Nhà lãnh đạo và những ngôi sao nhạc rock
Có sự tương quan nào giữa nhà lãnh đạo và những ngôi sao
nhạc rock? Đối với cả hai, sự linh hoạt, khả năng thích ứng
và kỹ năng hành động luôn được đặt ở vị trí quan trọng nhất.
Hơn thế nữa, có rất nhiều điều thú vị mà một nhà lãnh đạo
kinh doanh có thể học hỏi được từ các ngôi sao nhạc rock.
Các nhà lãnh đạo kinh doanh
thường được so sánh như những
nghệ sỹ sân khấu. Tất cả đều đứng
trên một sàn diễn với một vai diễn
lớn và được mong đợi khuấy động
tình cảm của các khán giả.
Những nhà lãnh đạo tốt nhất và những nghệ sỹ tài ba nhất
thường dựa vào sự tinh tế của mình để đảm bảo rằng những gì
họ nói là đáng nhớ và khích lệ mọi người tới hành động (cho dù
đó là mua một đĩa CD mới hay đầu tư hàng triệu USD vào công
ty).
Và với tầm quan trọng của yếu tố giao tiếp, tương tác giữa nghệ
sỹ và khán giả, các nhà lãnh đạo kinh doanh, như các ngôi sao
nhạc rock, phải có khả năng trình diễn tốt và điều chỉnh thông
điệp của mình nhằm lôi kéo người nghe, cho dù là một người hay
10.000 người.
Đó là lý do tại sao hầu hết các nhà lãnh đạo kinh doanh có thể
học hỏi được nhiều bài học giá trị từ các ngôi sao nhạc rock như
Eric Clapton, Paul Simon và Alicia Keys. Họ là những minh chứng
cho thấy một màn trình diễn xuất sắc sẽ đỏi hỏi hai phẩm chất:
một sự cống hiến to lớn cho luyện tập lẫn hành động và lòng khát
khao học hỏi tột cùng.
Ví dụ, Clapton không ngừng luyện tập xuyên suốt cuộc đời của
ông, thậm chí cả trong giai đoạn mà Clapton gọi là "thời điểm đen
tối nhất" trong ma tuý và rượu. Với sự hiến dâng của một tín đồ
nhiệt thành, Clapton luyện tập giọng hát và giai điệu, di chuyển 5
ngón tay trên không trung khi không có nhạc cụ trong tay, và
nhẩm lại giai điệu trước, trong và sau mỗi lần trình diễn trên sân
khấu.
Cũng như vậy, Simon và Keys thấy rõ không có sự khác biệt giữa
trình diễn và luyện tập, cả hai về bản chất đều là một quy trình
như nhau.
Luyện tập, luyện tập và luyện tập
Đối với Clapton, luyện tập không chỉ giới hạn ở những bài hát
ông có dự định biểu diễn. Thay vào đó, sự luyện tập bao gồm
việc chú ý tới các giai điệu, luyện tập ngón tay và cử động của cổ
tay cũng như cánh tay để giúp ông có thể chơi bất cứ bản nhạc
nào. Một nghệ sỹ âm nhạc phải thành thục các cử động của bàn
tay để hài hoà các nốt nhạc tạo ra âm thanh, hiệu ứng lẫn hình
ảnh cho người nghe.
Bài học cho các nhà lãnh đạo kinh doanh? Trước tiên là nhận ra
rằng có những "động tác" lãnh đạo cần phải thành thục. Một vài
động tác có thể đơn nhất cho một văn hoá công ty hay một tổ
chức cụ thể nào đó, song hầu hết đều mang tính phổ thông và
như các cuốn sách hướng dẫn âm nhạc hay ảo thuật, có rất
nhiều cuốn sách về lãnh đạo kinh doanh liệt kê những gì mà các
nhà lãnh đạo cần làm, bao gồm việc đặt ra các mục tiêu và truyền
tải chúng, lắng nghe chăm chú, thấu hiếu và truyền tình cảm tới
mọi người.
Đương nhiên, việc đơn giản hiểu các nội dung cơ bản sẽ không
biến một ai đó trở thành một nhà lãnh đạo, tương tự như việc một
tay guitar không dễ dàng trở thành một ngôi sao nhạc rock. Đó là
lý do tại sao bài học thứ hai trở nên khó khăn hơn: hiến dâng cho
luyện tập.
Các nhà lãnh đạo kinh doanh thường giải thích rằng họ bù đầu
vào công việc cả ngày và không có thời gian nào để luyện tập cả.
Đối với nhiều người, quan niệm về luyện tập "nghề" lãnh đạo
khiến họ khó chịu. Đó dường như là một sự trừng phạt, hay là
một hành động của những người mới vào nghề.
Chính vì có quan niệm tiêu cực về luyện tập, nhiều nhà lãnh đạo
thấy mình "mắc kẹt" trong phong cách lãnh đạo riêng biệt và rõ
nét. Họ không có được một cấu trúc hành vi thích hợp vốn cần
được dựa theo với tư cách là một nhà lãnh đạo kinh doanh, cho
dù đó là một khía cạnh công chúng của hoạt động lãnh đạo (như
phát biểu trước đám đông) hay khía cạnh cá nhân (như đưa ra
phản hồi hay nhấn mạnh một quyết định khó khăn).
Nếu một nhà lãnh đạo không thể tìm thấy thời gian cho luyện tập,
sẽ rất khó khăn để có được linh hoạt cần thiết trước những vận
động không ngừng của môi trường xung quanh. Trừ khi nhà lãnh
đạo thoả mãn với sự tù hãm hay ngồi gọn lỏn trong một vũng
nước tù đọng được bảo vệ, cách duy nhất để thoát ra ngoài cho
các giám đốc khát thời gian đó là học cách luyện tập trong khi
làm việc.
Không ngừng lùng sục sự hoàn thiện
Để minh hoạ cho khái niệm này, chúng ta hãy nhìn vào sự nghiệp
của ngôi sao nhạc rock nổi tiếng Paul Simon. Trong khi luyện tập
và diễn tập, ông cũng biểu diễn luôn, ông không ngừng suy nghĩ
về việc làm thế nào để biểu lộ thích hợp âm thanh và hình ảnh tới
khán giả.
Paul Simon nổi tiếng với việc kiểm tra sự chịu đựng của các
thành viên ban nhạc, các kỹ thuật viên và các kỹ sư cho đến khi
họ đảm bảo một âm thanh thích hợp. Trong khi biểu diễn, ông
cũng luyện tập, điều chỉnh những gì mà ông và ban nhạc của ông
đang thể hiện tương ứng với tâm trạng của khán giả.
Khả năng thấy được một ai đó trong hành động và để điều chỉnh
thích hợp theo là yếu tố hết sức quan trọng trong trình diễn nghệ
thuật của các nghệ sĩ lớn như Simon, Clapton, Bette Midler và
Bruce Springsteen.
Clapton, Simon, rất nhiều nghệ sỹ cũng như các nhà lãnh đạo nổi
danh đã khám phá ra cách thức họ học hỏi tốt nhất và làm thế
nào để việc hỏi hỏi đó truyền sức mạnh cho sự phát triển của họ.
Trong cuốn sách Crucibles of Leadership, tác giả Robert J.
Thomas đã đề cập tới điều này như một Chiến lược Học hỏi Cá
nhân (Personal Learning Strategy) - một sự phối kết hợp hiệu quả
giữa khát vọng, hiểu rõ các động cơ cá nhân và nhìn thấu vào
phong cách học hỏi bên trong mỗi chúng ta.
Chiến lược Học hỏi Cá nhân không chỉ là một nắm các câu châm
ngôn hay thuyết lý về những gì tạo nên một nghệ sỹ vĩ đại hay
một nhà lãnh đạo tuyệt vời. Nó còn là một sản phẩm của sự phản
chiếu sâu xa về những gì một người nào đó thực sự muốn hoàn
thành được dịch thành những hướng dẫn luyện tập cá nhân.
Nhưng khát vọng là chưa đủ. Cũng sẽ rất thiết yếu với việc nhìn
rõ vào các động cơ của chúng ta: Những gì cần thiết cho tôi để
theo đuổi một cái gì đó, thậm chí khi những luyện tập vất vả chưa
hẳn đã đem lại các cải thiện ngay tức khắc?
Và cuối cùng, có một câu hỏi về việc làm thế nào chúng ta thực
sự có thể đưa những ý tưởng mới và các cách thức thực hiện
vào trong tính cách của chúng ta. Điều đặc biệt quan trọng là
cách thức chúng ta chuyển những trải nghiệm vào sự lĩnh hội
thấu đáo về những gì có thể học hỏi và phát triển.
Học hỏi từ khủng hoảng
Trong những bình luận về tiểu sử của mình, Eric Clapton thừa
nhận rằng ông đã phải vật lộn với việc viết thành văn về các khía
cạnh cuộc sống của ông - đặc biệt là quãng thời gian nghiện
ngập và mất đứa con trai nhưng cũng thấy rằng người đọc sẽ
muốn biết về cách thức ông vượt qua và những trải nghiệm đó
định hình nên âm nhạc của Clapton như thế nào. Các câu chuyện
buồn của Clapton chứng đựng nhiều phát hiện được chia sẻ cho
các nhà lãnh đạo kinh doanh - những người thấy bản thân mình
cũng phải đương đầu với không ít khó khăn và trải nghiệm không
ít thảm kịch.
Những nhà lãnh đạo kinh doanh danh tiếng - chẳng hạn như
Muriel Siebert, người phụ nữ đầu tiên ngồi vào chiếc ghế chủ tịch
Thị trường Chứng khoán New York, hay Jeff Wilke, phó chủ tịch
cấp cao của Amazon.com - đều sử dụng những trải nghiệm khó
khăn trong quá khứ để định hình nên một phương thức lãnh đạo
trong đó sự sẵn sàng học hỏi được đặt ở trọng tâm. Họ tìm thấy
một cách thức mà tại đấy những bất hạnh có thể khiến họ trở
thành những người học hỏi hiệu quả hơn trong suốt phần còn lại
của cuộc sống.
Khả năng thích nghi và phản ứng linh hoạt luôn là nhân tố quan
trọng đối với các ngôi sao nhạc rock cũng như đối với các nhà
lãnh đạo: Không có sự sẵn lòng học hỏi và phát triển, cả hai sẽ
thấy mình bị tụt lại phía sau. Nó là yếu tố cho việc đảm bảo cho
một album hay một công ty thành công, đồng thời cũng thoả mãn
sự thay đổi nhanh chóng trong thị hiếu âm nhạc của mọi người
mà không phải hi sinh hình ảnh cá nhân xuyên suốt. Những nghệ
sỹ và các nhà lãnh đạoĩe giữ lại được các điệp khúc quen thuộc
nhưng vẫn thể hiện sự "cách tân" bằng những giai điệu và thông
điệp mới.
Sau cùng, có một bài học lãnh đạo khá nghịch lý rút ra từ các
ngôi sao nhạc rock trẻ như Alicia Keys hay Neil Young: sức mạnh
của sự im lặng. Sự im lặng có thể tạo ra nhưng phỏng đoán và
thấy trước, nó có thể khấy động trí tưởng tượng, nó có thể đưa ra
một cơ hội để thở và phản chiếu, và với các nghệ sỹ như Keys và
Young, nó có thể nêu bật những gì tuyệt vời nhất trong một người
nghệ sỹ.
Lần tiếp theo thấy họ trình diễn, hãy chú tới cách thức họ giữ cho
khán giả chờ đợi và tạo dựng những mong đợi của mọi người.
Đồng thời, hãy chú ý tới cách thức sự phỏng đoán của khán giả
khích lệ nghệ sỹ biểu diễn nhiệt thành hơn như thế nào. Trong
đó, sự im lặng chính là sức mạnh hiểu rõ người khác cũng như
hiểu rõ bản thân - một sức mạnh giúp chúng ta phát triển nhanh
hơn nhiều trong khi không tốn nhiều thời gian.
