Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề về lý luận và thực tiễn về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp; đánh giá thực trạng tình hình phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên, chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế; phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH PHẠM TRUNG HỢP PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG LA HIÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH PHẠM TRUNG HỢP PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG LA HIÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.3404 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Mai Ngọc Cƣờng THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với tiêu đề “Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên” hoàn toàn là kết quả nghiên cứu của chính bản thân tôi và chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên cứu; các kết quả trình bày trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát của riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều được trích dẫn tường minh, theo đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội dung khác trong luận văn của mình. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn Phạm Trung Hợp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Mai Ngọc Cường - Giảng viên trường Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội - Giáo viên trực tiếp hướng dẫn, đã tận tình giúp đỡ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tác giả hoàn thành luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, cán bộ nhân viên Công ty cổ phần xi măng La Hiên đã tạo điều kiện cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn Phạm Trung Hợp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................... iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ...................................................... vi DANH MỤC BẢNG ................................................................................... vii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ..................................................................... viii MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 1 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 2 4. Đóng góp của luận văn ........................................................................... 2 5. Bố cục luận văn ...................................................................................... 3 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM XI MĂNG CỦA DOANH NGHIỆP .......................................................................... 4 1.1. Thị trường tiêu thụ sản phẩm: Khái niệm, chức năng, vai trò, phân loại và tầm quan trọng ................................................................................ 4 1.1.1. Khái niệm về thị trường và sản phẩm............................................ 4 1.1.2. Vai trò và chức năng của thị trường .............................................. 6 1.1.3. Phân loại thị trường tiêu thụ sản phẩm .......................................... 7 1.1.4. Tầm quan trọng của phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm ......... 9 1.2. Bản chất, nội dung và nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm .......................................................................... 10 1.2.1. Bản chất của phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm................... 10 1.2.2. Nội dung phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm ........................ 11 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm .............................................................................................. 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
iv 1.3. Kinh nghiệm phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của một số Công ty trong nước và bài học đối với Công ty cổ phần xi măng La Hiên............... 24 1.3.1. Kinh nghiệm phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của một số Công ty trong nước .......................................................................... 24 1.3.2. Bài học kinh nghiệm đối với Công ty cổ phần xi măng La Hiên . 26 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 27 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 27 2.2. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................ 27 2.2.1. Khung đánh giá thị trường tiêu thụ sản phẩm.............................. 27 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin .................................................. 27 2.2.3. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu ........................................... 28 2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu .................................................... 29 2.2.5. Phương pháp ma trận SWOT ...................................................... 29 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu phản ánh về phát triển thị trường ......... 31 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG LA HIÊN .. 34 3.1. Khái quát về quá trình hình thành và phát triển của Công ty .............. 34 3.1.1. Quá trình hình thành của Công ty ............................................... 34 3.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý và tiêu thụ của Công ty ........................ 38 3.1.3. Sự phối hợp giữa các bộ phận sản xuất và tiêu thụ của Công ty cổ phần xi măng La Hiên ...................................................................... 41 3.2. Thực trạng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên .............................................................................. 43 3.2.1. Thực trạng phát triển thị trường theo chiều rộng ......................... 43 3.2.2. Thực trạng phát triển thị trường theo chiều sâu ........................... 55 3.3. Đánh giá tình hình phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên ............................................................ 64 3.3.1. Tổng hợp đánh giá kết quả ý kiến đóng góp của khách hàng ...... 64 3.3.2. Những hạn chế chủ yếu .............................................................. 65 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
v 3.4. Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên ............................................................ 67 3.4.1. Các nhân tố ảnh hưởng thuộc môi trường bên ngoài Doanh nghiệp .. 67 3.4.2. Các nhân tố ảnh hưởng thuộc môi trường bên trong Doanh nghiệp .. 74 Chƣơng 4. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG LA HIÊN......................................................... 86 4.1. Cơ hội thách thức và phương hướng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên....................................... 86 4.1.1. Ma trận SWOT ........................................................................... 86 4.1.2. Phương hướng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên ........................................................ 89 4.2. Giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên .............................................................................. 93 4.2.1. Giải pháp nâng cao chất lượng trong xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược tiêu thụ sản phẩm......................................................... 93 4.2.2. Giải pháp tăng cường công tác tổ chức quản lý thực hiện tiêu thụ sản phẩm ................................................................................ 96 4.2.3. Giải pháp tăng cường cơ sở vật chất và năng lực tài chính của Công ty ............................................................................................... 100 4.3. Một số khuyến nghị về hoàn thiện môi trường kinh tế xã hội .......... 104 4.3.1. Đối với cơ quan nhà nước ......................................................... 104 4.3.2. Đối với tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam ......... 106 4.3.3. Đối với Công ty cổ phần xi măng La Hiên ................................ 106 KẾT LUẬN ............................................................................................... 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 109 PHỤ LỤC.................................................................................................. 111 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
vi DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CTCP : Công ty cổ phần DN : Doanh nghiệp DNNN : Doanh nghiệp nhà nước NVL : Nguyên vật liệu SXKD : Sản xuất kinh doanh TSCĐ : Tài sản cố định VCĐ : Vốn cố định VLĐ : Vốn lưu động VLXD : Vật liệu xây dựng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Cơ cấu sản phẩm và sản lượng tiêu thụ của Công ty 2010-2014............. 44 Bảng 3.2. Các chỉ tiêu phân tích biến động tổng sản lượng tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên năm 2010 - 2014 ....................... 45 Bảng 3.3. Số lượng và cơ cấu khách hàng của Công ty năm 2010-2014................. 48 Bảng 3.4. Quy mô và cơ cấu tiêu thụ sản phẩm của Công ty năm 2010-2014 ........ 50 Bảng 3.5. Tình hình thị phần Thái Nguyên của Công ty cổ phần xi măng La Hiên giai đoạn 2010 - 2014 ................................................................... 52 Bảng 3.6. Tình hình thị phần Hà Nội của Công ty cổ phần xi măng La Hiên giai đoạn 2010 - 2014 .................................................................................. 54 Bảng 3.7. Tình hình SXKD Công ty cổ phần xi măng La Hiên năm 2010-2014 ..... 59 Bảng 3.8. Các chỉ tiêu phân tích biến động doanh thu xi măng của Công ty cổ phần xi măng La Hiên năm 2010 - 2014 ............................................... 62 Bảng 3.9. Đánh giá ý kiến của khách hàng về quá trình tiêu thụ sản phẩm ............. 64 Bảng 3.10. Tình hình góp vốn của Công ty Cổ phần xi măng La Hiên ................... 84 Bảng 3.11. Các chỉ tiêu tài chính của Công ty cổ phần xi măng La Hiên ............... 84 Bảng 4.1. Kế hợp điểm mạnh - điểm yếu, cơ hội - thách thức ................................ 88 Bảng 4.2. Nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng trong nước đến năm 2020 ............... 90 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ HÌNH Hình 2.1. Khung Phân tích thị trường tiêu thụ sản phẩm ........................... 27 Hình 3.1. Tình hình tiêu thụ sản phẩm của Công ty năm 2010-2014 ........... 45 Hình 3.2. Số lượng cơ cấu khách hàng của Công ty năm 2010-2014 ........... 49 Hình 3.3. Sản lượng tiêu thụ trung bình tại các địa bàn của Công ty cổ phần xi măng La Hiên năm 2010 - 2014 ............................................. 51 Hình 3.4. Tình hình SXKD của Công ty năm 2010-2014 .......................... 60 Hình 3.5. Mô hình hệ thống kênh phân phối thông qua các Nhà phân phối chính .......................................................................... 80 SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý.................................................... 40 Sơ đồ 3.2. Dây chuyền công nghệ sản xuất xi măng ..................................... 41 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong điều kiện nền kinh tế thị trường ngày càng có sự cạnh tranh gay gắt về nhiều mặt. Các sản phẩm hàng hoá ngày càng đa dạng và phong phú. Trong thị trường tiêu thụ sản phẩm, khách hàng chỉ chấp nhận các loại sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng, giá cả hợp lý, kèm theo các khoản chi phí sau bán hàng tốt theo thị hiếu của khách hàng. Không ngừng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm chính là mục tiêu xuyên suốt và là mối quan tâm của mọi doanh nghiệp. Thị trường tiêu thụ sản phẩm được phát triển rộng doanh nghiệp càng tiêu thụ được nhiều sản phẩm, doanh thu bán hàng cao, có lợi nhuận tốt tạo điều kiện cho doanh nghiệp tái sản xuất mở rộng, từng bước nâng cao phúc lợi cho người lao động góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển và đảm bảo an sinh xã hội. Ngành xi măng luôn có vai trò quan trọng trong xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội... Cùng với tốc độ đô thị hóa thì nhu cầu sử dụng xi măng ngày càng cao. Tuy nhiên, thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng của Công ty cổ phần xi măng La Hiên chưa được mở rộng, chưa tiêu thụ được nhiều sản phẩm so với công suất thiết kế của dây chuyền sản xuất xi măng. Vấn đề cấp thiết đặt ra là phải nghiên cứu, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, từ đó có những giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng là yêu cầu cấp bách đối với các doanh nghiệp sản xuất xi măng nói chung và Công ty cổ phần xi măng La Hiên nói riêng. Xuất phát từ thực tế đó, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên”. 2. Mục tiêu nghiên cứu a. Mục tiêu chung Xây dựng luận cứ khoa học về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên
2 b. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa những vấn đề về lý luận và thực tiễn về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp - Đánh giá thực trạng tình hình phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên, chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. - Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên. - Đề xuất một số giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu thị trường tiêu thụ xi măng trên 2 phương diện lý luận và thực tiễn của Công ty cổ phần xi măng La Hiên 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng của Công ty cổ phần xi măng La Hiên. - Về thời gian: Các tài liệu tổng quan về tình hình phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng được thu thập từ các tài liệu đã công bố, số liệu điều tra khảo sát tình hình tiêu thụ sản phẩm xi măng, phiếu đóng góp ý kiến của khách hàng giai đoạn từ năm 2010-2014. + Đề xuất một số giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng của Công ty trong thời gian tới. 4. Đóng góp của luận văn Luận văn là đề tài có tính thực tiễn, là tài liệu tham khảo cho Công ty cổ phần xi măng La Hiên góp phần phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm.
3 5. Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được chia làm 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm xi măng của doanh nghiệp. Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên. Chƣơng 4: Phương hướng và giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Công ty cổ phần xi măng La Hiên.
4 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM XI MĂNG CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm: Khái niệm, chức năng, vai trò, phân loại và tầm quan trọng 1.1.1. Khái niệm về thị trường và sản phẩm * Thị trường: - Trong hệ thống lý thuyết kinh tế, có rất nhiều khái niệm về thị trường. Thị trường là phạm trù kinh tế khách quan gắn bó chặt chẽ với khái niệm phân công lao động xã hội. Ở đâu và khi nào có phân công lao động xã hội thì ở đó và khi ấy có thị trường. - Theo quan điểm đơn giản, thị trường được quan niệm là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa của các chủ thể kinh tế. Thị trường có tính không gian, thời gian, có người mua, người bán, đối tượng đem trao đổi. Khi sản xuất lưu thông hàng hóa ngày càng phát triển thị thị trường được hiểu đầy đủ và đúng đắn hơn. - Theo Philip Kotler giáo sư Marketing thì “ Thị trường bao gồm tất cả những khách hàng tiềm ẩn cùng có một nhu cầu hay mong muốn cụ thể, sẵn sàng và có khả năng tham giá trao đổi để thỏa mãn nhu cầu hay mong muốn đó” Theo Philip Kotler cũng đã phân chia: Người bán thành ngành sản xuất, còn người mua thị họp thành thị trường. Ở phạm vi Doanh nghiệp ta cần hiểu và mô tả thị trường một các cụ thể hơn như các thành phần tham gia, các yếu tố cấu thành như vậy: Thi trường là một hay nhiều nhóm khách hàng tiềm năng với những nhu cầu tương tự nhau và người bán cụ thể nào đó mà Doanh nghiệp với tiềm năng của mình có thể mua bán hàng hóa dịch vụ để thỏa mãn nhu cầu của khách hàng. * Sản phẩm: Sản phẩm là tất cả những cái gì có thể thỏa mãn được nhu cầu hay mong muốn và được chào bán trên thị trường với mục đích thu hút sự chú ý, mua sử
5 dụng hay tiêu dùng. Đó có thể là những vật thể hữu hình, dịch vụ, con người, địa điểm, tổ chức và ý tưởng. Nó là sự thống nhất của hai thuộc tính: Giá trị sử dụng và giá trị. - Sản phẩm với tư cánh là một hàng hóa, nó không chỉ là sự tổng hợp các đặc tính hóa học, vật lý, các đặc tính sử dụng mà còn là vật mang giá trị trao đổi hay giá trị. - Sản phẩm là những hàng hóa dịch vụ có thể cung cấp và có khả năng thỏa mãn nhu cầu hay mong muốn nào đó của con người. * Các yếu tố của thị trường: Các yếu tố cấu thành lên thị trường là bốn yếu tố: Cung, cầu, giá cả và cạnh tranh. Cung: Là tổng số hàng hóa người bán muốn bán và sẵn sàng bán ở những mức giá khác nhau và vào những thời điểm nhất định. Quy mô cung phụ thuộc các yếu tố như: Số lượng, chất lượng và các yếu tố sản xuất, chi phí sản xuất, nhu cầu người tiêu dùng, giá cả... Cầu: Là nhu cầu có khả năng thanh toán , là số lượng hàng hóa dịch vụ người mua muốn mua và sẵn sàng mua ở một mức giá khác nhau vào một thời điểm nhất định. Quy mô cầu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Thu nhập sức mua của đồng tiền, thị hiếu của người tiêu dùng... trong đó giá cả là yếu tố đặc biệt quan trọng. Giá cả: Giá cả thị trường được hình thành khi cung cầu gặp nhau. Nó được biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa. Khi cung và cầu trên thi trường thay đổi thì giá cả thị trường cũng thay đổi theo. Cạnh tranh: Là sự ganh đua giữa các cá nhân doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh nhằm giành giật các nguồn lực hay thị trường tiêu thụ sản phẩm nhằm thu lợi nhuận. Trong cơ chế thị trường cạnh tranh diễn ra liên tục và không có đích cuối cùng. Cạnh tranh sẽ bình quân hóa các giá trị cá biệt để hình thành giá cả thị trường.
6 1.1.2. Vai trò và chức năng của thị trường * Vai trò của thị trường: Thị trường là trung tâm của tất cả các hoạt động kinh doanh vừa là mục tiêu vừa là đối tượng phục vụ của doanh nghiệp. Tất cả các hoạt động của doanh nghiệp đều hướng vào thị trường. Do đó thị trường hướng dẫn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nghiệp phải tự quyết định kinh doanh mặt hàng gì? Cho ai? và bằng phương thức kinh doanh nào? Thị trường là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng. Doanh nghiệp chỉ tồn tại và phát triển khi hàng hóa dịch vụ của doanh nghiệp được thị trường thừa nhận. Trong cơ chế thị trường, sự cạnh tranh diễn ra liên tục không ngừng, thị trường được chia sẻ cho các doanh nghiệp do đó doanh nghiệp sẽ tồn tại và phát triển nếu doanh nghiệp đó giữ vững và phát triển thị trường của mình và ngược lại. Thị trường là nơi quan trọng để đánh giá, kiểm nghiệm, chứng minh tính đúng đắn của chủ trương, chính sách, biện pháp kinh tế. Thông qua thị trường bổ sung các công cụ điều tiết vĩ mô là nơi nhà nước tác động vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thị trường phá vỡ ranh giới của sản xuất tự nhiên, tự cấp tự túc để hình thành một cấu trúc mới trong nền kinh tế quốc dân, làm cho nền kinh tế trong nước gắn với nền kinh tế thế giới. Qua thị trường doanh nghiệp có căn cứ để hoạch định chiến lược sản phẩm, xây dựng mạng lưới tiêu thụ hợp lý. Xác định được đặc điểm kinh doanh của mình cho phù hợp với thị trường trên cơ sở nghiên cứu những đặc điểm của thị trường. * Chức năng của thị trường: Chức năng thừa nhận: Doanh nghiệp thương mại mua hàng hóa để bán. Doanh nghiệp chỉ tồn tại khi hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp được thị trường thừa nhận, được thực hiện về giá, khi đó doanh nghiệp mới thu hồi được vốn bỏ ra để bù đắp chi phí và có lãi để tái phát triển kinh doanh. Ngược lại, nếu
7 hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp không được thị trường thừa nhận thì doanh nghiệp đó sẽ rơi vào tình trạng đình trệ và phá sản. Chức năng thực hiện: Được thể hiện ở chỗ thị trường là nơi diễn ra các hành vi mua, bán. Đòi hỏi hàng hóa và dịch vụ được thực hiện về giá trị trao đổi. Người bán và người mua gặp nhau giá cả hàng được xác định. Chức năng điều tiết và kích thích: Mọi hoạt động của dịch vụ của doanh nghiệp đều hướng vào thị trường, các hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa đều diễn ra trên thị trường. Qua hoạt động đó thị trường sẽ điều tiết hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển hay ngược lại. Với chức năng này thị trường luôn điều tiết sự gia nhập ngành hoặc rút khỏi ngành của một số doanh nghiệp. Chức năng thông tin: Thông tin thị trường là những thông tin kinh tế quan trọng về cung cầu hàng hóa trên thị trường được toàn xã hội quan tâm, đặc biệt là những người cung ứng cũng như tiêu dùng hàng hóa đặc biệt quan tâm. Thông tin thị trường có vai trò đặc biệt trong sản xuất kinh doanh khi đưa ra các quyết định trong sản xuất kinh doanh. Chính những thông tin thị trường chính xác, kịp thời sẽ giúp doanh nghiệp, và cũng ảnh hưởng lớn đến thành công thất bại của doanh nghiệp. 1.1.3. Phân loại thị trường tiêu thụ sản phẩm 1.1.3.1. Căn cứ vào mục đích hoạt động của doanh nghiệp trên thị trường có: Thị trường đầu vào: Là thị trường của các yếu tố đầu vào phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh như tư liệu sản xuất, vốn, công nghệ, sức lao động... Thị trường đầu ra: Là thị trường tiêu thụ các yếu tố đầu ra như hàng hóa dịch vụ. Đặc điểm và tính chất của thị trường tiêu thụ là cơ sở để doanh nghiệp hoạch định và tổ chức thực hiện chiến lược và sách lược công cụ điều khiển tiêu thụ. 1.1.3.2. Căn cứ vào phạm vi hoạt động của doanh nghiệp Thị trường quốc tê: Là thị trường bao gồm thiều khu vực, nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới.
8 Thị trường khu vực: Là thị trường vượt ra ngoài phạm vi quốc gia bao gồm một khu vực nhất định như thị trường ASEAN, thị trường EU, thị trường Nam Mỹ... Thị trường toàn quốc: Là thị trường toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Thị trường địa phương 1.1.3.3. Căn cứ vào mức quan tâm đến thị trường của doanh nghiệp Thị trường chung: Là thị trường tất cả hàng hóa dịch vụ mà doanh nghiệp mua bán. Thị trường sản phẩm: Là thị trường mà doanh nghiệp đang kinh doanh nhằm thỏa mãn nhu cầu cụ thể của khách hàng. Thị trường thích hợp: Là thị trường mà doanh nghiệp có đủ khả năng và điều kiện để thực hiện kinh doanh. Thị trường trọng điểm: Là thị trường mà doanh nghiệp lựa chọn để tập chung mọi nguồn lực nhằm chiếm lĩnh thị trường thông qua việc thỏa mãn một cách tốt nhất nhu cầu của khách hàng. 1.1.3.4. Căn cứ theo mức độ chiếm lĩnh thị trường Thị trường hiện tại: Là thị trường mà doanh nghiệp đang thực hiện kinh doanh ở đó. Thị trường tiềm năng: Là thị trường mà doanh nghiệp có khả năng khai thác và mở rộng trong tương lai. 1.1.3.5. Căn cứ vào mức độ canh tranh trên thị trường Thị trường cạnh tranh hoàn hảo: Là thị trường có vô số người bán và người mua, ở đó người bán và người mua đều không quyết định được hàng hóa và giá cả trên thị trường. Để tồn tại và phát triển đòi hỏi doanh nghiệp phải nỗ lực không ngừng. Thị trường độc quyền: Là thị trường duy nhất một người bán nên có khả năng chi phối giá cả hàng hóa trên thị trường.
9 Thị trường cạnh tranh độc quyền - hỗn tạp: Là thị trường nằn ở vị trí trung gian giữa thị trường cạnh tranh hoàn hảo và thị trường độc quyền. Trên thị trường có nhiều người tham gia cạnh tranh với nhau nhưng mỗi người đều có sức mạnh độc quyền kiểm soát thị trường ở mức độ nào đó. 1.1.3.6. Căn cứ vào vai trò của thị trường đối với doanh nghiệp Thị trường chính: Là thị trường mà doanh nghiệp dồn mọi nỗ lực để thu hút được lợi nhuận cao nhất. Thị trường không phải là chính: Là thị trường nhỏ lẻ ngoài thị trường chính mà doanh nghiệp tham gia để tăng thêm doanh thu và lợi nhuận. 1.1.3.7. Căn cứ vào tính chất sản phẩm khác nhau trên thị trường Thị trường của sản phẩm thay thế: Là thị trường của các sản phẩm có giá trị sử dụng tương tự nhau, có thể thay thế cho nhau. Thị trường của sản phẩm bổ sung: Là thị trường của những sản phẩm có liên quan đến nhau trong tiêu dùng. 1.1.4. Tầm quan trọng của phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm 1.1.4.1. Đối với doanh nghiệp và người lao động trong doanh nghiệp Đối với doanh nghiệp và người lao động trong doanh nghiệp thị trường tiêu thụ sản phẩm luôn ở vị trí trung tâm, quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Thông qua hoạt động mua bán trên thị trường các doanh nghiệp đạt được mục tiêu chính của mình là tìm kiếm lợi nhuận. Với các doanh nghiệp thương mại, đơn vị kinh doanh chuyên nghiệp trong lưu thông mua bán hàng hóa để tìm kiếm thị trường là nhân tố luôn cần tìm kiếm. Thị trường càng lớn thì hàng hóa tiêu thụ càng nhiều, còn thị trường bị thu hẹp hay doanh nghiệp bị mất thị trường thì doanh nghiệp sẽ bị suy thoái, không thể tồn tại lâu. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, với những tiến bộ khoa học mới làm biến chuyển công nghệ sản xuất, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng khốc liệt. Nhu cầu tiêu dùng cũng vì thế ngày một nâng cao. Bất kỳ doanh nghiệp nào dù đứng trên đỉnh cao của sự thành đạt cũng có thể bị
10 lùi lại phí sau nếu không nắm bắt được thị trường một cách kịp thời. Ngược lại cho dù doanh nghiệp đang đứng trên bờ vực của sự phá sản cũng có thể vươn lên chiếm lĩnh và làm chủ thị trường nếu họ nhậy bén, phát hiện ra xu thế của thị trường hay những kẽ hở thị trường mà mình có thể len vào được. Thị trường quyết định lợi nhuận của doanh nghiệp. Thị trường điều tiết, hướng dẫn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường, việc quyết định sản xuất cái gì, như thế nào, cho ai không phải do doanh nghiệp tự quyết định theo ý muốn chủ quan của mình mà là do nhu cầu của người tiêu dùng. Vì mục đích của nhà sản xuất kinh doanh là thu lợi nhuận thông qua việc đem bán, kinh doanh những sản phẩm, dịch vụ mà khách hàng cần chứ không phải kinh doanh cái mà doanh nghiệp có nên họ luôn cố gắng xác định nhu cầu của khách hàng qua các yếu tố thị trường như cung, cầu, giá cả... Các doanh nghiệp muốn đạt được thành công đều phải thích ứng với thị trường để đạt được mục tiêu cuối cùng là thu lợi nhuận cho doanh nghiệp đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động. 1.1.4.2. Đối với xã hội Phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm thì đi đối với nó là sản phẩm sẽ được sử dụng nhiều dưới nhiều hình thức sẽ mang lại hiệu quả kinh tế xã hội cho nhiều người tiêu dùng, kích thích xã hội phát triển, nâng cao nhu cầu sử dụng các sản phẩm phục vụ lợi ích công cộng của con người đối với sự phát triển của xã hội. 1.2. Bản chất, nội dung và nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm 1.2.1. Bản chất của phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm Bản chất của phát triển thị trường là sự mở rộng mối quan hệ giữa khách hàng và doanh nghiệp. Mối quan hệ giữa khách hàng và doanh nghiệp là mối quan hệ mua bán. Như vậy theo quan niệm này thì phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm bao gồm phát triển thi trường theo chiều rộng và theo chiều sâu: