Tr ng Qu n lý và Kinh doanh Ti u lu n Kinh t chính trườ ả ể ậ ế ị
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Xã h i loài ng i đã tr i qua hàng nghìn năm l ch s xây d ng vàộ ườ ả ị ử ự
phát tri n. K t xu t hi n, loài ng i v i kh năng lao đ ng sáng t o c aể ể ừ ấ ệ ườ ớ ả ộ ạ ủ
mình đã d n chinh ph c t nhiên và d n d n làm ch th gi i.Ngày nayầ ụ ự ầ ầ ủ ế ớ
chúng ta đang s ng trong m t k nguyên m i, m t k nguyên c a công nghố ộ ỉ ớ ộ ỉ ủ ệ
thông tin và t đ ng hoá.S l ng c a c i v t ch t đ c loài ng i s nự ộ ố ượ ủ ả ậ ấ ượ ườ ả
xu t ra ngày càng tăng nhanh, loài ng i ngày nay đang đ c s ng trong m tấ ườ ượ ố ộ
cu c s ng sung túc và đ y đ , nh ng đ có đ c nh ng thành t u to l nộ ố ầ ủ ư ể ượ ữ ự ớ
ngày hôm nay loài ng i đã ph i tr i qua m t quá trình lao đ ng sáng t o lâuườ ả ả ộ ộ ạ
dài, phát minh ra nhi u công c s n xu t m i nh m nâng cao năng su t.Quáề ụ ả ấ ớ ằ ấ
trình phát tri n c a loài ng i đ c đánh d u b ng năm ph ng th c s nể ủ ườ ượ ấ ằ ươ ứ ả
xu t : công xã nguyên thu , chi m h u nô l , phong ki n, t b n ch nghĩaấ ỷ ế ữ ệ ế ư ả ủ
và c ng s n ch nghĩa. Tr i qua m i ph ng th c s n xu t chúng ta đ uộ ả ủ ả ỗ ươ ứ ả ấ ề
nh n th y s phát tri n và vai trò to l n c a l c l ng s n xu t mà hai bậ ấ ự ể ớ ủ ự ượ ả ấ ộ
ph n c u thành ch y u c a nó là con ng i và các t li u s n xu t. S phátậ ấ ủ ế ủ ườ ư ệ ả ấ ự
tri n c a l c l ng s n xu t đã làm cho năng su t lao đ ng tăng đáp ngể ủ ự ượ ả ấ ấ ộ ứ
đ y đ các nhu c u c a loài ng i v i dân s ngày càng tăng cao. Nh n th yầ ủ ầ ủ ườ ớ ố ậ ấ
t m quan tr ng c a v n đ này em xin đã l ch n đ tài “ầ ọ ủ ấ ề ự ọ ề Phân tích L cự
l ng s n xu t qua ba PTSX tr c ch nghĩa t b nượ ả ấ ướ ủ ư ả ”.
Trong quá trình vi t bài do ki n th c c a em còn nhi u h n ch do đóế ế ứ ủ ề ạ ế
không th tránh kh i nh ng thi u xót, em r t mong cô giúp đ tìm ra nh ngể ỏ ữ ế ấ ỡ ữ
h ng kh c ph c đ em rút kinh nghi m đ ng th i nâng cao, trau d i ki nướ ắ ụ ể ệ ồ ờ ồ ế
th c.ứ
Em chân thành c m n!ả ơ
Nguy n Thuỳ Linh - 952ễ
1
Tr ng Qu n lý và Kinh doanh Ti u lu n Kinh t chính trườ ả ể ậ ế ị
N I DUNGỘ
1. C s lý lu n chung v LLSXơ ở ậ ề
a. Khái ni m LLSX :ệ
LLSX bi u hi n m i quan h gi a con ng i v i t nhiên, bi u hi nể ệ ố ệ ữ ườ ớ ự ể ệ
trình đ s n xu t c a con ng i, năng l c ho t đ ng th c ti n c a conộ ả ấ ủ ườ ự ạ ộ ự ễ ủ
ng i trong quá trình s n xu t ra c a c i v t ch t cho s t n t i và phátườ ả ấ ủ ả ậ ấ ự ồ ạ
tri n c a xã h i.ể ủ ộ
b. S c u thành LLSX :ự ấ
Trong quan h s n xu t. S c lao đ ng c a con ng i và t li u s n xu tệ ả ấ ứ ộ ủ ườ ư ệ ả ấ
tr c h t là công c lao đ ng k t h p v i nhau thành LLSX.ướ ế ụ ộ ế ợ ớ
- S c lao đ ng là t ng h p toàn b trí l c và th l c t n t i trong c thứ ộ ổ ợ ộ ự ể ự ồ ạ ơ ể
s ng c a con ng i mà con ng i có th v n d ng trong quá trình laoố ủ ườ ườ ể ậ ụ
đ ng s n xu t.ộ ả ấ
- TLSX là v t dùng đ s n xu t. Trong TLSX th ng có đ i t ng laoậ ể ả ấ ườ ố ượ
đ ng và t li u lao đ ng.ộ ư ệ ộ
+ Đ i t ng lao đ ng là nh ng v t mà lao đ ng c a con ng i tác đ ng vàoố ượ ộ ữ ậ ộ ủ ườ ộ
nh m bi n đ i nó theo m c đích c a mình. Đ i t ng lao đ ng có th chiaằ ế ổ ụ ủ ố ượ ộ ể
thành 2 lo i :ạ
Lo i có s n trong t nhiên : g trong r ng, qu ng trong lòng đ t, tômạ ẵ ự ỗ ừ ặ ấ
cá d i sông bi n ... Lo i này th ng là đ i t ng lao đ ng c a các nghànhướ ể ạ ườ ố ượ ộ ủ
công nghi p khai thác.ệ
Lo i đã qua ch bi n, nghĩa là có s tác d ng c a lao đ ng, g i là nguyênạ ế ế ự ộ ủ ộ ọ
li u : bông đ kéo s i, v i đ may m c ... Lo i này th ng là đ i t ng c aệ ể ợ ả ể ặ ạ ườ ố ượ ủ
các ngành công nghi p ch bi n.ệ ế ế
- T li u lao đ ng là nh ng v t mà con ng i s d ng đ tác đ ng vào đ iư ệ ộ ữ ậ ườ ử ụ ể ộ ố
t ng lao đ ng, nh m bi n đ i t ng lao đ ng theo m c đích c a mình .ượ ộ ằ ế ố ượ ộ ụ ủ
+ T li u lao đ ng bao g m : công c lao đ ng, h th ng các y u t v tư ệ ộ ồ ụ ộ ệ ố ế ố ậ
ch t ph c v tr c ti p ho c gián ti p quá trình s n xu t ( nh nhà x ng,ấ ụ ụ ự ế ặ ế ả ấ ư ưở
Nguy n Thuỳ Linh - 952ễ
2
Tr ng Qu n lý và Kinh doanh Ti u lu n Kinh t chính trườ ả ể ậ ế ị
kho, b n, bãi, đ ng xá, các ph ng ti n GTVT, thông tin liên l c ...). Trongế ườ ươ ệ ạ
các y u t h p thành t li u lao đ ng thì công c lao đ ng có ý nghĩa quy tế ố ợ ư ệ ộ ụ ộ ế
đ nh nh t.ị ấ
c. Các y u t c a LLXSế ố ủ
LLSX bao g m ng i lao đ ng v i k năng lao đ ng c a h và t li uồ ườ ộ ớ ỹ ộ ủ ọ ư ệ
s n xu t, tr c h t là công c lao đ ng.ả ấ ướ ế ụ ộ
Các y u t h p thành c a LLSX có quan h ch t ch v i nhau. S phátế ố ợ ủ ệ ặ ẽ ớ ự
tri n c a LLSX là s phát tri n có tính ch t t ng h p c a các y u t h pể ủ ự ể ấ ổ ợ ủ ế ố ợ
thành c a nó, trong đó s phát tri n c a công c lao đ ng và trình đ vănủ ự ể ủ ụ ộ ộ
hoá, khoa h c, k thu t, k năng c a ng i lao đ ng là nh ng thành t có ýọ ỹ ậ ỹ ủ ườ ộ ữ ố
nghĩa quy t đ nh. Trình đ phát tri n LLSX bi u hi n trình đ NSLĐ.ế ị ộ ể ể ệ ở ộ
- Trong các y u t quy t đ nh LLSX, "LLSX hàng đ u c a toàn th nhânế ố ế ị ầ ủ ể
lo i là công nhân, là ng i lao đ ng", chính ng i lao đ ng là nhân tóoạ ườ ộ ườ ộ
trung tâm và là m c đích c a n n s n xu t xã h i. Con ng i v i s cụ ủ ề ả ấ ộ ườ ớ ứ
m nh và k năng lao đ ng c a mình đã s d ng TLLĐ tr c h t là côngạ ỹ ộ ủ ử ụ ướ ế
c lao đ ng tác đ ng vào đ i t ng lao đ ng đ s n xu t ra c a c i v tụ ộ ộ ố ượ ộ ể ả ấ ủ ả ậ
ch t. Chính vì v y, con ng i luôn gi vài trò quy t đ nh đ i v i s nấ ậ ườ ữ ế ị ố ớ ả
xu t, dù trong n n s n xu t d a trên c s k thu t th công, l c h u hayấ ề ả ấ ự ơ ở ỹ ậ ủ ạ ậ
công nghi p hi n đ i. Con ng i cũng là m c đích c a s n xu t xã h i.ệ ệ ạ ườ ụ ủ ả ấ ộ
S n xu t là đ tiêu dùng, không có tiêu dùng thì không có s n xu t.ả ấ ể ả ấ
- Cùng v i ng i lao đ ng, công c lao đ ng cũng là m t y u t c b nớ ườ ộ ụ ộ ộ ế ố ơ ả
c a LLSX, đóng vai trò quy t đ nh trong TLSX. Công c lao đ ng do conủ ế ị ụ ộ
ng i sáng t o ra là "s c m nh c a tri th c đã đ c t p th hoá", nóườ ạ ứ ạ ủ ứ ượ ậ ể
"nh n" s c m nh c a con ng i trong quá trình lao đ ng s n xu t. Côngấ ứ ạ ủ ườ ộ ả ấ
c lao đ ng là y u t đ ng nh t c a LLSX.ụ ộ ế ố ộ ấ ủ
2. S phát tri n c a các y u t LLSX trong các xã h i tr c CNTBự ể ủ ế ố ộ ướ
a . PTSX công xã nguyên thuỷ
Trong xã h i nguyên thu , LLSX và NSLĐ h t s c th p kém, ng iộ ỷ ế ứ ấ ườ
nguyên thu b t l c tr c s c m nh c a t nhiên. Ph i tr i qua hàng m yỷ ấ ự ướ ứ ạ ủ ự ả ả ấ
Nguy n Thuỳ Linh - 952ễ
3
Tr ng Qu n lý và Kinh doanh Ti u lu n Kinh t chính trườ ả ể ậ ế ị
ch c năm lao đ ng, qua s phát tri n lâu dài c a LLSX, loài ng i d n d nụ ộ ự ể ủ ườ ầ ầ
thoát kh i tình tr ng dã man và b c t i c a ngõ c a đ i s ng văn minh.ỏ ạ ướ ớ ử ủ ờ ố
Trong XH nguyên thu , công c lao đ ng ch y u là đ đá, do v y ng i taỷ ụ ộ ủ ế ồ ậ ườ
g i th i kỳ này là th i kỳ đ đá.ọ ờ ờ ồ
B t đ u t nh ng hòn đá có s n trong t nhiên, con ng i đã ch t oắ ầ ừ ữ ẵ ự ườ ế ạ
thành nh ngcông c đ n gi n, h t s c thô s b ng cách d p các hòn đá toữ ụ ơ ả ế ứ ơ ằ ạ
thành hòn đá nh đ c m tay ném thú, r ch da thú, ch t cây ki m s ng...ỏ ể ầ ạ ặ ế ố
khoa h c kh o c g i th i đ i này là th i đ i th i đá cũ, đây là th i kỳ đ uọ ả ổ ọ ờ ạ ờ ạ ờ ờ ầ
tiên c a l ch s loài ng i, là th i kỳ dài nh t, kh nh t và man r nh t.ủ ị ử ườ ờ ấ ổ ấ ợ ấ
Qua m t th i gian dài, nh s ng t p th , kinh nghi m s n xu t phát tri nộ ờ ờ ố ậ ể ệ ả ấ ể
lên, ng i nguyên thu d n d n c i ti n và chuyên môn hoá các lo i côngườ ỷ ầ ầ ả ế ạ
c . Các công c m i xu t hi n thích ng v i nhu c u t ng công vi c nh tụ ụ ớ ấ ệ ứ ớ ầ ừ ệ ấ
đ nh; có cái dùng đ lao, có cái dùng đ c t xén...Đ ng th i vi c phát hi n raị ể ể ắ ồ ờ ệ ệ
l a và bi t cách l y l co ý nghĩa h t s c quan tr ng trong đ i s ng c aử ế ấ ưả ế ứ ọ ờ ố ủ
ng i nguyên thu . L a dùng đ n u chín th c ăn, l a l i dùng đ ch t oườ ỷ ử ể ấ ứ ử ạ ể ế ạ
công c s n xu t, đ t r ng, phá r y, ch ng thú d , ch ng giá rét...Đ c bi tụ ả ấ ố ừ ẫ ố ữ ố ặ ệ
h n, l a còn đ a con ng i thoát ra kh i th gi i đ ng v t.ơ ử ư ườ ỏ ế ớ ộ ậ
T th i đ i đ đá cũ, loài ng i d n d n b c sang th i đ i đ đá m i.ừ ờ ạ ồ ườ ầ ầ ướ ờ ạ ồ ớ
Các công c ch t o có k thu t h n, tinh vi h n; con ng i đã bi t áp d ngụ ế ạ ỹ ậ ơ ơ ườ ế ụ
k thu t mài nh n đá t o ra nhi u công c m i s c bén nh rìu đá, dao đá,ỹ ạ ẵ ạ ề ụ ớ ắ ư
móc đá....Các k thu t mài, khoan, c a đá... cũng phát tri n. Vi c phát minhỹ ậ ư ể ệ
ra cung tên là m t b c ti n quan tr ng khác trong LLSX. Cung tên xu t hi nộ ướ ế ọ ấ ệ
giúp ngh săn b n phát tri n, nh đó th c ăn c a con ng i d i dào h n.ề ắ ể ờ ứ ủ ườ ồ ơ
Ăngghen đánh giá r t cao phát này: "Cung tên đ i v i th i đai mông mu i thìấ ố ớ ờ ộ
cũng gi ng nh thanh ki m s t đ i v i th i đ i dã man và kh u súng đ iố ư ế ấư ố ớ ờ ạ ẩ ố
v i th i đ i văn minh, - vũ khí co tính chh t quy t đ nh".ớ ờ ạ ấ ế ị
Săn b n phát tri n sinh ra ngh chăn nuôi nguyên thu . T đ y, con ng iắ ể ề ỷ ừ ấ ườ
có đ c th c ăn b ng th t đ m b o nhi u h n và th ng xuyen h n.ượ ứ ằ ị ả ả ề ơ ườ ơ
Nguy n Thuỳ Linh - 952ễ
4
Tr ng Qu n lý và Kinh doanh Ti u lu n Kinh t chính trườ ả ể ậ ế ị
Ngh nông nguyên thu cũng phát tri n.Lúc đ u, con ng i ch bi t v tề ỷ ể ầ ườ ỉ ế ứ
h t quanh nhà, dùng g y nh n x a đ t đ gieo tr ng; v sau h đã ch t oạ ở ậ ọ ỉ ấ ể ồ ề ọ ế ạ
ra rìu đ ph t c , ch t cây r ng, ch t o ra cu c đ v đát, cho n c vàoể ạ ỏ ặ ừ ế ạ ố ể ỡ ướ
ru ng đ tr ng tr t, và còn bi t dùng súc v t làm s keo trong nông nghi p.ộ ể ồ ọ ế ậ ứ ệ
Th i đ i đ đá m i còn ch ng ki n s xu t hi n c a đ g m, s phátờ ạ ồ ớ ứ ế ự ấ ệ ủ ồ ố ự
tri n ra khung c i đ d t v i m c.ể ử ể ệ ả ộ
Cu i th i nguyên thu , con ng i đã bi t luy n đ ng và đ ng thau. Ti pố ờ ỷ ườ ế ệ ồ ồ ế
theo con ng i còn bi t luy n c s t. Nh ng công c đ c ch t o b ngườ ế ệ ả ắ ữ ụ ượ ế ạ ằ
th kim lo i đó đã làm ch NSLĐ tăng lên v t b c.V i chi c cày có l iứ ạ ượ ậ ớ ế ưỡ
b ng s t do súc v t kéo con ng òi có th tr ng tr t trên m t qui mô l n, doằ ắ ậ ư ể ồ ọ ộ ớ
đó làm cho t li u sinh ho t không ng ng tăng lên.ư ệ ạ ừ
Nh v y, tr i qua hàng ch c v n năm, LLSX c a xã h i nguyên thu tuyư ậ ả ụ ạ ủ ộ ỷ
ti n b ch m ch p, d n d n, nh ng h t s c v ng ch c, dã d t c s choế ộ ậ ạ ầ ầ ư ế ứ ữ ắ ặ ơ ở
toàn b s phát tri n sau này c a loài ng i.ộ ự ể ủ ườ
c. PTSX chi m h u nô l ế ữ ệ
N n kinh t trong xã h i chi m h u nô l có 3 ngành s n xu t chính:ề ế ộ ế ữ ệ ả ấ
tr ng tr t, chăn nuôi và th công nghi p. K thu t canh tác m i đ u còn r tồ ọ ủ ệ ỹ ậ ớ ầ ấ
thô s , công c ch y u là b ng đá và g , NSLĐ th p.ơ ụ ủ ế ằ ỗ ấ
Các công c lao đ ng trong th i kỳ này cũng đ c hoàn thi n n.Ng i taụ ộ ờ ượ ệ ầ ườ
b t đ u chh t o và s d ng nh ng công c b ng kim lo i, đông tiên là côngắ ầ ế ạ ử ụ ữ ụ ằ ạ
c b ng đ ng đ , đ ng thau, r i đ n s t. Ngoài ng ng công c thông th ngụ ằ ồ ỏ ồ ồ ế ắ ữ ụ ườ
nh cày, b a, x ng...thì đã xu t hi n thêm nh ng công c m i, ph c t p h nư ừ ẻ ấ ệ ữ ụ ớ ứ ạ ơ
nh khung c i, b lò ren, d ng c làm đ g m...M c dù nh ng công cu trênư ử ễ ụ ụ ồ ố ặ ữ
còn thô s và n ng n nh ng cũng đã t o đi u ki nđ nâng cao NSLĐ h nơ ặ ề ư ạ ề ẹ ể ơ
so v i khi còn s d ng ng ng công c b ng đá tr c kia. ớ ử ụ ữ ụ ằ ướ
Không ch ch t o ra nh ng công c m i b ng kim lo i, mà con ng iỉ ế ạ ữ ụ ớ ằ ạ ườ
th i kỳ này đã bi t dùng kim lo làm nhà c a, thuy n bè, xe c , ph c v choờ ế ạ ử ề ộ ụ ụ
vi c đi l i và buôn bán. H đã dùng kim lo i làm vũ khí đi đánh nhau đệ ạ ọ ạ ể
chi m đ t nô l nh ng vùng có khoáng s n, ch t o ra bánh xe làm con lănế ấ ệ ữ ả ế ạ
Nguy n Thuỳ Linh - 952ễ
5