Nghệ thuật khởi nghiệp
(Phần 24)
Bài học về việc kiểm soát công ty
Tôi đang suy nghĩ về vụ thiên tai gần đây ở Đông Nam Á. Dựa vào công việc
của ông với tư cách là một nhà kinh doanh vốn và một người từng khởi sự doanh
nghiệp, ông có thể cho lời khuyên nào về việc đánh giá các tổ chức phi chính phủ
và các tổ chức khác có hành động viện trợ không?
Xin lỗi, tôi thực sự không thể giúp gì cho bạn. Tôi đã đọc tạp chí Forbes để tìm
hiểu xem các tổ chức phi chính phủ nào là tốt nhất. Có một bài báo về vấn đề này là
“America’s most (and least) efficient charities.”, bạn tìm đọc thử xem.
Đối tác của tôi và tôi vừa gặp một doanh nghiệp mới khởi sự ở Ấn Độ.
Những anh chàng này thực sự gây ấn tượng, và chúng tôi chắc đến 90% là chúng
tôi muốn cùng làm ăn với họ. Mối bận tâm duy nhất hiện nay là chúng tôi chưa bao
giờ làm một dự án mà công ty đối tác lại ở nước ngoài. Ông có thể khuyên chúng tôi
nên có những thận trọng gì khi bắt tay vào việc này không?
Phía Ấn Độ có thể cũng đang băn khoăn điều tương tự như bạn. Ít nhất, bạn
cũng nên tới thăm cơ sở của họ, và họ nên tới thăm cơ sở của bạn. Con đường mà bạn
đi có thể sẽ rất mạo hiểm, nhưng có thể thành công.
Ông thường nhấn mạnh đến sự cần thiết phải có những người nghĩ được xa
hơn “một kế hoạch kinh doanh để thu hút nhà kinh doanh vốn” nhằm có được vốn
đầu tư khởi nghiệp. Sẽ rất hữu ích nếu ông có thể chỉ ra một trong những ích lợi
của việc chọn những con đường khác để khởi nghiệp, tức khả năng một người có
thể duy trì sự kiểm soát và phần lớn quyền sở hữu công ty trong một thời gian dài.
Các độc giả của tôi dường như rất quan tâm đến việc kiểm soát. Một lần nữa tôi
xin khẳng định rằng: sở hữu phần lớn không có nghĩa là kiểm soát cũng phần lớn.
Khoảnh khắc khi bạn nhận một đồng đô la từ bên ngoài đồng nghĩa với việc bạn đã
làm việc cho người ngoài. Vốn kinh doanh không phải dành cho tất cả mọi người. Nó
có cái giá của nó: bạn mất cái ảo tưởng về kiểm soát - ảo tưởng chỉ là ảo tưởng. Hãy
nhìn vấn đề từ một góc độ khác, liệu bạn có muốn nhận tiền từ một người ngốc nghếch
đến nỗi nói với bạn rằng: “Này, hãy lấy vài triệu đô la của tôi mà tiêu. Hãy làm những
gì mà anh nghĩ là đúng. Tôi hoàn toàn tin tưởng ở anh.” Nếu bạn cần phải có một câu
trả lời chính xác toán học, thì đây: bạn muốn có 5% của một công ty được niêm yết
trên thị trường chứng khoán với giá trị $1 tỉ, hay muốn có 51% của một công ty không
thể đổi thành tiền mặt trị giá $5 triệu?
Tôi có tầm nhìn xa và một nhóm làm việc đã sẵn sàng, một nhà kinh doanh
vốn có tiền để cho phép chúng tôi có thể bắt đầu công việc, nhưng việc họ bỏ tiền
vào có nghĩa là họ có thể thay đổi hướng nhìn của tôi bất cứ lúc nào họ muốn bằng
nhiều cách khác nhau. Tôi tin vào nhóm của tôi là cơ hội cung cấp một dịch vụ có
chất lượng mà mọi người thực sự cần. Liệu tôi có nên chỉ làm theo ý mình hay
không?
Tôi hiểu rằng do số tiền họ đầu tư mà bạn tin rằng họ sẽ “kiểm soát” công ty.
Tuy nhiên, tỷ lệ phần trăm mà các nhà đầu tư bên ngoài sở hữu không quyết định công
ty sẽ được điều hành như thế nào. Ngay cả khi họ sở hữu ít hơn một nửa số cổ phần thì
họ vẫn có thể thay đổi hướng nhìn của bạn. Và dù bạn tin hay không thì tôi vẫn nói
thật, có thể hướng nhìn của bạn cần phải thay đổi chăng.
Nếu chỉ trong thời gian tìm hiểu, mà bạn đã cho rằng họ sẽ thay đổi hướng đi
của bạn, thì tôi cho rằng (a) bạn không nên nhận tiền của họ trừ khi bạn nghĩ rằng họ
đúng; và (b) họ là những thằng ngốc khi đầu tư tiền vào một công ty mà họ cho rằng
có hướng đi sai lầm.
Tôi muốn bàn về lời khuyên của ông với cậu sinh viên năm thứ nhất 18 tuổi.
Làm sao ông có thể làm nguội tham vọng của cậu ấy và để cho một giáo sư đại học
nào đó dạy cho cậu ta để rồi chàng trai này sẽ trở thành một người bình thường và
tầm thường?
Bạn và tôi rõ ràng có các giáo sư đại học khác nhau. Các giáo sư của tôi đã giúp
tôi được thấy những thử thách đầy hấp dẫn phía trước, khối lượng kiến thức khổng lồ,
cách suy nghĩ mới và nhiều kỹ năng mà tôi chưa biết. Tôi không học khóa học Bình
thường và Tầm thường trong trường đại học.
Guy Kawasaki hiện là Giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures -
một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố
vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh.
Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh
hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những
người đang muốn khởi sự kinh doanh. Trên đây là cuộc phỏng vấn ông do tạp chí
Forbes thực hiện.
