Công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trong
Quân chủng Hải quân: Thách thức và giải pháp
Công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trong Quân chủng Hải quân:
Thách thức và giải pháp
Đại tá Nguyễn Đức Thịnh
Phó Trưởng phòng KHCN&MT Quân chủng Hải quân
Hải quân là lực lượng nòng cốt quản lý bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền
các vùng biển, đảo của Tổ quốc, ngoài ra còn là một trong những lực lượng chủ lực
trong phòng chống ô nhiễm, khắc phục sự cố môi trường, tìm kiếm cứu hộ, cứu
nạn trên biển. Trong công cuộc đổi mới của đất nước, lực lượng Hải quân luôn
quan tâm gắn kết công tác BVMT biển với các nhiệm vụ chính trị.
Thực trạng công tác quản lý nhà nước về BVMT trong Quân chủng Hải quân
Trong thời gian qua, Quân chủng Hải quân đã triển khai thực hiện hiệu quả
"Đề án Tăng cường quản lý, bảo vệ chủ quyền biển đảo", trong đó có nội dung liên
quan tới xây dựng cơ sở hạ tầng, cải tạo chất lượng môi trường (đầu tư thực hiện 3
dự án về môi trường ở quần đảo Trường Sa). Kết thúc giai đoạn 1 của Đề án này,
các đảo thuộc quần đảo Trường Sa đã được kè bờ vững chắc, chống xói lở, cảnh
quan môi trường được cải thiện, hạ tầng đồng bộ, đời sống quân dân trên đảo được
nâng cao.
Bên cạnh đó, lực lượng Quân chủng Hải quân đã xây dựng triển khai một số
nội dung trong Đề án 47 về điều tra cơ bản quản lý tài nguyên môi trường biển,
đảo năm 2010 và tầm nhìn năm 2020. Tổ chức thực hiện Kế hoạch BVMT dài hạn
hoặc hàng năm do cấp trên giao, với các nhiệm vụ cụ thể như: Quan trắc phân tích
môi trường biển xa; Triển khai lập báo cáo hiện trạng môi trường, báo cáo đánh giá
tác động môi trường (ĐTM) của các đơn vị trong Quân chủng; Lập kế hoạch,
hướng dẫn các đơn vị thực hiện hoạt động hưởng ứng các ngày môi trường trong
năm: Ngày Môi trường thế giới; Tuần lễ quốc gia về biển và hải đảo...
Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức,
trách nhiệm BVMT cho cán bộ, chiến sĩ trong Quân chủng. Tuyên truyền về chủ
trương, đường lối, chính sách, văn bản pháp luật của Đảng và Nhà nước, điều lệ,
quy định của Quân đội và Quân chủng về BVMT. Kết hợp nhiều hình thức, biện
pháp giáo dục, tuyên truyền phong phú, đa dạng như: Nói chuyện chuyên đề, thi
tìm hiểu, sân khấu hóa, viết bài, treo khẩu hiệu, viết panô, băng rôn cổ động để
nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ.
Thực hiện tốt việc điều tra, khảo sát, nghiên cứu, đánh giá tình hình tác động
môi trường ở một số cơ quan, đơn vị. Nội dung điều tra khảo sát bám sát các
hướng dẫn của Điều lệ Công tác BVMT Quân đội nhân dân Việt Nam, tập trung
vào các nội dung: Hiện trạng, số lượng, diễn biến các nguồn gây ô nhiễm, suy
thoái, sự cố môi trường, tác động xấu đến môi trường; Hiện trạng, diễn biến thành
phần, mức độ nguy hại của chất thải; Đề xuất, kiến nghị xây dựng các kế hoạch,
chương trình biện pháp BVMT của đơn vị.
Đặc biệt, lực lượng Quân chủng Hải quân đã chủ động, tích cực tham gia khắc
phục sự cố tràn dầu. Điển hình là tham gia khắc phục sự cố tràn dầu khu vực ven
bờ biển Vũng Tàu; Thu gom dầu FO bị trôi dạt lên bờ biển của đảo Bạch Long Vĩ;
ứng cứu thành công sự cố tràn dầu cho tàu CHUN AN XING - Trung Quốc bị đắm
tại khu vực biển Đồ Sơn, Hải Phòng; Thực hiện điều tra, đo đạc hiện trạng phông
phóng xạ trong môi trường tại các quân cảng của Hải quân.
Hàng năm, Quân chủng Hải quân phối hợp với các cơ quan Bộ Quốc phòng
và sở TN&MT các tỉnh, thành phố có liên quan thường xuyên tiến hành giám sát,
thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng về
BVMT; Quy định về phòng chống, khắc phục suy thoái, ô nhiễm, sự cố môi
trường... Hải quân đã chủ trì phối hợp với các cơ quan nghiên cứu thực hiện một số
đề tài khoa học, triển khai ứng dụng trong lĩnh vực BVMT: Mô hình công nghệ
sinh học xử lý chất thải rắn tại một số đơn vị Hải quân; Nghiên cứu công nghệ và
thử nghiệm hệ thống xử lý chất thải của người bằng nước biển phục vụ cuộc sống
trên đảo; Nghiên cứu xây dựng mô hình kỹ thuật trồng rau năng suất cao cho quần
đảo Trường Sa; Xử lý chất thải khu tăng gia sản xuất.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về môi trường
của Hải quân còn một số hạn chế đó là: Việc lập báo cáo ĐTM ở một số dự án đầu
tư xây dựng cơ bản chưa được thực hiện một cách đầy đủ. Hiệu quả quản lý chất
thải rắn chưa cao, đặc biệt là tại các đơn vị vùng sâu, vùng xa và trên các đảo cách
biệt về địa lý. Công tác xây dựng báo cáo ĐTM của các đơn vị cơ sở còn thấp. Một
số công trình BVMT chưa được bảo vệ và khai thác hiệu quả trong điều kiện khí
hậu khắc nghiệt; Ý thức của người sử dụng chưa cao, đặc biệt là đối với công trình
được xây dựng trên các đảo thì việc thực hiện bảo trì, bảo dưỡng, thay thế phụ tùng
thường xuyên gặp rất nhiều khó khăn.
Những thách thức trong quản lý nhà nước về BVMT của Quân chủng Hải
quân
Trong thời gian qua, trên các vùng biển đảo của đất nước đang ngày càng gia
tăng các hoạt động sản xuất kinh doanh, đánh bắt, khai thác tài nguyên trên biển...
Những hoạt động này đã tác động tiêu cực, gây áp lực lớn đối với môi trường biển.
Trong khi tình hình tranh chấp trên biển hiện nay đang diễn biến hết sức phức tạp,
nước ngoài tăng cường các hoạt động thăm dò khai thác, xâm phạm chủ quyền
vùng biển nước ta. Vấn đề này đặt ra thách thức lớn đối với Hải quân không chỉ
trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia mà
còn gây khó khăn cho công tác BVMT biển.