1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
CHƯƠNG 5
o Xaùc ñònh tyû soá giöõa giaù trò töông ñöông cuûa lôïi ích (PV, hay AV hay FV) treân giaù trò töông ñöông cuûa chi phí (PV, hay AV hay FV) cuûa döï aùn.
Coù hai loaïi tyû soá B/C
o Tyû soá B/C thöôøng
PW (Lôïi ích ñem laïi cho Ngöôøi söû duïng)
PW (B)
PHÖÔNG PHAÙP LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ (B/C)
=
B/C =
PW (Chi phí cuûa Ngöôøi cung caáp)
PW (CR + O + M)
AW (Lôïi ích ñem laïi cho Ngöôøi söû duïng)
B
GV: Haøng Leâ Caåm Phöông
=
B/C =
AW (Chi phí cuûa Ngöôøi cung caáp)
CR + O + M
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
Noäi dung
o Tyû soá B/C söûa ñoåi
1. Phöông phaùp B/C
2. Phaân tích ñieåm hoøa voán
PW[B – (O + M)]
B/C =
PW(CR)
3. Thôøi gian buø voán ñaàu tö
B – (O + M)
B/C =
CR
B/C 1: döï aùn ñaùng giaù veà maët kinh teá
1
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
Ví duï: Trong vieäc xaây döïng 1 con ñöôøng lieân tænh. Xaùc ñònh
o Nhaän xeùt:
lôïi ích, chi phí, toån thaát?
– 2 caùch tính theo 2 loaïi tyû soá B/C khaùc nhau seõ cho caùc keát quaû
khaùc nhau, nhöng seõ daãn ñeán cuøng 1 keát luaän.
Chi phí: giaù xaây döïng
– Veà maët saép haïng caùc PA, chuùng laïi coù theå daãn ñeán nhöõng keát
luaän khaùc nhau.
Lôïi ích: phaàn tieát kieäm ñöôïc do giaûm chi phí löu thoâng vaø gia soá thu nhaäp do khaùch du lòch taêng leân
– Lôïi ích B phaûi laø hieäu cuûa phaàn lôïi ích do döï aùn mang laïi vaø
– phaàn toån thaát (thieät haïi) do döï aùn gaây ra.
Toån thaát: nhöõng thieät haïi cuûa ngöôøi noâng daân do laøm con ñöôøng gaây ra.
– Ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa 2 tyû soá B/C laø phaàn chi phí haøng
naêm ñöôïc boå sung vaøo phaàn chi phí ôû maãu hay trích ra tröïc tieáp töø lôïi ích haøng naêm ôû töû soá.
– Ñieåm gioáng nhau laø phaàn giaù trò coøn laïi SV ñeàu ñöôïc duøng ñeå
tính toaùn CR ôû maãu soá trong caû 2 caùch tính.
– Vieäc xaùc ñònh phaàn naøo laø lôïi ích, chi phí, vaø toån thaát khaù phöùc
taïp.
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
o Phaân loaïi lôïi ích, chi phí vaø toån thaát
Ví duï 5-1: Tính tyû soá B/C cuûa cô hoäi ñaàu tö coù caùc döõ lieäu ban ñaàu sau ñaây (tieàn teä tính theo ñôn vò trieäu Ñ):
o Lôïi ích trong caùc bieåu thöùc laø lôïi ích roøng, nghóa laø lôïi
ích tröø ñi toån thaát (Benefits – Disbenefits).
Chi phí ñaàu tö ban ñaàu Chi phí vaän haønh, baûo quaûn
10,00 2,20
o Chi phí laø nhöõng giaù trò öôùc tính veà giaù xaây döïng (vaän
Thu nhaäp haøng naêm
5,00
haønh, baûo quaûn) tröø ñi caùc giaù trò coøn laïi SV.
Giaù trò coøn laïi Tuoåi thoï (naêm)
2,00 5 naêm
xaùc ñònh thaønh phaàn naøo laø Lôïi ích, Chi phí hay Toån thaát phuï thuoäc vaøo vieäc xaùc ñònh ai laø Ngöôøi chuû cuûa döï aùn.
MARR (%)
8%
2
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Giaûi
Nguyeân taéc khi phaân tích PA: B/C() 1
CR = (P – SV)(A/P,i%,n) + SV(i)
= (10 – 2)(A/P, 8%, 5) + 2(0,08) = 2,163
(1) So saùnh PA coù ñaàu tö ban ñaàu lôùn hôn vôùi PA coù ñaàu tö ban ñaàu nhoû hôn chæ khi PA coù ñaàu tö nhoû hôn laø ñaùng giaù (B/C ≥ 1)
B
5
= 1,146
=
B/C thường =
(2) Tieâu chuaån ñeå löïa choïn PA laø: “Choïn PA coù ñaàu tö
CR + O + M
2,163 + 2,2
ban ñaàu lôùn hôn neáu gia soá voán ñaàu tö laø ñaùng giaù”, nghóa laø Tyû soá B/C(Δ) ≥ 1.
B – (O + M)
5 – 2,2
= 1,294
=
B/C sửa đổi =
CR
2,163
1. Tyû soá lôïi ích – chi phí (B/C)
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Ví duï 5-2: trang 124
So saùnh caëp PA khi bieát thu nhaäp vaø chi phí
Giaûi
Tính caùc giaù trò töông ñöông ñeàu haøng naêm:
Ví duï 5-3: Giaûi baøi toaùn ôû Ví duï 3-2 hoaëc Ví duï 4-5 theo phöông phaùp döïa treân tyû soá B/C. Sau ñaây laø soá lieäu ban ñaàu cuûa 2 PA maùy tieän A vaø B cho trong caùc ví duï ñoù.
Lôïi ích:
500 trieäu Ñ/naêm
CR = 1.500(A/P, 6%, 10) =
203,805trieäu Ñ/naêm
Maùy tieän A Maùy tieän B
Chi phí O vaø M:
50 trieäu Ñ/naêm
Soá lieäu ban ñaàu Chi phí vaø thu nhaäp (trieäu Ñ): Ñaàu tö ban ñaàu:
10,0
15,0
Toån thaát:
200 trieäu Ñ/naêm
B
500 - 200
= 1,18
=
B/C thường =
CR + O + M
203,805 + 50
B – (O + M)
500 – 200 - 50
Chi phí haøng naêm: Thu nhaäp haøng naêm: Giaù trò coøn laïi:
2,2 5,0 2,0
4,3 7,0 0
= 1,23
=
B/C sửa đổi =
CR
203,805
Tuoåi thoï (naêm):
5
10
MARR (%)
8%
3
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Veà tröôøng hôïp B/C aâm
So saùnh caëp PA khi chuùng coù thu nhaäp nhö nhau
Gia soá lôïi ích (trieäu Ñ) Gia soá chi phí (trieäu Ñ) Tyû soá B/C PA coù ñaùng giaù hay khoâng?
Ví duï 5-4: Giaûi baøi toaùn veà 2 PA maùy neùn khí I vaø II, cho ôû Ví duï 3-3 hoaëc Ví duï 4-6 theo phöông phaùp Tyû soá B/C.
Tröôøng hôïp B/C ≥ 1,0, thì döï aùn laø ñaùng giaù.
Soá lieäu ban ñaàu
Maùy neùn khí I Maùy neùn khí II
Chi phí vaø thu nhaäp (trieäu Ñ):
Ñaàu tö ban ñaàu:
3,0
4,0
Chi phí haøng naêm:
2,0
1,6
Giaù trò coøn laïi:
0,5
0
Tuoåi thoï (naêm):
6
0
MARR (%)
15%
+100 (thu ñöôïc) +200 (chi phí) +0,50 < 1,0: khoâng ñaùng giaù +100 (thu ñöôïc) +50 (chi phí) +2,00 > 1,0: ñaùng giaù Tröôøng hôïp B/C ≤ 1,0, thì döï aùn laø ñaùng giaù. +100 (thu ñöôïc) –200 (tieát kieäm) –0,50 < 1,0: ñaùng giaù +100 (thu ñöôïc) –50 (tieát kieäm) –2,00 < 1,0: ñaùng giaù 0 (khoâng ñoåi) –50 (tieát kieäm) 0,00 < 1,0: ñaùng giaù –100 (toån thaát) –200 (tieát kieäm) +0,50 < 1,0: ñaùng giaù –100 (toån thaát) –50 (tieát kieäm) +2,00 > 1,0: khoâng ñaùng giaù
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
Veà tröôøng hôïp B/C aâm
So saùnh nhieàu PA
Töû soá B - (O + M)
< 0 Lôïi ích giaûm
= 0 Lôïi ích khoâng taêng
> 0 Lôïi ích taêng
Ví duï 5-5: So saùnh caùc PA loaïi tröø nhau cho ôû Ví duï 4-7, theo phöông phaùp döïa treân Tyû soá B/C, MARR = 18%.
B/C() > 0
B/C() = 0
B/C() < 0
Maãu soá CR = CRB – CRA
lôïi
B/C() 1: choïn A B/C() > 1: choïn B
CRA > CRB CR < 0 Ñaàu tö ban ñaàu P taêng Giaù trò SV taêng Thôøi gian n daøi hôn
Caùc phöông aùn
Choïn B vì lôïi ích khoâng ñoåi nhöng giaûm ñöôïc chi phí ñaàu tö ban ñaàu.
Choïn B vì ích taêng vaø giaûm ñöôïc chi phí ñaàu tö ban ñaàu.
Chi phí vaø thu nhaäp (trieäu Ñ)
A
B
C
D
E
F
B/C() -
B/C() > 0
B/C() +
CRA = CRB CR = 0 Ñaàu tö ban ñaàu P khoâng taêng
Ñaàu tö ban ñaàu
1.000 1.500 2.500 4.000 5.000 7.000
Choïn A vì ñaàu tö ban ñaàu taêng khoâng nhöng lôïi ích giaûm
Choïn B vì voán ñaàu tö ban ñaàu khoâng thay ñoåi maø lôïi ích taêng
Thu nhaäp naêm roøng
150
375
500
925 1.125 1.425
Veà lyù thuyeát thì nhö nhau nhöng neân choïn A vì giaûm ruûi ro vaø do nguoàn voán haïn cheá
B/C() < 0
B/C() > 0
B/C() > 0
Giaù trò coøn laïi
1.000 1.500 2.500 4.000 5.000 7.000
CRA < CRB CR > 0 Ñaàu tö ban ñaàu P taêng
Choïn A vì taêng ñaàu tö maø lôïi ích giaûm
Choïn A vì taêng ñaàu tö maø lôïi ích khoâng taêng
B/C() 1: choïn B B/C() < 1: choïn A
4
2. So saùnh caùc phöông aùn theo B/C
3. So saùnh caùc phöông phaùp theo PW vaø B/C
Giaûi:
Löïa choïn phöông phaùp so saùnh PA
nhöõng yeáu toá aûnh höôûng:
Coù 1 khuynh höôùng ñaõ toàn taïi trong toå chöùc thöïc hieän
phaân tích döï aùn
Thoùi quen cuûa moät soá ngöôøi coù traùch nhieäm ra quyeát ñònh
Moái quan heä giöõa thôøi kyø phaân tích vaø tuoåi thoï cuûa caùc PA,
caùc PA coù cuøng tuoåi thoï hay khoâng
Phöông tieän tính toaùn (ngaøy nay khoâng coøn khoù khaên nöõa).
Gia soá A B B C B D D E E F Gia soá ñaàu tö (trieäu Ñ) 1.000 1.500 1.000 2.500 1.000 2.000 CR (Δ) (trieäu Ñ/naêm) 180 270 180 450 180 360 Δ B (trieäu Ñ/naêm) 150 375 125 550 200 200 B/C (Δ) 0,833 1,389 0,694 1,222 1,111 0,833 Gia soá laø ñaùng giaù? Khoâng Coù Khoâng Coù Coù Khoâng
3. So saùnh caùc phöông phaùp theo PW vaø B/C
4. Phaân tích ñieåm hoøa voán
Veà ñaùnh giaù, so saùnh caùc döï aùn ñaàu tö
Phöông phaùp ñieåm hoøa voán
Veà saép haïng caùc döï aùn ñaàu tö
o Xaùc ñònh giaù trò cuûa moät bieán soá naøo ñoù (saûn löôïng caàn saûn xuaát, soá giôø vaän haønh, soá naêm laøm vieäc, v.v…) ñeå toång luõy tích chi phí vaø toång luõy tích thu nhaäp baèng nhau (hoøa voán)
Q = QBE hoøa voán Q QBE loã Q QBE laõi
5
5. Thôøi gian buø voán
Phöông phaùp thôøi gian buø voán (Tp)
o Thôøi gian buø voán coù xeùt ñeán giaù trò theo thôøi gian cuûa tieàn
hoaëc boû qua yeáu toá giaù trò theo thôøi gian
o Xaùc ñònh thôøi gian caàn thieát (Tp) ñeå toång thu nhaäp roøng
baèng voán ñaàu tö ban ñaàu
