Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1231)nh ngh(cid:429)a

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1241)ng (cid:75)(cid:1255)p polyme x(cid:1191)y ra theo c(cid:1131) ch(cid:1219) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1219) (cid:89)(cid:1247)i s(cid:1269) thoát ra s(cid:1191)n ph(cid:1197)m ph(cid:1257) là h(cid:1255)p ch(cid:1193)t phân t(cid:1265) th(cid:1193)p và (cid:1251) (cid:80)(cid:1243)i giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch các trung tâm ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng b(cid:1231) tiêu hao.

Monome c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

etylenglycol

HO CH2 CH2 OH

O

- ab

C

b

B

b

+

a

a

a

A

A

B

b

a

A

a+

O

anhydrit phtalic

C

- ab

A

A

a

a

B

b

B

b

+

O

axit adipic

- ab

HOOC

A

A

a

CH2 COOH 4

B

B

b

hecxa metylendiamin

H2N

CH2 NH2 6

di izoxyanat

O C N R N C O

CH2 CH CH2

glyxerin

OH

OH OH

Khi các nhóm ch(cid:1261)c tác d(cid:1257)ng v(cid:1247)i nhau, h(cid:1255)p ch(cid:1193)t phân t(cid:1265) th(cid:1193)(cid:83) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tách ra v(cid:1247)i s(cid:1269) (cid:87)(cid:1189)o thành liên k(cid:1219)t (cid:80)(cid:1247)i n(cid:1237)i nh(cid:1267)ng ph(cid:1195)n còn l(cid:1189)i c(cid:1259)a các ch(cid:1193)t tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i nhau.

CH2OH

HOH2C

penta eritrit

C

HOH2C

CH2OH

(cid:54)(cid:1131) (cid:255)(cid:1239) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

Ví d(cid:1257)

- H2O

+

HOOC

H2N

CH2 COOH 4

CH2 NH2 6

HOOC

N

HOOC

+

CH2 C

CH2 COOH 4

CH2 NH2 6

4 O H

- H2O

- H2O

HO

H

C

N

......

CH2 C

CH2 N

6

O

4 O H

H

n

Ví d(cid:1257)

HO

+

R2 OH

O C N R1 N C O

O C N R1 N C

O R2 OH

H O

N C

O C N

O C N R1 N C

O R2 OH

R1

O R2

H O

H

H O

O

n

Ch(cid:1261)c và nhóm ch(cid:1261)c

(cid:127) Nhóm ch(cid:897)c là nhóm quy(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh tính ch(cid:1193)t hoá h(cid:1233)c c(cid:1259)a (cid:80)(cid:1245)t lo(cid:1189)i h(cid:1255)p ch(cid:1193)t hoá h(cid:1233)c. Ví d(cid:1257): - OH, - COOH, - NH2, Cl …

(cid:127) (cid:54)(cid:873) ch(cid:897)c (cid:70)(cid:1259)a monome là s(cid:1237) trung tâm ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1189)o liên k(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1239)ng hoá tr(cid:1231) trong polyme. Tu(cid:484) thu(cid:1245)c vào (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng mà s(cid:1237) ch(cid:1261)c có th(cid:1223) khác nhau. Ví d(cid:1257): glyxerin có 3 nhóm ch(cid:1261)c OH, khi t < 1800C (cid:86)(cid:1237) ch(cid:1261)c = 2, khi t > 1800C s(cid:1237) ch(cid:1261)c = 3

Ch(cid:1261)c và nhóm ch(cid:1261)c

f N c

c

Ch(cid:1261)c riêng là s(cid:1237) ch(cid:1261)c trung bình c(cid:1259)a 1 phân t(cid:1265) tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. f

(cid:32)

f N A A N

f N B N

(cid:14) N

(cid:14) (cid:14)

B (cid:14)

B

A

C

Trong (cid:255)ó N – là s(cid:1237) phân t(cid:1265), f là s(cid:1237) ch(cid:1261)c ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng, A, B, C là các lo(cid:1189)i monome

STT

(cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m

Trùng h(cid:1255)p

Trùng ng(cid:1133)ng

Các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t không no, các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t

Monome

(cid:43)(cid:1255)p ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c ho(cid:1211)(cid:70) (cid:255)a ch(cid:1261)c

1

(cid:80)(cid:1189)ch vòng

Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp t(cid:1189)o ra trung tâm

Kh(cid:1131)i mào

(cid:55)(cid:1241)ng h(cid:1255)p s(cid:1131) (cid:69)(cid:1245) ho(cid:1211)c xúc tác

2

ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng

(cid:264)(cid:1211)c tính c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát tri(cid:1223)n

Dây chuy(cid:1221)n kèm theo s(cid:1269) ph(cid:1257)c h(cid:1239)i

Các (cid:255)(cid:1245)ng tác ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1245)c l(cid:1201)p v(cid:1247)i

3

(cid:80)(cid:1189)ch

trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng

nhau

Các c(cid:1193)u t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát

(cid:48)(cid:1245)t

4

Hai trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng

tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch

trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng và m(cid:1245)t monome

Trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng và trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng là ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trong (cid:255)ó t(cid:1189)o ra polyme và kèm theo các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265). Vì v(cid:1201)y thành ph(cid:1195)n c(cid:1131) b(cid:1191)n c(cid:1259)a h(cid:1255)p ch(cid:1193)t cao phân t(cid:1265) (cid:87)(cid:1189)o ra sau ph(cid:1191)n (cid:1261)ng không trùng v(cid:1247)i các thành ph(cid:1195)n c(cid:1131) b(cid:1191)n c(cid:1259)a các ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u. Ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng có(cid:3)(cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c là do s(cid:1269) t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các nhóm ch(cid:1261)c. Vì v(cid:1201)y,(cid:3) (cid:255)(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra trùng ng(cid:1133)ng c(cid:1195)n có các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t v(cid:1247)i các nhóm ch(cid:1261)c khác lo(cid:1189)i có th(cid:1223) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng v(cid:1247)i nhau.

+ H2O

NH2(CH2)6COOH

NH(CH2)6CO

H2O

+

O (CH2)6CO

HO(CH2)6COOH

Trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng và trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng c(cid:458)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra gi(cid:1267)a hai (ho(cid:1211)c nhi(cid:1221)u (cid:75)(cid:1131)n) h(cid:1255)p ch(cid:1193)t, m(cid:1243)i h(cid:1255)p ch(cid:1193)t có ít nh(cid:1193)t hai nhóm ch(cid:1261)c gi(cid:1237)ng nhau có th(cid:1223) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i các nhóm ch(cid:1261)c c(cid:1259)a h(cid:1255)p ch(cid:1193)t kia trong h(cid:1243)n (cid:75)(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Ví d(cid:1257) (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n nh(cid:1193)t c(cid:1259)a tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p này là s(cid:1269) trùng ng(cid:1133)ng c(cid:1259)a hai h(cid:1255)p ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n polyamit.

NH2(CH2)6NH2

+

HO C (CH2)4 C OH

O

O

H2O

+

NH(CH2)6NHC (CH2)4 C

O

O

Trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng và trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

C

+

HO (CH2)2 OH

H3CO C

OCH3

O

O

C

O(CH2)2OC

+

CH3OH

O

O

NaCl

Na2S4

+

+

CH2 CH2 S S

Cl(CH2)2Cl

S S

Trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng và trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

(cid:49)(cid:1219)u h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra khi trùng ng(cid:1133)ng có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i polyme t(cid:1189)o thành (trong các (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng) thì quá trình ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng s(cid:1217) (cid:255)(cid:1189)t t(cid:1247)i cân b(cid:1205)ng. Ví d(cid:1257):

NH2(CH2)6NH2 + HOOC(CH2)4COOH

+ H2O

NH(CH2)6NHC (CH2)4 C

O

O

Trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng và trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

l(cid:1189)i, n(cid:1219)u trong các (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng Trái ng(cid:1133)ng, các ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (cid:87)(cid:1189)o thành không th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i polyme thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)ó là không cân b(cid:1205)ng. Ví d(cid:1257):

C H 3

C lC

H O

C

C C l

+

O H

O

O

C H 3

C H 3

O

C

O C

C

+ H C l

O

O

C H 3

O H

O H

C H 2

+ C H 2 O

H 2 O

+

Các ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp ti(cid:1219)n hành trùng ng(cid:1133)ng

Giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n c(cid:1131) (cid:69)(cid:1191)n c(cid:1259)a quá trình trùng ng(cid:1133)ng là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát tri(cid:1223)n (cid:80)(cid:1189)ch. (cid:264)ây chính là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a hai phân t(cid:1265) hai ch(cid:1261)c ho(cid:1211)(cid:70) (cid:255)a ch(cid:1261)c (cid:89)(cid:1247)i nhau (monome ho(cid:1211)c oligome). Vì v(cid:1201)y c(cid:1131) (cid:86)(cid:1251) (cid:70)(cid:1259)a s(cid:1269) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyme b(cid:1205)ng trùng ng(cid:1133)ng có th(cid:1223) là các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng hóa h(cid:1233)c r(cid:1193)t khác nhau.

Hi(cid:1223)n nhiên là r(cid:1193)t khó l(cid:1269)a ch(cid:1233)n m(cid:1245)t tiêu chí th(cid:1237)ng nh(cid:1193)t làm c(cid:1131) (cid:86)(cid:1251) cho

vi(cid:1227)c phân lo(cid:1189)i t(cid:1193)t c(cid:1191) các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a quá trình trùng ng(cid:1133)ng. Ví d(cid:1257): (cid:127) Theo c(cid:1131) ch(cid:1219) các tác (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1131) (cid:69)(cid:1191)n: ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1223) hay d(cid:1231) th(cid:1223). (cid:127) Theo (cid:255)(cid:1245)ng h(cid:1233)c ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng: b(cid:1201)c m(cid:1245)t, b(cid:1201)c hai, v.v.. (cid:127) Theo lo(cid:1189)i ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng: ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1219), k(cid:1219)t h(cid:1255)p v.v..

(cid:38)(cid:1195)n l(cid:1133)u ý là, các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1221)u có ví d(cid:1257) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) (cid:87)(cid:1263) các h(cid:1255)p ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c. Th(cid:1201)m chí trong (cid:255)a s(cid:1237) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p có th(cid:1223) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng c(cid:1259)a chúng nh(cid:1133) nhau. Ví d(cid:1257) (cid:70)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a axit dicacboxylic và glycol c(cid:458)ng gi(cid:1237)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a r(cid:1133)(cid:1255)u và axit (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c.

Các ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp ti(cid:1219)n hành trùng ng(cid:1133)ng

Hi(cid:1227)n nay có m(cid:1245)t s(cid:1237) ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp ti(cid:1219)n hành trùng ng(cid:1133)ng

nh(cid:1133) sau:

(cid:127) Trùng ng(cid:1133)ng trong th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y, (cid:127) Trùng ng(cid:1133)ng trong dung d(cid:1231)ch, (cid:127) Trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) t(cid:1133)(cid:1131)ng (m(cid:1245)t trong các pha c(cid:1259)a h(cid:1227) nh(cid:458)

(cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng),

(cid:127) Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha (trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha

(cid:79)(cid:1235)ng-l(cid:1235)ng ho(cid:1211)c l(cid:1235)ng-khí).

Trùng ng(cid:1133)ng trong th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y

(cid:264)ây là m(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp ph(cid:1241) bi(cid:1219)n nh(cid:1193)t và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nghiên c(cid:1261)u k(cid:1275) nh(cid:1193)t trong các ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng polyme. (cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m c(cid:1259)a ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này là quá trình (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)(cid:81) (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao h(cid:1131)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y c(cid:1259)a polyme t(cid:1189)o thành kho(cid:1191)ng 15-20o.

(cid:264)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n k(cid:1275) thu(cid:1201)t này, các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)(cid:88) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:255)(cid:1133)a vào bình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng chính xác và (cid:255)un nóng (cid:255)(cid:1219)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao (th(cid:1133)(cid:1249)ng là 250-300oC) trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng khí tr(cid:1131). Giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n k(cid:1219)t thúc ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n trong chân không.

Trùng ng(cid:1133)ng trong dung d(cid:1231)ch

Theo ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ngoài các c(cid:1193)u t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng còn có m(cid:1245)t c(cid:1193)u t(cid:1265) khác trong vai trò dung môi. Nh(cid:1249) có dung môi (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t c(cid:1259)a c(cid:1191) (cid:75)(cid:1227) th(cid:1237)ng gi(cid:1191)(cid:80) (cid:255)(cid:1245)t bi(cid:1219)n (so v(cid:1247)i trùng ng(cid:1133)ng trong th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y). Vì v(cid:1201)y, các c(cid:1191)n tr(cid:1251) khu(cid:1219)ch tán (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i t(cid:1133)(cid:1131)ng tác c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n cu(cid:1237)i ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng h(cid:1195)u nh(cid:1133) (cid:69)(cid:1231) lo(cid:1189)i tr(cid:1263). (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này làm t(cid:259)ng c(cid:1191) (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng, c(cid:1191) (cid:80)(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) bi(cid:1219)(cid:81) (cid:255)(cid:1241)i sâu và cho phép t(cid:1189)o thành các polyme v(cid:1247)i kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao. Ngoài ra, vi(cid:1227)c s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng dung môi còn c(cid:1191)i thi(cid:1227)n s(cid:1269) trao (cid:255)(cid:1241)i nhi(cid:1227)t trong h(cid:1227) th(cid:1237)ng, tránh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)n (cid:87)(cid:1133)(cid:1255)ng quá nhi(cid:1227)t c(cid:1257)c b(cid:1245) kèm theo ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phân h(cid:1259)y c(cid:1257)c b(cid:1245).

Trùng ng(cid:1133)ng trong dung d(cid:1231)ch

Vai trò c(cid:1259)a dung môi trong ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng này bao g(cid:1239)m: hòa tan các monome và polyme t(cid:1189)o thành, thúc (cid:255)(cid:1197)y vi(cid:1227)(cid:70) (cid:255)(cid:88)(cid:1241)i các (cid:86)(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (b(cid:1205)ng cách ch(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1207)ng phí ho(cid:1211)c k(cid:1219)t h(cid:1255)p hóa h(cid:1233)c), thúc (cid:255)(cid:1197)y ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch, thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:70)(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch và t(cid:1189)o vòng. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1193)p phân t(cid:1265) là n(cid:1133)(cid:1247)c, th(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng dung môi có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1189)o h(cid:1243)n h(cid:1255)(cid:83) (cid:255)(cid:1207)ng phí (azeotrop) có nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) sôi th(cid:1193)p h(cid:1131)n so v(cid:1247)i n(cid:1133)(cid:1247)c. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n n(cid:1219)(cid:88) (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)n (cid:1261)ng toluen (Tsôi = 110,8oC) thì khi (cid:255)un nóng n(cid:1133)(cid:1247)c s(cid:1217) (cid:69)(cid:1231) (cid:255)(cid:88)(cid:1241)i ra (cid:71)(cid:1133)(cid:1247)i d(cid:1189)ng h(cid:1243)n h(cid:1255)(cid:83) (cid:255)(cid:1207)ng phí (v(cid:1247)i hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng n(cid:1133)(cid:1247)c 20%) (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) 84,1oC. Nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y n(cid:1133)(cid:1247)c s(cid:1217) (cid:69)(cid:1231) (cid:255)(cid:88)(cid:1241)i ra kh(cid:1235)i ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng nhanh và hoàn toàn h(cid:1131)n, (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i cân b(cid:1205)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng s(cid:1217) (cid:71)(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n v(cid:1221) phía t(cid:1189)o thành polyme có kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao h(cid:1131)n. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này còn (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1207)ng phí.

Trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng

Trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng x(cid:1191)y ra trong h(cid:1227) hai pha, trong (cid:255)ó vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng là th(cid:1223) tích c(cid:1259)a m(cid:1245)t trong hai pha (cid:255)ó, ngh(cid:429)a là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:91)(cid:1191)y ra ch(cid:1229) trong m(cid:1245)t pha. Giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n quy(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) quá trình chính là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng hóa h(cid:1233)(cid:70) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o thành (cid:255)(cid:1189)i phân t(cid:1265) polyme vì s(cid:1269) chuy(cid:1223)n kh(cid:1237)i và khu(cid:1219)ch tán x(cid:1191)y ra nhanh h(cid:1131)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng hóa h(cid:1233)c.

(cid:264)(cid:1223) ti(cid:1219)n hành trùng ng(cid:1133)ng, h(cid:1227) nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n và d(cid:1225) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n nh(cid:1193)t là ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng h(cid:1267)u c(cid:1131) trong n(cid:1133)(cid:1247)c. Khi s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng monome có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng cao, quá trình trùng ng(cid:1133)ng ti(cid:1219)n hành có l(cid:1255)i nh(cid:1193)t là trong pha h(cid:1267)u c(cid:1131). Mu(cid:1237)n v(cid:1201)y, c(cid:1195)n l(cid:1269)a ch(cid:1233)n các c(cid:1193)u t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a h(cid:1227) nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng sao cho c(cid:1191) hai monome (cid:255)(cid:1221)u có th(cid:1223) (cid:71)(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n sang pha (cid:75)(cid:1267)u c(cid:1131). (cid:264)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1231)nh l(cid:1133)(cid:1255)ng cho tr(cid:1189)ng thái phân b(cid:1237) cân b(cid:1205)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là h(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) phân b(cid:1237) các ch(cid:1193)t gi(cid:1267)a các pha K. (K b(cid:1205)ng t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:81)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) (cid:80)(cid:1245)t ch(cid:1193)t trong pha h(cid:1267)u c(cid:1131) và pha n(cid:1133)(cid:1247)c).

Trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng

Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng c(cid:1259)(cid:68) (cid:255)iamin và dicloanhydrit c(cid:1259)a axit dicaboxylic, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n c(cid:1131) (cid:69)(cid:1191)n là h(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) K1 c(cid:1259)a diamin ph(cid:1191)(cid:76) (cid:255)(cid:1259) (cid:79)(cid:1247)n, t(cid:1261)c là K1 >> 1. H(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) K2 c(cid:1259)a dicloanhydrit luôn luôn b(cid:1205)ng (cid:102) vì trong n(cid:1133)(cid:1247)c cloanhydrit s(cid:1217) (cid:69)(cid:1231) th(cid:1259)y phân ngay (n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) cloanhydrit trong n(cid:1133)(cid:1247)c b(cid:1205)ng 0). Trong khi (cid:255)ó, trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trên luôn c(cid:1195)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1223) trung hòa HCl tách ra. Ch(cid:1193)t này (th(cid:1133)(cid:1249)ng là ki(cid:1221)m) ph(cid:1191)i n(cid:1205)m trong pha n(cid:1133)(cid:1247)(cid:70) (cid:255)(cid:1223) tránh x(cid:1191)y ra ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân các monome, có ngh(cid:429)a là h(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) phân b(cid:1237) (cid:70)(cid:1259)a nó K3 <<1. Nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n t(cid:1237)(cid:76) (cid:1133)(cid:88) (cid:255)(cid:1223) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trên x(cid:1191)y ra là:

K1 (cid:111) (cid:102), K3 (cid:111) 0

Trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng

(cid:54)(cid:1269) khác bi(cid:1227)t l(cid:1247)n gi(cid:1267)a K1 và K3 s(cid:1217) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o cho ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (cid:91)(cid:1191)y ra trong pha h(cid:1267)u c(cid:1131), còn các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257) (trung hòa HCl và xà phòng hóa cloanhydrit) s(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra trong pha n(cid:1133)(cid:1247)c. Nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y, s(cid:1217) tách (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c khu v(cid:1269)c cho ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o thành polyme và khu v(cid:1269)c cho ph(cid:1191)n (cid:1261)ng ph(cid:1257) (cid:70)(cid:1191)n tr(cid:1251) (cid:86)(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch polyme. Trên th(cid:1269)c t(cid:1219), không có h(cid:1227) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng nào có h(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) phân b(cid:1237) diamin (cid:255)(cid:1259) (cid:79)(cid:1247)n. Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng K1 = 0,005 (cid:121) 1. Ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng hi(cid:1227)u qu(cid:1191) nh(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) polyamit th(cid:1131)m ho(cid:1211)c polyeste th(cid:1131)m. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p này, kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) polyamit thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1217) cao h(cid:1131)n h(cid:1207)n so v(cid:1247)i khi trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha (xem ph(cid:1195)n sau). (cid:264)ó là vì trong trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng chính (phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch) và vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tách kh(cid:1235)i nhau. Còn trong trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha c(cid:1191) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng chính l(cid:1199)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257) (cid:255)(cid:1221)u x(cid:1191)y ra trong m(cid:1245)t vùng là b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha.

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

(cid:38)(cid:458)ng nh(cid:1133) trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng, trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha (cid:91)(cid:1191)y ra trong m(cid:1245)t h(cid:1227) (cid:71)(cid:1231) th(cid:1223) (hai pha). Tuy nhiên, (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i trùng ng(cid:1133)ng nh(cid:458) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng, ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o polyme x(cid:1191)y ra trong th(cid:1223) tích (cid:80)(cid:1245)t pha, còn trong trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này (cid:91)(cid:1191)y ra trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha ho(cid:1211)c vùng lân c(cid:1201)n c(cid:1259)a nó.

Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng x(cid:1191)y ra (cid:1251) (cid:79)(cid:1247)p lân c(cid:1201)n b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha, t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1191)i nhanh h(cid:1131)n r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u so (cid:89)(cid:1247)i t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) khu(cid:1219)ch tán c(cid:1259)a các monome, do (cid:255)ó các phân t(cid:1265) monome không k(cid:1231)p khu(cid:1219)ch tán vào sâu trong th(cid:1223) tích. (cid:264)(cid:1223) (cid:255)(cid:1189)t (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này c(cid:1195)n s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng các monome có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng cao (các dicloanhydrit) và h(cid:1227) (cid:86)(cid:1237) phân b(cid:1237) trong m(cid:1245)t pha nh(cid:1235).

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

Trùng ng(cid:769)ng trong h(cid:863) (cid:79)(cid:871)ng-khí

th(cid:1133)(cid:1249)ng khá (cid:255)(cid:1131)n gi(cid:1191)n vì pha khí Nh(cid:1267)ng h(cid:1227) (cid:79)(cid:1235)ng-khí không ph(cid:1191)i là pha x(cid:1191)y ra ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. (cid:264)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n theo ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp này, h(cid:1131)i c(cid:1259)a m(cid:1245)t monome (th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c tr(cid:1245)n v(cid:1247)i khí tr(cid:1131) ho(cid:1211)c không khí) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)a vào dung (cid:71)(cid:1231)ch monome kia b(cid:1205)ng cách th(cid:1241)i qua dung d(cid:1231)ch. Tùy thu(cid:1245)c vào t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) dòng khí mà có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra bong bóng ho(cid:1211)c t(cid:1189)o b(cid:1233)t. Polyme (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hình thành g(cid:1195)n nh(cid:1133) (cid:87)(cid:1261)c th(cid:1249)i (cid:87)(cid:1189)o ra màng m(cid:1235)ng xung quanh bong bóng khí (cid:255)i qua dung d(cid:1231)ch. Khi bong bóng ra kh(cid:1235)i ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng thì màng polyme s(cid:1217) (cid:89)(cid:1253) ra.

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

Trùng ng(cid:769)ng trong h(cid:863) (cid:79)(cid:871)ng-khí

Trong quá trình này, b(cid:1191)n ch(cid:1193)t dung môi trong pha l(cid:1235)ng (cid:85)(cid:1193)t quan tr(cid:1233)ng vì nó quy(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh ti(cid:1219)n trình hình thành polyme. N(cid:1219)u pha l(cid:1235)ng không hòa tan c(cid:1191) monome (cid:1251) pha khí, c(cid:1191) polyme (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o thành thì quá trình s(cid:1217) có (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng thu(cid:1195)n túy gi(cid:1267)a các pha. Khi (cid:255)(cid:121) (cid:255)(cid:1245) tr(cid:1133)(cid:1131)ng c(cid:1259)a polyme trong pha l(cid:1235)ng s(cid:1217) thúc (cid:255)(cid:1197)y vi(cid:1227)c t(cid:259)ng kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) polyme. N(cid:1219)u monome (cid:1251) pha khí và oligome tan trong pha l(cid:1235)ng, chúng s(cid:1217) (cid:71)(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n vào sâu trong th(cid:1223) tích, khi (cid:255)ó s(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra trùng ng(cid:1133)ng trong pha l(cid:1235)ng v(cid:1247)i (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng d(cid:1133) monome th(cid:1261) hai có tr(cid:1133)(cid:1247)(cid:70) (cid:255)ó trong dung d(cid:1231)ch. Nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y, s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m phân t(cid:1265) (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng th(cid:1193)p.

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

Trùng ng(cid:769)ng trong h(cid:863) (cid:79)(cid:871)ng-khí

Vì v(cid:1201)y, (cid:255)(cid:1223) thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1191)n ph(cid:1197)m có kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao c(cid:1195)n ph(cid:1191)(cid:76) (cid:1261)c ch(cid:1219) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trong th(cid:1223) tích pha l(cid:1235)ng. Có th(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)(cid:81) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này theo hai cách:

- S(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng monome ((cid:255)(cid:1133)a vào ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng cùng pha khí) không tan trong pha l(cid:1235)ng. - N(cid:1219)u monome (cid:1251) pha khí c(cid:458)ng tan trong pha l(cid:1235)ng thì ph(cid:1191)i lo(cid:1189)i tr(cid:1263) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch trong pha l(cid:1235)ng (cid:69)(cid:1205)ng cách th(cid:1269)c hi(cid:1227)n m(cid:1245)t ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng bi(cid:1219)(cid:81) (cid:255)(cid:1241)i hóa h(cid:1233)c monome khí.

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

Trùng ng(cid:769)ng trong h(cid:863) (cid:79)(cid:871)ng-khí

(cid:49)(cid:1133)(cid:1247)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c chu(cid:1245)ng h(cid:1131)n m(cid:1245)t s(cid:1237) dung môi khác trong vai trò pha l(cid:1235)ng c(cid:1259)a h(cid:1227) (cid:79)(cid:1235)ng-khí còn vì m(cid:1245)t nguyên nhân khác: nó hòa tan r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (HCl, NaCl, các dihydroclorit c(cid:1259)a diamin), nh(cid:1249) (cid:255)ó d(cid:1225) dàng (cid:255)(cid:1133)a các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m này ra ngoài vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng và thúc (cid:255)(cid:1197)y vi(cid:1227)c t(cid:1189)o thành các polyme có kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao.

Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a các pha

Trùng ng(cid:769)ng trong h(cid:863) (cid:79)(cid:871)ng-l(cid:871)ng

diamin-dicloanhydrit

c(cid:1259)a

h(cid:1227)

thì

Trong h(cid:1227) (cid:79)(cid:1235)ng-l(cid:1235)ng m(cid:1243)i monome hòa tan trong m(cid:1245)t pha (cid:79)(cid:1235)ng và ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng x(cid:1191)y ra trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia ho(cid:1211)(cid:70) (cid:1251) khu v(cid:1269)c sát b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t này. (cid:264)(cid:1223) duy trì vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ch(cid:1229) trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha ho(cid:1211)c vùng lân (cid:70)(cid:1201)n, t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o thành polyme ph(cid:1191)i cao, còn (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) quá trình chuy(cid:1223)n d(cid:1231)ch các monome t(cid:1263) (cid:87)(cid:1263)ng pha vào vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng l(cid:1189)i ph(cid:1191)i ch(cid:1201)m. Trong các h(cid:1227) axit monome dicacboxylic th(cid:1235)a mãn (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n trên t(cid:1237)t nh(cid:1193)t.

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng c(cid:1259)a monome

Các ví d(cid:1257) (cid:70)(cid:1259)a monome

A. Theo s(cid:857) l(cid:753)(cid:875)ng các trung tâm ph(cid:811)n (cid:881)ng

(cid:47)(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c

Glycol, axit dicacboxylic

Ba ch(cid:1261)c

Glyxerin, axit trimellit

(cid:37)(cid:1237)n ch(cid:1261)c

Pentaeritrit, axit piromellit

(cid:264)a ch(cid:1261)c

Sorbitol....

(cid:264)ây là (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng quan tr(cid:1233)ng nh(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các monome tham gia vào ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng. Nó s(cid:1217) quy(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh c(cid:1193)u t(cid:1189)o phân t(cid:1265) polyme t(cid:1189)o thành: n(cid:1219)u (cid:86)(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng monome l(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng, còn monome t(cid:1263) ba ch(cid:1261)c tr(cid:1251) lên s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme phân nhánh ho(cid:1211)c có m(cid:1189)ng không gian. (cid:54)(cid:1237) (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:255)ánh giá tr(cid:1269)c ti(cid:1219)p t(cid:1263) (cid:70)(cid:1193)u t(cid:1189)o phân (cid:87)(cid:1265) monome. Tuy nhiên c(cid:1195)n l(cid:1133)u ý trong m(cid:1245)t h(cid:1227) th(cid:1269)c t(cid:1219) (cid:86)(cid:1237) ch(cid:1261)c có th(cid:1223) là th(cid:1201)p phân (do có ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257), ho(cid:1211)c có th(cid:1223) có t(cid:1189)p ch(cid:1193)t nào (cid:255)ó v.v.).

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

B. Theo b(cid:811)n ch(cid:813)t hóa h(cid:853)c c(cid:879)a trung tâm ph(cid:811)(cid:81) (cid:881)ng

Các nhóm ch(cid:1261)c

Diizoxianat, diamin

Monome có ion

Các mu(cid:1237)i kim lo(cid:1189)i vô c(cid:1131)

Monome t(cid:1189)o g(cid:1237)c

Biradical

(cid:43)(cid:1227) monome v(cid:1247)i nhóm ch(cid:1261)c “(cid:1197)n”

Phenol+fomandehyt

Các lo(cid:1189)i monome (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c phân lo(cid:1189)i theo cách này bao g(cid:1239)m: - Monome có các nhóm ch(cid:1261)c là trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. (cid:264)ây là lo(cid:1189)i trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1241) bi(cid:1219)n nh(cid:1193)t. Có r(cid:1193)t nhi(cid:1221)u nhóm ch(cid:1261)c có th(cid:1223) tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyeste có th(cid:1223) có các c(cid:1211)p nhóm ch(cid:1261)c nh(cid:1133):

-OH -COCl -OH -COOH -OH -COOR -OH -NCO...

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

peroxit

C

C

H

H

C

C

C

C

CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

n

Ví d(cid:1257) trên cho th(cid:1193)(cid:92) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p m(cid:1245)t polyme (polyeste) có th(cid:1223) (cid:86)(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t v(cid:1247)i các nhóm ch(cid:1261)c khác nhau. - Monome có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra các ion: ví d(cid:1257) nh(cid:1133) mu(cid:1237)i c(cid:1259)a các kim lo(cid:1189)i CuCl2, [Cu(NH3)2]Cl2 v.v.. Chúng có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra các ph(cid:1261)(cid:70) (cid:255)óng vai trò trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Các monome này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c dùng (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) các polyme vô c(cid:1131). -Monome có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1189)o g(cid:1237)c làm trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Tuy nhiên th(cid:1249)i gian (cid:87)(cid:1239)n t(cid:1189)i c(cid:1259)a các g(cid:1237)c khá ng(cid:1203)n nên chúng th(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1229) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o ra ngay tr(cid:1133)(cid:1247)c ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ho(cid:1211)c trong quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Ví d(cid:1257) (cid:70)(cid:1259)a lo(cid:1189)i này là p- diizopropylbenzen:

- H(cid:1227) monome v(cid:1247)i nhóm ch(cid:1261)c “(cid:1197)n”. (cid:264)ó là các monome mà trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng c(cid:1259)a chúng, k(cid:1223) (cid:70)(cid:1191) nhóm ch(cid:1261)c, ch(cid:1229) hình thành ngay trong quá trình ph(cid:1191)n (cid:1261)ng. Ví d(cid:1257) (cid:70)(cid:1259)a h(cid:1227) này là phenol và fomandehit.

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

C. Theo (cid:255)(cid:831)c tính t(cid:753)(cid:751)ng tác gi(cid:887)a các trung tâm ph(cid:811)(cid:81) (cid:881)ng trong phân t(cid:885) monome

Monome có trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng:

(cid:55)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, cùng lo(cid:1189)i

Etylenglycol, biradical

(cid:55)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, khác lo(cid:1189)i

Axit amin, axitocxy

Không t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, cùng lo(cid:1189)i

Axit dicacboxylic, diizoxianat

Không t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, khác lo(cid:1189)i

(cid:53)(cid:1133)(cid:1255)u amin, monocloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic

Theo (cid:255)(cid:1211)c tính c(cid:1259)a s(cid:1269) t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng có th(cid:1223) có các lo(cid:1189)i monome sau: -Monome có các trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng cùng lo(cid:1189)i, các trung tâm này có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau. Ký hi(cid:1227)u lo(cid:1189)i này là ARA ho(cid:1211)c BRB, trong (cid:255)ó A, B là các nhóm ch(cid:1261)c có b(cid:1191)n ch(cid:1193)t hóa h(cid:1233)c khác nhau. Khi (cid:255)ó ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a cùng m(cid:1245)t monome.

-HOCH2CH2OH + HOCH2CH2OH (cid:111) -(CH2-CH2O-) + H2O

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

-Monome có các trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng khác lo(cid:1189)i và các trung tâm này có th(cid:1223) t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, ký hi(cid:1227)u là ARB. Ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (cid:70)(cid:458)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a cùng m(cid:1245)t monome, ví d(cid:1257):

NH2 (CH2)6 COOH + NH2 (CH2)6 COOH

NH (CH2)6 C NH (CH2)6 C

+ H2O

O

O

Các monome này có (cid:1133)u th(cid:1219) (cid:85)(cid:1193)t l(cid:1247)n trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng vì (cid:87)(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng gi(cid:1267)a các nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:109) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c b(cid:1191)(cid:82) (cid:255)(cid:1191)m ngay trong phân t(cid:1265) monome.

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

-- Monome có các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng cùng lo(cid:1189)i, nh(cid:1133)ng các trung tâm này không ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i nhau. Trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng, chúng lo(cid:1189)i ch(cid:1229) có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a m(cid:1245)t monome khác. Ví d(cid:1257):

+

NH2 (CH2)6 NH2

HO C (CH2)4 C OH

O

O

+

NH (CH2)6 NH C (CH2)4 C

H2O

O

O

Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p này c(cid:1195)(cid:81) (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng gi(cid:1267)a các monome (cid:255)(cid:1223) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có th(cid:1223) phát tri(cid:1223)n.

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

D. Theo t(cid:753)(cid:751)ng quan m(cid:881)(cid:70) (cid:255)(cid:865) ho(cid:809)(cid:87) (cid:255)(cid:865)ng c(cid:879)a các trung tâm ph(cid:811)(cid:81) (cid:881)ng

Monome v(cid:1247)i các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng:

(cid:16) (cid:264)(cid:1245)c l(cid:1201)p v(cid:1247)i nhau, (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng nh(cid:1133) nhau

Các (cid:255)iamin m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng no (aliphatic)

(cid:16) (cid:264)(cid:1245)c l(cid:1201)p v(cid:1247)i nhau, (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng khác nhau

Glyxerin

- Ph(cid:1257) thu(cid:1245)c nhau, (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng ban (cid:255)(cid:1195)u nh(cid:1133) nhau

Phenylendiamin, benzidin

- Ph(cid:1257) thu(cid:1245)c nhau,(cid:3)(cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng ban (cid:255)(cid:1195)u khác nhau

Các diizoxianat “b(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1237)i x(cid:1261)ng”

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

(cid:48)(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a monome có vai trò quan tr(cid:1233)ng trong quá trình trùng ng(cid:1133)ng. Monome c(cid:1259)a dãy th(cid:1207)ng no (aliphatic) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng b(cid:1251)(cid:76) (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)t (cid:255)(cid:1245)ng nh(cid:1133) nhau c(cid:1259)a t(cid:1193)t c(cid:1191) các trung tâm ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng trong phân t(cid:1265). Trong m(cid:1245)t s(cid:1237) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p, ví d(cid:1257) glyxerin, m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng c(cid:1259)a các trung tâm này có th(cid:1223) (cid:85)(cid:1193)t khác nhau. S(cid:1269) khác bi(cid:1227)t này có th(cid:1223) là do (cid:1191)nh (cid:75)(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)a các nguyên t(cid:1265) lân c(cid:1201)n và c(cid:458)ng có th(cid:1223) do c(cid:1191)n tr(cid:1251) không gian. Monome c(cid:1259)a dãy th(cid:1131)m trên th(cid:1269)c t(cid:1219) luôn luôn có các trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c nhau. S(cid:1269) ph(cid:1257) thu(cid:1245)c nhau ngh(cid:429)a là m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng (cid:70)(cid:1259)a trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1261) hai có th(cid:1223) thay (cid:255)(cid:1241)i r(cid:1193)t m(cid:1189)nh khi trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1261) nh(cid:1193)t tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng.

Các monome s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng

Vi(cid:1227)c s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng các monome (cid:255)a ch(cid:1261)c v(cid:1247)i trung tâm ph(cid:1191)n (cid:1261)ng có (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng khác nhau cho phép ch(cid:1219) (cid:87)(cid:1189)o các polyme nhi(cid:1227)t r(cid:1203)n. Khi (cid:255)ó có th(cid:1223) ti(cid:1219)n hành ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng theo hai giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n. Giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1195)u v(cid:1247)i các (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng êm d(cid:1231)u h(cid:1131)n, các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng m(cid:1189)nh s(cid:1217) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác t(cid:1189)o thành polyme. Trong m(cid:1189)ch polyme này s(cid:1217) ch(cid:1261)a các trung tâm ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng kém h(cid:1131)n. Trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n hai v(cid:1247)(cid:76) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng kh(cid:1203)c nghi(cid:1227)t (cid:75)(cid:1131)n (ví d(cid:1257) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao) các trung tâm này tham gia ph(cid:1191)n (cid:1261)ng và t(cid:1189)o thành polyme có m(cid:1189)ch không gian ba chi(cid:1221)u.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

HO C (CH2)4 C OH + NH2 (CH2)6 NH2

O

O

+ H2O

C (CH2)4 C NH (CH2)6 NH

O

O

+ H2O

C (CH2)4 C NH (CH2)6 NH

O

O

+

C (CH2)4 C OH

NH2 (CH2)6 NH

O

O

(cid:264)(cid:76)(cid:1223)(cid:80) (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng là s(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a polyme và h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) hình thành trong quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. S(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác này d(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n phá v(cid:1253) các liên k(cid:1219)t gi(cid:1267)a các (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n phân t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u trong m(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1189)i phân t(cid:1265) polyme và hình thành tr(cid:1251) (cid:79)(cid:1189)i các nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng cho các phân t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u. Ví d(cid:1257):

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

R C NHR'

R C OR'

+ NH2 R'

+ H2O

O

O

Cân b(cid:1205)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hình thành do s(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác trên có th(cid:1223) trình bày nh(cid:1133) sau: - Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamin t(cid:1263) diaxit và diamin:

OH R''

R C OR''

R C OR'

+

H2O+

O

O

- Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyeste t(cid:1263) este c(cid:1259)a diaxit và glycol:

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p các ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng là nh(cid:1267)ng h(cid:1255)p ch(cid:1193)t có hai nhóm ch(cid:1261)c khác nhau, ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:91)(cid:1191)y ra nh(cid:1133) (cid:255)ã trình bày (cid:1251) trên:

C NHR C OH

+

NH2 R

R C NHR C OH

O

O

O

O

C NHR C

R C NHR C NHR

+ H2O

O

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

(cid:264)(cid:1223) các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1189)o ra polyme (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhi(cid:1221)u nh(cid:1193)t, c(cid:1195)n ph(cid:1191)i (cid:71)(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n cân b(cid:1205)ng v(cid:1221) phía t(cid:1189)o thành h(cid:1255)p ch(cid:1193)t cao phân t(cid:1265) (polyme). (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này (cid:255)(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c b(cid:1205)ng cách (cid:255)(cid:88)(cid:1241)i h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (thông th(cid:1133)(cid:1249)ng là n(cid:1133)(cid:1247)c) ra kh(cid:1235)i h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Vì v(cid:1201)y ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)(cid:81) (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao (th(cid:1133)(cid:1249)ng có s(cid:1257)c khí tr(cid:1131)), ngoài ra giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n cu(cid:1237)i ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)un nóng t(cid:1247)i nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) mà t(cid:1189)(cid:76) (cid:255)ó t(cid:1193)t c(cid:1191) các ch(cid:1193)t tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1221)u chuy(cid:1223)n sang th(cid:1223) (cid:79)(cid:1235)ng và t(cid:1189)o thành h(cid:1227) th(cid:1237)ng (cid:255)(cid:1239)ng nh(cid:1193)t bao g(cid:1239)m các ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u, oligome và polyme t(cid:1189)o thành. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này (cid:255)(cid:1191)m b(cid:1191)o cho s(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1189)t t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) cao nh(cid:1193)t.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng không ph(cid:1191)i lúc nào c(cid:458)ng th(cid:1269)c hi(cid:1227)(cid:81) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c. (cid:264)ó là vì s(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a các nhóm ch(cid:1261)c không ch(cid:1229) (cid:87)(cid:1189)o ra các polyme (cid:80)(cid:1189)ch th(cid:1207)ng mà còn có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra các vòng b(cid:1221)n v(cid:1267)ng. . Ví d(cid:1257) khi phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u có hai nhóm ch(cid:1261)c khác lo(cid:1189)i có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau, có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra hai ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng:

R A

+ a

XRY

1. T(cid:1189)o thành polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng:

Trong (cid:255)ó X, Y - các nhóm ch(cid:1261)c; a - h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265); A - nhóm t(cid:1189)o thành t(cid:1263) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a X và Y.

+

NH2 (CH2)n COOH

(CH2)n C NH

H2O

X

R

Y

R

a

A

O

Ví d(cid:1257):

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

R A

+ a

XRY

C O

+

(CH2)n

NH2 (CH2)n COOH

H2O

a

R

NH A

X

R

Y

2. T(cid:1189)o thành h(cid:1255)p ch(cid:1193)t m(cid:1189)ch vòng:

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

(cid:43)(cid:1133)(cid:1247)ng c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1251)i c(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a h(cid:1255)p ch(cid:1193)t (cid:79)(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c ban (cid:255)(cid:1195)u. Chính xác h(cid:1131)n, là b(cid:1251)i kho(cid:1191)ng cách gi(cid:1267)a hai nhóm ch(cid:1261)c trong h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o vòng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra m(cid:1189)nh nh(cid:1193)t trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p t(cid:1189)o thành vòng no 5 ho(cid:1211)c 6 c(cid:1189)nh, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n nh(cid:1133):

CH2

CO

+ H2O

H2C

H2N (CH2)3 COOH

NH

CH2

Axit (cid:74)-aminobutyric (cid:74)-butyrolactam

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

CH2

CO

H2C

+ H2O

H2N (CH2)4 COOH

NH

H2C

CH2

CH2

CO

H2C

+ H2O

HO (CH2)3 COOH

O

CH2

Axit (cid:71)-aminovalerianic (cid:71)-valerolactam

(cid:74)-oxyaxitbutyric (cid:74)-butyrolacton

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

(cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i m(cid:1245)t s(cid:1237) axit, s(cid:1269) (cid:87)(cid:1189)o thành polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng s(cid:1217) kèm theo (cid:80)(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t m(cid:1189)ch vòng khi trùng ng(cid:1133)ng. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n nh(cid:1133): (cid:71)-oxyaxit valerianic:

CO

(CH2)4

HO (CH2)4 COOH

+ H2O

O

(cid:71)-valerolacton

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

CO

(CH2)5

H2N (CH2)5 COOH

+ H2O

NH (cid:72)-caprolactam

(cid:72)-amino axit caproic

CO

(CH2)5

HO (CH2)6 COOH

+ H2O

O (cid:72)-oxyaxit capronic

(cid:72)-oxyaxit capronic

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

thì ch(cid:1229)

Khi mà t(cid:1133)(cid:1131)ng tác n(cid:1245)i phân t(cid:1265) (cid:255)(cid:1133)(cid:68) (cid:255)(cid:1219)n hình thành vòng 8, 9, 10 (cid:70)(cid:1189)nh ho(cid:1211)c nhi(cid:1221)u h(cid:1131)n thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o vòng s(cid:1217) không x(cid:1191)y ra. Lúc (cid:255)ó (cid:86)(cid:1191)n ph(cid:1197)m c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng ch(cid:1229) (cid:74)(cid:1239)m polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o vòng c(cid:458)ng không th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra khi trong h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1131)m có các nhóm ch(cid:1261)c khác nhau n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí para. Ví d(cid:1257) khi trùng ng(cid:1133)ng p-aminophenylaxetic axit (cid:87)(cid:1189)o thành polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng:

HN

H2N

CH2 C

+ H2O

CH2 C OH

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

CH2

CH2COOH

CO

+ H2O

NH

CH2NH2

CH2

(cid:49)(cid:1219)u nhóm ch(cid:1261)c này n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí octo thì s(cid:1269) (cid:87)(cid:1189)o vòng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra:

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

CO HN CH2 CH2 NH2

COOH

+ H2N CH2 CH2 NH2

+ H2O

COOH

COOH

khi có hai ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1189)nh tranh nhau, ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng nào có s(cid:1269) gi(cid:1191)m n(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng (cid:87)(cid:1269) do l(cid:1247)n h(cid:1131)n thì s(cid:1217) (cid:71)(cid:1225) (cid:91)(cid:1191)y ra h(cid:1131)n. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o vòng s(cid:1217) chi(cid:1219)(cid:80) (cid:1133)u th(cid:1219) khi nó có l(cid:1255)i v(cid:1221) (cid:81)(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng (vòng 5-6 c(cid:1189)nh). Trái l(cid:1189)i, khi có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra các vòng có (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:259)ng l(cid:1247)n (8-10 c(cid:1189)nh) thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1189)o vòng không x(cid:1191)y ra vì entapi (cid:70)(cid:1259)a các vòng lo(cid:1189)i này l(cid:1247)n h(cid:1131)n entapi c(cid:1259)a polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t m(cid:1189)ch vòng còn có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o thành khi hai h(cid:1255)p ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c tác d(cid:1257)ng v(cid:1247)i nhau. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n, khi axit oxalic ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i etylendiamin s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o thành vòng diamit. Tr(cid:1133)(cid:1247)c tiên, ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này t(cid:1189)o ra monoamit c(cid:1259)a axit oxalic.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Monoaxit này là h(cid:1255)p ch(cid:1193)t có hai nhóm ch(cid:1261)c khác lo(cid:1189)i có th(cid:1223) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng v(cid:1247)i nhau. K(cid:1219)t qu(cid:1191) là t(cid:1133)(cid:1131)ng tác n(cid:1245)i phân t(cid:1265) gi(cid:1267)a hai nhóm này (cid:86)(cid:1217) (cid:71)(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n hình thành diamit m(cid:1189)ch vòng.

NH

CO HN CH2 CH2 NH2

O C

CH2

+ H2O

COOH

O C

CH2

NH2

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Khi axit oxalic t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i etylenglycol, nh(cid:1267)ng bi(cid:1219)(cid:81) (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) trên c(cid:458)ng x(cid:1191)y ra và t(cid:1189)o nên este m(cid:1189)ch vòng c(cid:1259)a axit oxalic.

CO O CH2 CH2 OH

COOH

+ HO CH2 CH2 OH

+ H2O

COOH

COOH

O

O C

CH2

CO O CH2 CH2 OH

+ H2O

O C

CH2

COOH

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Các ví d(cid:1257) trên cho th(cid:1193)y khi trùng ng(cid:1133)ng hai h(cid:1255)p ch(cid:1193)t (cid:79)(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c thì s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1261) nh(cid:1193)t chính là m(cid:1245)t ch(cid:1193)t có hai nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:1251) hai (cid:255)(cid:1195)u khác nhau. Trong m(cid:1233)i tr(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:75)(cid:1255)p, v(cid:1221) nguyên t(cid:1203)c, (cid:255)(cid:1221)u có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra h(cid:1255)p ch(cid:1193)t m(cid:1189)ch vòng cùng v(cid:1247)i polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Tuy nhiên, th(cid:1133)(cid:1249)ng là kho(cid:1191)ng cách gi(cid:1267)a hai nhóm ch(cid:1261)c trong s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1261) nh(cid:1193)t c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1259) (cid:79)(cid:1247)n nên s(cid:1269) (cid:87)(cid:1189)o vòng không x(cid:1191)y ra do có (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:259)ng trong vòng.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

CH3 O C

C O CH3

+ HO CH2 CH2 OH

O

O

CH3 O C

C O CH2CH2OH

+ CH3OH

O

O

Các oligome có ch(cid:1261)a kho(cid:1191)ng 20-30 nguyên t(cid:1265) trong m(cid:1189)ch có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra nh(cid:1267)ng oligome m(cid:1189)ch vòng vì (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:259)ng c(cid:1259)a nh(cid:1267)ng vòng nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y th(cid:1133)(cid:1249)ng không khác m(cid:1193)y so v(cid:1247)i nh(cid:1267)ng phân t(cid:1265) (cid:80)(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n khi t(cid:1241)ng (cid:75)(cid:1255)p polyetylenterephtalat (PET) t(cid:1263) dimetylterephtalat và etylenglycol có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) (cid:86)(cid:1191)n ph(cid:1197)m m(cid:1189)ch vòng.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

+

CH3 O C

C O CH2CH2OH

CH3 O C

C O CH3

O

O

O

O

CH2 O C

C O CH3

CH3 O C

C O CH2

+ CH3OH

O

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

O

O

O

CH3OC

COCH2CH2OC

+ HO CH2 CH2 OH

COCH2CH2OC

COCH3

O

O

O

O

O

O

CH3OC

COCH2CH2OC

+ CH3OH

COCH2CH2OC

COCH2CH2OH

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

O

O

O

CH3OC

COCH2CH2OC

COCH2CH2OC

COCH2CH2OH

O

O

O

O

CH2 O C

CH2 O C

C O CH2

O

O

+ CH3OH

CH2 O C

CH2 O C

C O CH2

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

Khi trùng ng(cid:1133)ng axit suxinic v(cid:1247)i diamin s(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra (cid:255)óng vòng n(cid:1245)i phân t(cid:1265) do các nhóm cacboxyl và amit t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau. Vi(cid:1227)c t(cid:1189)o vòng amit s(cid:1217) ch(cid:1193)m d(cid:1261)t s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch polyme.

NH2 (CH2)m NH2

HO C (CH2)2 C OH +

O

O

+

H2O

HOC CH2CH2 C NH(CH2)m NH

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

HOC CH2CH2 C NH(CH2)m NH

O

O

O

C

H2C

+ H2O

N (CH2)m NH

H2C

C

O

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Polyeste và polyamit th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) (cid:69)(cid:1205)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng gi(cid:1267)a axit dicacboxylic (diaxit) và glycol (polyeste) ho(cid:1211)c diamin (polyamit). Khi có ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a hai h(cid:1255)p ch(cid:1193)t l(cid:1133)(cid:1253)ng ch(cid:1261)c, c(cid:1257) th(cid:1223) là diaxit v(cid:1247)i glycol ho(cid:1211)(cid:70) (cid:255)iamin, s(cid:1269) (cid:69)(cid:1203)t (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1259)a m(cid:1189)ch phân t(cid:1265) (cid:86)(cid:1217) là t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a m(cid:1245)t phân t(cid:1265) (cid:75)(cid:1255)p ch(cid:1193)t I v(cid:1247)i m(cid:1245)t phân t(cid:1265) (cid:75)(cid:1255)p ch(cid:1193)t II. Trong tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p trùng ng(cid:1133)ng diaxit-glycol s(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa:

H

O C

R C

O

CH2 OH

O C

H

R C

OH

+ H2O

+ HO CH2 OH

n

n

O

O

O

O

II

I

(cid:38)(cid:767) ch(cid:855) ph(cid:827)(cid:81) (cid:897)ng trùng ng(cid:769)ng

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Các phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1261) nh(cid:1193)t (s(cid:1131) (cid:70)(cid:1193)p) s(cid:1217) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa v(cid:1247)i diaxit ho(cid:1211)c v(cid:1247)i glycol:

R C

OH

O C

H

R C

O

CH2 OH

n

+ O C H O

O

O

O

C

R C

H

O C

R C

O

OH + H2O

CH2 O n

O

O

O

O

+ HO C R C O H

O H C R C O (CH2)nO H

O

O

O

O

O H C R C O (CH2)n

OC R C O H + H2O

O

O

O

O

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

ho(cid:1211)c v(cid:1247)i m(cid:1245)t phân t(cid:1265) (cid:86)(cid:1131) (cid:70)(cid:1193)p khác:

C

R C

OH

+

H

O C

R C

O

O C

H

R C

O

CH2 OH

CH2 O n

n

O

O

O

O

O

O

C

R C

C

R C

H

O C

R C

O

OH + H2O

O CH2 O n

CH2 O n

O

O

O

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa s(cid:1217) ti(cid:1219)p di(cid:1225)n cho (cid:255)(cid:1219)n khi s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch b(cid:1231) (cid:71)(cid:1263)ng l(cid:1189)i vì m(cid:1245)t nguyên nhân nào (cid:255)ó.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xúc tác b(cid:1205)ng các proton. Các proton này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c cung c(cid:1193)p t(cid:1263) các diaxit trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ho(cid:1211)c t(cid:1263) các axit (vô c(cid:1131) ho(cid:1211)c h(cid:1267)u c(cid:1131)) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)a thêm vào v(cid:1247)i vai trò xúc tác. C(cid:1131) ch(cid:1219) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng este hóa xúc tác b(cid:1205)ng proton (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trình bày d(cid:1133)(cid:1247)(cid:76) (cid:255)ây. Nhóm cacboxyl ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i proton t(cid:1189)o thành ion cacboni.

OH

O

H+

+

R C

R C

OH

OH

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Ion cacboni ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i oxi trong glycol (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o thành cation m(cid:1247)i.

OH

OH

O R1

R C

O R1

R C

H

OH

H

OH

Cation (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:1241)(cid:81) (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1205)ng cách lo(cid:1189)i b(cid:1235) proton:

OH

OH

O R1

O R1

+ H+

R C

R C

H

OH

OH

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Proton này l(cid:1189)i tác d(cid:1257)ng v(cid:1247)i m(cid:1245)t oxi khác t(cid:1189)o ra ion oxoni

OH

OH

O R1

R C

+ H+

R C

O R1

H

O

OH

H

Ion oxoni chuy(cid:1223)n hóa l(cid:1189)i thành ion cacboni nh(cid:1249) lo(cid:1189)i b(cid:1235) (cid:80)(cid:1245)t phân t(cid:1265) (cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c.

OH

OH

+ H2O

O R1

R C

O R1

R C

H

O

H

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Nguyên t(cid:1265) cacbon tích (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n d(cid:1133)(cid:1131)ng s(cid:1217) “kéo dãn” c(cid:1211)(cid:83) (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n t(cid:1265) (cid:87)(cid:1189)o thành liên k(cid:1219)t O-H (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra liên k(cid:1219)t este và gi(cid:1191)i phóng proton. Proton này l(cid:1189)i ti(cid:1219)p t(cid:1257)c xúc tác cho ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa:

OH

O R C

O R1

+ H+

R C

O R1

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ch(cid:1261)ng minh b(cid:1205)ng cách s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng (cid:85)(cid:1133)(cid:1255)u ho(cid:1211)c axit có ch(cid:1261)(cid:68) (cid:255)(cid:1239)ng v(cid:1231) O18 trong nhóm OH. Khi este hóa (cid:85)(cid:1133)(cid:1255)u có nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1239)ng v(cid:1231) O18 (cid:69)(cid:1205)ng axit, s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o thành este mà trong (cid:255)ó hàm l(cid:1133)(cid:1255)ng O18 (cid:255)úng b(cid:1205)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng O18 trong r(cid:1133)(cid:1255)(cid:88) (cid:255)ã ph(cid:1191)n (cid:1261)ng.

R C

18 O R'

R C OH

18 HO R'

+

+ H2O

O

O

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Trái l(cid:1189)i n(cid:1219)u có O18 trong nhóm OH c(cid:1259)a axit thì l(cid:1133)(cid:1255)ng O18 trong este nh(cid:1235) (cid:75)(cid:1131)n nhi(cid:1221)u so v(cid:1247)i l(cid:1133)(cid:1255)ng O18 trong axit (cid:255)ã ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. L(cid:1133)(cid:1255)ng O18 chênh l(cid:1227)ch này n(cid:1205)m trong n(cid:1133)(cid:1247)c hình thành (H2O18) t(cid:1263) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa. Khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamit t(cid:1263) diaxit và (cid:255)iamin, s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n (cid:80)(cid:1189)ch b(cid:1203)(cid:87) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a các nhóm COOH-NH2, ví d(cid:1257):

+ H2O

H2N CH2 NH

+

H2N CH2 NH2

6

6

C O

CH2 C OH 4 O

CH2 C OH 4 O

HO C O

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

(cid:54)(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch ti(cid:1219)p theo c(cid:458)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) nh(cid:1133) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng este hóa. C(cid:1131) ch(cid:1219) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng amit hóa xúc tác b(cid:1205)ng proton (thông th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c cung c(cid:1193)p t(cid:1263) diaxit trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng) c(cid:458)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng este hóa và có th(cid:1223) trình bày nh(cid:1133) sau:

H

OH

H

OH

+

R C

N R1

N R1

R C

OH

H

OH

H

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

H

OH

OH

H

R C

N R1

R C

N R1

+ H+

OH

H

OH

H

OH

H

OH

R C

N R1

+ H+

R C

N R1

OH

H

O

H

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

H

OH

H

OH

R C

N R1

+ H2O

R C

N R1

H

O

H

OH

H

R C NH R1

+ H+

R C

N R1

O

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

Trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng c(cid:1259)a diaxit v(cid:1247)i glycol ho(cid:1211)c (cid:255)iamin, ho(cid:1211)c ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng c(cid:1259)a aminoaxit và oxyaxit, s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1259)a quá trình x(cid:1191)y ra là do các phân t(cid:1265) phát tri(cid:1223)n (các phân t(cid:1265) oligome) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i các phân t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u (ví d(cid:1257) phân t(cid:1265) diaxit v(cid:1247)i phân (cid:87)(cid:1265) glycol) là d(cid:1225) (cid:91)(cid:1191)y ra nh(cid:1193)t, do (cid:255)ó các phân t(cid:1265) ban (cid:255)(cid:1195)u này s(cid:1217) (cid:75)(cid:1219)t s(cid:1189)ch trong h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ngay khi m(cid:1261)c (cid:255)(cid:1245) chuy(cid:1223)n hóa vào polyme m(cid:1247)(cid:76) (cid:255)(cid:1189)t 10-20%. B(cid:1205)ng th(cid:1269)c nghi(cid:1227)(cid:80) (cid:255)ã xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c r(cid:1205)ng h(cid:1205)ng s(cid:1237) (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:70)(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c t(cid:259)ng nhanh theo m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) (cid:87)(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245) dài (cid:80)(cid:1189)ch oligome và nhanh chóng ti(cid:1227)m c(cid:1201)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n m(cid:1245)t giá tr(cid:1231) không (cid:255)(cid:1241)i.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

C

C

NH

NH2

NH2

NH2 + H2O

NH2

OH + NH2

O

O

HO C

NH

C

C

C

OH

C

OH + HO C

OH + H2O

NH2

O

O

O

O

O

O

C

C

NH

OH

C

OH + H2O

C

OH

+

NH2

NH2

NH2

O

O

O

O

C

NH C

OH

C

NH2 + HO C

NH2

OH + H2O

NH2

O

O

O

O

Sau khi các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)(cid:88) (cid:255)ã ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng h(cid:1219)t, s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch polyme ti(cid:1219)p theo x(cid:1191)y ra nh(cid:1249) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c trong các oligome; và s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch (cid:1251) giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n cu(cid:1237)i là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a b(cid:1191)n thân các polyme. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n, khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamit các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra nh(cid:1133) sau:

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

(cid:264)(cid:76)(cid:1223)(cid:80) (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng cho giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n cu(cid:1237)i c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng là s(cid:1269) (cid:87)(cid:259)ng (cid:255)(cid:1245)t bi(cid:1219)n kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) polyme theo th(cid:1249)i gian (cid:255)(cid:1239)ng th(cid:1249)i t(cid:1189)o ra m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m th(cid:1193)p phân t(cid:1265). Có th(cid:1223) (cid:71)(cid:1269) (cid:255)oán là khi (cid:80)(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) hoàn thành ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:259)ng (và vì th(cid:1219) (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t c(cid:1259)a h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:259)ng lên) h(cid:1205)ng s(cid:1237) (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c s(cid:1217) gi(cid:1191)m d(cid:1195)n. Tuy nhiên (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này ch(cid:1229) quan sát th(cid:1193)y khi m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) hoàn thành ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng g(cid:1195)n t(cid:1247)i 100%.

(cid:54)(cid:1269) (cid:1241)(cid:81) (cid:255)(cid:1231)nh (không thay (cid:255)(cid:1241)i) c(cid:1259)a các h(cid:1205)ng s(cid:1237) (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:1251) các (cid:255)(cid:1245) dài m(cid:1189)ch polyme khác nhau (kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) khác nhau) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gi(cid:1191)i thích là do các nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:1251) cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch có (cid:255)(cid:1245) linh (cid:255)(cid:1245)ng cao h(cid:1131)n (cid:85)(cid:1193)t nhi(cid:1221)u so v(cid:1247)i b(cid:1191)n thân phân t(cid:1265) polyme. Các nhóm ch(cid:1261)c này d(cid:1225) dàng d(cid:1231)ch chuy(cid:1223)n trong m(cid:1245)t th(cid:1223) tích t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i l(cid:1247)n do s(cid:1269) thay (cid:255)(cid:1241)i hình thái s(cid:1203)p x(cid:1219)p c(cid:1259)a các (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n m(cid:1189)ch li(cid:1221)n k(cid:1221). T(cid:1195)n s(cid:1237) va ch(cid:1189)m c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c này c(cid:458)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1195)n s(cid:1237) va ch(cid:1189)m c(cid:1259)a các phân t(cid:1265) trong ch(cid:1193)t l(cid:1235)ng th(cid:1193)p phân t(cid:1265) có cùng (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

(cid:264)(cid:1133)(cid:1131)ng nhiên trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng có (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1247)t cao, (cid:255)(cid:1245) khu(cid:1219)ch tán (cid:70)(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch không cao. Tuy nhiên, t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) khu(cid:1219)ch tán th(cid:1193)p không ch(cid:1229) làm t(cid:259)ng th(cid:1249)i gian các nhóm ch(cid:1261)c này ti(cid:1219)n l(cid:1189)i g(cid:1195)n nhau mà còn t(cid:259)ng c(cid:1191) th(cid:1249)i gian chúng (cid:1251) trong khu v(cid:1269)c c(cid:1189)nh nhau, d(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1237) (cid:79)(cid:1195)n va ch(cid:1189)m c(cid:1259)a chúng v(cid:1247)i nhau c(cid:458)ng t(cid:259)ng lên. K(cid:1219)t qu(cid:1191) là t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c v(cid:1199)n cao.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

(cid:54)(cid:905) ng(cid:839)t m(cid:825)ch khi trùng ng(cid:769)ng

(cid:54)(cid:1269) ng(cid:1203)t m(cid:1189)ch polyme trong quá trình trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra theo nhi(cid:1221)u nguyên nhân. M(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng nguyên nhân (cid:255)ó là d(cid:1133) (cid:80)(cid:1245)t trong các c(cid:1193)u t(cid:1265) (h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u) c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. K(cid:1219)t qu(cid:1191) là t(cid:1189)o ra các (cid:255)(cid:1189)i phân t(cid:1265) (cid:89)(cid:1247)i các nhóm ch(cid:1261)c (cid:1251) hai (cid:255)(cid:1195)u m(cid:1189)ch gi(cid:1237)ng nhau. Tuy v(cid:1201)y, các polyme này có th(cid:1223) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng n(cid:1219)(cid:88) (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1227) th(cid:1237)ng m(cid:1245)t c(cid:1193)u (cid:87)(cid:1265) khác có các nhóm ch(cid:1261)c có th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhóm ch(cid:1261)c c(cid:1259)a polyme v(cid:1263)(cid:68) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1189)o thành.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

HO C CH2 CH2 C OH

+ CO2

CH3 CH2 C OH

O

O

O

(cid:38)(cid:458)ng có nh(cid:1267)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trong (cid:255)ó s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch b(cid:1231) (cid:78)(cid:1219)t thúc do (cid:87)(cid:1189)o ra nh(cid:1267)ng nhóm ch(cid:1261)c không ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng (cid:1251) cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch. M(cid:1245)t ví d(cid:1257) (cid:70)(cid:1259)a tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p này là s(cid:1269) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác c(cid:1259)a m(cid:1189)ch polyme (cid:255)ang phát tri(cid:1223)n v(cid:1247)i (cid:75)(cid:1255)p ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c. Các h(cid:1255)p ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c có trong h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)n (cid:1261)ng ban (cid:255)(cid:1195)u có th(cid:1223) là d(cid:1133)(cid:1247)i d(cid:1189)ng t(cid:1189)p ch(cid:1193)t, ho(cid:1211)c c(cid:458)ng có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1243)n h(cid:1255)(cid:83) (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a polyme t(cid:1189)o thành. (cid:43)(cid:1255)p ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c c(cid:458)ng có th(cid:1223) là s(cid:1191)n ph(cid:1197)m c(cid:1259)a m(cid:1245)t ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257) nào (cid:255)ó, ví d(cid:1257) decacboxyl hóa axit dicacboxylic.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

CH3 + CO2

CH2 C OH

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng axit dicaboxylic (diaxit) v(cid:1247)(cid:76) (cid:255)iamin và glycol th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)n hành (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) khá cao (200-220oC) nên trong quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra s(cid:1269) decacboxyl hóa d(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n t(cid:1189)o thành nhóm ch(cid:1261)c không ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng và k(cid:1219)t thúc s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch.

CH2 CH2 OH

CH CH2 + H2O

Khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyeste, bên c(cid:1189)nh s(cid:1269) decacboxyl hóa còn có th(cid:1223) có c(cid:1191) dehydrat hóa các nhóm cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch còn l(cid:1189)i c(cid:1259)a r(cid:1133)(cid:1255)u hai ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra (cid:81)(cid:1237)(cid:76) (cid:255)ôi trong m(cid:1189)ch. Các n(cid:1237)(cid:76) (cid:255)ôi này không tham gia vào ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng.

(cid:38)(cid:1131) ch(cid:1219) trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i glycol và diamin

CH3 + CO2

CH2 C OH

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng axit dicaboxylic (diaxit) v(cid:1247)(cid:76) (cid:255)iamin và glycol th(cid:1133)(cid:1249)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)n hành (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) khá cao (200-220oC) nên trong quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra s(cid:1269) decacboxyl hóa d(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n t(cid:1189)o thành nhóm ch(cid:1261)c không ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng và k(cid:1219)t thúc s(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch.

CH2 CH2 OH

CH CH2 + H2O

Khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyeste, bên c(cid:1189)nh s(cid:1269) decacboxyl hóa còn có th(cid:1223) có c(cid:1191) dehydrat hóa các nhóm cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch còn l(cid:1189)i c(cid:1259)a r(cid:1133)(cid:1255)u hai ch(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra (cid:81)(cid:1237)(cid:76) (cid:255)ôi trong m(cid:1189)ch. Các n(cid:1237)(cid:76) (cid:255)ôi này không tham gia vào ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng.

(cid:264)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a s(cid:1191)n

ph(cid:1197)m trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng

l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) polyme hình thành t(cid:1263) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng Kh(cid:1237)i ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng có th(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1229)nh b(cid:1205)ng nh(cid:1267)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp khác nhau, c(cid:1257) th(cid:1223) là:

-(cid:46)(cid:1219)t thúc ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng khi (cid:255)(cid:109) (cid:255)(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1219)n kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) mong mu(cid:1237)n b(cid:1205)ng cách làm l(cid:1189)nh h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng.

-(cid:54)(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng d(cid:1133) (cid:80)(cid:1245)t trong nh(cid:1267)ng ch(cid:1193)t tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (khác so (cid:89)(cid:1247)i t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) (cid:255)(cid:1133)(cid:1131)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng).

(cid:16) (cid:264)(cid:1133)a vào h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng m(cid:1245)t h(cid:1255)p ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1131)n ch(cid:1261)c, có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhóm ch(cid:1261)c cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch polyme (cid:255)ang phát tri(cid:1223)n.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

CH2

CH2

CH2

OH

+ CH2 O

OH

OH

+ H2O

OH

CH2

OH

CH2

CH2

CH2

CH2OH

CH2

CH2OH

OH

(cid:264)(cid:76)(cid:1223)(cid:80) (cid:255)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng c(cid:1259)a trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng là các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) hình thành trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng không có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i các liên k(cid:1219)t m(cid:1247)i t(cid:1189)o ra t(cid:1263) các h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u trong m(cid:1189)ch polyme. Các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng bao g(cid:1239)m: 1. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a fomadehyt và các andehyt khác v(cid:1247)i các phenol:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

+

RCH O

CH

CH

+ H2O

R

R

+ H2O

NH C NH CH2NH CNHCH2

+

NH2 C NH2

CH2 O

O

O

O

2. Trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i ure:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

N CH2

NH2

C

C

N

N

N

N

+ CH2 O

N

C

C

C

C

NHCH2NH

NHCH2

C

C

NH2

H2N

N

N

HOCH2NH

N

N

C

+ H2O

NH2

3. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a fomandehyt v(cid:1247)i melamin:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NHCH2

NH + H2O

H2C

+

CH2 O

4. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i anilin: NH2

NH2 (CH2)6NH2 + ClC (CH2)4 CCl

O

O

NH (CH2)6NHC (CH2)4 CNH(CH2)6 NHC(CH2)4C

O

O

O

O

+ HCl

5. T(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i diamin:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

ClC

CCl + HO

OH

O

O

C

CO

OC

O

CO

O

O

O

O

+ HCl

6. T(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i phenol:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

CH3

ONa

NaO

C

+ COCl2

CH3

CH3

CH3

O

O C O

C

C

O C

O

O

CH3

CH3

+ NaCl

7. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a phenolat v(cid:1247)i cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic ho(cid:1211)c axit hai l(cid:1195)n axit: tác gi(cid:1267)a cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic v(cid:1247)i phenol:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Cl CH2 CH2 Cl

+ Na2S4

+ NaCl

CH2 CH2 S S CH2 CH2 S S

SS

S S

8. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)icloancal v(cid:1247)i polysunfit:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

CCl

ClC

+

NH2NHC

CNHNH2

O

O

O

O

C

CNHNH

C

+

NHNHC

HCl

O

O

O

O

9. T(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a dihydrazit và dicloanhydrit c(cid:1259)a các axit dicacboxylic:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

O C

C O

+

NH2 NH2

H2N H2N

HC O

HC O

N

N

C

C

H2O+

CH

HC

N

N

10. Trùng ng(cid:1133)ng gi(cid:1267)a tetramin và bis-glyoxal:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Trùng ng(cid:1133)ng phenol v(cid:1247)i andehyt

Các phenol có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i andehyt (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng ho(cid:1211)c m(cid:1189)ch không gian, trong (cid:255)ó (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nghiên c(cid:1261)u k(cid:1275) nh(cid:1193)t là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a fomandehyt (cid:89)(cid:1247)i phenol. Trên c(cid:1131) (cid:86)(cid:1251) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này (cid:255)(cid:109) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c nhi(cid:1221)u tr(cid:259)m nghìn t(cid:1193)n v(cid:1201)t li(cid:1227)u polyme và các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m (cid:70)(cid:1259)a chúng. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này x(cid:1191)y ra c(cid:1191) trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit l(cid:1199)n môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng ki(cid:1221)m. Trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a fomandehyt và phenol trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng ki(cid:1221)m s(cid:1217) hình thành các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t mono-, di và trimetyl c(cid:1259)a phenol. T(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t này trong h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) các ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Khi ti(cid:1219)n hành ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o thành các (cid:71)(cid:1199)n xu(cid:1193)t monometylol c(cid:1259)a phenol. Các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t này s(cid:1217) nhanh chóng tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng bi(cid:1219)(cid:81) (cid:255)(cid:1241)i ti(cid:1219)p theo. Các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t metylol c(cid:1259)a phenol t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit nhanh h(cid:1131)n là trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng ki(cid:1221)m. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t này có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra theo ba h(cid:1133)(cid:1247)ng:

O H

O H

C H2O H

C H2O H

+

O H

O H

C H2

C H2O H

+ H2O

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

CH2OH

CH2

CH2OH +

OH

OH

OH

CH2

CH2

CH2OH

+ H2O v.v..

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

CH2OH

CH2OH

+

CH2OH

OH

OH

CH2

+ H2O

+ CH2O

CH2OH

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Fomandehyt m(cid:1247)i t(cid:1189)o thành t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i s(cid:1191)n ph(cid:1197)m c(cid:1259)a ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng t(cid:1189)o ra nhóm metylol m(cid:1247)i:

OH

OH

OH

OH

CH2

CH2

CH2OH

+ CH2O

CH2OH

CH2OH

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

OH

CH2OCH2

CH2OH

CH2OH +

CH2OH

CH2OH

+ H2O

(cid:54)(cid:1269) phát tri(cid:1223)n m(cid:1189)ch ti(cid:1219)p theo có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra theo c(cid:1191) hai cách trên:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

+

CH2

CH2OH

CH2O

OH

CH2

CH2

CH2OH

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này x(cid:1191)y ra (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao (130-150oC) trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng trung tính, ho(cid:1211)(cid:70) (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1193)p h(cid:1131)n trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit. Môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng có tính axit càng m(cid:1189)nh thì nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng càng h(cid:1189) xu(cid:1237)ng. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a fomandehyt và phenol th(cid:1133)(cid:1249)ng ch(cid:1193)m d(cid:1261)(cid:87) (cid:1251) giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n hình thành s(cid:1191)n ph(cid:1197)m có th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y và tan trong dung môi h(cid:1267)u c(cid:1131), (cid:89)(cid:1247)i kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) th(cid:1193)p (700-1000). N(cid:1219)u trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) mol phenol/fomandehyt là 1:1, ho(cid:1211)c fomandehyt d(cid:1133), thì trong s(cid:1191)n ph(cid:1197)m ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng s(cid:1217) có ch(cid:1261)a các nhóm metylol ch(cid:1133)a k(cid:1231)p tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. (cid:54)(cid:1191)n ph(cid:1197)m này g(cid:1233)i là rezol.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

OH

CH2

CH2

+

(n+1)

nCH2O

n-1

+ H2O

(cid:49)(cid:1219)u trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có d(cid:1133) phenol (t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) mol phenol/fomandehyt l(cid:1247)n h(cid:1131)n 1) thì s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o thành s(cid:1191)n ph(cid:1197)m không ch(cid:1261)a nhóm metylol. S(cid:1191)n ph(cid:1197)m này (cid:74)(cid:1233)i là novolac. Nh(cid:1269)a novolac có th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y và tan trong các dung môi h(cid:1267)u c(cid:1131).

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

CH2

CH2

CH2

OH

CH2

CH2

CH2

OH

OH

CH2

CH2O

CH2

CH2

OH

CH2

OH

CH2

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Nh(cid:1269)a novolac không ch(cid:1261)a các nhóm metylol nên khi b(cid:1231) (cid:255)(cid:1237)t nóng lên s(cid:1217) không t(cid:1189)o thành s(cid:1191)n ph(cid:1197)m có c(cid:1193)u trúc không gian l(cid:1133)(cid:1255)ng ba chi(cid:1221)u. Tuy nhiên, n(cid:1219)(cid:88) (cid:255)(cid:1133)a vào novolac m(cid:1245)t fomandehyt và (cid:255)un nóng h(cid:1243)n h(cid:1255)p này thì s(cid:1217) hình thành các nhóm metylol, novolac chuy(cid:1223)n hóa thành rezol và n(cid:1219)u ti(cid:1219)p t(cid:1257)c (cid:255)un nóng s(cid:1217) chuy(cid:1223)n thành rezit. (cid:49)(cid:1219)(cid:88) (cid:255)un nóng novolac v(cid:1247)i hexametylentetramin (urotropin) thì novolac s(cid:1217) chuy(cid:1223)n hóa thành rezit mà b(cid:1235) qua giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n chuy(cid:1223)n thành rezol. (cid:264)ó có th(cid:1223) là do s(cid:1191)n ph(cid:1197)m phân h(cid:1259)y c(cid:1259)a urotropin (cid:86)(cid:1217) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i novolac và t(cid:1189)o ra nh(cid:1267)ng c(cid:1195)u n(cid:1237)i metylen ho(cid:1211)c trimetylenamin gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) novolac.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

CH2

CH2

OH

OH

HO

OH

OH

CH2

CH2

CH2

CH2

CH2

HO

CH2 NCH2

OH

CH2

CH2

CH2

OH

OH

OH

CH2

CH2

OH

(cid:38)(cid:1195)u trimetylenamin (cid:38)(cid:1195)u metylen::

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Bên c(cid:1189)nh fomandehyt c(cid:458)ng có th(cid:1223) dùng paraphom (h(cid:1243)n h(cid:1255)p m(cid:1245)t s(cid:1237) polyme c(cid:1259)a fomandehyt) cho ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng v(cid:1247)i phenol. Các andehyt m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng no khi tác d(cid:1257)ng v(cid:1247)i phenol c(cid:458)ng t(cid:1189)o ra nh(cid:1269)a novolac kh(cid:1237)i l(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) th(cid:1193)p. Nh(cid:1269)a này có kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng chuy(cid:1223)n sang (cid:71)(cid:1189)ng rezit khi (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)un nóng v(cid:1247)i hexametylentriamin, v(cid:1247)i fomandehyt ho(cid:1211)c parafom.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

OH

+ CH2=O

OH

+ H2O

CH2

OH

OH

CH2

OH

CH2

Các phenol nhi(cid:1221)u ch(cid:1261)c c(cid:458)ng có th(cid:1223) trùng ng(cid:1133)ng v(cid:1247)i fomandehyt. C(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m trùng ng(cid:1133)ng này ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào c(cid:1193)u trúc phenol. N(cid:1219)u trong diphenol các nhóm OH n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí octo- ho(cid:1211)c para- thì s(cid:1191)n ph(cid:1197)m t(cid:1189)o thành s(cid:1217) ch(cid:1229) là polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

OH

CH2

+ CH2=O

CH2

CH2

+ H2O

OH

OH

OH

OH

Các phenol nhi(cid:1221)u ch(cid:1261)c c(cid:458)ng có th(cid:1223) trùng ng(cid:1133)ng v(cid:1247)i fomandehyt. C(cid:1193)u trúc c(cid:1259)a các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m trùng ng(cid:1133)ng này ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào c(cid:1193)u trúc phenol. N(cid:1219)u trong diphenol các nhóm OH n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí octo- ho(cid:1211)c para- thì s(cid:1191)n ph(cid:1197)m t(cid:1189)o thành s(cid:1217) ch(cid:1229) là polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

CH2

CH2 OH

+ CH2=O

CH2 OH

OH

+ H2O

CH2

CH2

(cid:49)(cid:1219)u các nhóm OH trong diphenol n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí meta thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng v(cid:1247)i fomandehyt s(cid:1217) (cid:71)(cid:1199)(cid:81) (cid:255)(cid:1219)n s(cid:1269) hình thành rezit.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

R

OH

OH

OH

OH

OH

+ CH2=O

CH2

OH

CH2 OH

CH2 OH

OH

+ H2O

CH2

CH2

Các s(cid:1191)n ph(cid:1197)m trung gian trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này là các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t metylol (cid:70)(cid:1259)a rezoxin. (cid:70)(cid:458)ng có th(cid:1223) Các diphenol hai nhân th(cid:1131)m d(cid:1189)ng trùng ng(cid:1133)ng v(cid:1247)i fomandehyt (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra rezol. Nh(cid:1269)a rezol s(cid:1217) chuy(cid:1223)n hóa thành rezit khi b(cid:1231) (cid:255)un nóng. Trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i các phenol ba ch(cid:1261)c, ví d(cid:1257) pirogalol s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o thành nh(cid:1269)a rezit qua các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t metylol trung gian c(cid:1259)a pirogalol.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

OH

OH

Các phenol ba ch(cid:1261)c, trong (cid:255)ó có hai nhóm hydroxyl n(cid:1205)(cid:80) (cid:1251) (cid:89)(cid:1231) trí octo- và para- so v(cid:1247)i nhóm th(cid:1261) ba, ví d(cid:1257):

(cid:86)(cid:1217) không ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i fomandehyt. Các alkylphenol khi ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i fomandehyt s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra ho(cid:1211)c polyme (cid:80)(cid:1189)ch th(cid:1207)ng d(cid:1225) nóng ch(cid:1191)y và hòa tan (octo- và paraalkylphenol), ho(cid:1211)c là rezit (metaakylphenol).

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

OH

R

OH

OH

OH

OH

CH2

R

CH2

CH2

OH

CH2

CH2

R

R

R

R

CH2

(cid:120)Polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng t(cid:1263) octo- và paraalkylphenol

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

(cid:120)Trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i ure

tr(cid:1133)(cid:1249)ng trung tính ho(cid:1211)c ki(cid:1221)m y(cid:1219)u, t(cid:1133)(cid:1131)ng tác gi(cid:1267)a

NH2 C NH2

+ CH2=O

NH2 C NHCH2OH

O

O

HOCH2NH C NHCH2OH

+ CH2=O

NH2 C NHCH2OH

O

O

Các amit c(cid:1259)a di- ho(cid:1211)c polyaxit ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i andehyt t(cid:1189)o ra c(cid:1191) polyme (cid:80)(cid:1189)ch th(cid:1207)ng l(cid:1199)n polyme không gian ba chi(cid:1221)u. (cid:264)(cid:1133)(cid:1255)c nghiên c(cid:1261)u k(cid:1275) nh(cid:1193)t là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1259)a fomandehyt v(cid:1247)i ure (cacbamit). Trong môi fomandehyt và ure tr(cid:1133)(cid:1247)c tiên t(cid:1189)o ra mono- và dimetylol ure.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

N CH2 N CH2 N CH2 N

C=O

C=O

C=O

C=O

NH

NH

NH2

NH2

CH2OH

CH2OH

(I)

NH C N CH2 NH C N CH2

CH2OH

O CH2OH

O

(II)

(cid:120)Trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit khi fomandehyt t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i l(cid:1133)(cid:1255)ng ure d(cid:1133) (cid:86)(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra ngay polymetylen ure trong m(cid:1245)t giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n. Trái l(cid:1189)i, n(cid:1219)u trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng axit y(cid:1219)u mà d(cid:1133) fomandehyt thì có th(cid:1223) (cid:86)(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra s(cid:1191)n ph(cid:1197)m nh(cid:1133) sau:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

CH2OH

N C N CH2 N C N CH2 N

O

CH2

O CH2OH

O

CH2

O

O

CH2

N C

N CH2 NH C N CH2 N C N

O

CH2OH

CH2OH

(cid:120)Ho(cid:1211)c:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NHCH2OH

C

N

N

NH2

H2N C

C NH2

N

C

N

N

+ CH2=O

N(CH2OH)2

H2N C

C NH2

C

N

N

N

(OHCH2)2N C

C N(CH2OH)2

N

(cid:120)Trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i melamin (cid:120)Amit c(cid:1259)a axit xianic (melamin) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i fomandehyt t(cid:1189)o ra các (cid:71)(cid:1199)n xu(cid:1193)t metylol c(cid:1259)a melamin trong giai (cid:255)(cid:82)(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1195)u c(cid:1259)a quá trình. Hàm (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng nhóm metylol ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào t(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) các ch(cid:1193)t ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng và có th(cid:1223) thay (cid:255)(cid:1241)i t(cid:1263) 1 (cid:255)(cid:1219)n 6 tính cho m(cid:1245)t phân t(cid:1265) melamin

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

N CH2 N

N

C

C

N

C

N

N

C

NH CH2 NH

NH

C

N

N

C

C

N

N

C

NCH2OH

NCH2OH

C

N

CH2

NCH2OH

NH2

O

N

C

CH2

C

N

N

N

C

N

C

C

N

NH CH2 N

HOH2C

C

N

NH

(cid:120)Thông th(cid:1133)(cid:1249)ng quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c th(cid:1269)c hi(cid:1227)n sao cho t(cid:1189)o thành các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t c(cid:1259)a melamin v(cid:1247)i ít nh(cid:1193)t ba nhóm metylol tr(cid:1251) lên. Khi (cid:255)ó (cid:81)(cid:1219)u trùng ng(cid:1133)ng ti(cid:1219)p các d(cid:1199)n xu(cid:1193)t này c(cid:1259)a melamin, các nhóm metylol tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme không gian v(cid:1247)i c(cid:1193)u trúc có ch(cid:1261)a các c(cid:1195)u n(cid:1237)i –CH2- và –CH2-O-CH2-.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NH2

N

H2C

CH2

+ CH2=O

N

N

CH2

(cid:120)Trùng ng(cid:1133)ng fomandehyt v(cid:1247)i anilin Các andehyt m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng no (aliphatic) tác d(cid:1257)ng v(cid:1247)i amin th(cid:1131)m, trong (cid:255)ó có anilin, (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme. Khi fomandehyt và anilin t(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau (cid:1251) (cid:87)(cid:1273) (cid:79)(cid:1227) mol 1:1 v(cid:1247)i s(cid:1269) có m(cid:1211)t c(cid:1259)a m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng nh(cid:1235) axit HCl ho(cid:1211)c CH3COOH (pH > 4) s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng có th(cid:1223) (cid:91)(cid:1191)y ra nh(cid:1133) sau: Tr(cid:1133)(cid:1247)c tiên, s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o trime m(cid:1189)ch vòng:

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

N

CH2 N CH2 N CH2 N

H2C

CH2

N

N

CH2

(cid:120)Trime này ngay l(cid:1201)p t(cid:1261)c polyme hóa b(cid:1205)ng cách m(cid:1251) vòng và t(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

HN

CH2

CH2NH

CH2NH

+ CH2=O +

HN

CH2

CH2NH

CH2NH

HN

CH2

CH2NH

CH2NH

CH2

+ H2O

HN

CH2

CH2NH

CH2NH

Polyaminophenylenmetyl khi (cid:255)un nóng v(cid:1247)i fomandehyt d(cid:1133) (cid:86)(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyme m(cid:1189)ch không gian.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NH R' NH C R C

NH2R'NH2 + Cl C R C Cl

O

O

O

O

+ HCl

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic và diamin Polyamit có th(cid:1223) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c t(cid:1241)ng h(cid:1255)p không ch(cid:1229) (cid:69)(cid:1205)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng cân b(cid:1205)ng gi(cid:1267)a axit dicacboxylic và diamin (xem ph(cid:1195)n I) mà c(cid:1191) (cid:69)(cid:1205)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a diamin v(cid:1247)i cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic, t(cid:1261)c là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

COOH

T

CO2 + CO + H2O

COOH

(cid:264)ây là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng x(cid:1191)y ra (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:255)(cid:1237)i th(cid:1193)p (10 (cid:255)(cid:1219)n 50oC) do (cid:255)ó có th(cid:1223) (cid:86)(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamit t(cid:1263) nh(cid:1267)ng axit dicacboxylic d(cid:1225) phân h(cid:1259)(cid:92) (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao. Ví d(cid:1257) axit oxalic khi b(cid:1231) (cid:255)un nóng d(cid:1225) dàng phân h(cid:1259)y thành n(cid:1133)(cid:1247)c, CO và CO2.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NHR' NH C R C

+ HCl

NH2R'NH2 + ClC R CCl

O

O

O

O

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này dùng (cid:255)(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) các polyamit mà nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y cao h(cid:1131)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) phân h(cid:1259)y. Polyamit có th(cid:1223) (cid:71)(cid:1225) dàng t(cid:1241)ng h(cid:1255)p theo ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng này b(cid:1205)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t: diamin (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hòa tan trong n(cid:1133)(cid:1247)c, còn cloanhydrit c(cid:1259)a diaxit cacboxylic (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hòa tan trong dung môi khác không tr(cid:1245)n h(cid:1255)(cid:83) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c v(cid:1247)i n(cid:1133)(cid:1247)c. Trong dung d(cid:1231)ch n(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:1259)a diamin có m(cid:1245)t l(cid:1133)(cid:1255)ng ki(cid:1221)(cid:80) (cid:255)(cid:1223) trung hòa HCl t(cid:1189)o thành. Hai dung d(cid:1231)ch trên (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)a vào h(cid:1227) th(cid:1237)ng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng và khu(cid:1193)(cid:92) (cid:255)(cid:1221)u. Trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia c(cid:1259)a hai dung d(cid:1231)ch trên s(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a diamin và cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

HCl + NaOH NaCl + H2O

HCl t(cid:1189)o thành s(cid:1217) hòa tan trong pha n(cid:1133)(cid:1247)c và (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trung hòa b(cid:1205)ng ki(cid:1221)m.

2HCl

+

Cl NH3 R' NH3Cl

NH2R'NH2

(cid:49)(cid:1219)u không có ki(cid:1221)m, HCl s(cid:1217) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i diamin (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o ra mu(cid:1237)i

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Mu(cid:1237)i này th(cid:1133)(cid:1249)ng không ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng v(cid:1247)i cloanhydrit, vì v(cid:1201)y nó s(cid:1217) làm gi(cid:1191)m l(cid:1133)(cid:1255)ng diamin tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. Có ngh(cid:429)a là m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) tiêu th(cid:1257) diamin cho vi(cid:1227)c t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamit s(cid:1217) (cid:87)(cid:259)ng lên. S(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng ki(cid:1221)m s(cid:1217) lo(cid:1189)i (cid:69)(cid:1235) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng này.

Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng gi(cid:1267)a diamin và cloanhydrit axit dicacboxylic không ch(cid:1229) th(cid:1269)c hi(cid:1227)(cid:81) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha “l(cid:1235)ng-l(cid:1235)ng” nh(cid:1133) trên, mà c(cid:458)ng có th(cid:1223) (cid:70)(cid:1191) trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha “l(cid:1235)ng-khí”. Khi (cid:255)ó diamin v(cid:1199)n hòa tan trong dung d(cid:1231)ch n(cid:1133)(cid:1247)c-ki(cid:1221)m, còn cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic (cid:86)(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng (cid:1251) (cid:71)(cid:1189)ng khí ho(cid:1211)c h(cid:1243)n h(cid:1255)p khí v(cid:1247)i m(cid:1245)t khí tr(cid:1131) nào (cid:255)ó (th(cid:1133)(cid:1249)ng là nit(cid:1131)). H(cid:1243)n h(cid:1255)p khí (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1257)c vào dung d(cid:1231)ch diamin (lúc (cid:255)ó nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:1259)a dung d(cid:1231)ch ph(cid:1191)i cao h(cid:1131)(cid:81) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m s(cid:1133)(cid:1131)ng c(cid:1259)a h(cid:1243)n h(cid:1255)p khí). Chính (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) làm h(cid:1189)n ch(cid:1219) ph(cid:1189)m vi (cid:1261)ng d(cid:1257)ng c(cid:1259)a vi(cid:1227)c trùng ng(cid:1133)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t pha “l(cid:1235)ng-khí” vì (cid:255)(cid:1223) th(cid:1269)c hi(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:1195)n ch(cid:1233)n các cloanhydrit v(cid:1247)i nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) sôi th(cid:1193)p (oxalyl clorit, phosgen, tiophosgen).

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyamit b(cid:1205)ng ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp trùng ng(cid:1133)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t pha thì các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng axit phân, amin phân và tái t(cid:1189)o amit (xem 2.6) s(cid:1217) không x(cid:1191)y ra. (cid:264)ó là vì quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t pha x(cid:1191)y ra (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1193)p (10-50oC) còn các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trên (cid:79)(cid:1189)i x(cid:1191)y ra (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao h(cid:1131)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y c(cid:1259)a polyamit (cid:87)(cid:1189)o thành. Trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t pha gi(cid:1267)a diamin và cloanhydrit c(cid:1259)a axit dicacboxylic, hi(cid:1227)n t(cid:1133)(cid:1255)ng khu(cid:1219)ch tán và chuy(cid:1223)n kh(cid:1237)i có vai trò quan tr(cid:1233)ng. Khi hai dung d(cid:1231)ch không tr(cid:1245)n h(cid:1255)p ti(cid:1219)p xúc v(cid:1247)i nhau, các ch(cid:1193)t hòa tan trong chúng s(cid:1217) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i nhau trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Polyamit t(cid:1189)o thành không tan trong n(cid:1133)(cid:1247)c l(cid:1199)n dung môi h(cid:1267)u c(cid:1131) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng mà t(cid:1189)o thành màng m(cid:1235)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha. Các (cid:255)(cid:1189)i phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a polyamit t(cid:1189)o thành s(cid:1217) có các nhóm ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng (cid:1251) hai (cid:255)(cid:1195)u - ho(cid:1211)c NH2, ho(cid:1211)c COCl, ho(cid:1211)c c(cid:1191) hai. (cid:55)(cid:1189)i nh(cid:1267)ng vùng vi th(cid:1223) (cid:81)(cid:1205)m sát b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha, n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) các ch(cid:1193)t ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng g(cid:1195)n nh(cid:1133) (cid:69)(cid:1205)ng không do chúng (cid:255)ã tiêu th(cid:1257) (cid:75)(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1189)o thành polyamit. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này t(cid:1189)o ra gradient n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) gi(cid:1267)a này và các vùng xa h(cid:1131)n và vùng này, t(cid:1263) (cid:255)ó t(cid:1189)o ra s(cid:1269) khu(cid:1219)ch tán các ch(cid:1193)t ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1263) nh(cid:1267)ng vùng xa v(cid:1221) vùng sát (cid:69)(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NH

R'

NH

+ HCl

NH2R'NH2 Cl C R C Cl

C=O

O

O

R

C=O

(cid:37)(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

NH C R C Cl

NH C R C OH + HCl

+ H2O

O

O

O

O

(cid:1250) (cid:80)(cid:1245)t phía c(cid:1259)a b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha luôn luôn có n(cid:1133)(cid:1247)c và do (cid:255)ó (cid:86)(cid:1217) (cid:91)(cid:1191)y ra ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân các nhóm COCl trên m(cid:1189)ch phân t(cid:1265) polyamit (cid:255)ang phát tri(cid:1223)n

Nhóm cacboxyl COOH t(cid:1189)o thành trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân không th(cid:1223) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác v(cid:1247)i diamin trong (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha (do nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1193)p). Tuy nhiên ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân các nhóm cloanhydrit x(cid:1191)y ra v(cid:1247)i t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1235) (cid:75)(cid:1131)n nhi(cid:1221)u so v(cid:1247)i ph(cid:1191)n (cid:1261)ng gi(cid:1267)a các nhóm cloanhydrit và amin, b(cid:1251)i vì n(cid:1219)u không thì ph(cid:1191)n (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng s(cid:1217) không x(cid:1191)y ra (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c do n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:1259)a n(cid:1133)(cid:1247)c trong dung d(cid:1231)ch cao h(cid:1131)n nhi(cid:1221)u l(cid:1195)n n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) nhóm amin.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

(cid:54)(cid:1269) khu(cid:1219)ch tán các phân t(cid:1265) (cid:70)(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1263) nh(cid:1267)ng vùng xa (cid:69)(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha vào vùng ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng sát b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t (do gradient n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) nói trên) trong nh(cid:1267)ng (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:86)(cid:1217) có m(cid:1245)t t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) nh(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh. N(cid:1219)u t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) khu(cid:1219)ch tán l(cid:1247)n h(cid:1131)n (cid:87)(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân cloanhydrit thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng s(cid:1217) ti(cid:1219)p t(cid:1257)c phát tri(cid:1223)n và thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c s(cid:1191)n ph(cid:1197)m có kh(cid:1237)i (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng phân t(cid:1265) cao. N(cid:1219)u ng(cid:1133)(cid:1255)c l(cid:1189)i, t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1259)y phân nhóm cloanhydrit cao h(cid:1131)n t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) khu(cid:1219)ch tán thì ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng s(cid:1217) (cid:78)(cid:1219)t thúc. C(cid:1195)n l(cid:1133)u ý là ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân cloanhydrit không ch(cid:1229) do các phân t(cid:1265) (cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c c(cid:1259)a pha n(cid:1133)(cid:1247)c – ki(cid:1221)m mà còn do các phân t(cid:1265) (cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c tan trong pha h(cid:1267)u c(cid:1131) (dung môi c(cid:1259)a cloanhydrit).

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

Gi(cid:1191) (cid:86)(cid:1265) (cid:255)(cid:1245) hòa tan c(cid:1259)a n(cid:1133)(cid:1247)c trong dung môi h(cid:1267)u (cid:70)(cid:1131) ch(cid:1229) là 0,05%, t(cid:1261)c là 0,5 g/1 lít, thì n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) (cid:81)(cid:1133)(cid:1247)c trong dung môi h(cid:1267)u c(cid:1131) là 0,028 mol/lit. N(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) này ch(cid:1229) nh(cid:1235) (cid:75)(cid:1131)n n(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1245) cloanhydrit th(cid:1133)(cid:1249)ng s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng có m(cid:1245)t b(cid:1201)c. Ngoài ra, l(cid:1133)(cid:1255)ng n(cid:1133)(cid:1247)c trong pha (cid:75)(cid:1267)u c(cid:1131) (cid:69)(cid:1231) tiêu th(cid:1257) (cid:69)(cid:1247)t do th(cid:1259)y phân s(cid:1217) luôn (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c (cid:69)(cid:1241) sung do khu(cid:1219)ch tán n(cid:1133)(cid:1247)c t(cid:1263) pha n(cid:1133)(cid:1247)c sang. (cid:37)(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha càng l(cid:1247)n thì t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) chuy(cid:1223)n kh(cid:1237)i gi(cid:1267)a hai pha càng t(cid:259)ng và do (cid:255)ó t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) (cid:70)(cid:1259)a quá trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng c(cid:458)ng t(cid:259)ng. Vì v(cid:1201)y n(cid:1219)u h(cid:1243)n h(cid:1255)p ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c khu(cid:1193)y m(cid:1189)nh thì s(cid:1217) thu(cid:1201)n l(cid:1255)i h(cid:1131)n cho ti(cid:1219)n trình ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng.

Trùng ng(cid:1133)ng không cân b(cid:1205)ng

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:1133)u, nh(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m c(cid:1259)a ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t

phân chia pha.

(cid:1132)(cid:88) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m: 1. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)n hành (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1193)p 2. Ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c ti(cid:1219)n hành trong môi tr(cid:1133)(cid:1249)ng không khí 3. Có th(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c m(cid:1245)t s(cid:1237) lo(cid:1189)i polyamit có nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng

ch(cid:1191)y cao h(cid:1131)n nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) phân h(cid:1259)y

4. Có th(cid:1223) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) polyme t(cid:1263) nh(cid:1267)ng h(cid:1255)p ch(cid:1193)t ban (cid:255)(cid:1195)u kém b(cid:1221)n

nhi(cid:1227)t. Nh(cid:1133)(cid:1255)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m: 1. C(cid:1195)n chuy(cid:1223)n hóa diaxit thành dicloanhydrit, (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này làm t(cid:259)ng

chi phí hóa ch(cid:1193)t, n(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng và (cid:255)òi h(cid:1235)i thi(cid:1219)t b(cid:1231) riêng.

2. S(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng dung môi h(cid:1267)u c(cid:1131) trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng. S(cid:1237) dung môi này

(cid:70)(cid:1195)n thu h(cid:1239)i l(cid:1189)i sau ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng.

3. C(cid:1195)n s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng ki(cid:1221)m. 4. Polyme thu (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c có d(cid:1189)ng b(cid:1245)t c(cid:1195)n ph(cid:1191)i r(cid:1265)a s(cid:1189)ch các ch(cid:1193)(cid:87) (cid:255)(cid:76)(cid:1227)n phân c(cid:458)ng nh(cid:1133) (cid:70)(cid:1195)n s(cid:1193)y h(cid:1219)t n(cid:1133)(cid:1247)c và dung môi. Ngoài ra b(cid:1245)t này (cid:70)(cid:1195)n ph(cid:1191)i t(cid:1189)o h(cid:1189)t tr(cid:1133)(cid:1247)c khi gia công, ngh(cid:429)a là c(cid:1195)n thêm m(cid:1245)t công (cid:255)(cid:82)(cid:1189)n công ngh(cid:1227) (cid:81)(cid:1267)a m(cid:1247)i dùng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

Tính ch(cid:1193)t polyme (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c xác (cid:255)(cid:1231)nh không ch(cid:1229) (cid:69)(cid:1251)i ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) mà còn b(cid:1251)i c(cid:1193)u trúc (cid:255)(cid:1189)i phân t(cid:1265), th(cid:1201)m chí y(cid:1219)u t(cid:1237) sau còn (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng nhi(cid:1221)u h(cid:1131)n. Các công trình khoa h(cid:1233)c cho th(cid:1193)y rõ là ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp, c(cid:1131) ch(cid:1219) và (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng t(cid:1241)ng (cid:75)(cid:1255)p có (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n c(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch polyme, c(cid:1193)u trúc ((cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t là c(cid:1193)u trúc ngo(cid:1189)i vi phân t(cid:1265)), và (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u này cu(cid:1237)i cùng s(cid:1217) (cid:1191)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng (cid:255)(cid:1219)n tính ch(cid:1193)t v(cid:1201)t li(cid:1227)u polyme. (cid:264)(cid:1223) so sánh, tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t xem xét s(cid:1269) khác bi(cid:1227)t v(cid:1221) (cid:70)(cid:1193)u trúc gi(cid:1267)a polyme trùng h(cid:1255)p và polyme trùng ng(cid:1133)ng.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)c tr(cid:1133)ng v(cid:1221) (cid:255)(cid:1245) (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u hòa c(cid:1259)a m(cid:1189)ch chính. V(cid:1247)i polyme trùng (cid:75)(cid:1255)p, c(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch chính th(cid:1133)(cid:1249)ng có d(cid:1189)ng (polyme dãy vinyl):

C C C C

C X C X

(cid:49)(cid:1219)u trùng h(cid:1255)p monome d(cid:1189)ng CX (trong (cid:255)ó X là nguyên t(cid:1265) không ph(cid:1191)i là cacbon, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n O, N,…) thì m(cid:1189)ch chính có d(cid:1189)ng: chính th(cid:1133)(cid:1249)ng có d(cid:1189)ng (polyme dãy vinyl):

m

X C X C n

Trong khi (cid:255)ó polyme trùng ng(cid:1133)ng th(cid:1133)(cid:1249)ng có c(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch chính nh(cid:1133) sau:

Trong (cid:255)ó X – nhóm ch(cid:1261)c n(cid:1237)i hai g(cid:1237)c c(cid:1259)a hai phân t(cid:1265) monome tham gia ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng và m, n > 1.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

Nh(cid:1133) (cid:89)(cid:1201)y, n(cid:1219)u các ph(cid:1195)n t(cid:1265) (nguyên t(cid:1265)) trong m(cid:1189)ch chính c(cid:1259)a polyme trùng h(cid:1255)p n(cid:1237)i ti(cid:1219)p nhau theo ki(cid:1223)u “cách 1” thì trong polyme trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1245) dài c(cid:1259)a các ph(cid:1195)n t(cid:1265) (cid:81)(cid:1237)i ti(cid:1219)p nhau trong (cid:80)(cid:1189)ch chính l(cid:1247)n h(cid:1131)n nhi(cid:1221)u. (cid:264)ó là vì trong ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng trùng ng(cid:1133)ng, polyme (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c hình thành nh(cid:1249) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng tác c(cid:1259)a các nhóm ch(cid:1261)c cu(cid:1237)i (cid:80)(cid:1189)ch monome, mà các g(cid:1237)c monome có th(cid:1223) khá dài (tuy nhiên c(cid:1195)n (cid:79)(cid:1133)u ý r(cid:1205)ng v(cid:1199)n có nh(cid:1267)ng ngo(cid:1189)i l(cid:1227)).

(cid:48)(cid:1245)(cid:87) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m riêng c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng là có các nhóm ch(cid:1261)c (cid:1251) cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch phân t(cid:1265). Nhóm ch(cid:1261)c này có c(cid:1193)u t(cid:1189)o hóa h(cid:1233)c khác v(cid:1247)i các m(cid:1203)t xích bên trong phân t(cid:1265) polyme. Trong khi (cid:255)ó polyme trùng (cid:75)(cid:1255)p không có s(cid:1269) khác bi(cid:1227)t này. Sau khi xem xét s(cid:1269) khác bi(cid:1227)t gi(cid:1267)a hai lo(cid:1189)i polyme trên, s(cid:1217) phân tích m(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1245) (cid:69)(cid:1221)n hóa h(cid:1233)c

So v(cid:1247)i polyme trùng h(cid:1255)p, (cid:255)(cid:1245) (cid:69)(cid:1221)(cid:81) (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i các tác nhân hóa h(cid:1233)c c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng kém h(cid:1131)n. (cid:264)ó là do c(cid:1193)u t(cid:1189)(cid:82) (cid:255)(cid:1211)c bi(cid:1227)t c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng: có m(cid:1211)t các d(cid:1231) nguyên t(cid:1265) và các g(cid:1237)c c(cid:1259)a nhóm ch(cid:1261)c ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng trong m(cid:1189)ch chính. Ta bi(cid:1219)t r(cid:1205)ng, trong m(cid:1245)t dãy (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1207)ng, t(cid:1237)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng không ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào (cid:255)(cid:1245) dài c(cid:1259)a g(cid:1237)c (cid:75)(cid:1267)u c(cid:1131), do (cid:255)ó tính ch(cid:1193)t hóa h(cid:1233)c c(cid:1259)a các polyme ch(cid:1219) (cid:87)(cid:1189)o t(cid:1263) các monome (cid:255)(cid:1239)ng (cid:255)(cid:1207)ng s(cid:1217) (cid:74)(cid:1195)n nh(cid:1133) nhau. T(cid:1263) (cid:255)ó c(cid:458)ng rút ra, ch(cid:1207)ng h(cid:1189)n, h(cid:1205)ng s(cid:1237) ph(cid:1191)n (cid:1261)ng th(cid:1259)y phân c(cid:1259)a polyme và ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265) (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:1261)ng g(cid:1195)n nh(cid:1133) nhau.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1245) (cid:69)(cid:1221)n hóa h(cid:1233)c

(cid:48)(cid:1245)(cid:87) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m quan tr(cid:1233)ng khác là (cid:255)(cid:1245) (cid:69)(cid:1221)n hóa h(cid:1233)c c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào các liên k(cid:1219)t hình thành trong m(cid:1189)ch chính, ngh(cid:429)a là vào b(cid:1191)n ch(cid:1193)t hóa h(cid:1233)c các monome ban (cid:255)(cid:1195)u. Ch(cid:1207)ng h(cid:1189)(cid:81) (cid:255)(cid:1237)i v(cid:1247)i polyeste có qui lu(cid:1201)t (cid:87)(cid:1133)(cid:1131)ng t(cid:1269) nh(cid:1133) ch(cid:1193)t th(cid:1193)p phân t(cid:1265): axit dùng (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p polyeste càng m(cid:1189)nh thì kh(cid:1191) (cid:81)(cid:259)ng ch(cid:1231)u ki(cid:1221)m c(cid:1259)a polyme càng kém. Ho(cid:1211)c tính axit c(cid:1259)a các glycol càng cao thì (cid:255)(cid:1245) th(cid:1259)y phân c(cid:1259)a polyeste t(cid:1133)(cid:1131)ng (cid:1261)ng càng l(cid:1247)n. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhi(cid:1221)u polyamit, vi(cid:1227)c s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng các monome v(cid:1247)(cid:76) (cid:255)(cid:1245) ho(cid:1189)(cid:87) (cid:255)(cid:1245)ng hóa (cid:75)(cid:1233)c cao khi t(cid:1241)ng h(cid:1255)p s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra các polyme kém b(cid:1221)n h(cid:1131)n v(cid:1221) hóa h(cid:1233)c. Ví d(cid:1257), s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng axit flo hóa s(cid:1217) làm t(cid:259)ng m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) th(cid:1259)y phân c(cid:1259)a polyamit. Trái l(cid:1189)i, s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng diamin flo hóa s(cid:1217) (cid:87)(cid:1189)o ra polyamit r(cid:1193)t b(cid:1221)n v(cid:1247)i th(cid:1259)y phân, h(cid:1131)n c(cid:1191) polyamit m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:38)(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch phân t(cid:1265) và nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y

(cid:38)(cid:458)ng nh(cid:1133) các monome, nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y c(cid:1259)a polyme ph(cid:1257) thu(cid:1245)c r(cid:1193)t l(cid:1247)n vào liên k(cid:1219)t gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265). (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này l(cid:1189)i ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào các nhóm phân c(cid:1269)c trong m(cid:1189)ch polyme, các liên k(cid:1219)t hydro và các liên k(cid:1219)t v(cid:1201)t lý khác… (cid:54)(cid:1237) (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng liên k(cid:1219)t gi(cid:1267)a các phân t(cid:1265) ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào m(cid:1201)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) và cách th(cid:1261)c k(cid:1219)t bó phân t(cid:1265) polyme. Các y(cid:1219)u t(cid:1237) này (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy(cid:1219)t (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1251)i m(cid:1261)(cid:70) (cid:255)(cid:1245) (cid:255)(cid:1237)i x(cid:1261)ng c(cid:458)ng nh(cid:1133) th(cid:1261) (cid:87)(cid:1269) (cid:86)(cid:1203)p x(cid:1219)p các ph(cid:1195)n (cid:87)(cid:1265) (cid:70)(cid:1193)u trúc trong m(cid:1189)ch polyme. (cid:264)(cid:76)(cid:1221)u này th(cid:1223) hi(cid:1227)n trong m(cid:1245)t quy lu(cid:1201)t c(cid:1259)a nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y polyme trùng ng(cid:1133)ng (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c g(cid:1233)i là “qui t(cid:1203)c ch(cid:1209)n l(cid:1215)”. N(cid:1245)i dung quy t(cid:1203)c này nh(cid:1133) sau: Nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c r(cid:1193)t m(cid:1189)nh vào s(cid:1237) (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng các nhóm trong g(cid:1237)c monome ban (cid:255)(cid:1195)u là ch(cid:1209)n hay l(cid:1215). Có ngh(cid:429)a là (cid:255)(cid:1133)(cid:1249)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c c(cid:1259)a nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y vào s(cid:1237) nguyên t(cid:1265) trong m(cid:1203)t xích polyme s(cid:1217) có d(cid:1189)ng “r(cid:259)ng c(cid:1133)a”

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

80

70

(cid:38)(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch phân t(cid:1265) và nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y

C (cid:1245) (cid:255)

60

, y (cid:1191) h c

50

g n ó n

40

(cid:1245) (cid:255) t (cid:1227)

i

30

h N

20

0

2

4

6

8

10

12

(cid:54)(cid:1237) nhóm metylen trong m(cid:1203)t xích

(cid:54)(cid:1269) ph(cid:1257) thu(cid:1245)c c(cid:1259)a nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y polyeste t(cid:1241)ng h(cid:1255)p t(cid:1263) decametylenlycol và s(cid:1237) nhóm CH2 trong axit ban (cid:255)(cid:1195)u

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:38)(cid:1193)u t(cid:1189)o m(cid:1189)ch phân t(cid:1265) và nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y

(cid:1190)nh h(cid:1133)(cid:1251)ng c(cid:1259)(cid:68) (cid:255)(cid:1245) ch(cid:1209)n l(cid:1217) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c quy(cid:1219)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh b(cid:1251)i c(cid:1193)u t(cid:1189)o c(cid:1259)a (cid:70)(cid:1191) hai lo(cid:1189)i monome t(cid:1189)o thành polyme (ví d(cid:1257), v(cid:1247)i polyamit (cid:255)ó là axit dicacboxylic và diamin, v(cid:1247)i polyeste (cid:255)ó là axit và diol…). Polyme v(cid:1247)i t(cid:1241)ng s(cid:1237) nhóm trong các g(cid:1237)c monome là ch(cid:1209)n có nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y cao h(cid:1131)n so v(cid:1247)i polyme có s(cid:1237) nhóm l(cid:1215). (cid:54)(cid:1269) gi(cid:1191)m nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) nóng ch(cid:1191)y c(cid:1259)a polyme v(cid:1247)i t(cid:1241)ng s(cid:1237) nhóm l(cid:1215) có l(cid:1217) là do có m(cid:1245)t s(cid:1237) nhóm không tham gia vào vi(cid:1227)c hình thành liên k(cid:1219)t hydro. Qui t(cid:1203)c này (cid:255)úng v(cid:1247)i c(cid:1191) tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p m(cid:1203)t xích r(cid:1193)t dài, ho(cid:1211)c tr(cid:1133)(cid:1249)ng h(cid:1255)p dãy th(cid:1131)m. Tuy nhiên, khi m(cid:1189)ch polyme không ph(cid:1191)i m(cid:1189)ch th(cid:1207)ng, ho(cid:1211)c th(cid:1261) (cid:87)(cid:1269) (cid:86)(cid:1203)p x(cid:1219)p các m(cid:1203)t xích b(cid:1231) (cid:255)(cid:1191)o l(cid:1245)n thì qui t(cid:1203)c này có th(cid:1223) không (cid:255)úng n(cid:1267)a.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t

(cid:55)(cid:1193)t nhiên s(cid:1237) (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng h(cid:1255)p ch(cid:1193)t m(cid:1189)ch vòng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào hình h(cid:1233)c c(cid:1259)a các m(cid:1203)t xích monome mà tr(cid:1133)(cid:1247)c (cid:75)(cid:1219)t là (cid:255)(cid:1245) dài m(cid:1203)t xích ankylen gi(cid:1267)a hai nhóm ch(cid:1261)c (cid:70)(cid:1259)a monome. (cid:54)(cid:1269) khác bi(cid:1227)t v(cid:1221) thành ph(cid:1195)n các s(cid:1191)n ph(cid:1197)n polyeste (cid:89)(cid:1247)i s(cid:1237) nhóm ch(cid:1209)n và l(cid:1215) không quan sát th(cid:1193)y. Tính (cid:255)(cid:1211)c thù c(cid:1259)a quá trình phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t polyme trùng ng(cid:1133)ng tr(cid:1133)(cid:1247)c h(cid:1219)t là do có các nhóm ch(cid:1261)(cid:70) (cid:1251) cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch phân t(cid:1265). (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i nhi(cid:1221)u polyme các nhóm ch(cid:1261)c này là v(cid:1231) trí y(cid:1219)u nh(cid:1193)t trong toàn m(cid:1189)ch. Ch(cid:1207)ng (cid:75)(cid:1189)n s(cid:1269) có m(cid:1211)t c(cid:1259)a khí CO2 trong s(cid:1191)n ph(cid:1197)m phân (cid:75)(cid:1259)y nhi(cid:1227)t polyamit ch(cid:1259) (cid:92)(cid:1219)u là do decacboxyl hóa các nhóm axit COOH (cid:1251) cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t

trong 330oC c(cid:1259)a kho(cid:1191)ng -

Trong các (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ki(cid:1227)n s(cid:1265) (cid:71)(cid:1257)ng th(cid:1269)c t(cid:1219), ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng phân h(cid:1259)y các polyme trùng ng(cid:1133)ng (cid:1251) nhi(cid:1227)(cid:87) (cid:255)(cid:1245) cao r(cid:1193)t hay x(cid:1191)y ra theo c(cid:1131) ch(cid:1219) th(cid:1259)y phân. S(cid:1269) th(cid:1259)y phân này không ch(cid:1229) do (cid:255)(cid:1245) (cid:1197)m còn d(cid:1133) mà còn do (cid:81)(cid:1133)(cid:1247)(cid:70) (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c gi(cid:1191)i phóng t(cid:1263) chính các ph(cid:1191)(cid:81) (cid:1261)ng x(cid:1191)y ra trong quá trình phân h(cid:1259)y. Vì v(cid:1201)y mà s(cid:1191)n ph(cid:1197)m phân h(cid:1259)y r(cid:1193)(cid:87) (cid:255)a d(cid:1189)ng. (cid:48)(cid:1245)t v(cid:1193)(cid:81) (cid:255)(cid:1221) (cid:81)(cid:1267)a c(cid:1195)n l(cid:1133)u ý là (cid:255)(cid:1245) (cid:69)(cid:1221)n nhi(cid:1227)t c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng ph(cid:1257) thu(cid:1245)c vào ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219). Ví d(cid:1257) khi kh(cid:1191)o sát s(cid:1269) phân 290oC (cid:75)(cid:1259)y nhi(cid:1227)t các m(cid:1199)u polydecametylenocxamit (cid:255)(cid:76)(cid:1221)u ch(cid:1219) (cid:69)(cid:1205)ng các ph(cid:1133)(cid:1131)ng pháp khác nhau (trong th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y và trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha l(cid:1235)ng – khí) (cid:255)ã xác (cid:255)(cid:1231)nh (cid:255)(cid:1133)(cid:1255)c r(cid:1205)ng quá trình phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t c(cid:1259)a các m(cid:1199)u này khác nhau r(cid:1193)t xa. (cid:264)(cid:1237)i v(cid:1247)i m(cid:1199)u polyamit t(cid:1241)ng h(cid:1255)p trong th(cid:1223) nóng ch(cid:1191)y, n(cid:259)ng l(cid:1133)(cid:1255)ng ho(cid:1189)t hóa bi(cid:1223)u ki(cid:1219)n c(cid:1259)a quá trình phân h(cid:1259)y là 31,0 Kcal/mol (300oC) và s(cid:1191)n ph(cid:1197)n phân h(cid:1259)y ch(cid:1259) (cid:92)(cid:1219)u là CO. Trong khi (cid:255)ó, (cid:80)(cid:1199)u polyamit t(cid:1241)ng h(cid:1255)p trên b(cid:1221) (cid:80)(cid:1211)t phân chia pha l(cid:1235)ng – khí có n(cid:259)ng (cid:79)(cid:1133)(cid:1255)ng ho(cid:1189)t hóa bi(cid:1223)u ki(cid:1219)n c(cid:1259)a quá trình phân h(cid:1259)y là 13Kcal/mol (290oC) và s(cid:1191)n ph(cid:1197)m phân h(cid:1259)y ch(cid:1259) (cid:92)(cid:1219)u l(cid:1189)i là CO2.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t

Khác v(cid:1247)i polyme trùng h(cid:1255)p, polyme trùng ng(cid:1133)ng phân h(cid:1259)y ch(cid:1259) (cid:92)(cid:1219)u theo c(cid:1131) ch(cid:1219) ng(cid:1199)u nhiên. Có ngh(cid:429)a là s(cid:1269) phá h(cid:1259)y c(cid:1259)a m(cid:1245)t liên k(cid:1219)t b(cid:1193)t k(cid:484) trong (cid:80)(cid:1189)ch phân t(cid:1265), dù là (cid:1251) gi(cid:1267)a m(cid:1189)ch hay cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1221)u có xác su(cid:1193)t nh(cid:1133) nhau. Vì v(cid:1201)y, s(cid:1269) phá h(cid:1259)y không x(cid:1191)y ra theo ki(cid:1223)u dây chuy(cid:1221)n b(cid:1203)(cid:87) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) cu(cid:1237)i (cid:80)(cid:1189)ch nh(cid:1133) polyme trùng h(cid:1255)p. Tóm l(cid:1189)i, s(cid:1269) phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng nói chung không có tính ch(cid:1193)t dây chuy(cid:1221)n và (cid:70)(cid:458)ng không gi(cid:1191)i phóng ra monome. Vì v(cid:1201)y, có th(cid:1223) coi quá trình trùng ng(cid:1133)ng là m(cid:1245)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng nhi(cid:1221)u (cid:75)(cid:1261)a h(cid:1213)(cid:81) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p các polyme ch(cid:1231)u nhi(cid:1227)t.

(cid:48)(cid:1245)t s(cid:1237) (cid:255)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m v(cid:1221) tính ch(cid:1193)t c(cid:1259)a

polyme trùng ng(cid:1133)ng

(cid:264)(cid:1211)(cid:70) (cid:255)(cid:76)(cid:1223)m phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t

Khác v(cid:1247)i polyme trùng h(cid:1255)p, polyme trùng ng(cid:1133)ng phân h(cid:1259)y ch(cid:1259) (cid:92)(cid:1219)u theo c(cid:1131) ch(cid:1219) ng(cid:1199)u nhiên. Có ngh(cid:429)a là s(cid:1269) phá h(cid:1259)y c(cid:1259)a m(cid:1245)t liên k(cid:1219)t b(cid:1193)t k(cid:484) trong (cid:80)(cid:1189)ch phân t(cid:1265), dù là (cid:1251) gi(cid:1267)a m(cid:1189)ch hay cu(cid:1237)i m(cid:1189)ch (cid:255)(cid:1221)u có xác su(cid:1193)t nh(cid:1133) nhau. Vì v(cid:1201)y, s(cid:1269) phá h(cid:1259)y không x(cid:1191)y ra theo ki(cid:1223)u dây chuy(cid:1221)n b(cid:1203)(cid:87) (cid:255)(cid:1195)u t(cid:1263) cu(cid:1237)i (cid:80)(cid:1189)ch nh(cid:1133) polyme trùng h(cid:1255)p. Tóm l(cid:1189)i, s(cid:1269) phân h(cid:1259)y nhi(cid:1227)t c(cid:1259)a polyme trùng ng(cid:1133)ng nói chung không có tính ch(cid:1193)t dây chuy(cid:1221)n và (cid:70)(cid:458)ng không gi(cid:1191)i phóng ra monome. Vì v(cid:1201)y, có th(cid:1223) coi quá trình trùng ng(cid:1133)ng là m(cid:1245)(cid:87) (cid:255)(cid:1231)nh h(cid:1133)(cid:1247)ng nhi(cid:1221)u (cid:75)(cid:1261)a h(cid:1213)(cid:81) (cid:255)(cid:1223) (cid:87)(cid:1241)ng h(cid:1255)p các polyme ch(cid:1231)u nhi(cid:1227)t.