Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TNHH Indovina

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, nguyên nhân rủi ro và các biện pháp quản lý rủi ro tín dụng tại NH TNHH Indovina; trên cơ sở lý luận và thực trạng rủi ro tín dụng, từ đó đưa ra một số biện pháp nhằm quản lý rủi ro tín dụng tại IVB.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TNHH Indovina

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM. ---------------------------- LÊ HUY PHƯƠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TNHH INDOVINA LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh - Năm 2013.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM. ------------------------------ LÊ HUY PHƯƠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TNHH INDOVINA Chuyên Ngành : Tài chính - ngân hàng Mã Số : 60.34.02.01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS.TS TRƯƠNG QUANG THÔNG. TP.Hồ Chí Minh - 2013.
LỜI CAM ĐOAN. Tác giả xin cam đoan luận văn QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TNHH INDOVINA Là công trình nghiên cứu của tác giả, toàn bộ số liệu sử dụng trong luận văn này đều có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng. Tác giả chịu trách nhiệm về mọi vấn đề liên quan đến luận văn của mình Tác giả Lê Huy Phương.
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa. Lời cam đoan. Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt. Danh mục các bảng biểu. Danh mục các hình vẽ, đồ thị LỜI MỞ ĐẦU 01 CHƯƠNG I : LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHTM. 04 1.1 TÍN DỤNG : 04 1.1.1 Tín dụng Ngân hàng thương mại 04 1.1.2 Phân loại tín dụng NHTM. 04 1.1.2.1 Căn cứ theo mục đích cho vay. 05 1.1.2.2 Căn cứ theo thời hạn cho vay. 05 1.1.2.3 Căn cứ vào mức độ tín nhiệm đối với khách hàng. 05 1.1.2.4 Căn cứ vào phương pháp hoàn trả. 05 1.1.2.5 Căn cứ vào các hình thái của Tín dụng 05 1.1.2.6 Căn cứ vào phương thức cho vay 05 1.2 QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUY TRÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG. 05 1.2.1 Rủi ro tín dụng. 05 1.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng 06 1.2.3 Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng. 06 1.2.3.1 Nguyên nhân khách quan. 07
1.2.3.2 Nguyên nhân chủ quan. 07 1.2.4 Thiệt hại do rủi ro tín dụng. 08 - Đối với nền kinh tế. 08 - Đối với ngân hàng. 08 1.2.5 Quản trị rủi ro tín dụng. 09 1.2.5.1 Quản trị rủi ro tín dụng và quy trình quản trị rủi ro tín dụng. 09 1.2.5.2 Sự cần thiết của công tác quản trị rủi ro tín dụng 10 1.2.5.3 Nhiệm vụ công tác quản trị rủi ro tín dụng 11 1.2.5.4 Phòng ngừa và xử lý rủi ro tín dụng 11 Các dấu hiệu cảnh báo khoản tín dụng có vấn đề. 11 Phương pháp xếp hạng và giám sát rủi ro danh mục tín dụng. 14 Các phương pháp tiếp cận rủi ro tín dụng theo BASEL 1, BASEL 2. 16 Biện pháp khắc phục, phòng ngừa và xử lý rủi ro tín dụng đối với nhóm dấu hiệu rủi ro. 19 1.3 SỰ CẦN THIẾT PHẢI QUẢN TRỊ RRTD TẠI NH TNHH INDOVINA. 1.3.1 Sự cần thiết phải QT RRTD tại IVB. 23 1.3.2 Kinh nghiệm QT RRTD tại một số Ngân hàng nước ngoài và bài học cho các NHTM Việt Nam . 24 CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TNHH INDOVINA. 27 2.1 Giới thiệu về Ngân Hàng TNHH Indovina. 27 2.2 Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân Hàng TNHH Indovina 2008 – 2010. 31 2.2.1 Đánh giá mội trường hoạt động kinh doanh qua các năm. 31 2.2.2 Kết quả hoạt động kinh doanh qua các năm. 34
2.2.2.1 Tài Sản. 34 2.2.2.2 Nguồn vốn. 36 2.3 Cơ cấu và chất lượng tín dụng năm 2008 – 2012. 38 2.3.1 Cơ cấu tín dụng. 39 2.3.1.1 Cơ cấu cho vay theo loại tiền tệ 39 2.3.1.2 Cơ cấu cho vay theo loại hình doanh nghiệp 39 2.3.1.3 Cơ cấu cho vay theo ngành kinh tế 41 2.3.1.4 Cơ cấu cho vay theo thời hạn cho vay 42 2.3.2 Chất lượng tín dụng. 44 2.3.2.1 Chất lượng theo loại hình Doanh nghiệp. 45 2.3.2.2 Chất lượng tín dụng theo Quy mô. 45 2.3.2.3 Chất lượng tín dụng theo thời gian cho vay 46 2.3.3 Trích lập dự phòng rủi ro. 46 2.4 Nguyên nhân phát sinh rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng TNHH Indovina 46 2.4.1 Nguyên nhân khách quan. 46 2.4.1.1 Cơ chế chính sách nhà nước. 46 2.4.1.2 Rủi ro tất yếu của quá trình tự do hóa tài chính, hội nhập quốc tế. 47 2.4.1.3 Sự biến động của thị trường thế giới. 47 2.4.1.4 Môi trường pháp lý chưa thuận lợi. 48 2.4.1.5 Hệ thống thông tin quản lý còn bất cập. 48 2.4.2 Nguyên nhân từ khách hàng. 49 2.4.2.1 Khả năng Quản lý yếu kém. 49 2.4.2.2 Khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích. 49 2.4.2.3 Cung cấp thông tin lừa đảo. 50
2.4.2.4 Rủi ro từ những DN hoạt động không hiệu quả. 51 2.4.3 Nguyên nhân từ ngân hàng. 51 2.4.3.1 Lỏng lẻo trong công tác kiểm tra nội bộ. 51 2.4.3.2 Rủi ro phát sinh từ tín dụng ngân hàng. 51 2.4.3.3 Đạo đức nghề nghiệp của cán bộ. 52 2.4.3.4 Thiếu sự kiểm tra giám sát sau khi cho vay. 52 2.4.3.5 Tốc độ tăng trưởng tín dụng. 52 2.4.3.6 Năng lực quản trị rủi ro tại mỗi ngân hàng còn kém. 53 2.5 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng TNHH Indovina. 53 2.5.1 Mô hình quản lý rủi ro tín dụng. 53 2.5.2 Cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng. 53 2.5.3 Cơ chế quản lý và trách nhiệm của các cấp trong việc QL RRTD 54 2.5.4 Xây dựng hệ thống chính sách, quy chế, quy trình thủ tục cấp tín dụng. 56 2.5.5 Xây dựng cơ chế phân quyền phân cấp trong phê duyệt tín dụng. 56 2.5.6 Quản lý danh mục tín dụng. 57 2.5.7 Xây dựng giới hạn an toàn trong hoạt động tín dụng. 58 2.5.8 Xây dựng hệ thống hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ. 58 2.5.9 Xây dựng chính sách khách hàng trong hoạt động tín dụng. 59 2.5.10 Phân loại nợ và trích lập quỹ dự phòng rủi ro 59 2.5.11 Theo dõi, giám sát và xử lý nợ có vấn đề. 59 CHƯƠNG III : GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI IVB. 63 3.1 Định hướng cho hoạt động của Ngân Hàng TNHH Indovina giai đọan 2010 – 2015. 63 3.1.1 Mục tiêu, phương châm kinh doanh. 63
3.1.2 Nội dung các mục tiêu định hướng đối với lĩnh vực kinh doanh chủ yếu giai đoạn 2010 – 2015. 64 3.1.3 Các mục tiêu ưu tiên. 65 3.2 Các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng. 65 3.2.1. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng và cơ cấu quản lý giám sát rủi ro tín dụng của ngân hàng. 65 3.2.1.1 Cơ cấu tổ chức hệ thống tín dụng . 66 3.2.1.2 Cơ cấu giám sát và quản lý rủi ro tín dụng. 67 3.2.2. Xây dựng hệ thống văn bản chế độ, quy chế, quy trình, thủ tục cấp tín dụng. 68 3.2.3. Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp. 68 3.2.3.1. Cơ chế phân cấp uỷ quyền. 68 3.2.3.2 Xác định thị trường và các lĩnh vực cho vay của Ngân hàng. 69 3.2.3.3 Xây dựng các giới hạn an toàn trong hoạt động tín dụng. 69 3.2.3.4. Xây dựng chính sách khách hàng trong hoạt động tín dụng. 70 3.2.3.5 Tài sản đảm bảo tiền vay 70 3.2.3.6. Đánh giá các rủi ro phát sinh đối với việc phát triển các sản phẩm tín dụng mới. 70 3.2.4. Xây dựng hệ thống các công cụ đo lường và định hạng RRTD 71 3.2.5. Quản lý giám sát danh mục cho vay. 71 3.2.6. Trích lập quỹ dự phòng bù đắp rủi ro. 72 3.2.7. Hệ thống thông tin quản lý rủi ro tín dụng. 72 3.2.8. Công nghệ nguồn nhân lực trong quản lý rủi ro tín dụng. 73 3.2.9. Đa dạng hoá nhóm khách hàng và danh mục cho vay. 74 3.3. Một số kiến nghị đối với cơ quan hữu quan. 74
3.3.1. Đối với nhà nước 74 3.3.2. Đối với ngân hàng nhà nước. 76 Kết luận. Tài liệu tham khảo.
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT CAR : Hệ số tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu. CBTD : Cán bộ tín dụng CIC : Trung tâm thông tin tín dụng. DN : Doanh nghiệp. DNNN : Doanh nghiệp có vốn nước ngoài. HĐQT : Hội đồng quản trị. IVB : Ngân hàng TNHH Indovina. NHNN : Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. NHTM : Ngân hàng Thương mại. NH : Ngân hàng. QĐ493 : Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 QĐ18 : Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/4/2007 QT RRTD : Quản trị rủi ro tín dụng TCTD : Tổ chức tín dụng. TNHH : Trách nhiệm hữu hạn. RRTD : Rủi ro tín dụng.
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tăng trưởng GDP (%) năm 2003-2012 Trang 31 Bảng 2.2: Tổng tài sản của IVB năm 2007-2012 Trang 35 Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của IVB năm 2007-2012 Trang 36 Bảng 2.4: Tăng trưởng tín dụng của IVB năm 2007-2012 Trang 38 Bảng 2.5: Cơ cấu tín dụng theo loại tiền tệ của IVB 2007-2012 Trang 39 Bảng 2.6: Cơ cấu tín dụng theo loại hình DN của IVB năm 2007-2012 Trang 40 Bảng 2.7: Cơ cấu tín dụng theo ngành kinh tế của IVB năm 2007-2012 Trang 41 Bảng 2.8: Cơ cấu tín dụng theo thời hạn cho vay của IVB năm 2007-2012 Trang 42 Bảng 2.9: Phân loại nợ theo chất lượng tín dụng năm 2007 – năm 2012 Trang 44 Bảng 2.10: Chất lượng tín dụng theo Loại hình doanh nghiệp Trang 45 Bảng 2.11: Chất lượng tín dụng theo quy mô doanh nghiệp Trang 45 Bảng 2.12: Chất lượng tín dụng theo thời gian cho vay Trang 46 Bảng 2.13: Trích lập DPRR Trang 46
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ - BIỂU ĐỒ. Biểu đồ 2.1: Tăng trưởng GDP (%) năm 2003-2012 Trang 31 Biểu đồ 2.2: Tổng tài sản của IVB năm 2007-2012 Trang 35 Biểu đồ 2.3: Tăng trưởng tín dụng của IVB năm 2007-2012 Trang 38 Biểu đồ 2.4: Cơ cấu tín dụng theo loại tiền tệ của IVB 2007-2012 Trang 39 Biểu đồ 2.5: Cơ cấu tín dụng theo thời hạn cho vay của IVB năm 2007-2012 Trang 43
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài : Hoạt động ngân hàng ngày nay đƣợc coi là xƣơng sống của nền kinh tế, sự phát triển của nó phản ánh đúng thực trạng kinh tế của mỗi quốc gia. Trong những năm gần đây ngành ngân hàng đã đạt đƣợc những kết quả hết sức khả quan và khẳng định là một trung gian tài chính quan trọng không thể thiếu đƣợc của nền kinh tế thị trƣờng. Ngân hàng là tổ chức thu hút tiết kiệm lớn nhất, đóng vai trò thủ quỹ của toàn xã hội. Với đội ngũ cán bộ giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại ngân hàng còn là nhà tƣ vấn, lập kế hoạch tài chính giúp doanh nghiệp. Ngân hàng cung cấp rất nhiều các dịch vụ, song hầu hết lợi nhuận chính của các hệ thống ngân hàng là hoạt động tín dụng. Ngân hàng cấp tín dụng nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu về vốn của các doanh nghiệp và cá nhân trong nền kinh tế, là hoạt động đem lại nhiều doanh thu thì cũng đi đôi với nhiều rủi ro, bất kì khoản tín dụng nào của ngân hàng đƣợc sử dụng không có hiệu quả thì ngân hàng cũng phải đối mặt với rủi ro tín dụng. Nếu không thể kiểm soát đƣợc thì rủi ro này còn kéo theo nhiều loại rủi ro khác. Hoạt động của ngân hàng chủ yếu dựa vào lòng tin của khách hàng vì vậy nếu không kiểm soát đƣợc rủi ro, một ngân hàng sụp đổ sẽ kéo theo sự sụp đổ của toàn hệ thống ngân hàng, lúc này nó sẽ tác động đến mọi hoạt động của nền kinh tế. Rủi ro tín dụng luôn song hành với hoạt động tín dụng, không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp để phòng ngừa hoặc giảm thiểu thiệt hại tối đa khi rủi ro xảy ra. Đứng trên quan điểm quản lý toàn bộ hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động tín dụng nói riêng, một tổn thất dự kiến đối với hoạt động tín dụng phải luôn đƣợc xác định trong chiến lƣợc hoạt động chung. Khi một ngân hàng với một mức tổn thất thấp hơn mức tỷ lệ tổn thất dự kiến thì đó là sự thành công trong lĩnh vực quản lý rủi ro. Ngân hàng phải bằng nhiều biện pháp tác động đến hoạt động tín dụng để hạn chế tối đa rủi ro tín dụng nhằm góp phần đạt
2 tới mục tiêu hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả trong tăng trƣởng. Một ngân hàng hoạt động kinh doanh hiệu quả, có năng lực tài chính lành mạnh và quản lý đƣợc rủi ro trong giới hạn cho phép sẽ tạo niềm tin đối với khách hàng và nâng cao đƣợc vị thế uy tín đối với các tổ chức kinh tế, tổ chức tín dụng trong và ngoài nƣớc, đây là điều quan trọng giúp ngân hàng đạt đƣợc mục tiêu tăng trƣởng và phát triển bền vững cũng nhƣ thực hiện thành công các hoạt động hợp tác, liên doanh, liên kết trong xu thế hội nhập. Chính vì vậy, việc đƣa ra các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng ngày càng trở nên quan trọng và đƣợc các ngân hàng đặc biệt quan tâm. đó là lý do vì sao em lựa chọn đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng TNHH Indovina”. 2. Mục tiêu của đề tài : - Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, nguyên nhân rủi ro và các biện pháp quản lý rủi ro tín dụng tại NH TNHH Indovina. - Trên cơ sở lý luận và thực trạng rủi ro tín dụng, từ đó đƣa ra một số biện pháp nhằm quản lý rủi ro tín dụng tại IVB. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu : các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng, và các biện pháp nhằm quản lý rủi ro tín dụng. Phạm vi nghiên cứu : nghiên cứu giữa lý luận và thực tiễn tìm ra nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng, thực trạng quản lý tín dụng tại NH TNHH Indovina từ đó có những biện pháp, giải pháp nhằm hạn chế các rủi ro này. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu : Sử dụng các phƣơng pháp: thống kê, phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp so sánh. 5. Cấu trúc nôi dung nghiên cứu. Đề tài bao gồm các nội dung chính sau đây : Lời mở đầu. Chƣơng 1 : Lý luận chung về tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. Chƣơng 2 : Thực trạng hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại IVB
3 Chƣơng 3 : Giải pháp và kiến nghị để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại IV .
4 CHƢỢNG 1 : LÝ LUẬN TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHTM. 1.1 TÍN DỤNG : Khái niệm : Tín dụng là một phạm trù kinh tế đã tồn tại qua nhiều hình thái xã hội khác nhau. Nếu hiểu theo nghĩa hẹp thì tín dụng là sự vay mƣợn trong đó hai chủ thể là ngƣời đi vay và ngƣời cho vay thỏa thuận theo một thời hạn nợ và một mức lãi cụ thể. Còn theo nghĩa rộng thì tín dụng là sự vận động của vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu. Mặc dù tồn tại qua các hình thái kinh tế xã hội với nhiều hình thức khác nhau nhƣng tín dụng đều mang các đặc điểm cơ bản sau: - Tín dụng chỉ là sự chuyển giao quyền sử dụng từ chủ thể này sang chủ thể khác mà không làm thay đổi quyền chủ sở hữu chúng. - Tín dụng bao giờ cũng có thời hạn. - Giá trị tín dụng không những đƣợc bảo toàn mà còn đƣợc nâng lên nhờ lợi tức tín dụng. Ngƣời cho vay nhận giá trị sử dụng là lãi, hoạt động tín dụng tiềm ẩn rủi ro rất lớn nên trong quan hệ tín dụng phải có lòng tin. 1.1.1. Tín dụng NHTM : là quan hệ tín dụng phát sinh giữa các ngân hàng, các tổ chức tín dụng với các đối tác kinh tế - tài chính của toàn xã hội, bao gồm doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức xã hội, cơ quan nhà nƣớc. Đặc điểm của Tín dụng NHTM : - Huy động vốn và cho vay vốn đều thực hiện dƣới hình thức tiền tệ; - Ngân hàng đóng vai trò trung gian trong quá trình huy động vốn và cho vay; - Quá trình vận động và phát triển của tín dụng ngân hàng không hoàn toàn phù hợp với quy mô phát triển sản xuất và lƣu thông hàng hóa; - Tín dụng ngân hàng thúc đẩy quá trình tập trung và điều hoà vốn giữa các chủ thể trong nền kinh tế. 1.1.2. Phân loại tín dụng NHTM
5 1.1.2.1. Căn cứ theo mục đích - Cho vay bất động sản. - Cho vay phục vụ kinh doanh công thƣơng nghiệp. - Cho vay nông nghiệp. - Cho vay kinh doanh xuất nhập khẩu. - Cho vay tiêu dùng cá nhân. 1.1.2.2. Căn cứ theo thời hạn cho vay - Cho vay ngắn hạn. - Cho vay trung hạn. - Cho vay dài hạn. 1.1.2.3. Căn cứ vào mức độ tín nhiệm đối với khách hàng - Cho vay không bảo đảm. - Cho vay có bảo đảm. 1.1.2.4. Căn cứ vào phương pháp hoàn trả - Cho vay chỉ có một kỳ hạn trả nợ. - Cho vay có nhiều kỳ hạn trả nợ hay còn gọi là cho vay trả góp. - Cho vay trả nợ nhiều lần nhƣng không có kỳ hạn trả nợ cụ thể mà tuỳ theo khả năng tài chính của ngƣời đi vay có thể trả nợ bất cứ lúc nào. 1.1.2.5. Căn cứ vào hình thái của tín dụng - Cho vay bằng tiền. - Cho vay bằng tài sản : loại cho vay này thƣờng dƣới hình thức cho vay bằng thuê mua. 1.1.2.6. Căn cứ vào phương thức cho vay - Cho vay theo món. - Cho vay theo hạn mức tín dụng. 1.2. RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUY TRÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 1.2.1 Rủi ro tín dụng:
6 Khái niệm : Theo Uỷ ban asel thì “rủi ro tín dụng là khả năng mà khách hàng vay hoặc bên đối tác không thực hiện được các nghĩa vụ của mình theo những điều khoản đã cam kết. Rủi ro thất thoát đối với một ngân hàng là sự vỡ nợ của người giao ước trong hợp đồng, trong đó sự vỡ nợ được xác định là bất kỳ sự vi phạm nghiêm trọng nào đối với nghĩa vụ hợp đồng khi hoàn trả nợ và lãi”. Còn theo quyết định số 493/2005/QĐ – NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam thì “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Tóm lại, Rủi ro tín dụng phát sinh trong trƣờng hợp ngân hàng không thu đƣợc đầy đủ cả gốc lẫn lãi của khoản vay, hoặc là việc thanh toán nợ gốc và lãi không đúng kỳ hạn. 1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng - Rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro danh mục (Portfolio risk) và rủi ro giao dịch Transaction risk). Rủi ro danh mục đƣợc phân ra hai loại rủi ro nội tại (Intrinsic risk) và rủi ro tập trung (Concentration risk). + Rủi ro nội tại xuất phát từ các yếu tố mang tính riêng biệt của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành kinh tế. + Rủi ro tập trung là mức dư nợ cho vay được dồn cho một số khách hàng, một số ngành kinh tế hoặc một số loại cho vay hoặc một khu vực địa lý. Rủi ro giao dịch có 3 thành phần: rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm và rủi ro nghiệp vụ. + Rủi ro lựa chọn là rủi ro liên quan đến thẩm định và phân tích tín dụng. + Rủi ro bảo đảm xuất phát từ các tiêu chuẩn đảm bảo. + Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro liên quan đến quản trị hoạt động cho vay. 1.2.3 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng:
7 1.2.3.1 Nguyên nhân khách quan: Thứ nhất, môi trƣờng kinh tế và các chính sách vĩ mô của Chính phủ. Môi trƣờng kinh tế và sự thay đổi các chính sách kinh tế của Chính phú luôn có tác động mạnh đến hoạt động kinh doanh của các NHTM. Khi nền kinh tế đang tăng trƣởng ổn định thì các DN làm ăn có hiệu quả và sẽ có nhiều khả năng trả nợ NHTM, tạo điều kiện cho các khoản tín dụng có chất lƣợng. Ngƣợc lại, khi nền kinh tế rơi vào tình trạng suy thoái, mất ổn định khiến các DN gặp nhiều khó khăn trong hoạt động, sản xuất bị đình trệ, sức mua bị giảm sút, hàng hoá bị ứ đọng. điều này tất yếu ảnh hƣởng đến khả năng trả nợ các khoản vay của NHTM. Thứ hai, nguyên nhân bất khả kháng (thiên tai, những thay đổi nhu cầu của ngƣời tiêu dùng hoặc về kỹ thuật công nghệ của một ngành nào đó) có thể làm phá sản cả một hãng kinh doanh và đặt ngƣời đi vay từng làm ăn có hiệu quả vào thua lỗ, mất khả năng trả nợ. điều này đặt các NHTM phải đối mặt với rủi ro mất vốn. Thứ ba, nguyên nhân thông tin bất cân xứng. NHTM thực hiện các nghiệp vụ, tài sản nợ, tài sản có, chuyển vốn từ ngƣời gửi tiền sang ngƣời vay tiền – toàn bộ các giao dịch sẽ suôn sẻ nếu các bên tham gia đều có những thông tin và hiểu biết đầy đủ về nhau. Xong thực tế là một bên thƣờng không biết hết những gì cần biết về phía bên kia và sự không cân bằng về thông tin mà mỗi bên có đƣợc nhƣ vậy đƣợc gọi là “thông tin không cân xứng”. Việc thiếu thông tin trong các giao dịch sẽ đƣa đến “ sự lựa chọn đối nghịch” và rủi ro đạo đức. Thông tin không cân xứng trên thị trƣờng tài chính khiến các NHTM phải đối mặt với nguy cơ rủi ro cao. Thứ tư, nguyên nhân từ phía khách hàng vay vốn: - Sử dụng vốn sai mục đích không có thiện chí trong việc trả nợ vay: - Khả năng quản lý kinh doanh kém: - Tình hình tài chính DN yếu kém thiếu minh bạch: 1.2.3.2 Nguyên nhân chủ quan - Chính sách không hợp lý: Sự lỏng lẻo bất cập trong chính sách tín dụng, sự đơn giản thiếu khoa học trong quy trình tín dụng tạo khe hở làm phát sinh rủi ro tín dụng.
8 - Lỏng lẻo trong công tác kiểm tra nội bộ các ngân hàng - ố trí cán bộ thiếu đạo đức và trình độ chuyên môn nghiệp vụ : Một số vụ án kinh tế lớn trong thời gian qua có liên quan đến cán bộ NHTM đều có sự tiếp tay của một số cán bộ NH cùng với khách hàng làm giả hồ sơ vay, hay nâng giá tài sản thế chấp, cầm cố lên quá cao so với thực tế để rút tiền NH. Vì vậy, đạo đức của các cán bộ là một trong các yếu tố tối quan trọng để giải quyết vấn đề, hạn chế rủi ro tín dụng. - Thiếu giám sát và quản lý sau khi cho vay: Các NH thƣờng có thói quen tập trung nhiều công sức cho việc thẩm định trƣớc khi cho vay mà nới lởng quá trình kiểm tra, kiểm soát đồng vốn sau khi cho vay. Khi NH cho vay thì khoản vay cần phải đƣợc quản lý một cách chủ động để đảm bảo sẽ đƣợc hoàn trả. - Sự hợp tác giữa các NHTM quá lỏng lẻo, vai trò của CIC chƣa thực sự hiệu quả: Kinh doanh NH là một nghề đặc biệt huy động vốn để cho vay hay nói cách khác đi vay để cho vay, do vậy vấn đề rủi ro trong hoạt động tín dụng là không thể tránh khỏi, các NH cần hợp tác chặt chẽ với nhau nhằm hạn chế rủi ro. ên cạnh đó vai trò CIC là rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin kịp thời, chính xác để các NH có các quyết định cho vay hợp lý. đáng tiếc là hiện nay NH dữ liệu của CIC chƣa đầy đủ và thông tin còn quá đơn điệu, chƣa đƣợc cập nhật và xử lý kịp thời. 1.2.4 Thiệt hại của rủi ro tín dụng: - Đối với nền kinh tế: Hoạt động NH liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, các ngành và các cá nhân. Vì vậy, khi một NH gặp phải rủi ro tín dụng hay bị phá sản sẽ ảnh hƣởng đến tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của DN và ảnh hƣởng dây chuyền đến toàn bộ nền kinh tế làm nền kinh tế bị suy thoái, giá cả tăng, sức mua giảm, thất nghiệp tăng, xã hội mất ổn định. Ngoài ra, rủi ro tín dụng cũng ảnh hƣởng đến nền kinh tế thế giới vì ngày nay nền kinh tế mỗi quốc gia đều phụ thuộc và kinh tế khu vực và thế giới. - Đối với Ngân hàng: Làm giảm uy tín của NHTM :