Quản lý đào tạo giáo viên quốc phòng và an ninh ở các trường đại học: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục

MỞ ĐẦU

1. Giới thiệu khái quát về luận án Quản lý quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN là yếu tố quan trọng, quyết định đến chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay, góp phần vào việc đào tạo đội ngũ giáo viên, giảng viên GDQP&AN ở nước ta đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của công tác GDQP&AN cho học sinh, sinh viên trong tình hình mới. Tuy nhiên, QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần phải giải quyết. Theo đó, công trình nghiên cứu được thực hiện nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay; đề xuất các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học có tính khả thi, hiệu quả cao, góp phần thiết thực trong việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng ta xác định: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội”. Để thực hiện được điều này, Đảng ta xác định tăng cường, tuyên truyền giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu. Đồng thời, coi công tác GDQP&AN cho học sinh, sinh viên ở các trường từ THPT đến đại học vừa là nội dung, nhưng đồng thời cũng là giải pháp quan trọng hàng đầu.

Để giải quyết có hiệu quả vấn đề trên, Đảng, Nhà nước ta đã và đang triển khai thực hiện đồng bộ nhiều chủ trương, nhiệm vụ khác nhau, trong đó xác định đẩy mạnh công tác đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN ở các trường đại học là một trong những vấn đề trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng. Chính vì thế, trong những năm gần đây, Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định khác nhau liên quan đến vấn đề đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN. Cụ thể, gần đây nhất, ngày 12/4/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 472/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo viên GDQP-AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề giai đoạn 2010 - 2016”; ngày 24/4/2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 607/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học đến năm 2020” với mục tiêu “Đến năm 2020 bảo đảm đào tạo đáp ứng được 90%

nhu cầu giáo viên và 70% nhu cầu giảng viên GDQP&AN giảng dạy ở các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học”.

Thực hiện các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, các trường đại học được giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN đã triển khai đào tạo và xác định việc nâng cao hiệu quả QLQTĐT giáo viên GDQP&AN là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN, cũng như chất lượng đào tạo toàn diện của từng nhà trường. Tuy nhiên, từ thực tiễn cho thấy, chất lượng QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập và chưa thực sự đáp ứng được với yêu cầu của thực tiễn. Để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học, một trong những vấn đề quan trọng, mang tính tất yếu khách quan đòi hỏi các nhà trường cần phải coi trọng, đó là nâng cao chất lượng, hiệu quả QLQTĐT, đồng thời, xác định đây là hướng đi cơ bản, cần thiết hiện nay. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay” làm luận án tiến sĩ của mình.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học, góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra hiện nay.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Bổ sung, phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học. - Khảo sát, đánh giá thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. - Đề xuất các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. - Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi và thử nghiệm các biện pháp đã đề xuất.

4. Khách thể, đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu và giả thuyết khoa học 4.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. 4.3. Phạm vi nghiên cứu * Phạm vi về nội dung Luận án tập trung nghiên cứu những nội dung liên quan đến QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học ngoài quân đội hiện nay theo Quyết định số 607/QĐ-TTg ngày 24/4/2014 của Thủ tướng Chính

phủ với đối tượng đào tạo là sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN hệ dài hạn, chính quy tập trung thời gian 4 năm. * Phạm vi về khách thể khảo sát Luận án thực hiện khảo sát, tọa đàm, trao đổi với các đối tượng là CBQL, giảng viên, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN ở 04 trường đại học ngoài quân đội là: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Vinh, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh. * Phạm vi về thời gian Các số liệu sử dụng trong luận án được giới hạn chủ yếu từ năm 2012 đến nay. 4.4. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả QLQTĐT vẫn chưa thích hợp và còn nhiều hạn chế, bất cập nhất định. Nếu đề xuất được hệ thống biện pháp quản lý phù hợp với xu hướng đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT và tính đặc thù của lĩnh vực quốc phòng, an ninh, như: Giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý các cấp và giảng viên ở các nhà trường về vị trí, vai trò của việc đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN; Xây dựng, kế hoạch đào tạo giáo viên GDQP&AN đảm bảo tính khoa học, toàn diện, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển các trường theo từng giai đoạn; Chuẩn hoá đội ngũ CBQL và giảng viên tham gia QTĐT giáo viên GDQP&AN; Tăng cường chỉ đạo, thực hiện đổi mới chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực; Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, hiện đại; Hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho QTĐT giáo viên GDQP&AN, thì sẽ đào tạo được đội ngũ giáo viên GDQP&AN có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận nghiên cứu * Phương pháp tiếp cận biện chứng Vận dụng cơ sở lý luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về GD&ĐT và GDQP&AN để nghiên cứu, xem xét quá trình vận động và phát triển môn học GDQP&AN và đào tạo giáo viên GDQP&AN.

* Phương pháp tiếp cận hệ thống - cấu trúc Môn học GDQP&AN là một trong các môn học chính khoá trong các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Đào tạo giáo viên GDQP&AN có mối quan hệ chặt chẽ với đào tạo các loại hình giáo viên khác trong chương trình đào tạo ở các trường đại học hiện nay. QTĐT giáo viên GDQP&AN là một hệ thống bao gồm nhiều thành tố cùng vận động trong các mối quan hệ qua lại mật thiết với nhau.

* Phương pháp tiếp cận thực tiễn Trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, GDQP&AN trong các nhà trường nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, trang

bị cho thế hệ trẻ kiến thức quốc phòng, an ninh, kỹ năng quân sự, an ninh cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng củng cố nền quốc phòng toàn dân, sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự bảo vệ Tổ quốc.

5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu * Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, bao gồm các phương pháp: phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát, hệ thống hoá các vấn đề qua nghiên cứu hệ thống tài liệu lý luận, chuyên khảo, các bài báo khoa học thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài.

* Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, bao gồm các phương pháp: Tổng kết kinh nghiệm, điều tra, tọa đàm, trao đổi, quan sát và nghiên cứu các sản phẩm hoạt động, khảo nghiệm, thử nghiệm. * Phương pháp hỗ trợ: Sử dụng phương pháp toán thống kê được dùng trong khoa học giáo dục để xử lý các số liệu điều tra.

6. Những đóng góp mới của luận án - Xây dựng được cơ sở lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học.

- Trên cơ sở kết quả khảo sát, đã đánh giá, phân tích làm sáng tỏ thực trạng, đồng thời xác định được các nguyên nhân của ưu điểm, hạn chế của QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.

- Đề xuất được các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học đảm bảo tính thiết thực, khả thi cao, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn đặt ra.

7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 7.1. Ý nghĩa lý luận Luận án bổ sung, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về QTĐT và QLQTĐT, nhất là những vấn đề lý luận về QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học. Luận án đã đề xuất được những biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay có tính thiết thực, khả thi cao.

7.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án, có thể làm tài liệu tham khảo và vận dụng ngay vào trong thực tiễn QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. Trên cơ sở đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở nước ta đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn công tác GDQP&AN cho học sinh, sinh viên đã và đang đặt ra hiện nay.

8. Kết cấu của luận án Kết cấu của luận án gồm: Phần mở đầu; tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài; 4 chương, kết luận và kiến nghị; danh mục công trình khoa học của tác giả; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI “QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC HIỆN NAY” 1.1. Những công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng và an ninh Trên thế giới có các công trình như: “Giáo dục quốc phòng ở Mỹ” của tác giả Ngụy Nhạc Giang;“Giáo dục quốc phòng một số nước” của tác giả Đức Giang và Quốc Ân; Giáo dục quốc phòng trong các nhà trường ở Trung Quốc” của tác giả Nguyễn Nghĩa; “ u hướng y dựng quốc phòng c a một số nước trên thế giới hiện nay T ng h p qua tài liệu nước ngoài ” của tác giả Trung Hòa… Nhìn chung, những công trình này chủ yếu đề cập đến các quan điểm, mục đích, cách thức tổ chức hoạt động giáo dục quốc phòng ở một số quốc gia trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, Nhật bản, Singapore…

Ở nước ta, năm 1988, tác giả Lê Đức Anh có bài viết “Đ i mới tư duy qu n sự, kiên trì chấp hành và vận dụng sáng tạo đường lối qu n sự c a Đảng”. Đi sâu nghiên cứu GDQP&AN trong các trường đại học, cao đẳng ở nước ta hiện nay, tác giả Nguyễn Minh Hiền có bài viết “Giáo dục quốc phòng - an ninh cho học sinh, sinh viên - Một nội dung quan trọng c a giáo dục, đào tạo trong thời kỳ mới”. Năm 2006, tập thể tác giả Lê Văn Yên, Nguyễn Tế Nhị, Nguyễn Thế Vỵ đã sưu tầm, biên tập cuốn sách “Tăng cường công tác giáo dục quốc phòng - an ninh trong giai đoạn hiện nay”. Năm 2013, khi nghiên cứu về các giải pháp nâng cao chất lượng GDQP&AN cho học sinh, sinh viên hiện nay, tác giả Nguyễn Thiện Minh có bài viết “Đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng - an ninh cho học sinh, sinh viên trong tình hình mới”. Năm 2015, tác giả Trần Danh Lực có bài viết “Giải pháp n ng cao chất lư ng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên ở Đại học Quốc gia Hà Nội”… Nhìn chung, các công trình này đều khẳng định GDQP&AN thuộc nội dung của nền giáo dục quốc gia, là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa. Một số bài viết đã khái quát được thực trạng và chất lượng GDQP&AN hiện nay, trên cơ sở đó, chỉ ra được những phương hướng, giải pháp, yêu cầu để nâng cao chất lượng GDQP&AN cho từng đối tượng, ở từng phạm vi nhất định. 2. Những công trình nghiên cứu về đào tạo, quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

Trên thế giới, tiêu biểu có các công trình “Những quan điểm phương pháp luận về y dựng học thuyết giáo dục qu n sự ở Nga” của tác giả V.P.Êrêmin; cuốn sách “Các vấn đề hội c a giáo dục qu n sự” của 2 tác giả là E.G.Vapilin và Muliava; bài viết “Giáo dục quốc phòng trong các nhà trường ở Trung Quốc” của tác giả Nguyễn

Nghĩa; “Giáo dục quốc phòng một số nước” của tác giả Đức Giang và Quốc Ân… Nhìn chung, những công trình này đã chỉ ra được yêu cầu bức thiết của việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên ở các nhà trường quân sự một số quốc gia trên thế giới; đồng thời, nhiều công trình đã đề cập đến mô hình QLQTĐT giáo viên GDQP ở các quốc gia có nền quốc phòng phát triển như: Mỹ, Pháp, Nga, Nhật bản, Trung quốc…

Đề cập những vấn đề có liên quan đến QTĐT, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN, ở nước ta, năm 2003, tác giả Nguyễn Văn Huận chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ “Những giải pháp phát triển giáo viên giáo dục quốc phòng”; năm 2004, tác giả Hà Văn Công đã chủ trì nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ “Một số giải pháp n ng cao chất lư ng giảng dạy giáo dục quốc phòng trong các trường đại học, cao đẳng”; năm 2009, tác giả Lê Văn Nghệ chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ “Nghiên cứu đề uất giải pháp đồng bộ hóa công tác quốc phòng, an ninh ở các trường đại học, cao đẳng và trung t m GDQP-AN”; năm 2005, tác giả Lê Minh Vụ chủ nhiệm đề tài khoa học cấp nhà nước “Đ i mới giáo dục quốc phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia”… Bàn trực tiếp về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay, tác giả Trần Đăng Thanh có bài viết “Về y dựng đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng cho học sinh, sinh viên trong các nhà trường hiện nay”. Tiếp cận dưới góc độ khoa học Quản lý giáo dục, tác giả Hoàng Văn Tòng xác định “Quản lý giáo dục quốc phòng - an ninh cho sinh viên các trường đại học Việt Nam trong bối cảnh mới” làm đề tài luận án tiến sĩ. Gần đây nhất, tác giả tác giả Phùng Văn Thiết có bài viết “Đào tạo giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trường Đại học Chính trị”… Có thể thấy, những công trình này đã đi sâu vào đề cập đến nhiều nội dung đến QTĐT, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay. Đặc biệt, các công trình đều khẳng định việc đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN là nhiệm vụ mới; đối tượng, phạm vi tuyển sinh liên quan đến nhiều địa phương và cơ sở giáo dục”, theo đó, Nhà nước cần phải có chủ trương mở rộng và tăng cường việc đào tạo giáo viên GDQP&AN giống như đào tạo các ngành giáo viên khác trong hệ thống giáo dục quốc dân. 3. Khái quát kết quả các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài và những vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục giải quyết

3.1. Khái quát kết quả các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Một là, việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến GDQP&AN nói chung luôn được các quốc gia trên thế giới quan tâm nghiên cứu. Ở nước ta, cho đến hiện nay, những công trình này đã khẳng định được vị trí, vai trò, sự cần thiết của GDQP&AN đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; khái quát và chỉ rõ được những vấn đề thực tiễn đã và đang đặt ra đối với GDQP&AN. Đặc biệt, đã xuất hiện nhiều công trình nghiên cứu, chỉ ra những phương hướng, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng GDQP&AN cho các đối tượng, nhất là học sinh, sinh viên ở

các trường từ THPT đến đại học.

Hai là, trong những năm gần đây, vấn đề đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ngày càng được các quốc gia trên thế giới coi trọng. Tuy nhiên, nhìn chung, các công trình này đều coi đây là một yêu cầu, giải pháp quan trọng nhằm phát triển đội ngũ giáo viên GDQP&AN. Từ đó, có những đề xuất trong xây dựng các mô hình QLQTĐT giáo viên GDQP&AN riêng biệt, có tính đặc thù, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, yêu cầu, nhiệm vụ của GD&ĐT; đường lối chính trị, chiến lược quốc phòng - an ninh từng quốc gia.

Ba là, ở nước ta, những công trình nghiên cứu về đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN, theo thời gian xuất hiện ngày càng nhiều. Những công trình này đã khái quát được vị trí, vai trò, nêu bật được một số vấn đề về bản chất của đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay. Một số công trình đã chỉ ra những yêu cầu trong đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN với tư cách là một giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hoặc là một biện pháp trong thực hiện quản lý phát triển ĐNGV giảng dạy môn học GDQP&AN…

Tuy nhiên, tiếp cận dưới góc độ của khoa học quản lý giáo dục, có thể thấy, cho đến hiện nay có rất ít công trình nghiên cứu bàn về QLQTĐT giáo viên GDQP&AN một cách đầy đủ, hệ thống. Trong đó, chưa có bất kỳ một công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học với đối tượng đào tạo chính quy, tập trung thời gian 4 năm. 3.2. Những vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục giải quyết Một là, luận án tiếp tục nghiên cứu để bổ sung, làm rõ những khái niệm công cụ liên quan đến đào tạo, QTĐT, QLQTĐT giáo viên đảm bảo phù hợp với xu thế phát triển giáo dục ở trong nước cũng như trên thế giới; chỉ ra được những đặc thù riêng trong QTĐT, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN so với các đối tượng đào tạo giáo viên khác… Từ đó, xây dựng nên khái niệm, phân tích bản chất, chỉ rõ những nhân tố tác động đến QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.

Hai là, trong tất cả các công trình nghiên cứu được công bố, chưa có công trình nào đánh giá cụ thể được thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN. Do đó, công trình này sẽ tiếp tục đi vào chỉ rõ thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học thời gian qua. Trên cơ sở phân tích thực trạng, tìm hiểu nguyên nhân, công trình sẽ nêu ra những yêu cầu cụ thể, những rào cản, vướng mắc trong QLQTĐT.

Ba là, Trước tình hình thực tiễn hiện nay, luận án đề xuất và phân tích, làm rõ các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học sát với thực tiễn, đúng đối tượng, có tính thiết thực, khả thi cao. Đây được coi là vấn đề cốt lõi, không chỉ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả QLQTĐT, cũng như QTĐT giáo viên GDQP&AN, mà nó còn trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở từng trường đại học đáp ứng yêu cầu đổi

mới căn bản, toàn diện GD&ĐT.

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC

1.1. Quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học 1.1.1. Các khái niệm cơ bản về quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

1.1.1.1. Khái niệm giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Giáo viên GDQP&AN là nhà giáo giảng dạy môn GDQP&AN ở các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề. Nhà giáo giảng dạy môn GDQP&AN ở các trường đại học và cao đẳng được gọi chung là giảng viên.

Giáo viên GDQP&AN là nhà giáo, có chức trách, nhiệm vụ và quyền lợi theo quy định hiện hành của Nhà nước đối với giáo viên cùng cấp học nói chung. Tuy nhiên, do đặc thù của môn học GDQP&AN, cho nên, giáo viên GDQP&AN lại có những yêu cầu về phẩm chất, năng lực, cũng như các chế độ đãi ngộ đặc thù riêng, khác biệt so với giáo viên giảng dạy những môn học khác. 1.1.1.2. Khái niệm về quá trình đào tạo và quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

* Khái niệm về quá trình đào tạo: Quá trình đào tạo ở các nhà trường là một quá trình sư phạm tổng thể được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp) với mục tiêu là đào tạo người học có đủ phẩm chất và năng lực cần có theo yêu cầu về một nghề đã xác định.

* Khái niệm về quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh: Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là quá trình sư phạm tổng thể, được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp) với mục tiêu là đào tạo người học có đầy đủ những phẩm chất, năng lực cần thiết để đáp ứng yêu cầu giảng dạy môn học GDQP&AN ở các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề; đồng thời, có thể phát triển thành giảng viên giảng dạy môn học này ở các trường cao đẳng, đại học trên toàn quốc. 1.1.2. Các thành tố cấu trúc quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

QTĐT giáo viên GDQP&AN được cấu thành bởi các nhân tố sau: Mục tiêu đào tạo; Nội dung đào tạo; Hình thức tổ chức đào tạo; Phương pháp đào tạo; Phương tiện đào tạo; Người dạy; Người học; Bộ máy

tổ chức, quản lý đào tạo; Kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo. 1.1.3. Đặc điểm quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

1.1.3.1. Đặc điểm chương trình, nội dung đào tạo Chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN được thiết kế, xây dựng vừa đảm bảo tính toàn diện, nhưng cũng đảm bảo chuyên sâu, phù hợp đặc thù nhiệm vụ mà sinh viên sau tốt nghiệp phải đảm nhiệm. Chương trình, nội dung có sự “gần gũi” so với một số trường đại học đào tạo sĩ quan chỉ huy binh chủng hợp thành trong quân đội.

Chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN được thiết kế, xây dựng theo hướng chứa đựng tính thực hành cao và chiếm khối lượng thời gian tương đối lớn trong tổng số chương trình, NDĐT. Đồng thời, nó cũng thể hiện rõ yêu cầu cần số lượng lớn cơ sở vật chất, vũ khí, trang thiết bị đảm bảo đặc thù như: súng, lựu đạn, vật liệu nổ, mô hình học cụ...

1.3.1.2. Đặc điểm đội ngũ giảng viên ĐNGV tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học rất đa dạng, phong phú bao gồm nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, ĐNGV là sĩ quan quân đội biệt phái công tác ở các khoa, trung tâm GDQP&AN ở từng nhà trường được coi là chủ yếu. Do đó, ngoài những đặc điểm giống như ĐNGV ở các cơ sở giáo dục khác, ĐNGV là những sĩ quan quân đội biệt phái còn có những đặc điểm khác biệt về tuổi đời, phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, năng lực thực tiễn… 1.1.3.3. Đặc điểm đối tư ng đào tạo Đây là những đối tượng được tuyển chọn tương đối chặt chẽ, kỹ càng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, sức khỏe so với các đối tượng đào tạo giáo viên các ngành khác. Trong QTĐT, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN cũng phải tuân thủ theo những tính chất đặc thù của hoạt động quân sự, nhất là ở tính tổ chức, tính kỷ luật chặt chẽ trong học tập, sinh hoạt hàng ngày. 1.1.3.4. Đặc điểm về hệ thống t chức đào tạo Ở tầm vĩ mô, trong QTĐT giáo viên GDQP&AN, các trường đại học có mối quan hệ chặt chẽ đến các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an, nhất là trong xây dựng chương trình, NDĐT, chuẩn bị cơ sở vật chất đảm bảo… Ở tầm vi mô, hệ thống tổ chức đào tạo ở các nhà trường được thực hiện giống như QTĐT các đối tượng khác. Tuy nhiên, các khoa, trung tâm GDQP&AN thuộc các trường đại học đều được giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý và giảng dạy sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN. Đây được coi là tổ chức có trách nhiệm chủ yếu, quan trọng nhất trong QTĐT giáo viên GDQP&AN.

1.1.3.5. Đặc điểm về cơ sở vật chất, tài chính phục vụ quá trình đào tạo Cơ sở vật chất phục vụ QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học liên quan chủ yếu đến cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động quân sự. Do đó, nó luôn đòi hỏi cao về chất lượng, cần nhiều số lượng và chủng loại.

Ngoài ra, các chế độ, chính sách cho sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN tương tương đương với chế độ của học viên sĩ quan ở các nhà trường quân đội. Cho nên, nó cũng đòi hỏi nguồn tài chính lớn hơn so với các đối tượng khác trong suốt QTĐT. 1.2. Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học 1.2.1. Khái niệm về quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

Quản lý quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là hoạt động có mục đích, có kế hoạch c a ch thể quản lý tác động trực tiếp đến các thành tố cấu trúc QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhằm t chức, điều khiển các thành tố này vận hành theo đúng quy trình đào tạo để đạt đư c mục tiêu, yêu cầu đào tạo giáo viên GDQP&AN đ đề ra.

Từ quan niệm trên đã chỉ ra những vấn đề cơ bản trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học như: Mục tiêu quản lý, chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, nội dung quản lý, phương pháp quản lý, nguyên tắc quản lý, công cụ và phương tiện quản lý. 1.2.2. Nội dung quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

QLQTĐT giáo viên GDQP&AN bao gồm các nội dung cơ bản sau: Một là, y dựng kế hoạch đào tạo: xây dựng kế hoạch đào tạo là một trong những nội dung cơ bản, quan trọng hàng đầu của QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay. Việc xây dựng kế hoạch đào tạo bao gồm các vấn đề như: chỉ đạo xây dựng kế hoạch; xây dựng các nội dung của kế hoạch; công tác chuẩn bị thực hiện kế hoạch; chỉ đạo thực hiện theo kế hoạch.

Hai là, t chức, điều hành QTĐT: Đây là hệ thống những tác động tự giác của cấp ủy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, nhất là trong từng trường đại học đến toàn bộ QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhằm đảm bảo cho quá trình đó vận hành thống nhất, nhịp nhàng, hợp quy luật, đem lại chất lượng và hiệu quả cao.

Ba là, quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình, NDĐT: Quản lý chương trình, NDĐT là tổ chức, chỉ đạo xây dựng và thực hiện chương trình, NDĐT. Chương trình, NDĐT phải bảo đảm tính tư tưởng, tính khoa học, tính thực tiễn, phải phù hợp với mục đích, MTĐT đã xác định.

Bốn là, quản lý phương pháp và hình thức t chức đào tạo: Đây là hoạt động quản lý các cách thức, tổ chức, phối hợp giữa các chủ thể đào tạo với đối tượng đào tạo (sinh viên) nhằm đảm bảo cho QTĐT được diễn ra có chất lượng, hiệu quả cao nhất. Trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay, việc quản lý phương pháp và hình thức tổ chức đào tạo được tiến hành trên nhiều mặt, nhiều nội dung khác nhau, nhưng tập trung chủ yếu ở quản lý việc sử dụng phương pháp, hình thức dạy học - giáo dục, của giảng viên và quản lý phương pháp, hình thức học tập của sinh viên. Năm là, quản lý giảng viên và sinh viên trong QTĐT: việc quản lý

giảng viên có vai trò quan trọng, là một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng QLQTĐT. Nội dung quản lý giảng viên bao gồm hai yếu tố là quản lý nhân sự và quản lý hoạt động dạy, nghiên cứu khoa học của giảng viên. Sinh viên là những người trực tiếp được đào tạo ở các nhà trường để sau này trở thành những người giáo viên GDQP&AN theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo đã xác định. Quản lý sinh viên bao gồm hai yếu tố là quản lý nhân sự và quản lý hoạt động học tập của sinh viên.

Sáu là, quản lý các điều kiện đảm bảo trong QTĐT: Việc quản lý các điều kiện đảm bảo phục vụ QTĐT bao gồm các mặt cơ bản sau: Quản lý các cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, tài chính phục vụ đào tạo. Quản lý các hoạt động thi đua, khen thưởng, công tác chính sách cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, sinh viên. Quản lý việc xây dựng môi trường văn hóa sư phạm trong đào tạo.

Bảy là, quản lý kết quả đào tạo: Quản lý kết quả đào tạo là quản lý những kết quả mà sinh viên đạt được cả về trình độ kiến thức, phẩm chất nhân cách, năng lực thực hành sau mỗi bài học, môn học, chương trình học cũng như cả khóa học. Nội dung quản lý kết quả đào tạo bao gồm quản lý kết quả về mặt điểm số của sinh viên; quản lý các văn bằng, chứng chỉ trong cả QTĐT; quản lý mức độ kết quả hoàn thành nhiệm vụ của sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường. 1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay

1.3.1. Những nhân tố khách quan Một là, sự phát triển của kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ, yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.

Hai là, cơ sở pháp lý trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN Ba là, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN. Bốn là, sự quan tâm, chăm lo của toàn xã hội, nhất là của ngành giáo dục đến nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN.

1.3.2. Những nhân tố chủ quan Một là, sự quan tâm, chăm lo của cấp ủy Đảng, ban giám hiệu, đội ngũ CBQL các cấp trong từng trường đại học đối với việc đào tạo giáo viên GDQP&AN. Hai là, phẩm chất, năng lực của ĐNGV, CBQL trực tiếp sinh viên cũng như ở các cơ quan chuyên môn trong từng nhà trường.

Ba là, chất lượng đầu vào của sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN Bốn là, truyền thống, kinh nghiệm trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học. Kết luận chƣơng 1

Chương 1 nghiên cứu: Những vấn đề lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN; những nhân tố tác động đến QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. Luận án xác định:

QTĐT giáo viên GDQP&AN các trường đại học là quá trình sư phạm tổng thể, được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp). QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động trực tiếp đến các thành tố cấu trúc QTĐT đào tạo giáo viên GDQP&AN nhằm tổ chức, điều khiển các thành tố này vận hành theo đúng quy trình đào tạo để đạt được mục tiêu, yêu cầu đào tạo giáo viên GDQP&AN đã đề ra. Trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay chịu sự tác động của nhiều nhân tố, cả chủ quan và khách quan.

Chƣơng 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC

2.1. Khái quát tình hình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh 2.1.1. Khái lược lịch sử giáo dục quốc phòng và an ninh; đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN được bắt đầu từ những năm 60 của thế kỷ XX sau khi Hội đồng Chính phủ ban hành Việc Nghị định 219/CP ngày 28/12/1961 “Về việc huấn luyện qu n sự cho qu n nh n dự bị và d n qu n tự vệ”. Đây là dấu mốc quan trọng, được coi là tiền thân của môn học GDQP&AN ngày nay. Từ những năm 1961 đến năm 2000, việc giảng dạy môn học này đều do cơ quan quân sự địa phương và đội ngũ cán bộ quân đội tham gia giảng dạy… Để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt coi trọng việc đào tạo giáo viên GDQP&AN. Chính vì thế, năm 2000, Bộ GD&ĐT đã ban hành Quyết định số 46/QĐ/BGDĐT “Về việc Ban hành chương trình đào tạo giáo viên GDQP các trường THPT và trung học chuyên nghiệp”. Năm 2002, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành Chỉ thị số 08/2002/CT-BGD&ĐT ngày 20/3/2002 “Về việc đào tạo giáo viên GDQP cho các trường THPT và trung cấp chuyên nghiệp”. Gần đây nhất, ngày 12/4/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 472/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo viên GDQP-AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề giai đoạn 2010 - 2016”. Ngày 24/4/2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 607/QĐ-TTg về Phê duyệt đề án “Đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học đến năm 2020”; đồng thời giao nhiệm vụ cho 12 trường đại học được mở mã ngành và tổ chức đào tạo.

2.1.2. Khái quát về các nhà trường đại học đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh hiện nay

Các trường đại học được giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN gồm 12 trường khác nhau, trong đó có 5 trường đại học ngoài quân đội là: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Vinh, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, ĐHSP thuộc Đại học Đà Nẵng. Đây là những nhà trường có truyền thống, bề dày lịch sử trong đào tạo giáo viên. Hiện nay, các nhà trường đều xây dựng được cơ cấu tổ chức, ĐNGV có đầy đủ về số lượng, chất lượng. Hệ thống cơ sở vật chất khang trang, hiện đại và được coi là những trường đại học tốp đầu của cả nước. 2.2. Thực trạng quá trình đào tạo và quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay

2.2.1. Khái quát chung về khảo sát thực trạng Căn cứ vào phạm vi nghiên cứu của đề tài, để nghiên cứu thực trạng, trước hết, chúng tôi tiến hành khảo sát bằng phiếu với 3 đối tượng là ĐNGV, CBQL, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN ở 04 trường đại học: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Vinh. Bên cạnh đó, chúng tôi còn nghiên cứu các báo cáo, tổng kết, đánh giá của Bộ GD&ĐT, của 4 trường đại học về các vấn đề có liên quan đến đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN trong những năm gần đây; thực hiện tổ chức trao đổi, toạ đàm với CBQL, giảng viên, sinh viên liên quan đến các vấn đề nghiên cứu. 2.2.2. Thực trạng quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

Những ưu điểm Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành các Quyết định về việc đào tạo giáo viên GDQP&AN, các trường đại học được giao nhiệm vụ đã quán triệt sâu sắc nhiệm vụ và thực hiện từng bước thực hiện tương đối tốt các khâu, các bước, các nội dung của QTĐT. Trong đó, đã xác định cụ thể, rõ ràng mục tiêu, yêu cầu đào tạo với đối tượng đào tạo giáo viên GDQP&AN trên các vấn đề kiến thức, kỹ năng, thái độ. Đội ngũ giảng viên, CBQL và sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN được lựa chọn chặt chẽ, đáp ứng được nhu cầu đào tạo cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu. Chương trình, NDĐT được bước đầu được xây dựng cơ bản đảm bảo tính khoa học, hợp lý, cân đối giữa các nhóm kiến thức, sát với MTĐT. Phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo ngày càng được đổi mới, có xu hướng bám sát với xu thế phát triển của khoa học giáo dục, với thực tiễn và ngày càng đáp ứng nhu cầu của người học. Cơ sở vật chất phục vụ QTĐT được chuẩn bị chu đáo theo đúng điều kiện, khả năng của từng nhà trường. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo được thực hiện tương đối chặt chẽ, đúng quy trình và đảm bảo tính khách quan, phản ánh đúng với thực tiễn chất lượng đào tạo. Những hạn chế, bất cập

Số lượng, chất lượng ĐNGV, CBQL vẫn còn chưa thực sự được chuẩn hóa với yêu cầu cao của QTĐT, cũng như xu thế mở rộng quy mô đào tạo ở từng nhà trường. Số lượng sinh viên tuyển sinh hàng năm vẫn còn thiếu so với nhu cầu. Chương trình, NDĐT còn chưa thực sự cân đối giữa lý thuyết với thực hành; chưa hướng vào phát huy năng lực của sinh viên. Trong kiểm tra, đánh giá thường chủ yếu tập trung kiểm tra kiến thức của sinh viên lĩnh hội được, mà chưa quan tâm đến kiểm tra phần kỹ năng thực hành nghề nghiệp… 2.2.3. Thực trạng quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

Những ưu điểm Các nhà trường đã nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò và giải quyết từng bước có hiệu quả các nội dung của QLQTĐT. Trong đó, đã xây dựng được kế hoạch đào tạo đảm bảo khá khoa học, logic, có tính dài hạn và khả thi cao. Các cơ quan tổ chức điều hành, quản lý QTĐT được tổ chức phù hợp, đủ sức thực hiện tốt các nhiệm vụ theo chức trách, nhiệm vụ chuyên môn. Việc quản lý MTĐT có tính khoa học, chặt chẽ, toàn diện. Việc chỉ đạo xây dựng chương trình, NDĐT được thực hiện sâu sát, theo đúng định hướng đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT; Các chủ thể quản lý ở từng nhà trường đã chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo, gắn với đó là đổi mới các hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của sinh viên. Các điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính phục vụ QTĐT được thực hiện theo đúng nguyên tắc, đảm bảo luôn đầy đủ về số lượng, chất lượng. Trong quá trình sử dụng được quản lý theo hướng an toàn, tiết kiệm, không để xảy ra hỏng hóc, thất thoát… Các chủ thể trong quản lý kiểm tra, kết quả đào tạo đã thực hiện tốt theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Qúa trình kiểm tra, đánh giá được thực hiện theo đúng quy trình, đảm bảo tính khách quan, minh bạch, phản ánh đúng thực tiễn chất lượng đào tạo…

Những hạn chế, bất cập Việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đào tạo ở một số thời điểm vẫn còn chưa linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn. Đội ngũ CBQL ở các cơ quan tổ quản lý, điều hành còn thiếu; chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan này ở một số nhà trường còn chồng chéo. Quản lý việc xây dựng chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN còn mang nặng trang bị kiến thức, mà chưa chú trọng tới phát triển năng lực, kỹ năng thực hành nghề nghiệp chuyên môn cho sinh viên. Sự chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo theo hướng hiện đại có thời điểm chưa quyết liệt. Công tác kiểm tra, đánh giá sinh viên có thời điểm còn chung chung, chưa thực sự chính xác, sát với tình hình thực tiễn...

2.3. Đánh giá chung về thực trạng và nguyên nhân thực trạng quá trình đào tạo, quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay

2.3.1. Đánh giá chung về thực trạng quá trình đào tạo và quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay

Nhìn chung, QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học thời gian qua cơ bản đã từng bước đáp ứng được với yêu cầu của thực tiễn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, trong các khâu, các bước, các nội của QTĐT và QLQTĐT vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập nhất định. Đây vừa là thực trạng, nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân cơ bản làm cho chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học vẫn chưa thực sự đáp ứng tốt với yêu cầu của thực tiễn đặt ra. 2.3.2. Nguyên nhân thực trạng quá trình đào tạo, quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay

2.3.2.1. Nguyên nh n c a những ưu điểm Một là, Các trường đại học luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Bộ GD&ĐT; sự giúp đỡ tích cực của các cơ quan, đơn vị thuộc các bộ, ngành, địa phương có liên quan, nhất là các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Hai là, cơ chế quản lý của Nhà nước về GD&ĐT ở các cơ sở giáo dục đại học ngày càng được mở rộng, sát với tình hình thực tiễn, nên đã tạo ra hành lang pháp lý, điều kiện thuận lợi để các trường đại học vận dụng vào trong thực tiễn đào tạo, cũng như trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN đảm bảo sát với mục tiêu, yêu cầu đào tạo.

Ba là, tổ chức Đảng các cấp ở từng nhà trường luôn lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời, cùng sự nỗ lực, cố gắng của tất cả các lực lượng sư phạm trong QTĐT. Bốn là, các trường đại học luôn nỗ lực cố gắng, biết phát huy truyền thống, kinh nghiệm trong đào tạo giáo viên, từ đó vận dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện đặc thù ngành sư phạm GDQP&AN cũng như đặc điểm của nhà trường.

Năm là, về cơ bản đội ngũ CBQL, giảng viên tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhất là đội ngũ sĩ quan quân đội biệt phái ở các trường đại học có phẩm chất, năng lực đáp ứng tốt với yêu cầu, nhiệm vụ

2.3.2.2. Nguyên nh n c a những hạn chế, bất cập Một là, kinh nghiệm trong chỉ đạo, thực hiện các hoạt động đào tạo, của cơ quan quản lý các cấp có liên quan, cũng như từng trường đại học còn ít. Hai là, kinh phí đảm bảo phục vụ cho QTĐT nói chung, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học còn hạn hẹp, chưa phù hợp với thực tiễn.

Ba là, các trường đại học còn thiếu hụt về số lượng ĐNGV tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN, nhất là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực khoa học quân sự.

Bốn là, chế độ, chính sách đãi ngộ cả về vật chất, tinh thần cho ĐNGV, CBQL tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN còn hạn chế, chưa thực sự tương xứng và tạo ra động lực để khuyến khích, động viên họ đem hết tâm huyết, trí tuệ trong thực hiện nhiệm vụ.

Năm là, các trường đại học chưa thực sự phát huy, kế thừa những bài học kinh nghiệm trong đào tạo giáo viên các chuyên ngành khác để vận dụng có hiệu quả vào trong đào tạo giáo viên GDQP&AN. Kết luận chƣơng 2

Chương 2 khái quát tình hình đào tạo giáo viên GDQP&AN; đánh giá thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học; xác định nguyên nhân của thực trạng QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.

Môn học GDQP&AN và công tác đào tạo giáo viên GDQP&AN được thực hiện từ năm 1961, khi Hội đồng Chính phủ ban hành Nghị định 219/CP “về việc huấn luyện qu n sự cho qu n nh n dự bị và d n qu n tự vệ”. Tuy nhiên, việc đào tạo giáo viên GDQP&AN chỉ được thực hiện thống nhất, chính quy từ khi có Chỉ thị số 08/2002/CT-BGD&ĐT ngày 20/3/2002 “Về việc đào tạo giáo viên GDQP cho các trường THPT và trung cấp chuyên nghiệp”. Sau quá trình thực hiện đào tạo, có thể thấy, thời gian qua, các trường đại học đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và bước đầu đạt được kết quả nhất định trong QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN. Tuy nhiên, bên cạnh đó, có thể thấy, trong QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập, nhất là trong chuẩn bị mọi nguồn nhân lực, vật lực, tài lực; trong xây dựng kế hoạch, chỉ đạo việc xây dựng chương trình, NDĐT và đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo…vẫn chưa thực sự đáp ứng tốt với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, yêu cầu đặc thù của việc đào tạo giáo viên GDQP&AN…

Chƣơng 3 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HIỆN NAY 3.1. Những yêu cầu trong quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay 3.1.1. Quán triệt sâu sắc những quan điểm trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay

Đây vừa là yêu cầu, nhưng đồng thời cũng là vấn đề mang tính nguyên tắc nhằm đảm bảo cho mọi khâu, mọi bước của QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học luôn được thực hiện đúng hướng, sát với thực tiễn và đạt hiệu quả cao nhất; đảm bảo luôn giữ vững tính Đảng, tính giai cấp, tính khoa học và xu hướng chính trị trong toàn bộ QLQTĐT.

3.1.2. Phù hợp với chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường từ trung học phổ thông đến đại học

Đây là yêu cầu giữ vai trò quan trọng trong chỉ đạo các chủ thể QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học, khi thực hiện các khâu, các bước của quá trình quản lý đều phải hướng tới đáp ứng đúng nhu cầu của thực tiễn. Nghĩa là sản phẩm đào tạo - người học sau khi tốt nghiệp ra trường có thái độ, kiến thức, kỹ năng đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giảng dạy môn học GDQP&AN ở các nhà trường.

3.1.3. Phù hợp với điều kiện thực tế của từng nhà trường Đây là yêu cầu có tính nguyên tắc, trực tiếp đảm bảo cho các tổ chức, lực lượng là chủ thể của QLQTĐT thay đổi nhận thức, tư duy trong đào tạo, trên cơ sở đó xác định chính xác các nội dung trong QLQTĐT đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn về số lượng, chất lượng nguồn nhân lực, vật lực, tài lực, chiến lược phát triển… của từng nhà trường.

3.1.4. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh với đào tạo các đối tượng khác ở từng nhà trường

Đây là yêu cầu quan trọng, trực tiếp chỉ đạo các trường đại học biết giữ vững, phát huy và đảm bảo hài hòa chất lượng đào tạo chung cho mọi đối tượng. Từ đó, đảm bảo chất lượng GD&ĐT của từng nhà trường luôn luôn cân đối, đồng đều giữa các ngành, nghề, lĩnh vực đào tạo. 3.2. Biện pháp quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay

3.2.1. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý các cấp và giảng viên ở các nhà trường về vị trí, vai trò của việc đào tạo và quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

Đây là biện pháp có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. Để thực hiện được biện pháp này, đòi cần làm tốt những vấn đề cơ bản sau: Một là, các nhà trường phải xác định chính xác các nội dung cần giáo dục cho ĐNGV, CBQL. Hai là, thực hiện đa dạng hóa các phương pháp, hình thức giáo dục. Ba là, phát huy có hiệu quả vai trò của các tổ chức quần chúng như Công đoàn, Đoàn Thanh niên, phụ nữ (hội đồng quân nhân đối với các khoa, trung tâm GDQP&AN) trong giáo dục ĐNGV, CBQL. Bốn là, cá nhân từng CBQL, giảng viên tham gia vào QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN, cần phát huy cao độ tính tích cực, chủ động trong tự giáo dục, tự học tập, nghiên cứu, để có nhận thức đúng đắn, sâu sắc về vị trí, vai trò của QLQTĐT đối với việc nâng cao chất lượng giáo viên GDQP&AN, cũng như chất lượng đào tạo của nhà trường.

3.2.2. Xây dựng kế hoạch đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh đảm bảo tính khoa học, toàn diện, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển các nhà trường theo từng giai đoạn

Đây là biện pháp có ý nghĩa rất quan trọng, là cơ sở để các chủ thể QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các cơ quan, tổ chức trong từng nhà trường có cách tư duy, nhìn nhận vừa mang tính khái quát, toàn diện, vừa mang tính cụ thể, tỉ mỉ để có lộ trình thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN đáp ứng yêu cầu trước mắt cũng như xu thế phát triển trong tương lai của từng nhà trường. Để thực hiện được biện pháp này, đòi hỏi cần làm tốt những vấn đề cơ bản sau: Một là,Ban giám hiệu từng nhà trường cần chỉ đạo chặt chẽ các bộ phận trực tiếp xây dựng kế hoạch đào tạo. Hai là, kế hoạch đào tạo cần được xây dựng theo hướng mở để các chủ thể có thể kịp thời bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Ba là, việc triển khai xây dựng kế hoạch phải đảm bảo tính đồng bộ, có hệ thống, thống nhất trong từng nhà trường. Bốn là, kế hoạch đào tạo phải phù hợp với điều kiện, khả năng, cũng như năng lực của nhà trường, từng bộ phận. 3.2.3. Chuẩn hóa đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên tham gia quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh

Đây là biện pháp có ý nghĩa vô cùng quan trọng, nó trực tiếp giúp cho các nhà trường có được đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN luôn có đầy đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, đủ sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trên cương vị, chức trách được giao. Để thực hiện tốt biện pháp này, đòi hỏi từng nhà trường phải đáp ứng tốt các yêu cầu cơ bản sau: Một là, kịp thời xây dựng và ban hành những tiêu chí chuẩn về mặt số lượng và chất lượng ĐNGV, CBQL để làm cơ sở trong quá trình tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đánh giá ĐNGV, CBQL. Hai là, kiện toàn tổ chức, biên chế và hoàn thiện chức danh nhà giáo đối với giảng viên tham gia QTĐT giáo viên GDQP&AN. Ba là, thực hiện tốt hoạt động đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV, CBQL tham gia QTĐT giáo viên GDQP&AN.

3.2.4. Tăng cường chỉ đạo, thực hiện đổi mới chương trình, nội dung đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh theo hướng tiếp cận năng lực

Đây là biện pháp có vị trí, vai trò, ý nghĩa rất quan trọng nhằm đảm bảo cho các trường đại học xây dựng được chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN luôn đáp ứng thiết thực với yêu cầu của thực tiễn. Để thực hiện được biện pháp này, đòi hỏi cần giải quyết tốt các yêu cầu: Một là, việc chỉ đạo phải nhất quán, kiên quyết và liên tục; có sự đồng thuận nhất trí cao từ lãnh đạo, quản lý các cấp ở các trường đại học cho đến Bộ GD&ĐT. Hai là, các lực lượng tham gia nghiên cứu, xây dựng chương trình, NDĐT phải là những người có kiến thức chuyên sâu về khoa học giáo dục, kinh nghiệm trong xây dựng chương trình, kinh nghiệm thực tiễn sư phạm. Ba là, các khâu, các bước của quy trình thiết kế, xây dựng chương trình, NDĐT phải thực hiện đảm bảo tính khách quan, chặt chẽ, khoa học. Bốn là, phải chú trọng thực hiện đồng bộ với đổi mới các nhân tố khác của QTĐT, nhất là đổi mới việc sử dụng phương pháp đào tạo, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên.

3.2.5. Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh theo hướng tích cực, hiện đại

Đây là biện pháp giữ vị trí, vai trò quan trọng, trực tiếp chỉ đạo ĐNGV, sinh viên đổi mới cả về phương pháp, hình thức tổ chức dạy và học đáp ứng với yêu cầu thực tiễn. Để thực hiện được biện pháp này, đòi hỏi cần giải quyết tốt các yêu cầu: Một là, việc chỉ đạo phải tạo được sự thống nhất trong nhận thức và hành động ở mọi tổ chức, lực lượng trong các trường đại học, nhất là ở các khoa chuyên ngành, từng giảng viên tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN. Hai là, các trường đại học phải xây dựng và ban hành được cơ chế quản lý phù hợp đối với ĐNGV trong sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo tích cực, hiện đại. Ba là, từng trường đại học đáp ứng đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật dạy học theo hướng tiên tiến, hiện đại. Bốn là, làm tốt công tác kiểm tra,giám sát chất lượng, hiệu quả, tần xuất việc sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo ở giảng viên.

3.2.6. Hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Đây là biện pháp giữ vị trí, vai trò quan trọng, trực tiếp đảm bảo các trường đại học xây dựng được cơ chế quản lý khoa học, hợp lý. Để thực hiện tốt biện pháp này, đòi hỏi phải giải quyết tốt các yêu cầu cơ bản sau: Một là,việc xây dựng cơ chế quản lý các nguồn lực phải đảm bảo đúng với các quy định của pháp luật và phù hợp với đặc thù, điều kiện hoàn cảnh ở từng nhà trường. Hai là, phải kiên quyết loại bỏ những cơ chế đã lạc hậu, không còn phù hợp với thực tế cũng như phù hợp với đặc thù của QTĐT giáo viên GDQP&AN. Ba là, mọi chủ thể của QTĐT, cần quán triệt, thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách liên quan; kịp thời phản ánh những vấn đề còn hạn chế, bất cập để các cơ quan chức năng điều chỉnh đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn. Kết luận chƣơng 3

Trong sáu biện pháp luận án đề xuất, mỗi biện pháp có vị trí, vai trò khác nhau. Tuy nhiên, giữa chúng có mối quan hệ gắn bó, chặt chẽ, cùng nằm trong một chỉnh thể thống nhất. Việc thực hiện đồng bộ, có hiện quả các biện pháp trên sẽ giúp cho chất lượng, hiệu quả QLQTĐT ngày được nâng lên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN trong tình hình mới.

Chƣơng 4 KHẢO NGHIỆM VÀ THỬ NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HIỆN NAY

4.1. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học

4.1.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm Việc khảo nghiệm được tiến hành bằng phương pháp: trao đổi xin ý kiến của 05 chuyên gia nghiên cứu về khoa học giáo dục; 10 đồng chí là CBQL ở các khoa/trung tâm GDQP&AN, phòng, khoa ở các trường đại học. Lập 200 phiếu xin ý kiến đánh giá của tất cả các đối tượng là các chuyên gia nghiên cứu về khoa học giáo dục, CBQL và ĐNGV tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất theo thang đo 5 mức độ chuyển định lượng tương ứng từ 1 đến 5 điểm. Để thực hiện được vấn đề này, chúng tôi sử dụng công thức:

= Trong đó: là điểm trung bình cộng

ni là số người có cùng câu trả lời; xi là giá trị điểm số của số người có cùng câu trả lời; n là tổng số người tham gia khảo nghiệm, cụ thể n = 200. Với cách tính điểm như trên, điểm tối đa của thang đo là 5 (max) và

điểm tối thiểu là 1 (min). Do vậy, điểm trung bình ( ) của các mức sẽ nằm

trong khoảng 1 ≤ ≤ 5.

Trên cơ sở phiếu đã xây dựng, nội dung phiếu đánh giá gồm hai khía cạnh là sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất, được đánh giá và gán điểm cho 5 mức độ:

- Rất cần thiết/ Rất khả thi: 5 điểm; Mức độ 1: = 4,2  5,0 điểm

- Khá cần thiết/ Khá khả thi: 4 điểm; Mức độ 2: = 3,4  < 4,2 điểm

- Cần thiết/ Khả thi: 3 điểm; -Mức độ 3: = 2,6  < 3,4 điểm

- Ít cần thiết/ Ít khả thi: 2 điểm; Mức độ 4: = 1,8  < 2,6 điểm

- Không cần thiết/ Không khả thi: 1 điểm; - Mức độ 5: = 1,0  < 2,6 điểm 4.1.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp Với cách tính trên, sau khi nghiên cứu, tính toán, chúng tôi thu được

của tính cần thiết là 4.885;

kết quả: của tính khả thi là 4.882. Đồng thời, dựa trên cơ sở sử dụng phương pháp toán học thống kê, chúng tôi thu được kết quả tương quan giữa tính cần thiết, tính khả thi R = 0.932. Từ kết quả này, chúng tôi khẳng định: các biện pháp mà luận án đề xuất là có tính

cần thiết, tính khả thi cao. Các biện pháp đề xuất, khi có tính cần thiết thì cũng có tính khả thi.

4.2. Thử nghiệm biện pháp 4.2.1. Mục đích thử nghiệm Nhằm kiểm chứng tính hiệu quả và tính khả thi của các biện pháp QLQTĐT giáo viên GDQP&AN.

4.2.2. Đối tượng thử nghiệm Các chủ thể QLQTĐT ở Trường ĐHSP Hà Nội 2, bao gồm: BGH nhà trường; lãnh đạo các phòng, khoa, trung tâm; giảng viên các khoa giáo viên và Trung tâm GDQP Hà Nội 2.

ĐNGV thuộc Bộ môn Kỹ thuật, Khoa Kỹ thuật - Chiến thuật và 66 sinh viên năm thứ nhất ngành sư phạm GDQP&AN đang học tập tại Trung tâm GDQP Hà Nội 2 thuộc Trường ĐHSP Hà Nội 2.

4.2.3. Giới hạn thử nghiệm Do hạn chế về thời gian, điều kiện và tính pháp lý nên tác giả luận án chỉ chọn Trường ĐHSP Hà Nội 2 để làm nơi thực hiện thử nghiệm.

4.2.4. Nội dung thử nghiệm Biện pháp 4“Tăng cường chỉ đạo và thực hiện có hiệu quả việc đ i mới chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực” và biện pháp 5 “Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức t chức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, hiện đại”.

4.2.5. Quy trình thử nghiệm 4.2.5.1. Đối với nội dung thử nghiệm việc chỉ đạo và tiến hành thực hiện xây dựng chương trình NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực tác giả tiến hành theo 6 bước khác nhau, bao gồm từ bước chỉ đạo cho đến ban hành chương trình. Tác giả sử dụng phương pháp so sánh đưa ra kết luận đánh giá giữa chương trình, NDĐT đã xây dựng với chương trình, NDĐT trước đó.

4.2.5.2. Thử nghiệm việc chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, theo nguyên tắc thử nghiệm có đối chứng. Bao gồm 2 bước khác nhau: Bước 1, Chuẩn bị thử nghiệm: Chọn nội dung, đối tượng, chuẩn bị các điều kiện để thử nghiệm; Xây dựng tiêu chí đánh giá. Bước 2, Tiến hành thử nghiệm: Khảo sát đầu vào và tiến hành thử nghiệm. Tác giả sử dụng phương pháp toán học thống kế sử dụng trong nghiên cứu khoa học giáo dục như:

) và hệ số tương quan thứ bậc (R) để xác định kết quả Giá trị trung bình ( về mặt định lượng; quan sát sư phạm để xác định kết quả về mặt định tính trên các vấn đề mức độ phát triển năng lực của sinh viên; thái độ, kỹ năng học tập, thực hành của sinh viên. 4.2.6. Phân tích kết quả thử nghiệm

4.2.6.1. Đối với việc chỉ đạo và thực hiện có hiệu quả việc đổi mới chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực.

Sau khi hoàn thành các bước của việc xây dựng chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực. Trường ĐHSP Hà Nội 2 ban hành và thực hiện từ năm học 2015 - 2016. Sau khi so sánh với chương trình trước đó, chúng tôi đưa ra kết luận như sau:

Chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN được xây dựng theo hướng tiếp cận năng lực so với chương trình, NDĐT trước đây có những thay đổi nhất định, chủ yếu tập trung hướng vào hình thành và phát triển năng lực sư phạm của người giáo viên GDQP&AN cho sinh viên, cụ thể trên các phương diện như: Bổ sung, thay thế một số môn học; điều chỉnh về thời lượng của một số môn học, loại bỏ kiến thức cũ và cập nhật kiến thức mới, làm cơ sở để biên soạn đề cương môn học phù hợp với yêu cầu về năng lực của người giáo viên GDQP&AN; khắc phục được những hạn chế của chương trình cũ như sự dàn trải, tính hàn lâm trong các khối kiến thức. Chương trình phù hợp với khung năng lực chuẩn đầu ra chuyên ngành GDQP&AN, đáp ứng được mục tiêu đào tạo. 4.2.6.2. Đối với chỉ đạo việc lựa chọn và sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, hiện đại.

* Ph n tích kết quả thử nghiệm về mặt định lư ng Nhận xét: Sau khi kiểm tra, chúng tôi sử dụng các công thức trên để

tính toán điểm số, kết quả cho thấy, của sinh viên lớp thử nghiệm cao

hơn của sinh viên lớp đối chứng; cụ thể lần lượt là 7.35 và 6.87. Để có cơ sở chặt chẽ hơn, chúng tôi tính hệ số tương quan kết quả sự phát triển năng lực ở lớp thử nghiệm với lớp đối chứng, kết quả thu được R = 0.92. Từ kết quả này chứng tỏ khi có tác động của biện pháp thử nghiệm thì năng lực của sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN sẽ tăng lên, điều này đảm bảo sự phù hợp và có độ tin cậy cao.

* Ph n tích kết quả thử nghiệm về mặt định tính Sau khi theo dõi các hoạt động học tập của sinh viên trước, trong và sau khi lên lớp, trên tất cả các khía cạnh: thái độ, động cơ, tính tự giác, tích cực, chủ động; sự hình thành, phát triển các kỹ năng học tập, thao tác tư duy khái quát, hệ thống, kỹ năng thực hành… So sánh, đối chiếu với những tiêu chí đã xác định, chúng tôi thấy, ở sinh viên lớp thử nghiệm được nâng lên rõ rệt và có tính ổn định, vững chắc cao hơn so với lớp đối chứng. Những kết quả trên chứng tỏ thử nghiệm đã có tác dụng; đồng thời khẳng định các biện pháp mà tác giả đề xuất trong luận án bước đầu đã đạt hiệu quả nhất định, có ý nghĩa và tính khả thi cao; giả thuyết khoa học được đưa ra là hoàn toàn đúng đắn. Kết luận chƣơng 4

Thông qua quá trình thử nghiệm, bằng phương pháp xử lý toán học thống kê, quan sát sư phạm, so sánh đối chiếu, chúng tôi đánh giá trên 2 phương diện định tính và định lượng. Kết quả cho thấy những nội dung thử nghiệm đều cho kết quả khả thi, hiệu quả hơn so với trước khi thử nghiệm. Điều này chứng tỏ các biện pháp mà luận án đề xuất đều có tính cần thiết, khả thi cao và hoàn toàn có thể vận dụng có hiệu quả trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận Kết quả trình bày ở các chương trên cho phép khẳng định mục đích, nhiệm vụ của luận án đã hoàn thành. Tác giả rút ra một số kết luận sau:

1.1. Về lý luận QTĐT giáo viên GDQP&AN bao gồm các thành tố : Mục tiêu đào tạo; nội dung đào tạo; hình thức tổ chức đào tạo; phương pháp đào tạo; phương tiện đào tạo; người dạy; người học; bộ máy tổ chức, quản lý đào tạo; kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo; sản phẩm đào tạo. QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay là hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động trực tiếp đến các thành tố cấu QTĐT trúc đào tạo giáo viên GDQP&AN nhằm tổ chức, điều khiển các thành tố này vận hành theo đúng quy luật giáo dục và đạt được mục tiêu, yêu cầu đào tạo giáo viên GDQP&AN đã đề ra. Nội dung QLQTĐT giáo viên GDQP&AN gồm: Xây dựng kế hoạch đào tạo; tổ chức, điều hành QTĐT; chỉ đạo xây dựng và thực hiện mục tiêu, chương trình, NDĐT; quản lý phương pháp và hình thức tổ chức đào tạo; quản lý hoạt động của giảng viên và sinh viên trong QTĐT; quản lý các điều kiện đảm bảo trong QTĐT; quản lý chất lượng và kết quả đào tạo. QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay chịu sự tác động của nhiều nhân tố, cả chủ quan và khách quan.

1.2. Về thực tiễn Hiện nay cả nước có 05 cơ sở giáo dục đại học ngoài quân đội được giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN. Thời gian qua, các trường đại học đã đạt được những kết quả nhất định trong đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập ... Đây vừa là thực trạng, nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân làm cho chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN chưa thực sự đáp ứng tốt với mục tiêu, yêu cầu đề ra.

1.3. Về các biện pháp: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng, luận án đã đề xuất 06 biện pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay: 1) Giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL các cấp và giảng viên ở các nhà trường về vị trí, vai trò của việc đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN; 2)

Xây dựng kế hoạch đào tạo đảm bảo tính khoa học, toàn diện, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển của các nhà trường theo từng giai đoạn; 3) Chuẩn hóa đội ngũ CBQL, giảng viên tham gia QTĐT giáo viên GDQP&AN; 4) Tăng cường chỉ đạo, thực hiện đổi mới chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực; 5) Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp đào tạo giáo viên GDQP&AN theo hướng tích cực, hiện đại; 6) Hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho QTĐT giáo viên GDQP&AN.

Sau quá trình thử nghiệm, bằng việc phân tích kết quả cả về mặt định tính, định lượng cho thấy các biện pháp mà luận án đề xuất là hoàn toàn có cơ sở và có tính khả thi cao.

Kết quả nghiên cứu của luận án, có thể làm tài liệu tham khảo và vận dụng ngay vào trong thực tiễn QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay.

2. Kiến nghị Từ kết quả nghiên cứu trên, chúng tôi có một số kiến nghị đối với Bộ GD&ĐT; Bộ Quốc phòng và các trường đại học.

Các trường đại học cần phải: Thực hiện xây dựng chương trình khung và chương trình chi tiết ngành GDQP&AN theo hướng tiếp cận năng lực và chỉ đạo chặt chẽ cơ quan đào tạo, các khoa giáo viên, khoa, trung tâm GDQP&AN, ĐNGV triển khai thực hiện; Xây dựng các cơ chế, chính sách ưu tiên đãi ngộ đối với sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN, để thu hút được nhiều người giỏi vào học; Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị của Bộ Quốc phòng để tuyển dụng đội ngũ sĩ quan quân đội được chuẩn hóa về trình độ đào, có kinh nghiệm, trong quản lý, có chuyên môn vững vàng về công tác tại các khoa, trung tâm GDQP&AN ở từng nhà trường; Ưu tiên đãi ngộ về vật chất, tinh thần đối với ĐNGV, CBQL tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN ở nhà trường để họ yên tâm công tác, phát huy hết vai trò, tinh thần trách nhiệm, năng lực trong thực hiện nhiệm vụ; Tạo mọi điều kiện cho đội ngũ CBQL, ĐNGV, nhất là ĐNGV sĩ quan quân đội biệt phái thuộc các khoa học, trung tâm GDQP&AN đi đào tạo nhằm chuẩn hóa về trình độ ở các nhà trường, học viện trong và ngoài quân đội.