K yếu Hi tho Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thi k Chuyển đổi số”
107
NHẬN THỨC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
AN NINH NHÂN DÂN VỀ VẤN ĐỀ AN NINH THÔNG TIN
TRONG THỜI KỲ CHUYỂN ĐỔI SỐ
Nguyễn Phúc Văn, Nguyễn Thị Diễm My
Trường Đại học An ninh nhân dân
Tác giả liên hệ: nguyenphucvan15@gmail.com
THÔNG TIN
TÓM TT
T khóa:
An ninh sinh viên, thông
tin d liệu, đánh cắp thông
tin, chuyển đổi s, an ninh
thông tin.
Cách mng công nghip ln th tư (CMCN 4.0) với
s giao thoa, hòa quyn ca các công ngh s - vt lý - sinh
học tác động cc ln và phát trin theo cp s nhân, có
th làm thay đổi hoàn toàn cách thức con người sng, làm
việc, điểu hành hội đang tác đng mnh m ti an
ninh sinh viên ca mt quc gia nói chung và an ninh sinh
viên trường Đại hc An ninh nhân dân nói riêng. Cùng vi
nhng li ích mà thi k chuyển đổi s mang li nhng
rủi ro đang tiềm ẩn như an toàn thông tin, dữ liu ca sinh
viên có th b đe dọa. Vì vy, mục đích của bài nhm to ra
s hiu biết v các mối đe dọa an ninh ca sinh viên trong
môi trường s, to ra s hiu biết chung v tm quan trng
ca vic bo v thông tin nhân, an toàn trc tuyến cũng
như đưa ra các giải pháp gim thiu t nạn liên quan đến an
toàn thông tin trong sinh viên nói chung sinh viên
Trường đại hc An ninh nhân dân nói riêng. Trong quá trình
nghiên cu, nhóm tác gi s dụng phương pháp luận nghiên
cu ca Ch nghĩa duy vật bin chng Ch nghĩa duy
vt lch sử. Đng thi còn s dng mt s phương pháp như
điều tra kho sát bng bng hi, nghiên cu tài liu. Bài viết
đã lấy kho sát t 50 học viên Trường Đại hc An ninh nhân
dân. Thông qua vic nghiên cu bài bài viết đã chỉ ra được
thc trạng cũng như những thun li, thách thc ca sinh
viên trong thi k chuyển đổi s và đưa ra những gii pháp
để gim thiu mt an toàn thông tin, d liu trong thi k
chuyển đi s trong sinh viên Trường đại hc An ninh nhân
dân hin nay.
K yếu Hi tho Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thi k Chuyển đổi số”
108
1. Giới thiệu
Trong thời kỳ chuyển đổi số, sinh viên những người tiếp xúc rất nhiều với
Internet. Cùng với sự phát triển vượt bật của chuyển đổi số đem lại những thuận lợi cho
sinh viên nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đổi với việc bảo mật thông tin
cá nhân. Việc đa số sinh viên các trường đại học hiện nay đều không được trang bị kiến
thức đầy đủ về an ninh mạng mang đến những lo ngại khi tốc độ chia sẽ lan rộng
thông tin ngày càng nhanh chóng.
Đây cơ hội cho tội phạm mạng tấn công và lấy cắp dữ liệu nhân của sinh
viên. vậy, làm sao để giảm thiểu nạn đánh cắp thông tin cá nhân trong thời kỳ chuyển
đổi số vấn đề nan giải. Bài viết này sẽ đưa ra khái quát một số vấn đề liên quan đến
an ninh mạng trong cách mạng 4.0 chuyển đổi số, các mối đe dọa an ninh mà sinh
viên đang phải đối mặt, những thách thức đặt ra cho sinh viên trong tương lai đồng thời
đưa ra một số giải pháp để khắc phục đến mức thấp nhất vấn đề trên.
2. Cơ sở lý thuyết
An ninh mạng và vấn đề an ninh mạng trong thời kỳ chuyển đổi số là một vấn đề
không lạ. Tuy nhiên, việc nghiên cứu sâu vấn đề này trong sinh viên nói riêng vẫn n
khá mới mẻ và hầu như chưa được khai thác đúng cách. Điều đó làm cho tình hình mất
an toàn thông tin trong sinh viên diễn ra khá thường xuyên và rất phức tạp.
Một số công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài như “Những điểm nhấn v
an toàn, an ninh mạng Việt Nam năm 2020” của tác giả Minh Vân; “Nhận biết và ngăn
chặn hành vi đánh cắp dữ liệu của tác giả Nguyễn Công Minh được in trên Chuyên
Đề Công nghệ và ngân hàng số 1 tháng 1 năm 2021, “Đảm bảo an ninh thồng tin trong
chuyển đổi số” của TS. Mai Diệu Anh được in trên tạp chí Tuyên giáo Trung ương
ngày 1/5/2023.
Trên sở tham khảo các công trình nghiên cứu trên và các nguồn tài liệu khác
nhóm nghiên cứu đã đi sâu tìm hiểu vấn đề an ninh trong chính môi trường giáo dục cụ
thể là tình hình an ninh trong sinh viên Trường Đại học An ninh nhân dân trong thời kỳ
chuyển đổi số.
3. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, nhóm tác giả sử dụng phương pháp luận nghiên cứu
của Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử; đồng thời còn sử dụng
một số phương pháp như điều tra khảo sát bằng bảng hỏi, nghiên cứu tài liệu.
4. Kết qunghiên cứu
4.1. Vấn đề an ninh mạng trong cách mạng 4.0 và chuyển đổi số
4.1.1. Thực trạng an toàn thông tin mạng trên thế giới
Trong cuộc CMCN 4.0, thông tin là một dạng tài nguyên. Chính vì thế, đảm bảo
an ninh, an toàn thông tin là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Tuy nhiên, hiện nay các
K yếu Hi tho Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thi k Chuyển đổi số”
109
mối đe dọa từ không gian mạng không ngừng tăng lên thay đổi nhanh chóng. Ví dụ
như các vụ tấn công vào hệ thống thư điện tử của Bộ Ngoại giao Mỹ, hệ thống máy tính
của Nhà trắng, Hạ viện Đức, Bộ Ngoại giao Australia,.. Các loại tội phạm mạng hiện
nay không chỉ tấn công vào thông tin của các quan tổ chức mà còn tấn công vào h
thông dữ liệu sinh vn của các trường Đại học. Việc bị đánh cắp thông tin của chính
sinh viên gây ra những hậu quả cả về kinh tế lẫn tệ nạn xã hội.
Tình hình an toàn thông tin mạng nhất việc đánh cắp dữ liệu các nhân diễn
biến phức tạp, liên tục xảy ra các vụ tấn công, xâm nhập, đánh cắp dữ liệu trên hệ thống
mạng của các cơ quan tổ chức giáo dục để lấy thông tin, dữ liệu của sinh viên của nhiều
quốc gia.
Tài chính là mục tiêu lớn nhất để các tội phạm thực hiện việc đánh cắp thông tin
dữ liệu.
2
4.1.2. Thực trạng an toàn thông tin ở Việt Nam
Thực tế chuyển đổi số cũng đặt ra nhiều thách thức bởi lẽ khi toàn bộ hoạt động
của con người được chuyển lên môi trường mạng thì chỉ cần một sự cố an ninh thông
tin nghiêm trọng thể làm cản trở chương trình chuyển đổi số của cả một ngành, một
địa phương hay một doanh nghiệp cũng như đe dọa gây ra hậu quả khó lường.
Việt Nam, trung bình mỗi người hoạt động trực tuyến khoảng 7-8 tiếng. Thời
gian này càng gia tăng thì nguy mất an ninh thông tin mạng lại càng cao. Nhất
trong bối cảnh tình hình an ninh thông tin Việt Nam đã đang những diễn biến
phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro và nguy đối với an ninh con người, an ninh quốc gia
và trật tự an toàn xã hội. Thông qua khảo sát sinh viên tại Trường Đại học An ninh nhân
2
ThS. Lâm Đông Hồ - ThS. Nguyễn Xuân Hoàng (2022), “Thực trạng an toàn thông tin mạng hiện nay Việt
Nam và giải pháp phòng chống vi phạm pháp luật trên không gian mạng”, Tạp chí Công Thương - Các kết quả
nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 23.
98%
2%
Không
K yếu Hi tho Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thi k Chuyển đổi số”
110
dân thì đến 98% sinh viên cho rằng vấn đề an ninh sinh viên trong thời kỳ chuyển
đổi số là thật sự cần thiết “ xem hình 1”.
Hình 1: Vấn đề an ninh sinh viên có thật sự cần thiết không?
Sinh viên nguồn nhân lực vị trí, vai trò to lớn, người chủ tương lai của
đất nước, nhân tố quan trọng quyết định vận mệnh của dân tộc. Trong suốt quá trình
lãnh đạo cách mạng Việt Nam Chủ tịch HCMinh luôn dành sự quan tâm đặc biệt
đến việc giáo dục thế hệ trẻ, phát huy được sức mạnh to lớn của sinh viên làm động lực
phát triển kinh tế hội đảm bảo an ninh, quốc phòng cho đất nước. Tuy nhiên, việc
chuyển đổi số quá nhanh trong bối cảnh hiện nay bên cạnh những thuận lợi cũng gây ra
không ít những thách thức nhất là về vấn đề an ninh thông tin trong sinh viên nói chung
và sinh viên Trường Đại học An ninh nhân dân nói riêng.
Thật vậy, theo khảo sát của nhóm chúng tôi có đến 62,2% sinh viên Trường Đại
học An ninh nhân dân tham gia khảo sát đã từng bị đánh cắp thông tin nhân. Trong
số các sinh viên Trường Đại học An ninh nhân dân được khảo sát tới 18% cho rằng
việc đánh cắp thông tin, dữ liệu trong thời kỳ chuyển đổi số đang diễn ra phức tạp, trong
khi đó số cho rằng rất phức tạp chiếm tới 82% “xem hình 2”.
Hình 2: Việc đánh cắp thông tin dữ liệu trong thời kỳ chuyển đổi số đang diễn ra như
thế nào?
Trung tuần tháng 8/2021, trên diễn đàn Raidforums, tài khoản tên xiaolin1983
đã đăng bán dữ liệu của n 300.000 sinh viên được cho của 10 trường đại học tại
Việt Nam. Những hồ sơ này bao gồm rất nhiều dữ liệu nhạy cảm như họ tên, địa chỉ, số
điện thoại, tài khoản ngân hàng, hình ảnh chứng minh nhân dân của nạn nhân.
Việc tài khoản rao bán này đã chia sẻ các dữ liệu bao gồm các thông tin cụ th
như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản ngân hàng, hình ảnh chứng minh nhân dân,
hộ chiếu, khóa học, lớp học, thậm chí tên của cha mẹ nạn nhân và công việc của họ.
Điều đó đã gây ra tâm lý bất an cho nạn nhân và gia đình của họ.
Theo thống kê của Bộ Công an, đã có rất nhiều vụ để lọt lộ thông tin nhân thời
gian qua. Điển hình như các vụ:
+ Công ty VNG để lộ hơn 163 triệu tài khoản khách hàng;
0%
18%
82%
Bình thường
Phức tạp
K yếu Hi tho Khoa học: “An ninh Sinh viên trong thi k Chuyển đổi số”
111
+ Tin tặc đã tấn công vào hệ thống máy chủ của một hãng hàng không, đăng tải
lên Internet 411.000 tài khoản khách hàng thành viên;
+ Vụ gần 10.000 chứng minh nhân dân, căn cước công dân bị rao bán trên một
diễn đàn tin tặc;
+ Dữ liệu khách hàng của Công ty FPT Shop bị đăng tải công khai trên mạng;
rất nhiều các vụ thông tin khách hàng bị lộ, lọt do các công ty môi giới dịch
vụ taxi sử dụng để mời chào khách hàng.
3
Các chuyên gia bảo mật cũng khuyến cáo người dùng hết sức cẩn thận với thông
tin cá nhân, tuyệt đối không chia sẻ, cung cấp thông tin cá nhân xác định danh tính cho
những đơn vị chưa uy tín hoặc đáng ngờ, mỗi nhân cần trang bị kiến thức tốt để
phòng tránh các tình huống lừa đảo có thể xảy ra.
4
Theo Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin Truyền thông), chỉ có khoảng 20%
nguyên nhân để lọt, lộ thông tin nhân thuộc về nhà cung cấp dịch vụ nhưng tới
80% nguyên nhân lộ lọt thông tin nhân xuất phát từ chính sbất cẩn của người
dùng chiếm phần lớn trong số đó là sinh viên. Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ đều đòi
hỏi cung cấp dữ liệu cá nhân, như tên tuổi, địa chỉ nhà, số điện thoại, nhà mạng. Trong
nhiều trường hợp, sinh viên chấp nhận đánh đổi việc cung cấp dữ liệu nhân để sử
dụng các nền tảng dịch vụ.
5
Thực tế, trong nhiều trường hợp, sinh viên còn thờ ơ vi việc bảo vệ thông tin
nhân, tình trạng vô tình để lộ lọt thông tin nhân vẫn còn phổ biến thể gây tác hại
khôn lường, như những clip ngắn đăng trên TikTok, cung cấp số điện thoại, thậm chí
địa chỉ nhà, số tài khoản cá nhân... trên những trang web bán hàng online.
Cục An Ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Bộ Công
an cũng đưa ra nhận định, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, việc kết nối,
chia sẻ thông tin ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Đây chính là kẽ hở để nhiều đối tượng
lợi dụng để đánh cắp thông tin cá nhân.
Bộ Công an cho biết, thẻ Căn cước công dân (CCCD) gắn chip điện tử được thiết
kế với độ bảo mật cao. Tuy nhiên trường hợp người dân tự ý đăng tải, chia sẻ hình ảnh
CCCD;
3
https://vtv.vn/xa-hoi/nhan-dien-thu-doan-danh-cap-thong-tin-ca-nhan-20220402165440152.htm, Tham khảo
ngày 26/8/2023
4
https://antoanthongtin.vn/hacker-malware/ro-ri-du-lieu-ho-so-cua-300000-sinh-vien-viet-nam-107437, Tham
khảo ngày 26/8/2023
5
https://special.nhandan.vn/bao-ve-du-lieu-ca-nhan-trong-moi-truong-so/index.html, Tham khảo ngày
26/8/2023