Luận văn Thạc sĩ Khoa họcL Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 quận Hải An, thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài làm làm rõ cơ sở lý luận, pháp lý, đánh giá kết quả thực hiện phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2010-2014, xây dựng kế hoạch sử dụng đất 10 năm 2015 từ đó đề xuất những giải pháp về quản lý nhằm nâng cao tính khả thi, thực hiện có hiệu quả quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa họcL Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 quận Hải An, thành phố Hải Phòng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN PHẠM THỊ LIÊN ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT NĂM 2015 QUẬN HẢI AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG Chuyên ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 85 01 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. MẪN QUANG HUY Hà Nội - 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này của riêng tôi, do tôi trực tiếp thực hiện với sự hƣớng dẫn của TS Mẫn Quang Huy, Trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tôi cam đoan rằng các thông tin, trích dẫn trong luận văn đƣợc chỉ dẫn nguồn gốc rõ ràng và đầy đủ. Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả Phạm Thị Liên i
LỜI CẢM ƠN Từ khi nhận đề tài cho đến khi hoàn thành đề tài, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi còn nhận đƣợc sự đóng góp, giúp đỡ tận tình của các thầy cô, nhiều tập thể và cá nhân. Trƣớc hết, tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Mẫn Quang Huy - Trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình, trực tiếp hƣớng dẫn chỉ bảo tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn UBND quận Hải An, thành phố Hải Phòng, UBND các phƣờng, các phòng liên quan trực thuộc UBND quận Hải An cùng một số cá nhân đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả Phạm Thị Liên ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................... ii DANH SÁCH CÁC HÌNH............................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 8 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .............................................. 13 1.1 Khái niệm về đất đai và quy hoạch sử dụng đất ......................................................... 13 1.1.1 Khái niệm đất đai. ..................................................................................................... 13 1.1.2 Khái niệm quy hoạch sử dụng đất .......................................................................... 13 1.2 Vị trí, vai trò của quy hoạch sử dụng đất .................................................................... 15 1.2.1 Vị trí của quy hoạch sử dụng đất ............................................................................ 15 1.2.2 Vai trò của Quy hoạch sử dụng đất .......................................................................... 15 1.3 Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất ....................... Error! Bookmark not defined. 1.3.1 Tính lịch sử - xã hội ................................................ Error! Bookmark not defined. 1.3.2 Tính tổng hợp .......................................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.3 Tính dài hạn ............................................................. Error! Bookmark not defined. 1.3.4 Tính chiến lƣợc và chỉ đạo vĩ mô ........................... Error! Bookmark not defined. 1.3.5 Tính chính sách ....................................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.6 Tính khả biến ........................................................... Error! Bookmark not defined. 1.4 Nội dung, phƣơng pháp, trình tự lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.Error! Bookmark not d 1.5 Phƣơng pháp quy hoạch sử dụng đất ........................ Error! Bookmark not defined. 1.6 Mối quan hệ của quy hoạch sử dụng đất với các quy hoạch sử dụng đất khácError! Bookmark 1.6.1 Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội: ..... Error! Bookmark not defined. 1.6.2 Quy hoạch sử dụng đất phát triển nông nghiệp:Error! Bookmark not defined. 1.6.3 Quy hoạch sử dụng đất đô thị:................................ Error! Bookmark not defined. 1.6.4 Quy hoạch sử dụng đất các ngành: ........................ Error! Bookmark not defined. 1.6.5 Quy hoạch sử dụng đất của địa phƣơng: ............... Error! Bookmark not defined. 1.7 Hệ thống pháp luật về quy hoạch sử dụng đất đai ở nƣớc ta.Error! Bookmark not defined. iii
CHƢƠNG 2 ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT NĂM 2015 TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI AN, TP. HẢI PHÒNG ............................................. Error! Bookmark not defined. 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, tài nguyên và môi trƣờng.Error! Bookmark not 2.1.1 Điều kiện tự nhiên và tài nguyên và môi trƣờng ... Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Điều kiện kinh tế – xã hội ...................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.3 Thực trạng phát triển kinh tế- xã hội...................... Error! Bookmark not defined. 2.1.4 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, tài nguyên và môi trƣờngError! Bookm 2.2 Tình hình thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quận Hải An giai đoạn 2010- 2015 ............................................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.1 Hiện trạng sử dụng các loại đất năm 2010 ............ Error! Bookmark not defined. 2.2.2 Các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng các loại đất đến năm 2015Error! Bookmark not defined. 2.3 Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất trong những năm 2010-2014Error! Bookmark not d 2.3.1 Nhóm đất nông nghiệp............................................ Error! Bookmark not defined. 2.3.2 Nhóm đất phi nông nghiệp ..................................... Error! Bookmark not defined. 2.3.3 Đất chƣa sử dụng..................................................... Error! Bookmark not defined. 2.3.4 Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, tính hợp lý của việc sử dụng đấtError! Bookmark not def 2.4. Kế hoạch sử dụng đất năm 2015 trên địa bàn quận Hải An.Error! Bookmark not defined. 2.4.1 Chỉ tiêu sử dụng đất ................................................ Error! Bookmark not defined. 2.4.2 Diện tích các loại đất cần chuyển mục đích sử dụngError! Bookmark not defined. 2.4.3 Kế hoạch thu hồi đất năm 2015.............................. Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TRIỂN KHAI THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI AN - TP. HẢI PHÒNG .................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1 Đánh giá chung về việc thực hiện phƣơng án quy hoạch sử dụng đất quận Hải AnError! Bookm 3.1.1 Những thành tựu đạt đƣợc ...................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Những yếu kém, tồn tại........................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.3 Nguyên nhân của những yếu kém, tồn tại ............. Error! Bookmark not defined. 3.2 Định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội quận Hải An đến năm 2020Error! Bookmark not defin 3.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đấtError! Bookm 3.3.1 Giải pháp về cơ chế chính sách .............................. Error! Bookmark not defined. iv
3.3.2 Các giải pháp về khoa học và công nghệ............... Error! Bookmark not defined. 3.3.3 Giải pháp về quản lý ............................................... Error! Bookmark not defined. 3.3.4 Giải pháp bảo vệ, cải tạo đất và bảo vệ môi trƣờngError! Bookmark not defined. 3.3.5 Các giải pháp khác .................................................. Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................... Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 17 PHỤ LỤC............................................................................. Error! Bookmark not defined. v
DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình 2.1 : Sơ đồ vị trí quận Hải An - thành phố Hải PhòngError! Bookmark not defined. Hình 2.1 : Cơ cấu sử dụng đất quận Hải An năm 2010 . Error! Bookmark not defined. Hình 2.3 : Cơ cấu sử dụng đất năm 2015........................Error! Bookmark not defined. Hình 2.4 : Kết quả thực hiện các chỉ tiêu QH đến hết năm 2014 quận Hải An..... Error! Bookmark not defined. Hình 2.5 : Khu đất xen kẹt trƣớc và sau khi đấu giá QSDĐ năm 2013 tại phƣờng Đằng Lâm – Quận Hải An ........................................................................................................... 82 Hình 2.6. Phối cảnh tổng thể Khu công nghiệp – Đô Thị Tràng Cát .............................. 83 vi
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 : Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp năm 2010Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2 : Hiện trạng sử dụng đất phi nông nghiệp năm 2010.Error! Bookmark not define Bảng 2.3 : Tổng hợp các chỉ tiêu quy hoạch đất năm 2010 và 2015Error! Bookmark not d Bảng 2.4 : Kế hoạch sử dụng đất năm 2010-2015Error! Bookmark not defined. Bảng 2.5 : Kết quả thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch đến hết năm 2014 của quận Hải An ......................................................................................................................58 Bảng 2.6 : Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp đến năm 201461 Bảng 2.7 : Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất phi nông nghiệp đến năm 2014 ..........................................................................................................................65 Bảng 2.8 : Kế hoạch sử dụng đất năm 2015...........................................................69 Bảng 2.9 : Danh mục quy hoạch các công trình quốc phòng................................70 Bảng 2.10 : Danh mục quy hoạch các công trình công nghiệp.............................71 Bảng 2. 11 : Danh mục quy hoạch các công trình cơ sở sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp ..............................................................................................................72 Bảng 2.12: Danh mục quy hoạch một số đất phát triển hạ tầng tiêu biểu năm 2015 ................................................................................................................. 73 Bảng 2.13: Danh mục một số công trình đất ở đô thị ............................................75 Bảng 2.14: Danh mục quy hoạch các công trình trụ sở cơ quan, CTSN..............76 Bảng 2.15: Kế hoạch thu hồi đất nông nghiệp năm 2015 ...................................79 vii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt không gì thay thế đƣợc, là nền tảng để phân bố và xây dựng các ngành kinh tế quốc dân, các khu dân cƣ, các công trình phục vụ đời sống và sự nghiệp phát triển văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng. Trong thời gian qua công tác quản lý và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất luôn nhận đƣợc sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Chính phủ đƣợc triển khai rộng khắp trên phạm vi cả nƣớc và đạt đƣợc một số kết quả nhất định. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một chức năng, nhiệm vụ, là yêu cầu quan trọng của các cấp chính quyền nhằm sắp xếp quỹ đất cho các lĩnh vực và đối tƣợng sử dụng hợp lý, có hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh, quốc phòng, tránh đƣợc sự chồng chéo, gây lãng phí trong sử dụng, hạn chế sự huỷ hoại đất đai, phá vỡ môi trƣờng sinh thái. Đây là một nội dung quan trọng để quản lý nhà nƣớc về đất đai, đƣợc thể chế hóa trong Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 2013: “Nhà nƣớc thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả”. Luật Đất đai năm 2013 cũng quy định: “Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” là một trong 15 nội dung quản lý nhà nƣớc về đất đai, đƣợc lập từ cấp Trung ƣơng đến các cấp địa phƣơng tỉnh, huyện, xã. Quận Hải An là quận phía Đông - Nam của thành phố Hải Phòng, đƣợc thành lập theo Nghị định số 106/NĐ-CP ngày 20/12/2002 của Chính phủ. Ban đầu quận đƣợc thành lập trên cơ sở sáp nhập 5 xã của huyện An Hải (cũ) chia tách ra cộng với phƣờng Cát Bi thuộc quận Ngô Quyền. Đến năm 2007, địa giới hành chính của quận đƣợc điều chỉnh theo Nghị định số 54/2007/NĐ-CP ngày 8
05/4/2007 của Chính Phủ. Theo đó, hiện nay quận Hải An có 8 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm các phƣờng: Cát Bi, Đông Hải 1, Đông Hải 2, Đằng Hải, Đằng Lâm, Nam Hải, Thành Tô và Tràng Cát. Là một quận mới nên tốc độ phát triển – công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra khá nhanh gây áp lực lớn đối với công tác quản lý và sử dụng đất đai. Do vậy, công tác lập, phê duyệt và thực hiện quy hoạch sử dụng đất có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với đời sống nhân dân cũng nhƣ sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng của quận. Đây cũng là nghiệp vụ quan trọng và chiếm nhiều thời gian trong công tác quản lý nhà nƣớc của chính quyền quận, đặc biệt là của Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng quận Hải An. Quy hoạch sử dụng đất quận Hải An là một hạng mục trong quy hoạch chi tiết quận Hải An đến năm 2020 đã đƣợc UBND Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng phê duyệt năm 2005 tại Quyết định số 322/QĐ-UB ngày 28/2/2005. Tuy nhiên, để thực hiện tốt quy hoạch trên, thực tế cần có những giải pháp quản lý của cấp quận với sự tham gia trực tiếp của Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng của quận. Việc nghiên cứu, đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất hàng năm có tính cấp thiết đối với công tác quản lý của quận, đặc biệt là đối với Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng. Với mục tiêu làm rõ cơ sở lý luận, pháp lý, đánh giá kết quả thực hiện phƣơng án quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2010-2015, xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 từ đó đề xuất những giải pháp về quản lý của các cơ quan cấp quận nhằm nâng cao tính khả thi của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất, học viên lựa chọn đề tài: “ Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 quận Hải An, thành phố Hải Phòng”. 2. Mục đích nghiên cứu Làm rõ cơ sở lý luận, pháp lý, đánh giá kết quả thực hiện phƣơng án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2010-2014, xây dựng kế hoạch sử dụng đất 9
năm 2015 từ đó đề xuất những giải pháp về quản lý nhằm nâng cao tính khả thi, thực hiện có hiệu quả quy hoạch sử dụng đát trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng. 3. Nội dung và phƣơng pháp nghiên cứu 3.1 Nội dung nghiên cứu - Khái quát chung về quy hoạch sử dụng đất. - Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, tài nguyên và môi trƣờng. - Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất quận Hải An năm 2010 – 2014, xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015. - Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đất. 3.2 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập và xử lý số liệu: thu thập các số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, tài nguyên và môi trƣờng, số liệu về thống kê đất đai, sử dụng đất.... Số liệu thu thập đƣợc phân tích, chọn lọc, tổng hợp, xử lý bằng phần mền Microsoft Office Excel. - Phương pháp so sánh, loại trừ: Dùng phƣơng pháp so sánh, loại trừ giúp so sánh đƣợc giữa thực trạng so với mục tiêu quy hoạch đề ra từ đó mới có cơ sở đánh giá đƣợc tình hình triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đất của quận. - Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích từng vấn đề dƣới nhiều góc độ, tổng kết, vận dụng các nguồn thông tin, tƣ liệu từ các Sở, ban ngành, các chủ trƣơng chính sách đầu tƣ của thành phố để làm cở sở phát triển ý tƣởng. 4. Cơ sở tài liệu để thực hiện luận văn 10
Dựa trên các lý luận về Quy hoạch sử dụng đất và giải pháp thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu sử dụng đất đƣợc xác định trong Quy hoạch sử dụng đất. Hệ thống cơ sở lý luận về Quy hoạch sử dụng đất đƣợc quy định trong Hiến pháp, Luật Đất đai, các Nghị định, Thông tƣ của các cấp có thẩm quyền. Đã có rất nhiều các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học, giáo trình nói về quy hoạch sử dụng đất. Một số tác giả cũng đã nghiên cứu giải pháp thực hiện quy hoạch sử dụng đất. Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như sau: Đoàn Công Quỳ (2006), Giáo trình Quy hoạch sử dụng đất – Nhà xuất bản Nông nghiệp. Nguyễn Quốc Ngữ (2006), “Giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất’’, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, số 7. Nguyễn Quang Học (2006), “Nâng cao hiệu quả quy hoạch sử dụng đất, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, số 11…. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về Quy hoạch sử dụng đất - Đánh giá tình hình thực hiện Quy hoạch sử dụng đất năm 2010-2014, xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 và đề xuất những giải pháp có tính khả thi nâng cao hiệu quả thực hiện Quy hoạch sử dụng đất. 6. Bố cục luận văn Đề tài đƣợc chia làm ba phần: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận. Trong đó, phần nội dung bao gồm ba chƣơng: - Chƣơng 1: Tổng quan vấn đề nghiên cứu. - Chƣơng 2: Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất năm 2015 trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng. 11
- Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn quận Hải An 12
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Khái niệm về đất đai và quy hoạch sử dụng đất 1.1.1 Khái niệm đất đai. - Khái niệm về đất (Soil) là phần trên cùng của vỏ phong hóa trái đất, đƣợc hình thành từ 6 yếu tố: sinh vật, khí hậu, đá mẹ, địa hình, thời gian và nhân tác. - Khái niệm đất đai (Land): “Đất đai là một vùng lãnh thổ nhất định (vùng đất, khoanh đất, vạt đất, mảnh đất, miếng đất…) có vị trí, hình thể, diện tích với những tính chất tự nhiên hoặc mới tạo thành (đặc tính thổ nhƣỡng, điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, chế độ nƣớc, nhiệt độ, ánh sáng, thảm thực vật, các tính chất lý hóa tính…) tạo ra điều kiện nhất định cho việc sử dụng theo các mục đích khác nhau’’. Nhƣ vậy, để sử dụng đất có hiệu quả cần phải làm quy hoạch – đây là quá trình nghiên cứu, lao động sáng tạo nhằm xác định ý nghĩa, mục đích của từng phần lãnh thổ và đề xuất một trật tự sử dụng đất nhất định. 1.1.2 Khái niệm quy hoạch sử dụng đất Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về quy hoạch sử dụng đất: - Quy hoạch sử dụng đất là hệ thống các biện pháp của Nhà nƣớc về quản lý và tổ chức sử dụng đất đầy đủ, hợp lý, khoa học và có hiệu quả cao nhất thông qua việc phân bổ quỹ đất đai cho các mục đích sử dụng và định hƣớng tổ chức sử dụng đất cho các cấp lãnh thổ, các ngành, tổ chức và ngƣời sử dụng đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, thực hiện đƣờng lối kinh tế của Nhà nƣớc trên cơ sở dự báo theo quan điểm sinh thái bền vững. - Viện điều tra Quy hoạch đất đai đã định nghĩa: “Quy hoạch sử đụng đất là một hệ thống các biện pháp quản lý, kỹ thuật và pháp chế của Nhà nƣớc về tổ chức 13
sử dụng đất đầy đủ, hợp lý, có hiệu quả cao thông qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất cả nƣớc, tổ chức sử dụng đất nhƣ một tƣ liệu sản xuất cùng với các tƣ liệu sản xuất khác gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, tạo điều kiện bảo vệ đất và bảo vệ môi trƣờng”. Phƣơng án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định, xét duyệt, trở thành căn cứ để bố trí sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đặc biệt là chuyển diện tích trồng lúa có hiệu quả không cao sang các mục đích phi nông nghiệp, sang nuôi trồng thủy sản hoặc trồng cây hàng năm, chuyển đất trồng cây lâu năm sang đất trồng cây hàng năm. Nhƣ vậy, mục đích của quy hoạch sử dụng đất nhằm tạo ra những điều kiện về tổ chức lãnh thổ, thúc đẩy các đơn vị hành chính và sản xuất thực hiện nhiệm vụ hoặc mục tiêu kinh doanh của mình đạt và vƣợt mức kế hoạch đặt ra một cách tiết kiệm và đúng quy định pháp luật. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đóng vai trò quan trọng, là cơ sở để Nhà nƣớc thống nhất quản lý đất đai hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả. Nó đƣợc xây dựng dựa trên định hƣớng phát triển kinh tế – xã hội, quy hoạch phát triển đô thị, yêu cầu bảo vệ môi trƣờng, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh; Hiện trạng quỹ đất và nhu cầu sử dụng; Định hƣớng sử dụng đất, tiến bộ khoa học kỹ thuật; kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất kỳ trƣớc. Những năm gần đây, quy hoạch sử dụng đất đã góp phần không nhỏ tạo ra kết quả đáng khích lệ, giúp cho việc khai thác, sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm và có hiệu quả, phát huy tiềm năng, nguồn lực về đất, mở rộng diện tích đất canh tác, nâng cao chất lƣợng đất, đảm bảo an toàn lƣơng thực. Qua những lý luận trên cho thấy, quy hoạch sử dụng đất là bƣớc không thể thiếu đƣợc trong quá trình sử dụng đất hợp lý và có vai trò quan trọng trong công tác quản lý Nhà nƣớc về đất đai. 14
Điều 3, Luật Đất đai 2013 đã đƣa ra khái niệm quy hoạch sử dụng đất nhƣ sau: “Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ và khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với từng vùng kinh tế - xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng thời gian xác định. - Kế hoạch sử dụng đất là việc phân chia quy hoạch sử dụng đất theo thời gian để thực hiện trong kỳ quy hoạch sử dụng đất”. 1.2 Vị trí, vai trò của quy hoạch sử dụng đất 1.2.1 Vị trí của quy hoạch sử dụng đất Theo Đoàn Công Quỳ (2006), đất đai là tài nguyên thiên nhiên, tài sản quốc gia quý báu, cơ sở không gian để bố trí các khu dân cƣ và các ngành kinh tế, xã hội, tƣ liệu sản xuất không thể thay thế trong sản xuất nông, lâm nghiệp. Vì vậy Quy hoạch sử dụng đất là thành phần không thể thiếu đƣợc trong hoạch định chiến lƣợc, lập quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội Quốc gia. 1.2.2 Vai trò của Quy hoạch sử dụng đất Vai trò của quy hoạch sử dụng đất đƣợc thể hiện ở nhiều mặt khác nhau, chủ yếu nhƣ sau: - Quy hoạch sử dụng đất là công cụ quản lý Nhà nƣớc về đất đai: do tính pháp lý của mình, quy hoạch sử dụng đất là căn cứ để Nhà nƣớc quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 31 Luật Đất đai 2003), thu hồi đất (Điều 39 Luật Đất đai 2003), cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 50 Luật Đất đai 2003). 15
- Quy hoạch sử dụng đất có vai trò định hƣớng cho các nhà doanh nghiệp đầu tƣ có hiệu quả vào đất. - Quy hoạch sử dụng đất là cơ sở để thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất: do đƣợc xây dựng trên cơ sở phân bổ hợp lý, khoa học quỹ đất quốc gia cho các ngành kinh tế quốc dân cùng với các biện pháp bảo vệ tài nguyên - môi trƣờng đất và dự báo khoa học xu hƣớng sử dụng đất trong tƣơng lai, quy hoạch sử dụng đất tạo nên cơ sở để Nhà nƣớc tiến hành công tác kiểm tra, đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất với mục đích phát hiện các mặt tích cực cần phát huy và phát hiện các mặt tiêu cực nảy sinh cần khắc phục, điều chỉnh trong hoạt động quản lý Nhà nƣớc về đất đai nhằm đáp ứng đƣợc các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của cả nƣớc và các địa phƣơng. - Quy hoạch sử dụng đất là căn cứ để các cơ quan Nhà nƣớc các cấp lập kế hoạch sử dụng đất theo từng giai đoạn 5 năm, hàng năm. 16
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1992), Hiến pháp nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 2. Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1993), Luật Đất đai năm 1993 số 24-L/CTN ngày 14/7/1993. 3. Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2003), Luật Đất đai năm 2003 số 13/2003/QH11 ngày 26/11/2003. 4. Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật Đất đai năm 2013 số 45/2013/QH13 ngày 29/11/2013. 5. Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2003), Luật Xây dựng số 16/2003/QH11 ngày 26/11/2003. 6. Chính phủ (2014), Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. 7. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2014), Thông tƣ 29/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 quy định chi tiết việc lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. 8. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về thi hành Luật Đất đai. 9. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2004), Thông tƣ 30/2004/TT-BTNMT ngày 01/11/2004 hƣớng dẫn về lập, điều chỉnh, thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. 17
10. Quốc hội (2011). Nghị quyết số 17/2011/QH13 ngày 22/11/2011, Nghị quyết về quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011-2015) cấp quốc gia. 11. Vũ Thị Bình (2006). Giáo trình quy hoạch tổng thể phát triển nông thôn, Nxb Nông nghiệp. 12.Đoàn Công Quỳ (2006). Giáo trình quy hoạch sử dụng đất, NXB Nông nghiệp. 13.Nguyễn Quốc Ngữ (2006),“Giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất”, Tạp chí Tài nguyên và Môi trƣờng, số 7. 14.Võ Tử Can (2001), Phương pháp luận cơ bản về quy hoạch sử dụng đất đai, Chƣơng trình Hợp tác Việt Nam - Thụy Điển về đổi mới hệ thống địa chính, Viện Điều tra Quy hoạch đất đai. 15.Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2009), Thông tư số 19/2009/TT-BTNMT ngày 02/11/2009 về việc quy định chi tiết việc lập, điều chỉnh và thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. 16. Nguyễn Quang Học (2006), Xây dựng bộ hệ thống chỉ tiêu định mức sử dụng đất phục vụ môn học quy hoạch sử dụng đất. 17. Các văn bản dƣới Luật liên quan đến đất đai của các cơ quan có thẩm quyền 18
19