TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA THỦY SẢN
BỘ MÔN SINH HỌC VÀ BỆNH THỦY SẢN
HUỲNH THANH TÚ
KHẢO SÁT MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN CÁ DĨA
(Symphysodon spp)
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
CHUYÊN NGÀNH BỆNH HỌC THUỶ SẢN
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
Ts. BÙI MINH TÂM
Ths. ĐOÀN NHẬT PHƯƠNG
Ks. CAO TUẤN ANH
2007
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
i
LỜI CẢM TẠ
Hoàn thành luận văn một cách trọn vẹn, em xin chân thành cám ơn thầy Bùi Minh
Tâm, anh Đoàn Nhật Phương, anh Nguyễn Thanh Hiệu, đặc biệt là anh Cao Tuấn
Anh đã động viên, chỉ dạy và hướng dẫn tận tình trong suốt thời gian thực hiện đề
tài.
Em cũng xin cám ơn toàn thể quý thầy cô trong khoa thủy sản đã tạo điều kiện
thuận lợi nhất để em hoàn thành đề tài đúng thời hạn.
Tôi cũng xin gởi lời cám ơn đến toàn thể các bạn lớp Bệnh Học Thủy Sản K29,
đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong lúc tiến hành phân tích mẫu.
Cuối cùng xin gởi lời cám ơn sâu sắc đến gia đình đã quan tâm, động viên và hỗ
trợ tôi hoàn thành chương trình học tập.
Chân thành cám ơn!
Sinh viên
Huỳnh Thanh Tú
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ii
TÓM TẮT
Cá dĩa (Symphysodon spp) vốn là loại cá hiếm quý do hình dáng và màu sắc tuyệt
đẹp của nó, nên từ lâu đã được đa số nghệ nhân nuôi cá kiểng của ta chọn nuôi
(Nguyễn Minh, 1998).
Cá dĩa không những đẹp mà còn có giá trị kinh tế cao và ngày càng được đông
đảo quần chúng yêu thích, chọn nuôi, thị trường ngày càng mở rộng…
Bên cạnh những mặt tích cực đó thì việc nuôi cá dĩa cũng gặp không ít khó khăn
trở ngại, đặc biệt là về bệnh. Tuy nhiên thông tin về bệnh trên đối tượng này lại
rất ít. Xuất phát từ thực tế đó nên đề tài “khảo sát một số bệnh thường gặp trên cá
dĩa được tiến hành”.
Đề tài được tiến hành bằng những phương pháp sau:
Phỏng vấn trực tiếp hộ có sản xuất hoặc kinh doanh cá dĩa, để xác định những
loại bệnh nào thường gặp trên cá.
Thu mẫu tại địa điểm điều tra, ưu tiên mẫu có dấu hiệu bệnh lý. Sau đó đem về
phòng thí nghiệm phân tích, để xác định thành phần giống loài vi khuẩn, ký sinh
trùng xuất hiện trên cá.
Qua 3 tháng thực hiện đề tài từ 23/03- 23/06/2007 đã thu được kết quả sau:
Những dấu hiệu bệnh lý thường gặp trên cá dĩa là: nấm, đốm trắng, đen thân,
đường ruột, rách vây, lồi mắt, sưng mình. Trong đó bệnh nấm chiếm tỉ lệ cao nhất
(76.9%).
Tổng cộng có 6 giống ký sinh trùng được tìm thấy trên cá dĩa, đó là sán 16 móc
(Dactylogyrus), sán dây (Bothriocephalus), giun tròn (Capillaria), trùng lông
(Chilodonella), trùng mặt trời (Trichodina), Myxobolus.
Có 28 chủng vi khuẩn phân lập được từ 30 mẫu cá bệnh và 5 mẫu cá khỏe, gồm
12 chủng thuộc giống Vibrio, 8 chủng thuộc giống Aeromonas, 5 chủng thuộc
giống Edwardsiella, 2 chủng thuộc giống Acinetobacter, 1 chủng thuộc giống
Pseudomonas.
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM TẠ.......................................................................................................... i
TÓM TẮT............................................................................................................... ii
MỤC LỤC .............................................................................................................iii
DANH SÁCH HÌNH VÀ BẢNG.......................................................................... iv
CHƯƠNG I GIỚI THIỆU ...................................................................................... 1
CHƯƠNG II LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU................................................................. 3
2.1 Vị trí của cá dĩa trong các hồ cá cảnh trên thế giới và Việt Nam ................. 3
2.2 Lịch sử phát triển và phân bố địa lý.............................................................. 3
2.2.1 Lịch sử phát triển.................................................................................... 3
2.2.2 Phân bố địa lý......................................................................................... 5
2.3 Đặc điểm phân loại ....................................................................................... 5
2.3.1 Phân loại................................................................................................. 5
2.3.2 Hình thái chung ...................................................................................... 6
2.4 Đặc điểm sinh học......................................................................................... 6
2.4.1 Môi trường sống..................................................................................... 6
2.4.2 Dinh dưỡng............................................................................................. 7
2.4.3 Tăng trưởng............................................................................................ 7
2.4.4 Đặc điểm sinh sản................................................................................... 7
2.5 Một số bệnh thường gặp trên cá cảnh ........................................................... 8
2.6 Các thông tin về bệnh ký sinh trùng và vi khuẩn trên cá dĩa...................... 11
2.6.1 Các thông tin nước ngoài ..................................................................... 11
2.6.2 Các thông tin trong nước...................................................................... 13
CHƯƠNG III PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................. 16
3.1 Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................... 16
3.2 Vật liệu nghiên cứu..................................................................................... 16
3.2.1 Ký sinh trùng........................................................................................ 16
3.1.2 Vi khuẩn ............................................................................................... 16
3.3 Phương pháp thu và bảo quản mẫu............................................................. 16
3.4 Phương pháp phân tích ký sinh trùng ......................................................... 17
3.5 Phân tích vi sinh.......................................................................................... 17
CHƯƠNG IV KẾT QUẢ THẢO LUẬN............................................................. 18
4.1 Khảo sát tình hình bệnh trên cá dĩa ở thành phố Cần Thơ.......................... 18
4.1.1 Thông tin chung về các địa điểm được điều tra ................................... 18
4.1.2. Thông tin về kỹ thuật quản lý.............................................................. 18
4.2 Kết quả phân tích ký sinh trùng và vi khuẩn .............................................. 24
4.2.1 Thành phần giống loài ký sinh trùng xuất hiện trên cá dĩa .................. 24
4.2.2 Thành phần giống loài vi khuẩn xuất hiện........................................... 31
CHƯƠNG V KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT........................................................... 39
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 40
PHỤ LỤC ............................................................................................................. 43
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
iv
DANH SÁCH HÌNH VÀ BẢNG
Trang
Hình 2.1a Cá dĩa xanh.......................................................................................... 6
Hình 2.1b Cá dĩa lam........................................................................................... 6
Hình 2.1c Cá dĩa đỏ ............................................................................................. 6
Hình 2.1d Cá dĩa nâu ........................................................................................... 6
Hình 4.1 Tỉ lệ xuất hiện các dấu hiệu bệnh lý trên cá dĩa ................................... 20
Hình 4.2 Tần số xuất hiện các giống ký sinh trùng trong 6 đợt thu .................... 25
Hình 4.3 Capillaria............................................................................................. 28
Hình 4.4 Bothriocephalus................................................................................... 29
Hình 4.5 Dactylogyrus ...................................................................................................... 31
Hình 4.6 Vây cá bị tưa rách và ăn mòn ............................................................... 34
Hình 4.7 Cá bị lồi mắt.......................................................................................... 35
Bảng 4.1Tỉ lệ cảm nhiễm và cường độ cảm nhiễm ký sinh trùng từng đợt thu .. 24
Bảng 4.2 Thành phần giống loài vi khuẩn xuất hiện........................................... 32
Bảng 4.3 Tỉ lệ xuất hiện các chủng loài vi khuẩn phân lập được........................ 32
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu