
Kỷ yếu Hội thảo Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thời kỳ Chuyển đổi số”
71
NHẬN DIỆN CÁC MỐI ĐE DỌA AN NINH ĐỐI VỚI
SINH VIÊN TRONG THỜI KỲ CHUYỂN ĐỔI SỐ
ThS. Hoàng Đức Nghi
Trường Đại học An ninh nhân dân
Tác giả liên hệ: hoangducnghi0510@gmail.com
THÔNG TIN
TÓM TẮT
Từ khóa:
mối đe dọa; an ninh; sinh
viên; chuyển đổi số
Keywords:
threat; security; student;
digital transformation
Bài viết trình bày khái quát nhận thức, nội dung, mục
tiêu chuyển đổi số trong giáo dục đại học. Trên cơ sở nghiên
cứu thông tin, số liệu thực tế, một số vụ việc điển hình liên
quan đến an ninh mạng và sinh viên, tác giả nhận diện, chỉ
ra các mối đe dọa an ninh đối với sinh viên trong thời kỳ
chuyển đổi số. Đồng thời, tác giả đưa ra một số ý kiến nghị
đối với các cơ quan hữu quan góp phần bảo đảm an toàn,
an ninh cho sinh viên trong thời kỳ chuyển đổi số.
ABSTRACT
The article presents an overview of the awareness,
content and goals of digital transformation in higher
education. On the basis of researching informations, actual
datas and typical cases related to cyber security and
students, the author identifies and points out security threats
to students during the period of digital transformation. At
the same time, the author make a number of
recommendations to relevant agencies to contribute to
ensuring safety and security for students during the period
of digital transformation.
1. Giới thiệu
Chuyển đổi số trong giáo dục, đặc biệt là trong giáo dục đại học là xu thế tất yếu
của giai đoạn hiện nay. Cán bộ, giảng viên, sinh viên và hệ thống bộ máy các trường đại
học, cao đẳng đều là những chủ thể tham gia vào quá trình chuyển đổi số. Bên cạnh
những thay đổi mang tính tích cực giúp cho hoạt động giáo dục tại các trường đại học
được diễn ra dễ dàng, thuận tiện, hiệu quả hơn so với phương thức truyền thống là dạy
và học trực tiếp thì việc ứng dụng công nghệ kỹ thuật số và công nghệ thông tin Internet
vào lĩnh vực giáo dục trong thời kỳ chuyển đổi số cũng đính kèm theo đó những mối đe
dọa an ninh đối với hệ thống thông tin nhà trường, an ninh đội ngũ trí thức, an ninh sinh
viên. Trong bài viết này, trên cơ sở trình bày nhận thức về nội dung, mục tiêu chuyển

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thời kỳ Chuyển đổi số”
72
đổi số trong giáo dục đại học, cơ hội từ quá trình chuyển đổi số mang lại, tác giả đồng
thời nhận diện, chỉ ra các mối đe dọa an ninh đối với sinh viên. Qua đó, đưa ra một số ý
kiến đối với các cơ quan hữu quan góp phần bảo đảm an toàn, an ninh cho sinh viên
trong thời kỳ chuyển đổi số.
2. Cơ sở lý thuyết
Bài viết nghiên cứu dựa trên lý thuyết bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo an ninh
mạng, an ninh thông tin của lực lượng Công an nhân dân.
3. Kết quả nghiên cứu
- Nhận thức về chuyển đổi số trong giáo dục đại học
Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đánh dấu sự phát triển vượt bậc của khoa
học, kỹ thuật, công nghệ. Tất cả các ngành, các lĩnh vực của bất kỳ quốc gia nào trên
thế giới đều phải thực hiện chuyển đổi số để khai thác triệt để thành tựu của cuộc cách
mạng này góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản trị, nâng cao chất lượng
hoạt động phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Ở Việt Nam, chương trình Chuyển
đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt đã thúc đẩy các ngành, các lĩnh vực chuyển mình, vươn lên mạnh mẽ để tận
dụng cơ hội do cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tư mang lại. Ngành giáo dục, đào
tạo không thể nằm ngoài xu thế chung của cả nước.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông định nghĩa: “Chuyển đổi số là quá trình thay
đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phương
thức sản xuất dựa trên các công nghệ số” [1]. Đối với giáo dục đại học, chuyển đổi số
là một phần tất yếu trong quá trình đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục. Chuyển đổi
số trong giáo dục đại học hướng đến hai nội dung chính: (i) chuyển đổi số trong quản lý
giáo dục và (ii) chuyển đổi số trong dạy, học, đánh giá và nghiên cứu khoa học. Trong
quản lý giáo dục, chuyển đổi số bao gồm các bước: số hóa thông tin quản lý, tạo ra
những hệ thống cơ sở dữ liệu lớn liên thông, chia sẻ; triển khai các dịch vụ công trực
tuyến, ứng dụng các Công nghệ 4.0 (AI, blockchain, phân tích dữ liệu…) để quản lý,
điều hành, dự báo, hỗ trợ ra quyết định trong ngành giáo dục, đào tạo một cách nhanh
chóng, chính xác. Trong dạy, học, đánh giá, nghiên cứu khoa học, chuyển đổi số được
triển khai từ việc số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài
giảng e-learning, ngân hàng câu hỏi thi tự luận, trắc nghiệm…), xây dựng thư viện số,
phòng thí nghiệm ảo, đến việc triển khai, vận hành hệ thống đào tạo trực tuyến, thực tế
ảo, trường đại học ảo... Để hiện thực hóa các nội dung trên, chuyển đổi số trong giáo
dục đại học hướng đến ba mục tiêu chính: (i) phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ
xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập, (ii) xây
dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tuyến và
trực tiếp và (iii) phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa [1].

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thời kỳ Chuyển đổi số”
73
Về bản chất, chuyển đổi số không làm thay đổi mô hình hoạt động của cơ sở giáo dục
mà đó là quá trình ứng dụng công nghệ kỹ thuật số và hệ thống thông tin Internet vào
cơ sở giáo dục để nâng cao chất lượng dạy, học và quản lý giáo dục.
Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đại học vừa là cơ hội, đồng thời cũng là
thách thức đối với thanh niên, sinh viên. Trong thời kỳ chuyển đổi số, thanh viên, sinh
viên vừa là chủ thể vừa là đối tượng thụ hưởng và chịu tác động đa chiều. Sinh viên là
lực lượng nòng cốt, đi đầu trong thời kỳ chuyển đổi số bởi: (i) nhóm tuổi này có khả
năng tiếp cận với công nghệ mới, thông tin mới trên Internet và sử dụng Internet nhiều
hơn các nhóm tuổi khác (độ tuổi từ 20 – 24 tuổi, chiếm hơn ¼ dân số); (ii) họ là lớp
người năng động, sáng tạo, được sự định hướng từ gia đình và xã hội nên có ý thức chủ
động, tích cực trong việc chuẩn bị hàng trang cho tương lai của mình; (iii) ngành khoa
học, công nghệ là sự lựa chọn hấp dẫn đối với một bộ phận thanh niên, sinh viên hiện
nay. Họ có năng lực, chuyên môn, nghề nghiệp, ngoại ngữ… là những yếu tố quan trọng
giúp họ đáp ứng đủ và kịp thời nhu cầu của thị trường lao động trong chuyển đổi số.
Trong quá trình học tập, sinh viên có thêm nhiều cách thức, điều kiện để tiếp cận thông
tin, kiến thức dễ dàng, rút ngắn về khoảng cách, thu hẹp về không gian và thời gian,
tham gia các lớp học trực tuyến, từ xa, lớp học ảo và có cơ hội trải nghiệm môi trường
học tập mới bằng không gian ảo, tương tác thông qua các phần mềm mô phỏng công
nghệ thực tế ảo… Do vậy, trong thời kỳ chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đại học,
sinh viên có thể tích lũy nhiều lợi ích vô cùng to lớn cho tương lai của mình.
- Nhận diện mối đe dọa an ninh đối với sinh viên trong thời kỳ chuyển đổi số
Để bảo vệ an ninh, an toàn cho sinh viên, bảo vệ sự ổn định, hoạt động bình
thường và phát triển bền vững của lĩnh vực giáo dục, đào tạo trong thời kỳ chuyển đổi
số, cần thiết phải nhận diện các mối đe dọa gây mất an toàn, an ninh sinh viên.
Một là, mối đe dọa gây mất an ninh, an toàn thông tin, dữ liệu cá nhân
Trong thời kỳ chuyển đổi số, dữ liệu số là cốt lõi của hầu hết các hoạt động trong
các cơ sở giáo dục, chúng gắn liền với việc đảm bảo bộ máy nhà trường vận hành trơn
tru, hiệu quả. Hệ thống các thông tin, dữ liệu gồm: Thông tin về chương trình đào tạo,
giảng dạy, giáo trình, công trình nghiên cứu khoa học của giảng viên, sinh viên; thông tin
cá nhân của cán bộ, giảng viên, nhân viên, sinh viên; thông tin, số liệu tài chính, kế toán,
vật tư, trang thiết bị… được số hóa, lưu trữ tập trung thành nguồn dữ liệu lớn và được
quản lý bằng công nghệ điện toán đám mây cho phép nhà trường và người dùng có thể
được truy cập tìm kiếm thông tin theo yêu cầu bất kể thời gian và không gian [3]. Nguồn
thông tin, dữ liệu đa dạng, bao gồm cả những thông tin có tính riêng tư như thông tin cá
nhân (họ tên, hình ảnh, số định danh cá nhân, số điện thoại, địa chỉ cư trú, tài khoản email,
mạng xã hội, tài khoản ngân hàng…) của sinh viên, giáo viên, nhân viên hay thông tin có
tính nhạy cảm, quan trọng trong hoạt động của nhà trường như số liệu tài chính, kế toán,

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thời kỳ Chuyển đổi số”
74
hồ sơ học tập, hồ sơ cán bộ, công chức, viên chức, giáo trình, giáo án, công trình nghiên
cứu khoa học… là loại thông tin luôn bị các đối tượng xấu quan tâm, chú ý, tìm cách thu
thập, khai thác, sử dụng vào mục đích không chính đáng, dễ dẫn đến hậu quả không thể
lường trước.
Với các cơ sở giáo dục đại học, mặc dù đã quan tâm và đầu tư, song cơ sở vật
chất, hạ tầng mạng, trang thiết bị, đường truyền, dịch vụ Internet, cơ chế và biện pháp
kỹ thuật đảm bảo an ninh, an toàn thông tin… nói chung còn thiếu, chưa đồng bộ, nhiều
nơi chưa đáp ứng yêu cầu cho chuyển đổi số. Trong khi đó, các đối tượng xấu hàng
ngày, hàng giờ đang sử dụng ưu thế khoa học công nghệ để tiến hành tấn công, thu thập,
phá hoại cơ sở dữ liệu của nhà trường. Phương thức, thủ đoạn hoạt động của họ có thể
kể đến như: thiết kế mã độc, có chủ đích nhằm vào nguồn dữ liệu của nhà trường; tấn
công và chiếm quyền quản trị các máy chủ quản trị, máy chủ bảo mật trong hệ thống
thông tin nhà trường; khai thác triệt để các điểm yếu, lỗ hổng bảo mật để đánh cắp thông
tin, tài liệu, dữ liệu của cán bộ, giảng viên, sinh viên nhà trường.
Hình 1. Phân loại dân số sử dụng Internet theo độ tuổi năm 2023
Nguồn: Vnetwork (2023), “Xu hướng phát triển Internet Việt Nam 2023”, từ website
https://www.vnetwork.vn/news/internet-viet-nam-2023-so-lieu-moi-nhat-va-xu-
huong-phat-trien/
Với sinh viên, khi họ sử dụng máy tính, điện thoại thông minh kết nối Internet,
truy cập mạng xã hội phục vụ cho việc học tập, giải trí càng nhiều thì nguy cơ đối diện
với mối đe dọa an ninh, an toàn thông tin càng lớn [5]. Rủi ro không chỉ đến từ mức độ
an ninh, an toàn hệ thống thông tin của nhà trường mà rủi ro còn nảy sinh từ chính hành
vi trên không gian mạng của sinh viên. Sinh viên có thể gặp rủi ro mất thông tin cá nhân,
bao gồm thông tin ngân hàng, thông tin đăng nhập tài khoản, thông tin căn cước công

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thời kỳ Chuyển đổi số”
75
dân… Sinh viên có thể bị mất dữ liệu quan trọng như hình ảnh, tài liệu nghiên cứu, học
tập… lưu trữ trong thiết bị điện tử dùng để kết nối Internet. Sinh viên cũng có thể bị tin tặc
tấn công, xâm nhập chiếm quyền sử dụng các tài khoản mạng xã hội, email, danh bạ, tin
nhắn… Những thông tin này có thể do nhà trường, sinh viên vô tình làm lộ hoặc sử dụng
không đúng cách, gây ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người khác; thông tin có thể do
sinh viên mất kiểm soát hoặc không chú ý theo dõi sau khi chia sẻ lên không gian mạng dẫn
đến việc không thể xóa bỏ, chỉnh sửa; thông tin có thể bị rò rĩ hoặc bị đối tượng xấu cố tình
chiếm đoạt, đánh cắp vượt ra ngoài khả năng kiểm soát của sinh viên… Một khi những
thông tin nhạy cảm này lọt vào tay đối tượng xấu, với số lượng rất lớn, họ có thể sử dụng
vào mục đích thực hiện các hành vi lừa đảo, quảng cáo, tiếp thị việc làm, đe dọa, khống chế
để trục lợi… làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của sinh viên.
Theo thông tin Ban Cơ yếu Chính phủ, vào tháng 8/2021 phát hiện tài khoản có
tên xiaolin1983 đã đăng bán dữ liệu của hơn 300.000 sinh viên được cho là của 10
trường đại học tại Việt Nam bao gồm họ tên đầy đủ, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản
ngân hàng, hình ảnh chứng minh nhân dân, hộ chiếu, khóa học, lớp học được đăng tải
trên diễn đàn Raidforums [6]. Trung tâm Giám sát An toàn Không gian mạng Quốc gia
(NCSC) đánh giá những thông tin này có thể được sử dụng với mục đích thực hiện các
hành vi lừa đảo, quảng cáo… và khuyến cáo người dùng phải thận trọng với thông tin
cá nhân, không chia sẻ, cung cấp thông tin cá nhân cho những cá nhân, tổ chức chưa rõ
uy tín hoặc đáng ngờ. Qua đây có thể thấy, với những thông tin tưởng chừng như “không
thể tạo ra giá trị” của sinh viên, của nhà trường nhưng một khi bị rơi vào tay của đối
tượng xấu, họ có thể sử dụng nó vào mục đích không chính đáng, hay trục lợi từ nó. Khi
đối tượng xấu tiến hành cuộc tấn công mạng nhằm vào hệ thống thông tin, cơ sở hạ tầng
kỹ thuật của nhà trường có thể gây tê liệu, gián đoạn hoạt động bình thường của nhà
trường. Trong trường hợp, vì nguyên nhân chủ quan, thiếu trách nhiệm của nhà trường
hay cố tình làm lộ, mất, mua bán dữ liệu. Điều này có thể sẽ khiến cơ sở giáo dục bị liên
đới truy cứu trách nhiệm, xử phạt, bồi thường thiệt hại về kinh tế và đối diện với nguy
cơ truy tố trước pháp luật.
Mối đe dọa về mất an ninh, an toàn hệ thống thông tin của nhà trường, an toàn
dữ liệu cá nhân của sinh viên là nguy cơ thường trực, đe dọa trực tiếp, thậm chí gây ra
hậu quả rất nghiêm trọng đối với an ninh sinh viên nếu như cơ sở giáo dục không có
giải pháp bảo đảm an ninh mạng đồng bộ với quá trình chuyển đổi số.
Hai là, mối đe dọa gây mất an ninh văn hóa
Trong quá trình chuyển đổi số, các cơ sở giáo dục tổ chức hoạt động quản lý và
học tập cho sinh viên bằng việc khai thác không gian mạng với nhiều nội dung, hình
thức khác nhau. Sinh viên tham gia học tập, nghiên cứu khoa học hầu hết thông qua các
thiết bị điện tử có kết nối Internet. Trong phần lớn thời gian sử dụng Internet, sinh viên

