Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ...
-----(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:1)(cid:2)-----
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Đề tài: “lý thuyết của chủ nghĩa mac
về sự hình thành và phát triển của
kinh tế thị trường.”
1
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ...
MỤC LỤC
Lời mở đầu ................................................................................................................. 1
A.phần mở đầu. ........................................................................................................ 5
B. Phần nội dung. ..................................................................................................... 6
I.Cơ sở lý luận lý thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin về nền kinh tế ......................... 6
thị trường. ................................................................................................................. 6
1.Sự hình thành và phát triển của kinh tế thị trường theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin. .................................................................................................... 6
1.1. Quá trình chuyển từ kinh tế tự nhiên lên kinh tế hàng hoá. ............................. 6
1.2.Bước chuyển từ kinh tế hàng hoá giản đơn sang kinh tế thị trường. ................... 8
a.Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hoá phát triển ở trình độ xã hội hoá cao ........... 8
b.Những điều kiện hình thành kinh tế thị trường. ...................................................... 9
c.Những đặc trưng chung của kinh tế thị trường. .................................................... 11
d.Các hình thức của kinh tế thị trường. .................................................................... 14
1.3.Các quy luật vận động của kinh tế thị trường. ................................................... 16
a.Khái quát về hàng hoá và hai thuộc tính của hàng hoá. ........................................ 16
b.Khái niệm về thị trường,vai trò và tác dụng,phân loại thị trường. ....................... 17
Thị trường hàng tiêu dùng,dịch vụ hay thị trường “đầu ra” là nơi mua bán các hàng
hoá tiêu dùng cuối cùng và dịch vụ. ......................................................................... 18
Hàng hoá tiêu dùng là các vật phẩm tiêu dùng như lương thực,thực phẩm,quần
áo,nhà ở, các hàng hoá dịch vụ như sửa chữa,du lịch,chữa bệnh... ......................... 18
2
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... c. Khái niệm về cơ chế thị trường, quy luật vận động của kinh tế thị trường. ........ 19
2.Sự phát triển của Lênin về kinh tế thị trường trong chủ nghĩa xã hội. ............ 22
II. Sự vận dụng lý thuyết trên ở Việt Nam. ......................................................... 25
1.Đặc điểm kinh tế xã hội ở Việt Nam trước khi đổi mới. .................................... 25
2.Sự phát triển kinh tế thị trường ở Việt nam từ khi đổi mới đến nay. ............... 27
2.1.Thực trạng nền kinh tế Việt nam khi chuyển sang kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa. ........................................................................................... 27
2.2.Thực chất của qua trình chuyển nền kinh tế Việt nam sang kinh tế thị
trường định hường xã hội chủ nghĩa. ................................................................... 30
2.3. Nội dung các giai đoạn phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa ở việt nam. ....................................................................................... 36
2.4.Các giải pháp để phát triển kinh tế hàng hoá ở Việt nam. .......................... 37
C. Kết Luận. ............................................................................................................ 39
Tài liệu tham khảo. ................................................................................................. 41
3
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ...
Lời mở đầu
Việt nam là một nước anh hùng bất khuất trong công cuộc bảo vệ tổ quốc vài
thập kỷ trước.Còn hiện nay,bước vào thế lỷ 21 Việt nam vẫn là một nước nghèo
của thế giới.Nững chiến thắng trên mặt trận không thể làm ra những chiến thẵng về
kinh tế, sách lược chiến trường không thể là sách lược kinh tế.Đứng trước thực
trạng đó, Đại hội VI của Đảng đánh dấu một bước ngoặt lịch sử đó là bắt đầu công
cuộc đổi mới nền kinh tế nước ta.
Trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta, vấn đề đổi mới cơ chế quản lý kinh tế
chiếm vị trí quan trọng.Đặc biệt trong bối cảnh Việt nam đang chuyển đổi cơ chế
quản lý
kinh tế từ cơ chế tập trung, quan liêu, bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý
của Nhà nước và định hướng theo chủ nghĩa xã hội như đường lối của Đảng ta đã
đề ra từ các kì Đại hội VI, VII, VIII. Thực tế những năm qua cho thấy đường lối
của Đảng là hoàn toàn đúng đắn, những thành tựu đạt được trong nhữnh năm qua
đã chứng minh điều đó.
Trong phạm vi bài viết của mình, em xin trình bày một số vấn đề về lý luận của
chủ nghĩa Mác-Lênin về nền kinh tế thị trường và vận dụng nó ở Việt nam trong
thời gian qua,hiện nay và trong tương lai.Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo
Phạm Thành hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành bài viết này.
Do thời gian và tri thức,kinh nghiệm có hạn nên bài viết không thể tránh khỏi
những sai sót, rất mong được thầy và các bạn đóng góp ý kiến. Em xin chân thành
cảm ơn!
4
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... A.PHẦN MỞ ĐẦU.
C.Mác người thầy và lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động toàn thế giới.Là một nhà lý luận kiệt xuất, ông đã để lại cho loài người một
kho tàng lý luận quý báu về triết học, kinh tế chính trị và chủ nghĩa xã hội khoa
học. Trong bộ tư bản và một số tác phẩp có quan hệ đén bộ sách đó,C.Mác đã đề
cập tới nhiều lý luận và quan diểm về kinh tế thị trường,đế nay vẫ còn nguyên giá
trị.
Chuyển đổi kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước là bước ngoặt quan trọng làm thay đổi đời sống kinh tế,xã hội đất nước.Sự
thành công hay không của quá trình chuyển đổi quyết định thắng lợi hay không của
sự nghiệp đổi mới. Quá trình đổi mới nền kinh tế nước ta những năm qua cho thấy
rằng, việc chuyển nền kinh tế nước ta vận hành theo cơ chế thị trường có sự quả lý
của Nhà nước là sự phù hợp với xu thế phát triển tất yếu khách quan của nền kinh
tế, phù hợp với xu hướng quốc tế hoá đời sống kinh tế. Tuy nhiên vì chưa có tiền lệ
nào trong lịch sử về quá độ từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế
thị trường cho nên công cuộc đổi mới đang đòi hỏi nhiều vấn đề về lý luận và thực
tiễn.Chẳng hạn, hàng loạt các khái niệm, phạm trù về kinh tế mới, hàng loạt các
vấn đề về nhận thức lại bản chất của nền kinh tế kế hoạch hoá, bản chất của nền
kinh tế thị trường phù hợp với điều kiện lịch sử Việt nam đang đòi hỏi phải kuận
chứng, giải thích một cách có căn cứ khoa học nhằm làm cơ sở cho quyết định của
Nhà nước về chiến lược phát triển kinh tế của đất nước.
Xuất phát từ đó, ở đây cần làm rõ một số vấn đề: - Lý giải các khái niệm và phạm trù kinh tế học mới làm cơ sở lôgic cho việc
nhận thức lại bản chất của nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung và nền kinh tế thị
trường mà chúng ta đã và đang hướng tới.
5
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... - Đồng thời dựa trên cơ sở phân tích thực trạng nền kinh tế nước ta để đổi cơ
chế kinh tế nước ta để trình bày các quan điểm khoa học làm cơ sở phương pháp
luận cho thời kỳ chuyển đổi cơ chế kinh tế ở nước ta.
Kinh tế thị trường là sự phát triển tất yếu khách quan, là cơ sở điều tiết tốt nhất
nền kinh tế hàng hoá.Bằng các phương pháp lôgic và phương pháp lịch sử , nghiên
cứu nó dưới giác độ môn kinh tế chính trị học chúng ta sẽ làm rõ những vấn đề
trên.
B. PHẦN NỘI DUNG.
I.Cơ sở lý luận lý thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin về nền kinh tế
thị trường.
1.Sự hình thành và phát triển của kinh tế thị trường theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin.
1.1. Quá trình chuyển từ kinh tế tự nhiên lên kinh tế hàng hoá.
Về phương diện kinh tế có thể khái quát rằng,lịch sử phát triển của đời sống xã
hội của nhân loại đã và đang trải qua hai kiểu tổ chức thích ứng với trình độ phát
triển của lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội,hai thời đại kinh tế khác
nhau về chất.Đó là:thời đại kinh tế tự nhiên,tự cung tự cấp và thời đại kinh tế hàng
hoá,mà giai đoạn cao của nó được gọi là kinh tế thị trường.
a.Khái quát về kinh tế tự nhiên và kinh tế hàng hoá.
Kinh tế tự nhiên hay sản xuất tự cung,tự cấp là kiểu tổ chức kinh tế đầu tiên mà
loài người sử dụng để giải quyết vấn đề sản xuất cái gì?sản xuất như thế nào? và
cho ai? ở đây,người sản xuất đồng thời là người tiêu dùng.Mụcđích của sản xuất là
tạo ra giá trị sử dụng nhằm thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của chính bản thân người
sản xuất.Vì vậy,có thể nói quá trình sản xuất của nền kinh tế tự nhiên chỉ gồm hai
khâu:sản xuất – tiêu dùng.nó có tính chất bảo thủ,trì trễ,bị giới hạn ở nhu cầu hạn
hẹp.Sản xuất tự cung tự cấp chỉ thích ứng với thời kì lực lượng sản xuất chưa phất
6
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... triển.Khi lực lượng sản xuất phát triển cao,phân công lao động được mở rộng thì
dần xuất hiện trao đổi hàng hoá.Khi trao đổi hàng hoá trở thành mục đích thường
xuyên của sản xuất thì sản xuất hàng hoá ra đời và xuất hiện nền kinh tế hàng
hoá.Kinh tế hàng hoá bắt đầu bằng kinh tế hàng hoá giản đơn,ra đời từ khi chế độ
chủ nghĩa cộng sản tan rã,dựa trên hai tiền đề cơ bản là có sự phân công lao động
xã hội và có sự tách biệt về kinh tế do chế độ sở hữu khác nhau về tư liệu sản
xuất,sản xuất và toàn bộ quá trình tái sản xuất đều gắn với thị trường.Chuyển từ
kinh tế tự nhiên sang kinh tế hàng hoá là đánh dấu bước chuyển sang thời đại kinh
tế của sự phát triển,thời đại văn minh của nhân loại.
b.Hai điều kiện ra đời và tồn tại của kinh tế hàng hoá.
Cơ sở kinh tế - xã hội của sự ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hoá là phân
công lao động xã hội và sự tách biệt về kinh tế giữa người sản xuất này với người
sản xuất khác do có các quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất quy định.
Phân công lao động xã hội là việc phân chia người sản xuất vào những ngành
nghề khác nhau của xã hội hoặc nói cách khác đó là chuyên môn hoá sản xuất.
Có thể nói phân công lao động xã hội đã tạo ra những ngành nghề khác nhau,do
phân công lao động xã hội nên mỗi người chuyên làm một việc trong một ngành
sản xuất nhất định và chuyên sản xuất ra một hoặc một số sản phẩm nhất định.Song
nhu cầu tiêu dùng của họ lại khác nhau.Để thoả mãn nhu cầu của mình,những
người sản xuất phải nương tựa vào nhau,trao đổi sản phẩm cho nhau.Phân công lao
động xã hội làm nảy sinh những quan hệ kinh tế giữa những người sản xuất với
nhau.
Phân công lao động là điều kiện cần của sản xuất hàng hoá.Điều kiện thứ hai và
là điều kiện đủ của sản xuất hàng hoá là sự tách biệt về kinh tế giữa những người
sản xuất do các quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất quy định.Dựa vào
điều kiện này mà người chủ tư liệu sản xuất có quyền quyết định việc sử dụng tư
liệu sản xuất và những sản phẩm do họ sản xuất ra.Như vậy,quan hệ sở hữu khác
7
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... nhau về tư liệu sản xuất đã chia rẽ người sản xuất,làm cho họ tách biệt với nhau về
mặt kinh tế.Trong điều kiện đó, người sản xuất này muốn sử dụng sản phẩm của
người sản xuất khác thì phải trao đổi sản phẩm cho nhau.Sản phẩm lao động trở
thành hàng hoá.
c.Khi sản phẩm lao động trở thành hàng hoá thì người sản xuất trở thành người
sản xuất hàng hoá.Sản xuất hàng hoá ra đời và phát triển là một quá trình lịch sử
lâu dài.Đầu tiên là sản xuất hàng hoá giản đơn,sản xuất hàng hoá giản đơn sản xuất
hàng hoá của nông dân,thợ thủ công dựa trên chế độ sở hữu về tư liệu sản xuất và
sức lao động của bản thân họ.Sản xuất hàng hoá giản đơn ra đời trong thời kì công
xã nguyên thuỷ tan rã,trong xã hội chiếm hữu nô lệ và phong kiến nó đóng vai trò
phụ thuộc và bổ sung.Đây là kiểu sản xuất hàng hoá nhỏ,dựa trên kĩ thuật thủ công
và lạc hậu.Khi lực lượng sản xuất phát triển cao hơn,sản xuất hàng hoá giản đơn
chuyển thành sản xuất hàng hoá quy mô lớn.Quá trình chuyển biến này diễn ra
trong thời kì quá độ từ xã hội phong kiến sang xã hội tư bản chủ nghĩa.
Trong lịch sử phát triển của mình,vị thế của kinh tế hàng hoá cũng dần được thay
đổi:từ chỗ như là kiểu tổ chức kinh tế xã hội không phổ biến không hợp thời trong
xã hội chiếm hữu nô lệ của những người thợ thủ công và nông dân tự do,đến chỗ
được thừa nhận trong xã hội phong kiến,và đến chủ nghĩa tư bản thì kinh tế hàng
hoá giản đơn không những được thừa nhận mà còn được phát triển cao hơn đó là
kinh tế thị trường.
1.2.Bước chuyển từ kinh tế hàng hoá giản đơn sang kinh tế thị trường.
a.Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hoá phát triển ở trình độ xã hội hoá cao
Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường.Đây là một
kiểu tổ chức kimh tế trong đó sản xuất cái gì?như thế nào?và cho ai?được quyết
định thông qua thị trường.Trong nền kinh tế thị trường các quan hệ kinh tế của các
cá nhân,các doanh nghiệp đều biểu hiện qua mua bán hàng hoá,dịch vụ trên thị
trường.Thái độ cư xử của từng thành viên tham gia thị trường là hướng vào tìm
8
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... kiếm lợi ích của chính mình,theo sự dẫn dắt của giá cả thị trường hay “Bàn tay vô
hình”.(Adam Smith)
Kinh tế thị trường như là một yêu cầu khách quan của nền kinh tế hàng hoá Song
không phải là đồng nhất nó với kinh tế hàng hoá.Xét về mặt lịch sử,kinh tế hàng
hoá có trước kinh tế thị trường.Kinh tế hàng hoá ra đời thì thị trường cũng xuất
hiện,nhưng không có nghĩa đó là kinh tế thị trường.Với sự tăng trưởng của kinh tế
hàng hoá,thị trường được mở rộng,phong phú,đồng bộ,các quan hệ thị trường tương
đối hoàn thiện,đều được tiền tệ hoá.Khi đó người ta gọi kinh tế hàng hoá là kinh tế
thị trường hay nói cách khác kinh tế thị trường là kinh tế hàng hoá phát triển ở trình
độ xã hội hoá cao.Kinh tế thị trường không phải là một giai đoạn khác biệt,độc
lập,đứng ngoài kinh tế hàng hoá mà là giai đoạn cao của kinh tế hàng hoá.
b.Những điều kiện hình thành kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường được hình thành dựa trên những điều kiện sau đây:
Một là. Sự xuất hiện của hàng hoá sức lao động và thị trường sức lao động.Trước
hết cần khẳng định sự xuất hiện của hàng hoá sức lao động là một tiến bộ lịch
sử.Người lao động được tự do,có quyền làm chủ khả năng lao động của mình và là
chủ thể bình đẳng trong việc thương lượng với người khác.Chủ nghĩa tư bản đã
thực hiện được bước tiến bộ lịch sử đó trong khuôn khổ lợi dụng tính chất đặc biệt
của hàng hoá sức lao động để phục vụ túi tiền của các nhà tư bản.Vì vậy đã làm nảy
sinh mâu thuẫn giữa tư bản với lao động làm thuê.Trong điều kiện lịch sử mới,thời
kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội không phải mọi người có sức lao động đem bán đều
là những người vô sản.Do sự chi phối lợi ích kinh tế và của chi phí cơ hội,những
người lao động vẫn có thể bán sức lao động của mình cho người khác nếu họ cảm
thấy việc làm này có lợi hơn so với việc tổ chưc quá trình sản xuất.
Trong lịch sử hoạt động của quy luật giá trị đã từng dẫn tới sự phân hoá những
người sản xuất thành kẻ giàu người nghèo.Sự phân hoá này diễn ra chậm chạp.Cho
nên cần phải có bạo lực của nhà nước để thúc đẩy sự phân hoá này diễn ra được
9
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... nhanh.Chính sự phân hoá những người sản xuất thành kẻ giàu người nghèo tới một
giới hạn nhất định đã làm nảy sinh hàng hoá lao động và thị trường sức lao động.
Sự xuất hiện của hàng hoá sức lao động dẫn đến sự hình thành kinh tế thị trường
là vì:
- Kinh tế thị trường là nền kinh tế phát triển,nó có năng suất lao động cao.Ngoài
những sản phẩm cần thiết còn có những sản phẩm thặng dư.Chính sự xuất hiện của
hàng hoá sức lao động đã phản ánh điều đó.Hàng hoá sức lao động là hàng hoá đặc
biệt.Tính chất đặc biệt của nó được thể hiện tập trung ở thuộc tính giá trị sử dụng
của nó.
- Giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động sở dĩ như vậy là vì:do kĩ thuật sản
xuất phát triển cho nên năng suất lao động của người công nhân đã cao.Ngày lao
động của người công nhân được chia thành hai phần,phần thời gian lao động cần
thiết và phần thời gian lao động thặng dư.Chỉ đến một giới hạn nhất định trong sự
phát triển của lực lượng sản xuất-khi kĩ thuật sản xuất phát triển,năng suất lao động
xã hội được nâng cao thì sức lao động của người ta mới có thể trở thành đối tượng
của quan hệ mua bán.Sự xuất hiện của hàng hoá sức lao động phản ánh giai đoạn
sản xuất đã phát triển trong đó năng suất lao động đã cao.
- Nhờ có sự xuất hiên của hàng hoá sức lao động và thị trường sức lao động mà
tiền tệ không chỉ là phương tiện lưu thông mà còn trở thành phương tiện làm tăng
giá trị,nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh,thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển
kinh tế.
- Với sự xuất hiện của hàng hoá sức lao động dẫn tới sự hình thành thị trường các
yếu tố sản xuất một cách hoàn chỉnh.Kinh tế thị trường ra đời.
Hai là.Phải tích luỹ được một số tiền nhất định và số tiền đó phải trở thành vốn để
tiến hành sản xuất kinh doanh nhằm mục đích có lợi nhuận.Lý luận kinh tế của
trường phái trọng thương đã phản ánh rõ điều kiện tiền đề này.
10
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Ba là.Kinh tế thị trường là kinh tế tiền tệ cho nên vai trò của tiền tệ vô cùng quan
trọng.Để hình thành được nền kinh tế thị trường cần có hệ thống tài chính,tín
dụng,ngân hàng tương đối phát triển.Không thể có được kinh tế thị trường nếu như
hệ thống tài chính,ngân hàng còn quá yếu ớt, hệ thống quan hệ tín dụng còn quá
giản đơn, không đáp ứng được nhu cầu về vốn cho sản xuất và kinh doanh.
Bốn là.Sự hình thành nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải có một hệ thống kết cấu
hạ tầng tương đối phát triển,trên cơ sở đó mới bảo đảm cho lưu thông hàng hoá và
lưu thông tiền tệ được thuận lợi dễ dàng,mới tăng được phương tiện vật chất nhằm
mở rộng quan hệ trao đổi.
Năm là.Tăng cường vai trò kinh tế Nhà nước.Nhà nước phải tạo ra môi
trường,hành lang cho thị trường phát triển lành mạnh.Đồng thời Nhà nước sử dụng
những biện pháp hành chính cần thiết để phát huy những ưu thế và hạn chế những
mặt tiêu cực của thị trường.Nhà nước thực hiện chính sách phân phối và điều tiết
một cách hợp lý,xử lý hài hoà các quan hệ kinh tế xã hội.
c.Những đặc trưng chung của kinh tế thị trường.
Trên thế giới đã có nhiều quốc gia phát triển nền kinh tế của mình theo mô hình
kinh tế thị trường.Chẳng hạn kinh tế thị trường của Thuỷ Điển,kinh tế thị trường
mang màu sắc Trung Quốc,Kinh tế thị trường của Nga,kinh tế thị trường của
Mỹ,kinh tế thị trường ở các nước đang phát triển Châu Á và Đông Nam Á …Trong
các nước Tây Âu,mô hình kinh tế Thuỷ Điển có những nét đặc trưng đáng lưu ý.Đó
là nền kinh tế của một nước vốn là nông nghiệp nghèo nàn ở Bắc Âu.Sau một thời
kì trải qua kinh tế thị trường trở thành một nước công nghiệp phồn vinh,một nhà
nước phúc lợi điển hình ở Châu Âu.
Trung Quốc và Nga là hai nước trong các nước xã hội chủ nghĩa trước đây chuyển
từ cơ chế quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường nhưng hướng đi và thành quả
đạt được rất khác nhau.Trung Quốc cũng đi theo kinh tế thị trường nhưng không
hoàn toàn giống mô hình của các nước phương Tây mà mang “màu sắc Trung
11
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Quốc”.Nước Nga thì đã rẽ hẳn theo hướng kinh tế thị trường của các nước phương
Tây.Thực tế những năm qua cho thấy nền kinh tế của nước này điêu đưng,lao đao
có lúc lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế xã hội sâu sắc.Còn Trung Quốc,tuy
phải trải qua thời kì kinh tế “quá nóng”(1989-1991) và một số vấn đề khó khăn
nhất định như:nạn thất nghiệp tình trạng tội phạm,tham nhũng, nhưng nhìn chung
kinh tế phát triển ổn định,đạt tốc độ tăng trưởng khá cao,vào loại hàng đầu thế giới.
Kinh tế thị trường của Mỹ có đặc trưng là:do tiềm lực kinh tế và năng lực cạnh
tranh mạnh mẽ nên mức độ Nhà nước can thiệp vào kinh tế có phần “mềm” hơn so
với các nước khác,nhưng Nhà nước lại can thiệp tích cực,mạnh mẽ vào lĩnh vực
kinh tế đối ngoại.Một mặt bảo vệ thị trường trong nước,mặt khác hỗ trợ mạnh mẽ
cho các công ty Mỹ trong việc xâm nhập vào thị trường ngoài nước.Mặc dù vậy
kinh tế thị trường của Mỹ cũng không tránh khỏi những mặt trái và những khuyết
tật của nó.
Kinh tế thị trường ở các nước đang phát triển Châu Á,Đông Nam Á cũng có
những nét đặc trưng đáng lưu ý.Ở các nước này đều có sự can thiệp tích cực,mạnh
mẽ của Nhà nước vào nền kinh tế(Hàn Quốc,Thái Lan...).Nhất là Hàn Quốc đang
theo đuổi “nền kinh tế thị trường do Nhà nước hướng đạo”.Trong khi đó, một số
nước khác ở khu vực,vai trò can thiệp của Nhà nước có phần nới lỏng hơn,thậm chí
gần như để cho thị trường tự điều chỉnh (Singapore,Hồng Kông) ở các nước thuộc
khu vực này còn có quá trình quốc hữu hoá đan xen với quá trình tư nhân hoá,Nhà
nước trực tiếp đầu tư vào một số lĩnh vực then chốt quan trọng trong nền kinh tế
quốc dân như:dầu khí,hoá dầu…(Hàn Quốc,Thái Lan,Inđônêsia,...).Hiện nay khu
vực này được xem là khu vực đầy năng động,phát triển với tốc độ tăng trưởng cao
hàng đầu thế giới.Trong đó có những nước được dự đoán sẽ trở thành cường quốc
kinh tế trong thế kỉ 21.
12
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Tóm lại,nếu gác lại những đặc trưng riêng,cá biệt của mô hình kinh tế trên và chỉ
tính đến những đặc trưng chung vốn có của kinh tế thị trường.Có thể nêu những
đặc trưng mang tính phổ biến như sau:
Một là. Tính tự chủ của các chủ thể kinh tế rất cao.Các chủ thể kinh tế tự bù đắp
những chi phí và tự chịu trách nhiệm đối với kết quả sản xuất và kinh doanh của
mình.Các chủ thể kinh tế được tự do liên kết liên doanh,tự do tổ chức qúa trình sản
xuất theo luật định.Đây là đặc trưng rất quan trọng của kinh tế thị trường.Đồng thời
cũng là biểu hiện và yêu cầu nội tại của kinh tế hàng hoá,kinh tế hàng hoá không
bao dung hành vi bao cấp.Nó đối lập với bao cấp và đồng nghĩa với tự chủ và năng
động.
Hai là. Trên thị trường hàng hoá rất phong phú.Người ta tự do mua bán hàng
hoá,trong đó người mua chọn người bán,người bán tìm người mua.Họ gặp nhau ở
giá cả thị trường.Đặc trưng này phản ánh tính ưu việt hơn hẳn của kinh tế thị
trường so với kinh tế tự nhiên.Sự đa dạng và phong phú về chủng loại những hàng
hoá trên thị trường một mặt phản ánh trình độ cao của năng suất lao động xã
hội,mặt khác cũng nói lên mức độ phát triển của quan hệ trao đổi,trình độ của phân
công lao động xã hội và sự phát triển của thị trường.Những ưu thế trên của kinh tế
thị trường phản ánh trình độ phát triển của khoa học-kĩ thuật và công nghệ,tựu
chung phát triển trình độ cao của lực lượng sản xuất xã hội.Vì vậy nói đến kinh tế
thị trường là nói đến một nền kinh tế phát triển cao.
Ba là. Giá cả được hình thành ngay trên thị trường.Giá cả thị trường vừa biểu hiện
bằng tiền của giá trị thị trường vừa chịu sự tác động của quan hệ cạnh tranh và quan
hệ cung cầu hàng hoá dịch vụ.Trên cơ sở giá trị thị trường,giá cả là kết quả của sự
thương lượng và thoả mãn giữa người mua và người bán.Đặc trưng này phản ánh
của quy luật lưu thông hàng hoá.Trong qui trình trao đổi mua bán hàng hoá người
bán luôn muốn bán với giá cao,người mua lại luôn muốn mua với giá thấp.Đối với
người bán giá cả phải đáp ứng được nhu cầu bù đắp về chi phí và có doanh lợi.Chi
13
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... phí sản xuất là giới hạn dưới,là phần cứng của giá cả,còn doanh lợi càng nhiều càng
tốt.Đối với người mua giá cả phải phù hợp với lợi ích giới hạn của họ.Giá cả thị
trường dung hoà được cả lợi ích của người mua và lợi ích của người bán.Tuy nhiên
trong cuộc giằng co giữa người mua và người bán để hình thành giá cả thị trường
lợi thế sẽ nghiêng về phía người bán,nếu như cung ít,cầu nhiều và ngược lại lợi thế
sẽ nghiêng về người mua nếu như cung nhiều,cầu ít.
Bốn là. Canh tranh là một tất yếu của kinh tế thị trường.Nó tồn tại trên cơ sở
những đơn vị sản xuất hàng hoá độc lập và khác nhau về lợi ích kinh tế.Theo yêu
cầu của quy luật giá trị,tất cả các đơn vị sản xuất hàng hoá đều phải sản xuất và
kinh doanh trên cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết.Trong điều kiện đó,muốn
có nhiều lợi nhuận các đơn vị sản xuất kinh doanh phải đua nhau cải tiến kĩ
thuật,áp dụng kĩ thuật mới vào sản xuất để nâng cao năng suất lao động cá
biệt,giảm hao phí lao động cá biệt nhằm thu lợi nhuận siêu nghạch.Trong nền kinh
tế thị trường xảy ra một cách phổ biến,trong cả lĩnh vực sản xuất và trong cả lĩnh
vực lưu thông.
Cạnh thanh trong lĩnh vực sản xuất bao gồm:cạnh tranh nội bộ ngành và cạnh
tranh giữa các ngành với nhau.Cạnh tranh tronh lĩnh vực lưu thông bao gồm:cạnh
tranh giữa những người tham gia trao đổi hàng hoá và dịch vụ trên thị trường.Hình
thức và những biện pháp của cạnh tranh có thể rất phong phú nhưng động lực và
mục đích cuối cùng của cạnh tranh chính là lợi nhuận.
Năm là. Kinh tế thị trường là hệ thống kinh tế mở.Nó rất đa dạng,phức tạp và
được điều hành với hệ thống tiền tệ và hệ thống pháp luật của Nhà nước.
Mỗi đặc trưng trên đây phản ánh một khía cạnh của mô hình kinh tế thị
trường.Tổng hợp cả năm đặc trưng trên sẽ giúp chúng ta hình dung được khái quat
cấu trúc của mô hình này.
d.Các hình thức của kinh tế thị trường.
14
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Như trên đã nói:kinh tế thị trường là giai đoạn phát triển cao của kinh tế hàng
hoá.Nó đã trải qua ba giai đoạn phát triển:giai đoạn thứ nhất.Giai đoạn chuyển từ
kinh tế hàng hóa lên kinh tế thị trường(còn gọi là kinh tế thị trường sơ khai).Giai
đoạn thứ hai là giai đoạn phát triển kinh tế thị trường tự do,trong giai đoạn này sự
phát triển kinh tế diễn ra theo tinh thần tự do,Nhà nước không can thiệp vào hoạt
động kinh tế.Giai đoạn ba là giai đoạn kinh tế thị trường hiện đại,trong giai đoạn
này Nhà nước can thiệp vào kinh tế thị trường và mở rộng giao lưu kinh tế với các
nước ngoài.
Nền kinh tế thị trường không có sự can thiệp của Nhà nước là nền kinh tế thị
trường tự điêu tiết,trong đó Nhà nước chỉ làm các chức năng truyền thống của Nhà
nước pháp quyền như:-Bảo vệ quyền sở hữu của các nhà kinh doanh.Nhà nước bảo
đảm an ninh,chính trị,quốc phòng,an toàn xã hội,tạo môi trường thuận lợi cho các
doanh nghiệp.Xử lý các tranh chấp trong kinh doanh và vi phạm pháp luật.
Trong giai đoạn kinh tế thị trường hiện đại,Nhà nước can thiệp vào kinh tế hay
còn gọi kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước.Trên thế giới ngày nay
không có nước nào mà Nhà nước không can thiệp vào kinh tế.Chỉ khác ở biện
pháp,mục tiêu và kết quả đạt được.Kinh tế thị trường ở các nước đều có sự kết hợp
giữa cơ chế thị trường(Bàn tay vô hình) và sự can thiệp điều tiết của Nhà nước còn
gọi là “bàn tay hữu hình”.Thực tiễn đã chỉ rõ cần có “bàn tay” của Nhà nước đối
với kinh tế thị trường dù phát triển theo khuynh hướng nào,mục tiêu nào.Mặt khác
một điều cần khẳng định là mô hình kinh tế của các nước trên thế giới ngày nay dù
có phát triển và hoàn thiện đến mức nào cũng không phải là thiên đường mà vẫn có
những khuyết tật nhất định.Theo thời gian kinh tế thị trường ngày càng bộc lộ
nguyên hình những mặt trái của nó:nạn thất nghiệp,bất công xã hội,phân hoá giàu
nghèo,tình trạng tội phạm...Những điều đó khẳng định thêm một lần nữa nền kinh
tế thị trường cần có sự can thiệp của Nhà nước.Nhà nước đưa ra những chính sách
để hạn chế những khuyết tật nói trên.Chẳng hạn,chính sách tài chính-tiền tệ,kinh tế
15
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... đối ngoại(Thuế,lãi suất,điều tiết xuất nhập khẩu...) chú ý vấn đề tiền lương,trợ cấp
thất nghiệp,phúc lợi xã hội...
1.3.Các quy luật vận động của kinh tế thị trường.
a.Khái quát về hàng hoá và hai thuộc tính của hàng hoá.
Hàng hoá là sản phẩm của loa động,nó có thể thoả mãn được nhu cầu nào đó của
người lao động;nó được sản xuất ra để bán chứ không phải sản xuất ra để người sản
xuất ra nó tiêu dùng.
Hàng hoá có hai thuộc tính:giá trị sử dụng và giá trị.
Giá trị sử dụng là công dụng của sản phẩm có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của
con người.Ví dụ:cơm để ăn,áo để mặc,máy móc thiết bị nguyên nhiên vật liệu để
sản xuất...Công dụng của sản phẩm do thuộc tính tự nhiên của sản phẩm quy
định.Khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển giúp con người ngày càng phát hiện ra
những thuộc tính mới của sản phẩm và phương pháp lợi dụng những thuộc tính đó.
Giá trị sử dụng chỉ thể hiện ở việc sử dụng hay tiêu dùng.Một sản phẩm đã là hàng
hoá thì nhất thiết phải có giá trị sử dụng,nhưng không phải bất kì sản phẩm gì có
giá trị sử dụng cũng đều là hàng hoá.Chẳng hạn,không khí,nước suối cũng có giá trị
sử dụng nhưng không phải là hàng hoá.Trong kinh tế hàng hoá nói chung giá trị sử
dụng là cái mang giá trị trao đổi.
Giá trị trao đổi trước hết là tỉ lệ về lượng mà giá trị sử dụng này trao đổi với giá trị
sử dụng khác.Ví dụ,1 rìu trao đổi lấy 20 kg thóc.Tại sao rìu và thóc là hai hàng hoá
có giá trị sử dụng khác nhau lại có thể trao đổi được với nhau?Tại sao lại đổi tỉ lệ 1
rìu lấy 20 kg thóc?Hai giá trị sử dụng khác nhau có thể trao đổi được với nhau khi
giữa chúng có một cơ sở chung.Hao phí lao động chíng là cơ sở chung để so sánh
rìu với thóc.Còn sở dĩ phải trao đổi với một tỉ lệ nhất định, 1 rìu lấy 20 kg thóc là vì
người ta cho rằng lao động hao phí sản xuất ra 1 cái rìu bằng hao phí sản xuất ra 20
16
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... kg thóc.Khi chủ rìu và chủ thóc đồng ý trao đổi với nhau thì họ cho rằng lao động
của họ để sản xuất ra rìu bằng giắ trị của 20kg thóc.
Từ phân tích trên chúng ta rút ra kết luận quan trọng:giá trị là lao động xã hội của
người sản xuất hàng hoá kết tinh trong hàng hoá.
Sản phẩm nào không chứa đựng lao động của con người thì không có giá trị.Khi
giá trị thay đổi thì giá trị trao đổi cũng thay đổi,giá trị trao đổi chính là hình thức
biểu hiện của giá trị.
Giá trị và giá trị sử dụng là hai thuộc tính của hàng hoá,hàng hoá được thể hiện
như là sự thống nhất chặt chẽ nhưng lại mâu thuẫn giữa hai thuộc tính này.
b.Khái niệm về thị trường,vai trò và tác dụng,phân loại thị trường.
Thị trường gắn liền với quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá.Nó ra đời và
phát triển cùng với sự ra đời và phát triển của sản xuất lưu thông hàng hoá
Vậy thị trường là gì? Theo nghĩa ban đầu thị trường gắn liền với địa điểm nhất
định,trên đó diễn ra quá trình trao đổi mua bán hàng hoá.Thị trường có tính không
gian và thời gian.Theo nghĩa này thị trường là cái chợ,cái địa dư,khu vực tiêu thụ
hàng hoá phân theo các mặt hàng,ngành hàng.
Sản xuất hàng hoá luôn phát triển,lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường ngày
càng dồi dào và phong phú,thị trường được mở rộng.Thị trtường được hiểu theo
nghĩa đầy đủ hơn,nó là lĩnh vực trao đổi hàng hoá thông qua tiền tệ làm môi
giới.Tại đây người mua và người bán tác động qua lại lẫn nhau để xác định giá cả
và sản lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường.
Ngày nay các nhà khoa học thống nhất với nhau khái niệm về thị trường như
sau:Thị trường là một quá trình mà trong đó người bán và người mua tác động qua
lại với nhau để xác định giá cả và sản lượng.
Phân đoạn thị trường: Trong lịch sử đã xuất hiện nhiều cách phân loại thị trường
khác nhau.Chẳng hạn dựa vào lưu thông hàng hoá người ta đã phân chia thị trường
thành:thị trường cung ứng vật tư kĩ thuật,thị trường hàng tiêu dùng.Dựa vào quan
17
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... hệ sở hữu người ta chia thị trường thành thị trường có tổ chức và thị trường tự
do.Kinh tế học hiện đại chia thị trường thành thị trường yếu tố sản xuất và thị
trường hàng hoá tiêu dùng,dịch vụ;thị trtường trong nước và thị trường nước ngoài.
Thị trường yếu tố sản xuất hay thị trường “đầu vào” là nơi mua bán các yếu tố sản
xuất như sức lao động,tư liệu sản xuất,vốn và các điều kiện vật chất để sản xuất
kinh doanh.
Có thị trường này mới có các yếu tố để sản xuất hàng hoá,mới có hàng hoá tiêu
dùng và dịch vụ hay mới có thị trường đầu ra.Số lượng,chất lượng,tính đa dạng của
thị trường đầu ra do thị trường đầu vào quy định.Tuy nhiên thị trường đầu ra cũng
có ảnh hưởng tới thị trường đầu vào,kích thích tính tích cực của thị trường đầu vào.
Thị trường hàng tiêu dùng,dịch vụ hay thị trường “đầu ra” là nơi mua bán các
hàng hoá tiêu dùng cuối cùng và dịch vụ.
Hàng hoá tiêu dùng là các vật phẩm tiêu dùng như lương thực,thực phẩm,quần
áo,nhà ở, các hàng hoá dịch vụ như sửa chữa,du lịch,chữa bệnh...
Thị trường trong nước là việc mua bán trao đổi hàng hoá giữa các chủ thể kinh tế
và người tiêu dùng trong nước.Thị trường nước ngoài là sự mua bán trao đổi hàng
hoá giữa nước này với nước khác.
Thị trường ngoài nước thông qua ngoại thương có tác động thúc đẩy và hỗ trợ thị
trường trong nước phát triển.Ngược lại,thông qua ngoại thương thị trường trong
nước có thể nhanh chóng tiếp cận với thị ttrường thế giới.
Vai trò của thị trường: Như trên đã khẳng định kinh tế hàng hoá gắn liền với thị
trường.Sản xuất cho thị trường,tiêu dùng thông qua thị trường.Thị trường là trọng
tâm của toàn bộ qua trình tái sản xuất.
Trong nền kinh tế hàng hoá cần sản xuất mặt hàng gì,số lượng bao nhiêu, điều đó
phải thông qua thị trường.Như vậy thị trường chính là lực lượng hướng dẫn đặt nhu
cầu cho sản xuất,và do đó thị trường có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế
hàng hoá.
18
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Để sản xuất cần phải có các yếu tố sản xuất.Thị trường chính là nơi cung cấp
những yếu tố đó bảo đảm cho quá trình sản xuất được tiến hành bình thường.Sản
xuất hàng hoá là để trao đổi,để bán.Thị trường là nơi tiêu thụ những hàng hoá cho
các doanh nghiệp,thông qua thị trường giá trị hàng hoá được thực hiện và các
doanh nghiệp thu được vốn.Nếu coi doanh nghiệp là một cơ thể sống thì thị trường
là nơi bảo đảm các yếu tố cho sự sống đó và cũng là nơi thực hiện sự trao đổi chất
để cho sự sống tồn tại và phát triển.
Từ đó,thị trường chính là điều kiện và là môi trường cho hoạt động sản xuất hàng
hoá.Thị trường là nơi kiểm tra cuối cùng chủng loại các hàng hoá,số lượng hàng
hoá cũng như chất lượng hàng hoá.Thị trường kiểm nghiệm tính phù hợp của sản
xuất đối với tiêu dùng xã hội.Thị trường còn là nơi cuối cùng để chuyển lao động
tư nhân cá biệt thành lao động xã hội.
c. Khái niệm về cơ chế thị trường, quy luật vận động của kinh tế thị trường.
Cơ chế thị trường là gì?cho đến nay đã có nhiều định nghĩa về cơ chế thị trường
do nội hàm và ngoại diện rộng,cho nên rất khó định nghĩa,nhưng ta có thể hiểu một
cách cơ bản như sau:
“ Cơ chế thị trường là cơ chế tự điều tiết của nền kinh tế hàng hoá do sự tác động
của các quy luật vốn có của nó để nhằm giải quyết 3 vấn đề cơ bản của tổ chức
kinh tế xã hội là cái gì ? bằng cách nào ? và cho ai? ”
Nói tới cơ chế thị trường trước hết phải nói tới thị trường
Nói tới cơ chế thị trường là phải nói tới các nhân tố cơ bản cấu thành thị trường
đó là hàng - tiền , người mua và người bán . Từ đó hình thành nên các quan hệ hàng
hoá - tiền tệ,mua bán,cung cầu và giá cả thị trường
Nói tới cơ chế thị trường là phải nói tới lợi nhuận vì nó là động lực thúc đẩy các
chủ thể tham gia thị trường.Cho nên ở trong nền kinh tế thị trường phải lấy lỗ, lãi
để tính toán.
19
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Nói tới cơ chế thị trường và thị trường là phải nói tới cạnh tranh và các quy luật
kinh tế chi phối sự vận động của thị trường (quy luật giá trị ,cạnh tranh, cung cầu...)
trong đó quy luật giá trị là căn bản nhất.Chừng nào còn sản xuất và trao đổi hàng
hoá thì chừng đó còn quy luật giá trị
Nội dung và yêu cầu của quy luật giá trị.
Quy luật giá trị là trừu tượng.Nó thể hiện sự vận động thông qua sự biến động
của giá cả thị trường.Giá cả thị trường là giá bán hàng hoá trên thị trường,đó là giá
cả thoả thuận giữa người mua và người bán,người bán muốn bán giá cao còn người
mua muốn mua giá thấp.Giá cả thị trường chính là biểu hiện bằng tiền của giá trị
thị trường,giá cả thị trường lên xuống xoay quanh giá trị thị trường của hàng
hoá,nghĩa là sự hình thành giá cả thị trường phải dựa trên cơ sở giá trị thị
trường.Ngoài giá trị thị trường,sự hình thành giá cả thị trường còn chịu sự tác động
của quan hệ cung cầu hàng hoá.
Tính quy luật của quan hệ giữa giá cả thị trường với giá trị trong sự tác động của
quan hệ cung cầu được biểu hiện:
Quan hệ cung cầu hàng hoá trên thị trường là biểu hiện của quan hệ giữa người
bán và người tiêu dùng.Nếu cung lớn hơn cầu thì giá cả thị trường sẽ nhỏ hơn giá
trị thị trường,nếu cung nhỏ hơn cầu thì giá cả thị trường sẽ lớn hơn giá trị thị
trường.Sự vận động của giá cả thị trường cũng có tác động tới quan hệ cung cầu
hàng hoá.Nếu giá cả của một loại hàng hoá nào đó giảm xuống,nó sẽ kích thích
mức cầu làm cho mức cầu của thị trường về loại hàng hoá này tăng lên,đồng thời
giá cả giảm xuống lại hạn chế mức cung,làm cho mức cung giảm xuống.Ngược lại
nếu giá cả của một loại hàng hoá nào đó tăng lên,nó sẽ kích thích mức cung làm
cho mức cung tăng lên và đồng thời hạn chế mức cầu làm cho mức cầu giảm
xuống.Như vậy có thể nhận biết được quan hệ cung cầu qua giá cả thị trường,giá cả
hàng hoá trên thị trường lên xuống xoay quanh giá trị của nó.C.Mác gọi đó là vẻ
đẹp của quy luật giá trị. Yêu cầu của quy luật giá trị là sản xuất và trao đổi hàng
20
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... hoá phải dựa trên cơ sở lượng giá trị hàng hoá hay thời gian lao động xã hội cần
thiết.Vấn đề quan trọng trong kinh tế hàng hoá là hàng hoá sản xuất ra có bán được
hay không.Để có thể bán được thì hao phí lao động xã hội cá biệt để sản xuất ra
hàng hoá phải phù hợp với hao phí lao động xã hội cần thiết,tức là phải phù hợp với
mức hao phí mà xã hội có thể chấp nhận được.Trong trao đổi hàng hoá cũng phải
dựa vào hao phí lao động xã hội cần thiết.Hai hàng hoá có giá trị sử dụng khác
nhau có thể trao đổi với nhau được khi lượng giá trị của chúng bằng nhau.
Vai trò và tác dụng của quy luật giá trị:
Quy luật giá trị có tác dụng điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hoá.Trong sản
xuất quy luật giá trị điều tiết việc phân phối tư liệu sản xuất và sức lao động giữa
các ngành sản xuất thông qua sự biến động của giá cả thị trường.Như đã nói ở
trên,do ảnh hưởng của quan hệ cung cầu nên giá cả của hàng hoá trên thị trường lên
xuống xoay quanh giá trị của nó.Nếu có ngành nào đó cung không đáp ứng cầu,giá
cả hàng hoá tăng lên thì người sản xuất sẽ đổ xô vào ngành đó.Ngược lại,khi ngành
đó thu hút qúa nhiều lao động xã hội,cung vượt cầu dẫn đến giá cả hàng hoá hạ
xuống thì người sản xuất sẽ phải chuyển bớt tư liệu sản xuất và sức lao động ra
khỏi ngành này để đầu tư vào nơi có giá cả hàng hoá cao.Nhờ vậy mà tư liệu sản
xuất và sức lao động được phân phối qua lại một cách tự phát vào các ngành khác
nhau.Trong lĩnh vực lưu thông,quy luật giá trị điều tiết nguồn hàng từ nơi giá cả
thấp đến nơi giá cả cao.
Quy luật giá trị có tác dụng kích thích lực lượng sản xuất phát triển:Lợi nhuận là
cái mà người sản xuất luôn mong muốn đạt được,càng nhiều càng tốt.Hơn nữa trên
thị trường luôn xảy ra sự cạnh tranh.Để đạt được lợi nhuận ngày càng nhiều,đứng
vững và thắng trong cạnh tranh thì mọi người sản xuất đều tìm cách rút ngắn đến
mức tối thiểu hao phí lao động cá biệt.Để làm được điều đó họ phải luôn luôn tìm
cách cải tiến kĩ thuật,tăng năng suất lao động.Vì thế trong nền kinh tế thị trường lực
21
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... lượng sản xuất được kích thích và phát triển nhanh hơn nhiều so với trong nền kinh
tế tự cấp tự túc.
Quy luật giá trị có tác dụng thực hiện sự bình tuyển tự nhiên và phân hoá người
sản xuất thành kẻ giàu người nghèo: Trong cuộc cạnh tranh chạy theo giá trị,lao
động cá biệt của mỗi người sản xuất có thể không nhất trí với lao động xã hội cần
thiết.Những người làm giỏi,làm tốt có hao phí lao động cá biệt thấp hơn hao phí xã
hội cần thiết.Nhờ đó phát tài,làm giàu,mua sắm thiệt bị sản xuất,mở rộng theo quy
mô sản xuất,mở rộng doanh nghiệp của mình.Bên cạnh đó,những người làm ăn
kém cỏi,không gặp may,hao phí lao động cá biệt lớn hơn hao phí lao động xã hội
cần thiết.Nên họ bị lỗ vốn,thâm chí đi đến phá sản.Như vậy quy luật giá trị có ý
nghĩa bình tuyển,đánh giá người sản xuất,nó mang lại phần thưởng cho những
người làm tốt,làm giỏi và hình phạt cho những người làm ăn kém cỏi.Về phương
diện này thì quy luật giá trị bảo đảm sự bình đẳng với người sản xuất.
2.Sự phát triển của Lênin về kinh tế thị trường trong chủ nghĩa xã hội.
Kinh tế thị trường có sự phát triển từ thấp lên cao,đỉnh cao nhất của sự phát triển
của nó ở giai đoạn đã qua đạt được trong chủ nghiã tư bản,được xã hội đó sử dụng
triệt để.Đó là cơ sở để trước đây nhiều người đồng nhất kinh tế thị trường với chủ
nghĩa tư bản.Quan điểm đó được củng cố thêm do trong quá trình xây dựng chủ
nghĩa xã hội trước đây,hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa đều kì thị với kinh tế thị
trường.Tuyệt đối hoá kinh tế kế hoạch mang tính tập trung quan liêu.Do vậy đã có
sự đối lập về kinh tế thị trường đối với chủ nghĩa xã hội.Kết quả nghiên cứu lý
luận,hộat động thực tiễn và nhận thức mới về chủ nhgiã xã hội trong những năm
gần đây cho phép ta kết luận rằng:Nền kinh tế quá độ lên chủ nghĩa xã hội phải là
nền kinh tế hàng hoá,thị trường.
Sự biến đổi về chất trong phương pháp tổ chức kinh tế của xã hội đã gây ra nhiều
nỗi băn khoăn cho không ít người.Bằng nhiều luận cứ,từ di sản của những người
22
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... sáng lập ra chủ nghĩa xã hội khoa học đến thực tiễn lịch sử người ta kết luận:chủ
nghĩa xã hội không có chỗ cho thị trường,càng nhiều thị trường bao nhiêu thị càng
ít chủ nghĩa xã hội bấy nhiêu.Có ý kiến còn cho là đã là kinh tế thị trường thì đừng
nói đến chủ nghĩa xã hội;rằng cái “ruột” kinh tế thị trường thì không thể mang cái
“vỏ”là chủ nghĩa xã hội.Nói kinh tế thị trường định hướng lên chủ nghĩa xã hội
chẳng qua chỉ là một sự “huyền hoặc” và nếu quả là như thế-theo ý nghĩa của
những người có quan điểm này thì “công lao” của nó là “đã cung cấp cho nhân loại
thêm một con đường để tư bản hoá”. Những ý kiến trên đây là không đúng cả trên
phương diện lý luân lẫn thực tiễn.Vì nó đồng nhất kinh tế hàng hoá với kinh tế tư
bản chủ nghĩa,đồng nhất “cách tổ chức của kinh tế xã hội” nói chung với “cách tổ
chức kinh tế xã hội tư bản” nói riêng.
Sự thật như thế nào? Liệu chúng ta có xa rời những nguyên tắc của chủ nghĩa xã
hội hay không?
Quan điểm của C.Mác – Ph.Ăngghen.
Ph.Ăngghen đã tóm tắt ý nghĩa của C.Mác năm 1875 rằng: một khi xã hội nắm
giữ các tư liệu sản xuất nền sản xuất hàng hoá sẽ bị loại trừ.Tuy nhiên,từ những di
sản lý luận của các ông,đó mới chỉ là một trong hai cách luận giải về vận mệnh của
nền sản xuất hàng hoá trong xã hội cộng sản tương lai,xét từ góc độ biến đổi sẽ xảy
ra trong tính chất của chế độ sở hữu.Còn khi hai ông xem xét vấn đề từ góc độ
nguyên tắc tổ chức kinh tế kiểm kê và thông ước và hao phí lao động,bức tranh đã
biến đổi nó,và giá trị,với tất cả các đặc thù của nó,ít ra cũng là tất yếu trong giai
đoạn đầu của chủ nghĩa cộng sản.Nghĩa là,ở hai ông người ta chỉ tìm thấy những
phán đoán lẻ tẻ chứ chưa phải là một học thuyết hoàn chỉnh về vận mệnh của nền
sản xuất hàng hoá ttrong tương lai.Như vậy cả hai phương hướng tìm kiếm khoa
học giải quyết vấn đề,không một phương hướng nào cho ta câu trả lời dứt khoát.
Còn Lênin thì sao? Quan điểm của Lênin.
23
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Sau khi cách mạng tháng mười Nga thành công.Nước Nga bước vào cuộc nội
chiến.Nhà nước xô viết thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.Thực chất của
chính sách này là xoá bỏ nhanh chóng những chế độ tư hữu tư bản về tư liệu sản
xuất,không thừa nhận quan hệ hàng hoá tiền tệ,quan hệ thị trường…Sau khi nội
chiến kết thúc chính sách cộng sản thời chiến không thích hợp nữa.Lênin đề ra
chính sách kinh tế mới.Như vậy thoạt đầu ông cũng mắc sai lầm như chính ông
thừa nhận:tưởng rằng có thể trực tiếp dùng pháp luật của Nhà nước vô sản để tổ
chức theo kiểu cộng sản chủ nghĩa việc sản xuất và phân phối sẩn phẩm trong một
nước tiểu nông.
Và để sửa sai,ông đã đưa ra chính sách kinh tế mới mà thực chất là sử dụng quan
hệ hàng hoá-tiền tệ,đặt thương nghiệp,thị trường lên hàng đầu.Coi nó như chiếc
“đòn xeo” để phát triển lực lượng sản xuất.Như vậy chính Lênin là người mác xít
đầu tiên đã đưa ra luận điểm về sự cần thiết phải sử dụng và phát triển kinh tế hàng
hoá trong điều kiện chính quyền do giai cấp vô sản lãnh đạo.
Luận điểm này phù hợp với quy luật phát triển tự nhiên của lịch sử kinh tế theo
quan điểm biện chứng duy vật,sự ngự trị của một hình thức tổ chức kinh tế – xã hội
nào đó là tuỳ thuộc trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và nhu cầu của
phương thức sản xuất công nghệ.Thoạt đầu loài người chỉ có thể sống bằng nền
kinh tế tự nhiên.Cùng với sự lớn mạnh của lực lượng sản xuất(biểu hiện ở sự phân
công lao động xã hội và chuyên môn hoá sản xuất ngày càng phát triển và sâu
sắc).Xã hội loài người theo Lênin bước vào một cách tổ chức kinh tế xã hội mới,tức
sản xuất hàng hoá.Nền kinh tế này ngày càng phát triển và trở thành nền kinh tế thị
trường mà cho đến nay đang là nền kinh tế thống trị và mang tính chất toàn
cầu.Loài người chưa đủ điều kiện để chuyển sang một nền kinh tế phi hàng hoá.Vì
nền sản xuất xã hội hoá ttrên thực tế chưa cao đến mức làm cho mỗi lao động tập
thể cũng như cá nhân trở thành một bộ phận hữu cơ của lao động xã hội trực
tiếp.Do vậy,xã hội vẫn chưa thể vòng tránh những yếu tố thị trường và “việc xác
24
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... định giá trị vẫn mang tính chất thống trị như C.Mác đã dự đoán trong giai đoạn đầu
của chủ nghĩa cộng sản.
Do giáo điều và định kiến,do ngộ nhận cái xã hội hoá về hình thức là cái đã xã
hội hoá trên thực tế.Cùng với những nguyên nhân khác.Sau khi Lênin mất sản xuất
hàng hoá ở nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên(và sau đó ở các nước xã hội chủ nghĩa
khác) đã bị thủ tiêu và được thay thế bằng một nền kinh tế “phi hàng hoá” được
quản lý theo cơ chế kế hoạch hoá tập trung tuyệt đối.Mặc dù nền kinh tế ấy cũng
đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ,song đó chỉ là sự tăng trưởng về chiều rộng.Chỉ
thích hợp với điều kiện về tài nguyên nhân lực và công nghệ nhất định.Khi yếu tố
tăng trưởng về lượng đã cạn,và đặc biệt khi có sự biến đổi về chất trong công nghệ
thì nền kinh tế lâm vào cuộc khủng hoảng trì trễ.Những khiếm khuyết cơ bản của
phương pháp tỏ chức kinh tế “phi hàng hoá” trước đây là ở chỗ:nó triệt tiêu tinh
thần lao động sáng tạo,nó không trực tiếp tác động lực cố hữu,thiết thân của người
lao động là lợi ích vật chất.
II. Sự vận dụng lý thuyết trên ở Việt Nam.
1.Đặc điểm kinh tế xã hội ở Việt Nam trước khi đổi mới.
a.Cơ chế kế hoạch hoá tập trung.
Sau khi kháng chiến thắng lợi,dựa vào kinh nghiệm của các nước xã hội chủ
nghĩa,nước ta bắt đầu xây dựng mô hình kinh tế kế hoạch hoá tâp trung dựa trên
hình thức sở hữu công cộng về tư liệu ssản xuất.Với sự nỗ lực của nhân dân ta có
thêm sự giúp đỡ tận tình của các nước xã hội chủ nghĩa khác,mô hình kinh tế kế
hoạch hoá tập trung đã phát huy được tính ưu việt của nó.Từ một nền kinh tế lạc
hậu và phân tán bằng công cụ kế hoạch hoá,Nhà nước đã tập trung vào tay mình
một lực lượng vật chất quan trọng về đất đai,tài sản và tiền bạc để ổn định và phát
triển nền kinh tế.Nền kinh tế kế hoạch hoá trong thời kì đầu thực hiện ở nước ta đã
tỏ ra phù hợp,nó đã tạo ra những bước chuyển biến quan trọng về mặt kinh tế xã
25
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... hội.Đồng thời nó cũng thích hợp với nền kinh tế thời chiến và đóng vai trò quan
trọng trong việc tạo ra chiến thắng vĩ đại của dân tộc.Bởi nó đã cho phép Đảng và
Nhà nước huy động ở mớc cao nhất sức người và sức của cho tiền tuyến.
Tuy nhiên sau ngày giải phóng Miền nam,chúng ta vẫn duy trì cơ chế kinh tế
trên.Do các quan hệ kinh tế đã thay đổi rất nhiều,việc áp dụng cơ chế quản lý kinh
tế cũ vào điều kiện nền kinh tế đã thay đổi làm xuất hiện rất nhiều hiện tượng tiêu
cực,đó là:
- Nhà nước quản lý nền kinh tế bằng các mệnh lệnh hành chính,mang tính tổ chức
hình thức.Nhiều nơi không nắm vững nguyên tắc động viên tự nguyện và làm đúng
quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất của lực lượng sản xuất,coi nhẹ hiệu
qua kinh tế xã hội.
- Không xác định rõ và can thiệp không đúng về quyền tự chủ về kinh tế –tài
chính,quyền chủ động sáng tạo của cấp dưới,không gắn nghĩa vụ với quyền
lợi,trách nhiệm với quyền hạn,lợi ích với kết quả cuối cùng.
- Coi nhẹ và không vận dụng các quy luật kinh tể trong tổng thể hệ thống các quy
luật khách quan,tồn tại trong nền kinh tế có thời gian dài nặng về kế hoạch hoá tập
trung,không gắn kế hoạch sản xuất với thị trường,kìm hãm sản xuất và lưu
thông,coi nhẹ các quan hệ hàng hoá-tiền tệ,quan niệm còn giản đơn về chủ nghĩa xã
hội,không đảm bảo quan hệ thích đáng giữa ba lợi ích:xã hội-tập thể-người tiêu
dùng làm cho xã hội thiếu động lực phát triển hay phát triển không lành mạnh.
- Các cấp, ngành thường ỷ vào ngân sách Nhà nước,vào trung ương,cấp dưới ỷ
vào cấp trên,gây lãng phí, gây hạn chế tính năng động của cơ sở.
- Bộ máy quản lý cồng kềnh,chồng chéo,quan liêu.Đội ngũ cán bộ quản lý về Nhà
nước thiếu hiểu biết về Nhà nước,pháp luật,không sâu sát cơ sở,kém năng động.Bộ
phận kém phẩm chất đẻ ra nạn tham nhũng,buôn lậu,gây ra các tệ nạn xã hội.
Cho đến cuối những năm 80 xã hội Việt nam về cơ bản vẫn dựa trên nền tảng văn
minh nông nghiệp lúa nước,nông dân chiếm đại đa số.Việt nam vẫn là một nước
26
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... nghèo nàn,lạc hậu và kém phát triển.Trong những năm này giá cả leo thang,khủng
hoảng kinh tế đi liền với lạm phát cao làm cho đời sống nhân dân bị giảm sút thậm
chí một số nơi nạn đói đang rình rập.Nguyên nhân sâu xa về sự suy thoái nền kinh
tế ở nước ta là do chúng ta duy trì quá lâu,rập khuôn một cách máy móc mô hình
kinh tế chưa phát triển và kém hiệu quả.Thể hiện ở chỗ ta đã thực hiện chế độ sở
hữu toàn dân về tư liệu sản xuất trên một quy mô lớn,thực hiện việc phân phối theo
lao động trong khi điều kiện chưa cho phép.Điều này đã dẫn đến một bộ phận tài
sản vô chủ và đã không sử dụng có hiệu qủa nguồn lực rất khan hiếm của đất nước
trong khi dân số ngày càng tăng,và dẫn đến việc làm mất động lực của sự phát
triển.Trước sự suy thoái kinh tế nghiêm trọng,việc viện trợ nước ngoài giảm sút đã
đặt nền kinh tế nước ta tới sự bức bách phải đổi mới,phải chuyển toàn bộ nền kinh
tế quốc dân sang trạng thái của sự phát triển là phát triển nền kinh tế thị trường.
2.Sự phát triển kinh tế thị trường ở Việt nam từ khi đổi mới đến nay.
2.1.Thực trạng nền kinh tế Việt nam khi chuyển sang kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa.
Khi chuyển sang kinh tế thị ttrường chúng ta đứng trước một thực trạng là: đất
nước đã và đang từng bước qua độ lên chủ nghĩa xã hội từ một xã hội vốn là thuộc
địa nửa phong kiến với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất xã hội rất
thấp.Đất nước lại trải qua hàng chục năm chiến tranh,hậu qủa để lại còn nặng
nề.Những tàn dư thực dân,phong kiến còn nhiều,lại chịu ảnh hưởng nặng nề của cơ
chế tập trung quan liêu bao cấp.
Với những đặc điểm xuất phát như trên có thể nhận xét rằng:Nền kinh tế nước ta
không còn hoàn toàn là nền kinh tế tự nhiên tự cấp tự túc,nhưng cũng chưa phải là
kinh tế hàng hoá theo nghĩa đầy đủ.Mặt khác,do có sự đổi mới về mặt kinh tế cho
nền kinh tế nước ta cũng không còn là kinh tế chỉ huy.Có thể nói thực trạng nước ta
khi chuyển sang kinh tế hàng hoá là nền kinh tế hàng hoá kém phát triển,còn mang
27
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... nặng dấu ấn tự cấp tự túc và chịu ảnh hưởng nặng nề của cơ chế tập trung quan liêu
bao cấp.Thực trạng đó được biểu hiện ở các mặt sau đây:
a.Kinh tế hàng hoá còn kém phát triển,nền kinh tế còn mang nặng tính chất tự
cung tự cấp.
Sự yếu kém của kinh tế hàng hoá nước ta được thể hiện ở những dấu hiệu có tính
điển hình dưới đây: - Trình độ cơ sở vật chất kĩ thuật và công nghệ sản xuất còn thấp kém. - Hệ thống kết cấu hạ tầng dịch vụ sản xuất và dịch vụ xã hội chưa đủ để phát
triển kinh tế thị trường ở trong nước và chưa có khả năng để mở rộng giao lưu với
thị trường quốc tế. - Cơ cấu kinh tế còn mất cân đối và kém hiệu quả.Từ điểm xuất phát thấp,nền
kinh tế còn phổ biến là sản xuất nhỏ cho nên cơ cấu kinh tế của nước ta còn mang
nặng đặc trưng của một cơ cấu kinh tế nông nghiệp.Hiện tượng độc canh cây lúa
vẫn tồn tại,ngành nghề chưa phát triển. - Chưa có thị trường theo đúng nghĩa của nó.
Thị trường ở nước ta còn là thị trường ở trình độ thấp,tính chất của nó còn hoang
sơ,dung lượng thị trường còn thiếu và có phần rối loạn.Chúng ta mới từng bước có
thị trường hàng hoá nói chung:trước hết là thị trường hàng tiêu dùng thông thường
với hệ số giá cả và quan hệ mua bán bình thường theo cơ chế thị trường.Về cơ bản
nước ta vẫn chưa có thị trường tiền tệ và thị trường tiền vốn mà chỉ có thị trường
này ở khu vực ngoài quốc doanh với quan hệ vay trả,mua bán còn thô sơ.Khu vực
kinh tế Nhà nước vẫn sử dụng lãi suất,tỉ giá và quan hệ tài chính tiền tệ do Nhà
nước quy định.Chưa có lãi suất,tỉ giá và tín dụng thực sự theo cơ chế thị trường.
Thực trạng trên đây của nước ta là hậu quả của nhiều nguyên nhân khác nhau.Về
mặt khách quan,đó là do trình độ phát triển của phân công lao động xã hội còn
thấp,nền kinh tế còn mang nặng tính chất tự cấp tự túc.Về mặt chủ quan là do
28
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... những nhận thức chưa đúng đắn về nền kinh tế xã hội chủ nghĩa,do sự phân biệt
duy ý chí giữa thị trường có tổ chức và thị trường tự do.
Năng suất lao động xã hội và thu nhập quốc dân tính theo đầu người còn
thấp,phần này phản ánh tổng hợp thực trạng kinh tế hàng hoá còn kém phát
triển.Do trình độ cơ sở vật chất kĩ thuật và công nghệ còn thấp,kết cấu hạ tầng dịch
vụ sản xuất và dịch vụ xã hội còn kém;cơ cấu kinh tế còn mất cân đối;thị trường
trong nước chưa phát triển cho nên năng suất lao động xã hội và thu nhập bình
quân theo đầu người ở nước ta tất yếu vẫn còn thấp.
b. Ảnh hưởng của mô hình kinh tế chỉ huy với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp.
Hai cơ chế kinh tế cũ và mới(cơ chế tập trung quan liêu bao cấp và cơ chế thị
trường)có nhiều điểm khác nhau,trong đó điểm khác nhau căn bản nhất là ở chỗ:cơ
chế cũ hình thành trên cơ sở thu hẹp hoặc gần như xoá bỏ quan hệ hàng hoá-tiền tệ
làm cho nền kinh tế bị “hiện vật hoá”.Cơ chế mới hình thành trên cơ sở mở rộng
quan hệ hàng hoá-tiền tệ.Cơ chế cũ đó là cơ chế lệnh kế hoạch kèm theo lệnh giá
cả,tài chính tiền tệ theo quy tắc cấp phát,giao nộp nhằm thực hiện kế hoạch.Cơ chế
mới là cơ chế kế hoạch kinh doanh;giá cả kinh doanh,tài chính kinh doanh,tín dụng
kinh doanh phục vụ nhu cầu mua bán của các chủ thể sản xuất theo nguyên tắc
hạch toán kinh tế. Như vậy, trong cơ chế cũ các phạm trù giá cả, tài chính, lưu
thông tiền tệ là những phạm trù vốn có của kinh tế hàng hoá mặc dù có sử dụng
nhưng chỉ là hình thức.Việc mở rộng sản xuất và lưu thông hàng hoá là một tất yếu
lịch sử cho nên sự hạn chế quan hệ hàng hoá tiền tệ và quy luật giá trị trở thành sự
cản trở tiến bộ kinh tế,kìm hãm nhân tố mới.Do đó làm cho Nhà nước không thể
làm chủ những quá trình kinh tế khách quan mặc dù trong tay Nhà nước có thực lực
kinh tế to lớn.Vì vậy Đại hội lần thứ VII của Đảng ta đã khẳng định: “Xoá bỏ triệt
để cơ chế tập trung quan liêu bao cấp,hình thành cơ chể thị trường có sự quản lý
của Nhà nước bằng pháp luật,kế hoạch,chính sách và các công cụ khác.Xây dựng
và phát triển đồng bộ các thị trường hàng tiêu dùng,vật tư,dịch vụ,tiền vốn,sức lao
29
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... động... thực hiện giao lưu kinh tế thông suốt trong cả nước và với thị trường thế
giới”.
2.2.Thực chất của qua trình chuyển nền kinh tế Việt nam sang kinh tế thị
trường định hường xã hội chủ nghĩa.
Trong khi mô hình kinh tế kế hoạch hoá tập trung ở nước ta rơi vào tình trạng
như đã nêu trên thì các nước vận dụng mô hình kinh tế hàng hoá vận động theo cơ
chế thị trường.Tuy nền kinh tế có lâm vào suy thoái,nhưng nó khắc phục được
nhanh,nó thích nghi với sự tác động vủa cách mạng khoa học và công nghệ,nền
kinh tế còn tăng trưởng ở mức độ nhất định.Vì vậy Đảng và Nhà nước ta chủ
trương chuyển từ mô hình kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang sang phát triển nền
kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý
của Nhà nước và định hướng xã hội chủ nghĩa.Hay nói cách khác là phát triển nền
kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt nam.
Chủ trương trên là đúng đắn vì:
Thứ nhất: Theo quan điểm của C.Mác- kinh tế hàng hoá không phải là một phương
thức sản xuất độc lập mà là một hình thức tổ chức kinh tế tồn tại trong các phương
thức sản xuất xã hội.Với phạm vi và mức độ khác nhau,tuy cùng là kinh tế hàng
hoá nhưng bản chất của chế độ xã hội qui định đặc điểm của kinh tế hàng hoá của
xã hội đó.Cón theo quan điểm của Lênin khi thực hiện chính sách kinh tế mới là
phát triển kinh tế hàng hoá trong chủ nghĩa xã hội.Kinh nghiệm của Trung Quốc
khi bước vào thời kì đổi mới là phát triển kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa mang
màu sắc Trung Quốc.
Thứ hai:Trong nền kinh tế hàng hoá của nước ta mặc dù kinh tế hàng hoá không
được thừa nhận chính thức nhưng điều kiện cho sự ra đời,tồn tại của nó vẫn còn đó
30
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... là:Sự phân công lao động xã hội,sự tồn tại nhiều thành phần kinh tế tức là tồn tại
nhiều người chủ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất.
Thứ ba: Thực tế cho thấy nếu không thay đổi cơ chế kinh tế,vẫn giữ nguyên cơ chế
kinh tế cũ thì không thể nào có đủ sản phẩm để tiêu dùng chứ chưa muốn nói đến
tích luỹ vốn để mở rộng sản xuất.
Thư bốn: Xét về mối quan hệ kinh tế đối ngoại ta thấy nền kinh tế nước ta đang hoà
nhập với nền kinh tế thị trường thế giới.Sự giao lưu về hàng hoá,dịch vụ và đầu tư
trực tiếp của nước ngoài làm cho sự vận động của nền kinh tế nước ta gần gũi hơn
với nền kinh tế thị trường thế giới.
Xu hướng chung phát triển kinh tế của thế giới là sự phát triển kinh tế của mỗi
nước không thể tách rời sự phát triển và hoà nhập quốc tế.Tiềm lực kinh tế đã trở
thành thước đo chủ yếu,vai trò và sức mạnh của các dân tộc là công cụ chủ yếu để
bảo vệ uy tín và duy trì sức mạnh của các đảng cầm quyền.Để có tiền lực nhất thiết
chúng ta phải tiến lên phát triển nền kinh tế thị trường. Như vậy,phát triển kinh tế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam
là khách quan.
Vai trò và tác dụng của kinh tế hàng hoá đối với sự phát triển kinh tế hàng hoá ở
nước ta:
Có phát triển kinh tế hàng hoá ở nước ta mới phát triển được lực lượng sản
xuất,mới nâng cao được trình độ xã hội hoá của sản xuất,mới thúc đẩy sự nghiệp
Công nghiệp hoá-Hiện đại hoá đất nước,mới đấy lùi được kinh tế tự nhiên,khắc
phục được những hậu quả của kinh tế kế hoạch hoá tập trung,mới làm cho kinh tế
của nước ta hoà nhập vào kinh tế của khu vực và thế giới.
Có phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa chúng ta mới
xây dựng thành công việc sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
31
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Có phát triển kinh tế hàng hoá chúng ta mới nâng cao được đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân,mới góp phần làm cho con người phát triển toàn diện và tự
do,mới thực hiện được mục tiêu dân giàu,nước mạnh,xã hội công bằng văn minh.
Thực tiễn nước ta kể từ Đại hội VI của Đảng đến nay là bằng chứng cho thấy tính
tích cực của kinh tế hàng hoá và cần phát triển mạnh mẽ hơn nó.Nhưng trong điều
kiện nước ta,sự phát triển một nền kinh tế như vậy có làm cho đất nước đi vào quỹ
đạo của chủ nghĩa tư bản hay không?
Không ít người đã coi kinh tế thị trường là đồng nhất với chủ nghĩa tư bản.Sự
khẳng định này là trái với cả lịch sử lẫn logic.Hẳn ai cũng biết sản xuất hàng hoá ra
đời cách đây mấy nghìn năm,còn chủ nghĩa tư bản đến nay mới là thế kỷ thứ
bốn,thứ năm của nó.Qua khứ và hiện tại đã và đang chứng kiến những hình thức
sản xuất hàng hoá cũng dựa trên cơ sở chế độ tư hữu nhưng lại mang bản chất hoàn
toàn khác nhau là không và có bóc lột lao động làm thuê.Nếu là cách “tổ chức kinh
tế xã hội tư bản” thì nhất thiết nền kinh tế thị trường phải sinh ra sự bóc lột.Nghĩa
là, “Cách tổ chức của kinh tế xã hội”chịu sự chi phối của những quan hệ kinh tế
khác nhau.Do đó,có nền kinh tế hàng hoá này và có nền kinh tế hàng hoá
khác.Chúng khác nhau về bản chất,mặc dù chúng đều chịu sự chi phối bởi những
yêu cầu hết sức giống nhau về phương pháp tổ chức kinh tế.
Trong điều kiện đã có sự hiện diện của chế độ sở hữu toàn dân về những tư liệu
sản xuất giữ vai trò quyết định đối với toàn bộ nền kinh tế,đã có sự hiện diện của
một Nhà nước đại biểu cho lợi ích của nhân dân do giai cấp công nhân lãnh
đạo,như ở nước ta thì kinh tế thị ttrường vận động vì mục tiêu bảo đảm các lợi ích
trong xã hội và phúc lợi của nhân dân,chứ không phải vì lợi nhuận tối đa của các
nhà tư bản dựa trên cơ sở bóc lột lao động làm thuê.Nó là phương tiện để xây dựng
vật chất kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội,chứ không phải để thiết lập hệ thống chuyên
chính tư sản.Trong điều kiện kinh tế và chính trị như ở nước tã hiện nay,cần và có
thể kết hợp giữa việc bảo đảm tính công bằng xã hội với việc nâng cao năng suất
32
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... lao động và hiệu quả kinh tế.Hiệu quả sản xuất và kinh tế có tác động đến những
yêu cầu về công bằng xã hội.Sự khác nhau về chất giữa kinh tế thị trường với tính
cách là tổ chức kinh tế xã hội tư sản với kinh tế thị trường với tính cách là tổ chức
kinh tế xã hội xã hội chủ nghĩa là như thế.Nhưng bản chất này có tính lịch sử cụ thể
của nó.Nền kinh tế của nước ta đang là nền kinh tế qua độ lên chủ nghĩa xã hội.Vì
vậy,trên bước đường đi tới một nền kinh tế thị trường ứng với chủ nghĩa xã hội cần
và có thể chấp nhận sự cùng tồn tại của nhiều hình thức sản xuất hàng hoá khác
nhau,trong đó có hình thức chứa đựng sự bất công của xã hội lớn nhất-sự bóc lột-
nhưng có giới hạn phân định.Đương nhiên bóc lột là không phù hợp với lý tưởng
xã hội chủ nghĩa,nhưng trên con đường đi tới mục tiêu nhân đạo nhất là không còn
áp bức bóc lột,không phải lúc nào bóc lột cũng là điều kiêng kỵ.Xét từ lợi ích phát
triển lực lượng sản xuất,cũng như từ lợi ích trước mắt và căn bản lâu dài của người
lao động:Đó là qua trình đi từ chỗ chấp nhận bóc lột trong điều kiện nhất định,tới
chỗ xoá bỏ nó.
Trong kinh tế thị ttrường chủ nhĩa xã hội,thực hiện nguyên tắc “phân phối theo lao
động” là chính và kết hợp với nhiều hình thức phân phối khác.Sở dĩ chủ nghĩa xã
hội phải giữ vững nguyên tắc phân phối theo lao động là chính là vì: phân phối
theo lao động là sự phủ định căn bản với chế độ người bóc lột người.Xoá bỏ chế độ
người bóc lột người,thực hiện quyền làm chủ của người lao động đối với tư liệu sản
xuất,đó là đặc trưng bản chất của nền kinh tế thị trường dưới chủ nghĩa xã hội.Nếu
để cho các hình thức phân phối khác chiếm vai trò chủ đạo hoặc mở rộng qua mức
các hình thức phân phối khác để gây ra sự chênh lệch qua đáng về thu nhập,gây ra
phân hoá hai cực thì cuối cùng không tránh khỏi dẫn đến sự thay đổi tính chất của
nền kinh tế và từ đó dấn đến sự thay đổi tính chất về chính trị.
Có điều cần phải thừa nhận rằng một nền kinh tế hàng hoá phát triển theo định
hướng xã hội chủ nghĩa đến nay chưa hề có.Cho nên thế hệ trực tiếp tổ chức một
nền kinh tế hàng hoá như thế đang đóng vai trò người mở đường.Còn phải trải qua
33
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... nhiều suy nghĩ tìm tòi quan trọng,tổng kết được thực tiễn để đưa ra được lý thuyết
về một nền kinh tế hàng hoá như thế.Tuy nhiên có thể lý giải bước đầu những nét
chung về con đường đi.Trước hết là khả năng thực tế của sự quản lý của Nhà nước
ta đối với một nền kinh tế thị trường như chúng ta chủ trương chứ không phải như
ai đó cho rằng:đã là cái gì chưa có tiền lệ lịch sử thì đều không làm được và không
được phép làm.Những khả năng thực tế là chế độ công hữu và chính quyền nhân
dân theo đường lối của Đảng lãnh đaọ.Sức mạnh kinh tế và chính trị của Nhà nước
ta được thể hiện thông qua một tổng thể biện pháp:kinh tế hành chính giao
dục,trong đó các biện pháp kinh tế có vai trò quan trọng nhất,thông qua công cụ kế
hoạch hoá,đòn bẩy kinh tế,pháp luật,lực lượng dự trữ...
Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã nêu ra năm
nội dung “định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng nền kinh tế nhiều
thành phần”.Những nội dung đó được xem là nội dung giữ vững định hướng đối
với kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay và đó cũng là nội dung khái niệm “kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” ở Việt nam.
Từ nội dung định hướng xã hội chủ nghĩa đối với sự phát triển kinh tế thị trường
có thể nêu lên những đặc điểm nổi bật sau: Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình phát triển từ một nền kinh tế hàng
hoá còn kém phát triển,còn mang nặng dấu ấn của kinh tế tự nhiên,dấu ấn của kinh
tế kế hoạch hoá tập trung lên nền kinh tế hàng hoá phát triển vận động theo cơ chế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
- Do đi từ một nền kinh tế sản xuất nhỏ nên cơ sở vật chất kĩ thuật yếu kém,sản
xuất thủ công năng suất chất lượng và hiệu quả chưa cao.
- Thị trường chưa phát triển và chưa đồng bộ,sức mua còn bị hạn chế.
- Các doanh nghiệp còn kém sức cạnh tranh,đội ngũ cán bộ và công nhân chưa
thích nghi được với nền kinh tế thị trường hiện đại.
34
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... - Nước ta phát triển nền kinh tế hàng hoá không phải là kinh tế hàng hoá giản đơn
cũng không phải là kinh tế hàng hoá tự điều chỉnh mà là nền kinh tế hàng hoá hiện
đại tức nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt nam. Nền kinh tế hàng hoá của nước ta nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận
động theo cơ chế thị trường,trong đó thành phần kinh tế Nhà nước giữ vai trò
chủ đạo.
Nói tới kinh tế hàng hoá là nói tới nhiều người chủ sở hữu,nhiều chủ thể kinh tế
tham gia.Ơ nước ta trong công cuộc đổi mới Đảng đã xác định tồn tại năm thành
phần kinh tế là:thành phần kinh tế Nhà nước-thành phần kinh tế hợp tác-thành phần
kinh tế tư bản Nhà nước-thành phần kinh tế tư bản tư nhân-thành phần kinh tế cá
thể và tiểu chủ.Năm thành phần kinh tế trên đều tham gia vào sản xuất hàng
hoá,đều vận động theo cơ chế thị trường,đều chịu sự quản lý vĩ mô của Nhà
nước.Muốn cho kinh tế hàng hoá định hướng theo chủ nghĩa xã hội chúng ta phải
tăng cường củng cố khu vực quản lý Nhà nước để cho nó thực sự giữ được vai trò
chủ đạo,có như vậy mới định hướng được nền kinh tế thị trường theo chủ nghĩa xã
hội ở nước ta. Nền kinh tế của nước ta phát triển theo hướng nền kinh tế mở rộng và
quan hệ với nước ngoài.
- Kinh tế tự nhiên là nền kinh tế khép kín,kinh tế hàng hoá là nền kinh tế mở.Nước
ta phát triển nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã
hội chủ nghĩa là phát triển nền kinh tế mở.
- Với quan điểm Việt nam muốn làm bạn với các nước trên thế giới và trong khu
vực,cho nên chúng ta đa phương hoá,đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại để
tranh thủ vốn,khoa học công nghệ tiên tiến.Trình độ quản lý hiện đại làm cho nền
kinh tế nước ta nhanh chóng hoà nhập với kinh tế của thế giới và của khu
vực.Muốn vậy đòi hỏi chúng ta phải có những điều kiện,phải tạo được môi ttrường
35
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... thuận lợi cho nước ngoài đầu tư,cũng như người Việt nam ở nước người đầu tư
vào trong nước.
Trên cơ sở mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại đòi hỏi chúng ta phải giữ vững
nguyên tắcđộc lập cùng có lợi,tôn trọng độc lập chủ quyền của nhau,không can
thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Nền kinh tế của nước ta có sự quản lý của nhà nước và định hướng xã hội
chủ nghĩa.
Kinh tế hàng hoá tồn tại trong nhiều phương thức sản xuất,ngoài cái chung của
kinh tế hàng hoá mỗi phương thức sản xuất xã hội bản chất của chế độ có ảnh
hưởng rất lớn đến đặc điểm kinh tế của chế độ đó.Bản chất của Nhà nước quy định
cái tính chất của kinh tế hàng hoá.Nhà nước ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa cho
nên vai trò quản lý của nhà nước định hướng nền kinh tế hàng hoá theo chủ nghĩa
xã hội ở Việt nam.Như vậy,chúng ta phải đổi mới vai trò lãnh đạo của Đảng đối
với sự quản lý của Nhà nước,củng cố các công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước.
Bốn đặc điểm trên có quan hệ mật thiết với nhau,nói lên đặc điểm của nền kinh tế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam.
2.3. Nội dung các giai đoạn phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa ở việt nam.
Sự hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa ở nước ta là cả một qua trình bao gồm các mối quan hệ phức tạp,có nhiều
khó khăn.Không nên quan niệm giản đơn và nóng vội mà cần phải tuân thủ những
quy luật của qua trình hình thành và phát triển kinh tế thị trường.Qua trình đó trải
qua các giai đoạn sau đây: Giai đoạn quá độ chuyển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định
hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam.
36
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Về mặt lịch sử giai đoạn này được bắt đầu từ năm 1979 với mốc lịch sử rất quan
trọng là Nghị quyết hội nghị ban chấp hành trung ương lần thứ VI(khoá IV) tháng
9 - 1979.Về mặt logic giai đoạn này bắt đầu từ việc hình thành và củng cố những
đơn vị sản xuất hàng hoá theo đúng nghĩa nhằm tạo ra mối quan hệ vừa chủ,vừa lệ
thuộc lẫn nhau giữa các chủ thể sản xuất.
Nội dung chính của giai đoạn này là khắc phục tính hiện vật của quan hệ trao
đổi,hình thành quan hệ hàng hoá tiền tệ trên thị trường. Giai đoạn phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hường xã hội
chủ nghĩa ở Việt nam.
Đại hội VI của Đảng năm 1986 đã đặt nền móng vững chắc cho quan điểm phát
triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hường xã hội chủ nghĩa ở nước
ta.Quan điểm này đã được tái khẳng định rõ hơn ở Đại hội lần thứ VII và lần thứ
VIII của Đảng ta.
Nội dung chủ yếu của quan điểm này: phát triển và mở rộng quan hệ hàng hoá
tiền tệ tạo điều kiện tiền đề cho kinh tế hàng hoá phát triển. Giai đoạn hình thành và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt nam.
Nội dung chủ yếu của giai đoạn này là tiền tệ hoá các quan hệ kinh tế tạo lập cơ
sở hinh tế cho các quy luật kinh tế của kinh tế thị trường phát huy tác dụng một
cách đầy đủ,phát triển kinh tế trong nước và hoà nhập với kinh tế thế giới.
2.4.Các giải pháp để phát triển kinh tế hàng hoá ở Việt nam.
Giải pháp 1. Phải đa dạng hoá loại hình sở hữu để trên cơ sở đó đa dạng hoá các
hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh.Trước kia,do phát triển theo mô hình kinh tế
kế hoạch hoá tập trung cho nên trong nền kinh tế chỉ còn tồn tại hai hình thức sở
hữu chủ yếu là sở hữu Nhà nước và sở hữu tập thể,sởhữu cá thể còn lại rất ít.Ngay
nay,chuyển sang nền kinh tế hàng hoá cho nên ta phải đa dạng hoá loại hình sở
37
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... hữu.Đại hội Dảng VIII đã xác định nước ta tồn tại cơ cấu sở hữu gồm có sở hữu
Nhà nước,sở hữu tập thể,sở hữu hỗn hợp,sở hữu tư bản tư nhân,sở hữu cá thể trên
cơ sở đó hình thành nên các thành phần kinh tế.Thành phần kinh tế Nhà nước,thành
phần kinh tế hợp tác,thành phần kinh tế tư bản Nhà nước,thành phần kinh tế tư bản
tư nhân,thành phần kinh tế cá thể.
Giải pháp 2. Thúc đẩy phân công lao động xã hội phát triển.Phân công lao động
là cơ sở của kinh tế hàng hoá,kinh tế hàng hoá phát triển gián tiếp thúc đẩy phân
công lao động xã hội phát triển.Muốn thúc đẩy phân công lao động xã hội phát
triển phải đẩy mạnh công nghiệp hoá,hiện đại hoá đất nước.Công nghiệp hoá,hiện
đậi hoá là một trang bị kĩ thuật mới cho nền kinh tế,mặt khác chuyển dịch cơ cấu
kinh tế,xây dựng cơ cấu kinh tế mới ở nước ta.
Giải pháp 3. Phát triển đồng bộ các loại thị trường theo hường hiện đại và cân
đối.Thị trường là phạm trù kinh tế gắn liền với nền kinh tế hàng hoá.nước ta do
kinh tế hàng hoá kém phát triển nên thị trường kém phát triển vá chưa đồng bộ.Vì
vậy phải phát triển đồng bộ các loại thị trường :thị trường sưc lao động,thị trường
tư liệu sản xuất ,thị trường vốn tài chính tiên tệ chứng khoán thị trường bất đông
sản.
Giải pháp 4: Phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng của xã hội .Đi từ sản xuất nhỏ
và lại bị chiến tranh tàn phá cho nên kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội của nước ta rất
thấp kém phát triển .Vì vậy phải phát triển kết cấu hạ tầng về kinh tế xã hội theo
hướng hiện đại.
Giải pháp 5: Xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật.Hệ thống pháp luật của
nước ta chưa hoàn thiện.Vì vậy chung ta phải xây dựng đồng bộ hệ thống pháp luật
tạo hành lang pháp lý,luât pháp nước ta một mặt phải dữ vững độc lập chủ quyền
của đất nước ,nhưng mặt khác phải phù hợp với phong tục tập quan của luật pháp
quốc tế.
38
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... Giải pháp 6: Đổi mới vai trò lãnh đạo của đảng, vai trò quản lý của nhà nước
xây dựng nhà nước pháp quyền Việt nam. Trên cơ sơ đổi mới về kinh tế từng bước
đổi mới về chính trị cho thích hợp do đó phải đổi mới vai trò lãnh đạo của đảng,vai
trò quản lý của Nhà nước khi chuyển sang nền kinh tế thị trường định hứơng xã
hội chủ nghĩa ở Việt nam .
Các giải pháp trên phải tiến hành đồng bộ,có như vậy chúng ta mới phát triển
được nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt nam .
C. KẾT LUẬN.
Chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản đều sử dụng cỗ xe kinh tế hàng hoá, kinh
tế thị trường để phát triển lực lượng sản xuất, phải chăng chỗ khác nhau là sự cân
bằng kinh tế, xã hội,con người và quan hệ giữa con người với con người, quan hệ
kinh tế, thiết chế chính trị,cả hai đều sử dụng cạnh tranh làm động lực phát triển,
nhưng dưới chủ nghĩa tư bản không tránh khỏi quy luật cá lớn nuốt cá bé, bất bình
đẳng,bất công.Chúng ta chấp nhận thị trường là chấp nhân cạnh tranh,đua tranh
nhưng sẽ không dã man, tăng trưởng kinh tế đi đôi với công bằng xã hội, khuyến
khích làm giàu gắn với xoá đói,giảm nghèo,sự gia tăng về mức sống nhưng giữ gìn
về đạo đức,bản sắc văn hoá dân tộc.Tất nhiên đó là công việc cực kỳ khó khăn,phải
tạo dựng lâu dài,song có thể làm được.Và nếu như vậy,kinh tế thị trường không đối
lập,mà có thể là bạn đồng hành của chủ nghĩa xã hội,là con đường dẫn đến giàu có
văn minh.
Trong quan niệm của Đảng ta,để thực hiện sự nghiệp xây dựng đất nước với mục
tiêu “ dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh ” thì nhất thiết phải chuyển
đổi nền kinh tế, nước ta chuyển từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp
sang cơ chế thị trường.Nền kinh tế của nước ta được phát triển theo cơ chế thị
39
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ... trường có sự quản lý của Nhà nước cho phép tối đa những nhân tố tích cực của cơ
chế thị trường, khắc phục nền kinh tế đưa nền kinh tế phát triển theo định hướng xã
hội chủ nghĩa.
Sau hơn mươi năm thực hiện đường lối đổi mới, chúng ta đạt được nhiều thành
tựu đáng kể,đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội. Từ một nước
thiếu lương thực lượng người chết đói đế 2 triệu dân (1945) nay đã trở thành một
trong ba nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Tuy nhiên nền kinh tế vẫn còn
nhiều khó khăn, yếu kém. Để vượt qua được những bước đường đó, trước mắt
chúng ta không ít những khó khăn,thách thức lớn. Trong đó nguy cơ tụt hậu xa hơn
về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực là thách thức to lớn và gay gắt. Đồng
thời chúng ta cũng có những cơ hội để phát triển. Vấn đề đặt ra là phải chủ động
nắm thời cơ, kiên quyết đẩy lùi và khắc phục những nguy cơ nhằm vượt lên để phát
triển nhanh, vững chắc và đúng hướng. Có như vậy, đất nước ta mới có ngày trở
nên phồn vinh, to đẹp hơn .
40
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ...
Tài liệu tham khảo.
C Mác : Tư Bản (Quyển 1 tập 1 & quyển 3).
Tạp chí nghiên cứu và lý luận.
Tạp chí triết học.
1. 2. C Mác : Phê phán cương lĩnh Gôta. 3. Các Văn kiện Đại hội Đảng VI, VII, VIII . 4. Giáo trình kinh tế chính trị Mác-Lênin. (tập 1,2). 5. Kinh tế học. (tập 1,2 ) của David Begg. 6. Kinh tế chính trị trong thời đại chuyên chính vô sản. 7. Bàn về thuế lương thực. 8. Tác dụng của vàng. 9. Sách “ Tìm hiểu về kinh tế thị trường ”. 10. 11. 12. Tạp chí thông tin lý luận.
41
Lý thuyết của chủ nghĩa Mác-Lênin về ...
42
