
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Nguyễn Vũ Lân
NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ Ở LĂNG THIỆU TRỊ - HUẾ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGHỆ THUẬT
Tp. Hồ Chí Minh, 2023

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Nguyễn Vũ Lân
NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ Ở LĂNG THIỆU TRỊ - HUẾ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGHỆ THUẬT
Chuyên ngành: Lý luận và Lịch sử Mỹ thuật
Mã số: 9210101
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. Phan Thanh Bình
Tp. Hồ Chí Minh, 2023

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án tiến sĩ với đề tài Nghệ thuật trang trí ở
lăng Thiệu Trị - Huế là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện, các thống kê,
số liệu, trích dẫn và kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và có
nguồn xuất xứ rõ ràng.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 31 tháng 5 năm 2023
Tác giả luận án
Nguyễn Vũ Lân

1
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... 3
MỤC LỤC...................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ 3
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 4
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 4
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................... 7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 8
4. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................. 8
5. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................................ 9
6. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ........................................................ 9
7. Những đóng góp mới của luận án ......................................................................11
8. Kết cấu của luận án ..............................................................................................12
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ Ở LĂNG THIỆU TRỊ......................................... 13
1.1. Cơ sở lý luận và một số khái niệm về vấn đề nghiên cứu ...........................13
1.2. Khái quát về mỹ thuật thời Nguyễn, lăng Thiệu Trị và một số công trình
liên quan .....................................................................................................................24
1.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu về mỹ thuật thời Nguyễn và nghệ thuật
trang trí lăng Thiệu Trị ...........................................................................................43
Chương 2 NHẬN DIỆN NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ Ở LĂNG THIỆU TRỊ59
2.1 Nhận diện nghệ thuật trang trí lăng Thiệu Trị thông qua nội dung đề tài
chủ đạo. .......................................................................................................................60
2.2. Nhận diện nghệ thuật trang trí lăng Thiệu Trị từ hình thức thể hiện bố
cục “Nhất thi, nhất họa”, “Nhất tự, nhất họa” ....................................................73

2
2.3. Hình thức biểu đạt nghệ thuật trang trí qua các chất liệu ở lăng Thiệu
Trị ................................................................................................................................80
Chương 3 ĐẶC ĐIỂM VÀ GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ Ở
LĂNG THIỆU TRỊ, LUẬN BÀN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................... 105
3.1. Đặc điểm nghệ thuật trang trí ở lăng Thiệu Trị qua yếu tố dân gian
và sự đặc sắc các kiểu thức “hóa” .................................................................. 106
3.2. Giá trị nghệ thuật trang trí ở lăng Thiệu Trị qua sự dung hợp của các
yếu tố tạo hình ........................................................................................................ 126
3.3 Một số nhận định, đánh giá rút ra từ kết quả nghiên cứu luận án ....... 140
KẾT LUẬN ................................................................................................................ 149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG
BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ......................................................... 153
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 154
MỤC LỤC PHỤ LỤC .............................................................................................. 164