức, tư tưởng, lối sống, thế giới quan, nhân sinh quan… trong việc hình thành nhân cách toàn diện của thế hệ trẻ đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định lúc sinh thời: “Người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, người có tài mà không có đức thì vô dụng” [11]. Tư tưởng của Người là giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh thiếu niên, học sinh vừa “hồng” vừa chuyên. Giáo dục đạo đức tư tưởng, lối sống, thế giới quan, nhân sinh quan… là một trong những nội dung cơ bản của tư tưởng đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay ở nước ta. Điều này được thể hiện trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong mục tiêu giáo dục được xác định tại Luật giáo dục 2005: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [29]. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI (2011) nêu rõ: “Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp,… Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội” [12]. Hiện nay với sự phát triển không ngừng của kinh tế, khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đã giúp cho học sinh, thanh thiếu niên hình thành được những giá trị mới mang tính tích cực. Song, bên cạnh đó thì mặt trái của cơ chế thị trường cũng ảnh hưởng không tốt đến hoạt động giáo dục cho học sinh, thanh thiếu niên nói riêng. Thực tiễn cho thấy một bộ phận không nhỏ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn
thanh thiếu niên, học sinh suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, phát triển lệch lạc như sống thực dụng, ý thức kém trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, thiếu lý tưởng, mơ ước, hoài bão, bạo lực, sống buông thả, vô cảm, xa ngã vào các tệ nạn xã hội… do sớm tiếp cận với văn hóa ngoại lai, ăn mặc hở hang, phim ảnh đồi trụy không phù hợp với thuần phong mỹ tục. Đánh giá về thực tế này trong văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần 2 khóa VIII nhấn mạnh: “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp vì tương lai của đất nước” [10]. Nhiệm vụ của nhà trường là đào tạo ra những thanh thiếu niên có tri thức phổ thông toàn diện vững chắc, có phẩm chất đạo đức, có hệ thống các năng lực cần thiết để chuẩn bị bước vào cuộc sống. Tuy nhiên trong thực tiễn nhiều năm gần đây sự phát triển mạnh mẽ về quy mô, số lượng học sinh không tỷ lệ thuận với chất lượng văn hóa, đạo đức. Bên cạnh đó, sau một năm học đến trường, học sinh được nghỉ hè 3 tháng. Đây là một khoảng thời gian dài thiếu sự kèm cặp của thầy cô, tập thể, việc giáo dục cho học sinh phụ thuộc vào gia đình và các tổ chức xã hội. 1.2. Giáo dục cho thanh thiếu niên, học sinh không chỉ bó hẹp trong phạm vi nhà trường mà nó còn có sự tham gia của nhiều lực lượng xã hội. Trong những năm trở lại đây, các khóa học hè cho thanh thiếu niên tại các cơ sở Phật giáo trong cả nước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng lẫn chất lượng nhất là ở các thành phố. Tuy nhiên, việc tổ chức hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên tại các cơ sở này gặp nhiều khó khăn, bất cập bởi thiếu các cơ chế quản lý cũng như khoa học, chưa có sự phối hợp chặt chẽ với nhà trường và gia đình,... Các khóa học hè cho thanh thiếu niên tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương nằm trong thực trạng trên. Do sống ở thành phố, các gia đình, phụ huynh học sinh tập trung làm kinh tế mà chưa quan tâm đúng mức đến việc giáo dục cho con em. Bên cạnh việc chăm lo bồi dưỡng kiến thức trong hè cho học sinh, nhiều phụ huynh đã quan tâm đến việc giáo dục toàn diện cho con em Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn
mình nên đã cho các em tham gia vào các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo trong địa bàn thành phố. Hiện nay, đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về hoạt động giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục cho học sinh, thanh thiếu niên, tuy nhiên việc nghiên cứu cụ thể về thực trạng và các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho học sinh nói riêng và cho thanh thiếu niên nói chung thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo trên địa bàn thành phố Hải Dương chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể. 1.3. Xuất phát từ những lý do trên, tôi quyết định lựa chọn đề tài nghiên cứu của mình là “Quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương” làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận chung về hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo và thực tiễn quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương, từ đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho thanh thiếu niên Thành phố Hải Dương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương. 4. Giả thuyết khoa học Để hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho thanh thiếu niên thì việc giáo dục đạo đức, tư tưởng, lối sống, thế giới quan, nhân sinh quan… có Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn
vai trò rất quan trọng. Hoạt động giáo dục không chỉ được tổ chức ở nhà trường và gia đình mà hiện nay, tại các cơ sở Phật giáo đã tổ chức rất nhiều khóa học mùa hè cho thanh thiếu niên nhằm mục đích chính là giáo dục các em phát triển một cách toàn diện. Tuy nhiên, quản lý hoạt động này chưa có sự thống nhất, gặp nhiều bất cập, khó khăn. Nếu xây dựng được hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo sẽ nâng cao chất lượng giáo dục cho thanh thiếu niên Thành phố Hải Dương. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo. 5.2. Khảo sát thực trạng biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương và từ đó khảo sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo Thành phố Hải Dương. 6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu ở các Nhà chùa có tổ chức khóa học cho thanh thiếu niên trên địa bàn Thành phố Hải Dương. (Phạm vi 3 chùa, 3 trường và cha mẹ học sinh THCS). 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Thu thập các tài liệu liên quan đến quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo; từ đó phân tích tổng hợp vấn đề nghiên cứu lý luận của đề tài. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát sư phạm Tiến hành quan sát hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương để thu thập thêm thông tin bổ sung cho việc đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo trên địa bàn thành phố. 7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi (Phương pháp anket) Thiết kế các phiếu hỏi dành cho CBQL phòng, chính quyền địa phương, nhà trường, Trụ trì, cha mẹ HS và học sinh lứa tuổi thanh thiếu niên trên địa bàn thành phố Hải Dương về thực trạng hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo và quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Thiết kế các câu hỏi phỏng vấn sâu dành cho Trụ trì, Cha mẹ học sinh, và học sinh lứa tuổi thanh thiếu niên nhằm tìm hiểu sâu hơn về thực trạng vấn đề. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Trao đổi, tham vấn các ý kiến của các chuyên gia về vấn đề nghiên cứu nhằm thu nhập các số liệu thực tiễn; các phương pháp này được sử dụng với mục đích đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục và thực trạng quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khoa học hè tại các cơ sở Phật giáo trên địa bàn thành phố; đồng thời xem xét mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp mà tác giả sẽ đề xuất trong luận văn. 7.3. Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục Sử dụng các công thức toán, thống kê để xử lý số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu, hỗ trợ cho các phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn đã nêu trên nhằm rút ra các kết luận khoa học. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn
8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên tại các cơ sở Phật giáo. Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua các khóa học hè tại các cơ sở Phật giáo thành phố Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO THANH THIẾU NIÊN TẠI CÁC CƠ SỞ PHẬT GIÁO 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục ngoài xã hội nói riêng từ lâu đã trở thành đề tài nghiên cứu phong phú, hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu khoa học giáo dục, thông qua nghiên cứu các nhà khoa học đã chứng minh rõ vai trò to lớn của hoạt động giáo dục đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của hoạt động, vai trò bổ trợ của các hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động giáo dục của xã hội đối với giáo dục chính khóa của nhà trường. Chính vì vậy, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục ngoài xã hội đã được coi là một phần quan trọng trong chương trình giáo dục của hầu hết các nước trên thế giới. Lịch sử đã chứng minh, tư tưởng giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục xã hội, giáo dục gia đình đã được nhiều tác giả đề cập đến. Ở phương Đông thời cổ đại, Khổng tử (551- 479 TCN) nhà tư tưởng, nhà chính trị, nhà giáo dục nổi tiếng của Trung Quốc, đã đặc biệt quan tâm tới vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức cho con người. Tư tưởng về đạo đức, giáo dục đạo đức của ông thể hiện rõ trong các tác phẩm: “Dịch, Thi, Thư, Lễ, Nhạc Xuân Thu”. Ông xây dựng học thuyết “Nhân- Lễ- Chính danh”, trong đó, “Nhân”- Lòng thương người - là yếu tố hạt nhân, là yếu tố cơ bản nhất của con người. Đứng trên lập trường coi trọng GDĐĐ, Ông có câu nổi tiếng truyền lại đến ngày nay “Tiên học lễ, hậu học văn” Ở phương Tây, thời cổ đại, nhà triết học Socrate (469-399 TCN) cho rằng cái gốc của đạo đức là tính thiện. Bản tính con người vốn thiện, nếu tính thiện ấy được lan tỏa thì con người sẽ có hạnh phúc. Muốn xác định được chuẩn mực đạo đức, theo Socrate, phải bằng nhận thức lý tính với phương pháp nhận thức khoa học. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Aristoste (384-322-TCN) cho rằng không phải hy vọng vào Thượng đế áp đặt để có người công dân hoàn thiện về đạo đức, mà việc phát hiện nhu cầu trên trái đất, phát triển những quyền lợi chính trị, khoa học mới tạo nên được con người hoàn thiện trong quan hệ đạo đức. Tác giả Comenxki J. A. (1592 - 1670), người được coi là “ông tổ của nền giáo dục cận đại” đã có nhiều đóng góp lớn cho nên giáo dục nhân loại. Ông từng khẳng định “học tập không phải là lĩnh hội kiến thức trong sách vở mà còn lĩnh hội kiến thức từ bầu trời, mặt đất, từ cây sồi, cây dẻ”. Makarencô A. X. (1888 - 1939), nhà lý luận và thực tiễn giáo dục xuất sắc của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa. Ông đã thể hiện 4 quan điểm giáo dục lớn, đó là: chủ nghĩa nhân đạo và niềm lạc quan xã hội chủ nghĩa; giáo dục trong tập thể và bằng tập thể; giáo dục trong lao động; giáo dục bằng tiền đồ, viễn cảnh. Tư tưởng giáo dục của Makarencô được thể hiện rõ: “Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giải dạy, lại càng không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học, mà đáng ra phải trên mỗi mét vuông của đất nước chúng ta,… Nghĩa là trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ tiến hành trên lớp” [23; tr. 63]. Trong thực tiễn công tác của mình Makarencô A. X. đã tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ học sinh ở trại Gorki M. và công xã Dzerjinxki F. E. như: “Tổ đồng ca, tổ văn học Nga, tổ khiêu vũ, xưởng tự do, tổ thử nghiệm khoa học tự nhiên, tổ vật lý - hóa học, thể thao,… Việc phân phối các em vào các tổ ngoại khóa, câu lạc bộ được tổ chức trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện, các em có thể xin ra khỏi tổ bất cứ lúc nào, nhưng các tổ phải có kỷ luật trong quá trình hoạt động” [24; tr. 173 - 174]. 1.1.2. Ở Việt Nam Các nhà khoa học giáo dục nước ta đã nhận thấy rõ vai trò quan trọng của HĐGD ngoài giờ lên lớp, HĐGD của xã hội nên ngay từ năm 1979, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã thực hiện đề tài nghiên cứu về “Các hoạt động ngoài giờ lên lớp và sự hình thành nhân cách của học sinh” do nhóm tác giả Đặng Thúy Anh, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Thị Kỳ, Nguyễn Thanh Bình đã có một Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn
số nghiên cứu thực nghiệm cải tiến nội dung, đổi mới phương pháp tổ chức nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh, qua nghiên cứu nhóm tác giả đã đề xuất một số cách thức tổ chức và quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm hình thành, phát triển nhân cách cho học sinh. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặc biệt quan tâm đến đạo đức và GDĐĐ cho cán bộ, HS. Khi còn sinh thời, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Có tài mà không có đức thì là người vô dụng”. Từ quan điểm đó Người coi trọng mục tiêu, nội dung giáo dục đạo đức trong các nhà trường như: “Đoàn kết tốt”, “Kỷ luật tốt”, “Khiêm tốn, thật thà dũng cảm”. Bác cho rằng đạo đức cách mạng là gốc, là nền tảng của người cách mạng. Bác còn căn dặn Đảng ta phải chăm lo GDĐĐ cách mạng cho đoàn viên và thanh niên, HS thành những người thừa kế xây dựng CNXH vừa “hồng’’ vừa “chuyên”. Tác giả Hà Thế Ngữ [30] đã nghiên cứu về vấn đề tổ chức quá trình GDĐĐ thông qua giảng dạy các môn khoa học đặc biệt là các môn khoa học xã hội và nhân văn, giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan, bồi dưỡng ý thức đạo đức cách mạng, hướng dẫn các hành vi đạo đức cho học sinh; Nhà tâm lý học Phạm Minh Hạc [15] đã nghiên cứu đạo đức trong cấu trúc nhân cách, thực hiện giáo dục trong phát triển nhân cách. Công trình nghiên cứu của ông và các cộng sự về phát triển toàn diện con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa (CNH - HĐH) đã dành một chương cho vấn đề đạo đức, GDĐĐ, các giải pháp nâng cao hiệu quả GDĐĐ trong giai đoạn hiện nay nhằm tìm ra các giải pháp về GDĐĐ các tác giả đã tìm những cách tiếp cận khác nhau tạo nên sự phong phú về nội dung và phương pháp nghiên cứu giáo dục đạo đức trong các công trình nghiên cứu của mình; Tác giả Hà Nhật Thăng [33] đã đề cập đến những vấn đề chung như phương pháp luận của GDĐĐ, xây dựng các chuẩn mực đạo đức của con người Việt Nam trong thời kỳ CNH - HĐH, các giải pháp nâng cao hiệu quả GDĐĐ trong giai đoạn hiện nay. Các tác giả Đặng Vũ Hoạt (1996) và Hà Nhật Thăng (2001) đã có những những tác phẩm nghiên cứu về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp dùng cho Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn
các trường trung học cơ sở. Những tác phẩm này đã hướng dẫn giáo viên tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục cho học sinh THCS không chỉ bó hẹp trong phạm vi lớp học [18]. Có rất nhiều tác giả đề cập đến vấn đề này trong luận văn thạc sĩ của minh, trong đó nổi bật như Nguyễn Thị Phương Hoa (2008) nghiên cứu luận văn thạc sĩ với đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại các trường THPT huyện An Dương thành phố Hải Phòng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục THPT trong giai đoạn hiện nay”; luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thị Huyền (2012) nghiên cứu về “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Hoài Đức B thành phố Hà Nội”; Đỗ Văn Thọ (2012), với đề tài “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Thanh Oai B huyện Thanh Oai thành phố Hà Nội,... Nghiên cứu tìm hiểu về các đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục cho thấy các đề tài tập trung nghiên cứu làm rõ một số nội dung cơ bản của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường, chỉ ra vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với sự phát triển nhân cách học sinh, trách nhiệm quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp của cán bộ quản lý, giáo viên qua đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoặc xây dựng quy trình tổ chức và đổi mới nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và giáo dục phát triển nhân cách cho học sinh nói riêng. Qua nghiên cứu các công trình khoa học của các tác giả trong và ngoài nước cũng như một số sáng kiến kinh nghiệm của các nhà QLGD cho thấy các tác gia đã đi sâu nghiên cứu các hình thức, nội dung tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp khác nhau cho học sinh. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình, đề tài nào nghiên cứu sâu về việc sử dụng các khóa tu mùa hè để giáo dục thanh thiếu niên như một hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp và nhất là quản lý hoạt động giáo dục thành thiếu niên thông qua các khóa tu mùa hè tại các cơ sở Phật giáo. Vì vậy, việc nghiên cứu làm rõ thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thanh thiếu niên thông qua khóa tu mùa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 10 http://www.lrc.tnu.edu.vn