Qu n Lý Nhân S Ti n L ngả ự ề ươ
Nhóm 4 - Đ ng Ti n Ng cặ ế ọ
I. Khái ni m và vai trò c a qu n tr nhân s :ệ ủ ả ị ự
1.1. Khái ni m v qu n tr nhân s :ệ ề ả ị ự
K t khi hình thành xã h i loài ng i, con ng i bi t h p qu n thành t ch c thìể ừ ộ ườ ườ ế ợ ầ ổ ứ
v n đ qu n tr b t đ u xu t hi n. M i hình thái kinh t xã h i đ u g n li n v i m tấ ề ả ị ắ ầ ấ ệ ỗ ế ộ ề ắ ề ớ ộ
ph ng th c s n xu t nh t đ nh, xu h ng c a qu n tr ngày càng ph c t p cùng v iươ ứ ả ấ ấ ị ướ ủ ả ị ứ ạ ớ
s phát tri n ngày càng cao c a n n kinh t xã h i.ự ể ủ ề ế ộ
Trên th tr ng ngày nay, các doanh nghi p đang đ ng tr c thách th c ph i tăngị ườ ệ ứ ướ ứ ả
c ng t i đa hi u qu cung c p các s n ph m d ch v c a mình. Đi u này đòi h i ph iườ ố ệ ả ấ ả ẩ ị ụ ủ ề ỏ ả
có s quan tâm t i ch t l ng s n ph m và d ch v , t i các ph ng th c Marketing vàự ớ ấ ượ ả ẩ ị ụ ớ ươ ứ
bán hàng t t cũng nh các quy trình n i b hi u qu . Các doanh nghi p hàng đ uố ư ộ ộ ệ ả ệ ầ
th ng c g ng đ t o s cân b ng gi a tính ch t nh t quán và s sáng t o. Đ đ tườ ố ắ ể ạ ự ằ ữ ấ ấ ự ạ ể ạ
đ c m c tiêu này, h d a vào m t s tài s n l n nh t c a mình đó là “ngu n nhânượ ụ ọ ự ộ ố ả ớ ấ ủ ồ
l c”.ự
Công tác qu n tr nhân s giúp tìm ki m, phát tri n và duy trì đ i ngũ nhân viên vàả ị ự ế ể ộ
qu n lý ch t l ng nh ng ng i tham gia tích c c vào s thành công c a công ty. Cácả ấ ượ ữ ườ ự ự ủ
t ch c trông mong vào các nhà chuyên môn v qu n tr nhân s giúp h đ t đ c hi uổ ứ ề ả ị ự ọ ạ ượ ệ
qu và năng su t cao h n v i m t h n ch v l c l ng lao đ ng.ả ấ ơ ớ ộ ạ ế ề ự ượ ộ
M t trong nh ng yêu c u chính c a qu n tr nhân s là tìm ra đúng ng i, đúng sộ ữ ầ ủ ả ị ự ườ ố
l ng và đúng th i đi m trên các đi u ki n th a mãn c doanh nghi p và nhân viênượ ờ ể ề ệ ỏ ả ệ
m i. Khi l a ch n đ c nh ng ng i có k năng thích h p làm vi c đúng v trí thì cớ ự ọ ượ ữ ườ ỹ ợ ệ ở ị ả
nhân viên l n công ty đ u có l i.ẫ ề ợ
• Khái ni m v nhân l c.ệ ề ự
Bao g m t t c các ti m năng c a con ng i trong m t t ch c hay xã h i (k cồ ấ ả ề ủ ườ ộ ổ ứ ộ ể ả
nh ng thành viên trong ban lãnh đ o doanh nghi p) t c là t t c các thành viên trongữ ạ ệ ứ ấ ả
doanh nghi p s d ng ki n th c, kh năng, hành vi ng x và giá tr đ o đ c đ thànhệ ử ụ ế ứ ả ứ ử ị ạ ứ ể
l p, duy trì và phát tri n doanh nghi p.ậ ể ệ
• Qu n tr nhân s - M t vài quan đi m ti p c n:ả ị ự ộ ể ế ậ
“Qu n tr nhân s là t h p toàn b m c tiêu, chi n l c và công c mà qua đó cácả ị ự ổ ợ ộ ụ ế ượ ụ
nhà qu n tr và nhân viên trong doanh nghi p dùng làm n n t ng cho cung cách ng xả ị ệ ề ả ứ ử
đ phát tri n doanh nghi p”ể ể ệ .
M t khái ni m khác:ộ ệ
“Qu n tr nhân s là t t c các ho t đ ng, chính sách và các quy t đ nh qu n lý liênả ị ự ấ ả ạ ộ ế ị ả
quan và có nh h ng đ n m i quan h gi a doanh nghi p và cán b công nhân viênả ưở ế ố ệ ữ ệ ộ
c a nó. Qu n tr nhân s đòi h i ph i có t m nhìn chi n l c và g n v i chi n l củ ả ị ự ỏ ả ầ ế ượ ắ ớ ế ượ
ho t đ ng c a công ty”.ạ ộ ủ
đây danh t Ở ừ “Qu n tr ”ả ị bao g m các khía c nh nhân s liên quan đ n c c u,ồ ạ ự ế ơ ấ
đi u hành và phát tri n.ề ể
- C c u: Xây d ng cách lãnh đ o cho nhân s , t o cho nhân s các h th ng (phùơ ấ ự ạ ự ạ ự ệ ố
h p v i các y u t bên trong và bên ngoài DN) đ đi u khi n quá trình.ợ ớ ế ố ể ề ể
- Đi u hành: nghĩa là ch đ o nhân l c trong ý nghĩa đi u khi n cung cách ng xề ỉ ạ ự ề ể ứ ử
c a nhân viên qua quá trình lãnh đ o nhân viên và ch ng h th ng nhân s .ủ ạ ế ự ệ ố ự
- Phát tri n: Là cách lãnh đ o đ khuy n khích kh năng h c h i h n thi n liênể ạ ể ế ả ọ ỏ ồ ệ
t c vi c t o d ng c c u t ch c và đi u hành t ch c.ụ ệ ạ ự ơ ấ ổ ứ ề ổ ứ
V y Qu n tr nhân s là gì?ậ ả ị ự
Các doanh nghi p đ u có các ngu n l c, bao g m ti n b c, v t ch t, thi t b và conệ ề ồ ự ồ ề ạ ậ ấ ế ị
ng i c n thi t đ t o ra hàng hóa và d ch v mà doanh nghi p đ a ra th tr ng. H uườ ầ ế ể ạ ị ụ ệ ư ị ườ ầ
h t các doanh nghi p đ u xây d ng các th t c và quy trình v cung c p nguyên v tế ệ ề ự ủ ụ ề ấ ậ
li u và thi t b nh m đ m b o vi c cung c p đ y đ chúng khi c n thi t. T ng tệ ế ị ằ ả ả ệ ấ ầ ủ ầ ế ươ ự
nh v y, các doanh nghi p c n ph i quan tâm đ n qui trình qu n lý con ng i - m tư ậ ệ ầ ả ế ả ườ ộ
ngu n l c quan tr ng c a h .ồ ự ọ ủ ọ
Qu n tr nhân s bao g m t t c nh ng quy t đ nh và ho t đ ng qu n lý có nhả ị ự ồ ấ ả ữ ế ị ạ ộ ả ả
h ng đ n m i quan h gi a doanh nghi p và đ i ngũ nhân viên c a doanh nghi p.ưở ế ố ệ ữ ệ ộ ủ ệ
M c tiêu ch y u c a qu n tr nhân s là nh m đ m b o đ s l ng ng i laoụ ủ ế ủ ả ị ự ằ ả ả ủ ố ượ ườ
đ ng v i m c trình đ và k năng phù h p, b trí h vào đúng công vi c, và vào đúngộ ớ ứ ộ ỹ ợ ố ọ ệ
th i đi m đ đ t đ c các m c tiêu c a doanh nghi p. Nh v y, m t câu h i đ t ra: aiờ ể ể ạ ượ ụ ủ ệ ư ậ ộ ỏ ặ
ph trách qu n tr nhân s trong qu n lý doanh nghi p? rõ ràng câu tr l i s là: m iụ ả ị ự ả ệ ả ờ ẽ ọ
nhà qu n lý trong doanh nghi p.ả ệ
Qu n tr nhân s là đ m b o có đúng ng i v i k năng và trình đ phù h p, vàoả ị ự ả ả ườ ớ ỹ ộ ợ
đúng công vi c và vào đúng th i đi m thích h p đ th c hi n m c tiêu c a công ty.ệ ờ ể ợ ể ự ệ ụ ủ
Nh ng dù b t c xã h i nào v n đ m u ch t c a qu n tr v n là qu n tr nhân s .ư ở ấ ứ ộ ấ ề ấ ố ủ ả ị ẫ ả ị ự
M t doanh nghi p dù có ngu n tài chính d i dào, ngu n tài nguyên v t t phong phú, hộ ệ ồ ồ ồ ậ ư ệ
th ng máy móc thi t b hi n đ i đi chăng n a cũng s tr nên vô ích, n u không bi tố ế ị ệ ạ ữ ẽ ở ế ế
ho c qu n tr kém ngu n tài nguyên nhân s .ặ ả ị ồ ự
Chính cung cách qu n tr tài nguyên nhân s này t o ra b m t văn hóa c a t ch c,ả ị ự ạ ộ ặ ủ ổ ứ
t o ra b u không khí có s đoàn k t giúp đ l n nhau hay lúc nào cũng căng th ng b tạ ầ ự ế ỡ ẫ ẳ ấ
n đ nh.ổ ị
Nghiên c u môn qu n tr căn b n cho chúng ta n m đ c các ch c năng c b n c aứ ả ị ả ắ ượ ứ ơ ả ủ
qu n tr bao g m:ả ị ồ
- Ch c năng ho ch đ nhứ ạ ị
- Ch c năng t ch cứ ổ ứ
- Ch c năng lãnh đ oứ ạ
- Ch c năng ki m traứ ể
Nhi u tác gi coi các ch c năng qu n tr v ho ch đ nh, t ch c lãnh đ o và ki m traề ả ứ ả ị ề ạ ị ổ ứ ạ ể
là trung tâm v các cu c bàn lu n v qu n tr . Nh ng ch c năng h p thành quá trìnhề ộ ậ ề ả ị ữ ứ ợ
qu n tr này, quá trình đ c h p thành m t cách t t đ m t vi c nào đó đ u liên quanả ị ượ ợ ộ ừ ừ ể ộ ệ ề
đ n qu n tr b t k theo ki u t ch c hay c p qu n tr nào. Khi lu n gi i v v n đế ả ị ấ ể ể ổ ứ ở ấ ả ị ậ ả ề ấ ề
này các nhà qu n tr Harold, Koontz và Cyril nói: "Khi hành đ ng theo kh năng qu n trả ị ộ ả ả ị
c a mình, các ch t ch, tr ng phòng, đ c công, giám th , tr ng khoa, giám m c vàủ ủ ị ưở ố ị ưở ụ
nh ng ng i đ ng đ u các c quan c a chính ph đ u làm cùng m t vi c. V i t cáchữ ườ ứ ầ ơ ủ ủ ề ộ ệ ớ ư
nhà qu n tr t t c nh ng ng i này ph n nào đ u ti n hành theo công vi c đ c hoànả ị ấ ả ữ ườ ầ ề ế ệ ượ
thành cùng v i con ng i và thông qua con ng i. V i t cách nhà qu n tr , m i ng iớ ườ ườ ớ ư ả ị ỗ ườ
trong s h lúc này hay lúc khác đ u ph i đ c th c hi n nh ng nhi m v đ c tr ngố ọ ề ả ượ ự ệ ữ ệ ụ ặ ư
c a nh ng nhà qu n tr ". Th m chí m t qu n tr gia đ c vi c cũng s d ng các ch củ ữ ả ị ậ ộ ả ị ượ ệ ử ụ ứ
năng qu n tr này, m c dù trong nhi u tr ng h p các ch c năng này cũng đ c sả ị ặ ề ườ ợ ứ ượ ử
d ng theo tr c giác.ụ ự
Ho ch đ nh bao hàm m t vi c thi t l p các m c tiêu và đ i t ng đ i v i t ch c vàạ ị ộ ệ ế ậ ụ ố ượ ố ớ ổ ứ
phát tri n các bi u đ công vi c cho th y nh ng m c tiêu và đ i t ng đó đ c hoànể ể ồ ệ ấ ữ ụ ố ượ ượ
thành nh th nào. Khi k ho ch đã đ c hình thành thì vi c t ch c tr nên quanư ế ế ạ ượ ệ ổ ứ ở
tr ng. Ch c năng này bao hàm vi c k t h p các ngu n l c v i nhau là con ng i, v nọ ứ ệ ế ợ ồ ự ớ ườ ố
và thi t b m t cách hi u qu nh t đ hoàn thành m c tiêu. Do v y t ch c bao hàmế ị ộ ệ ả ấ ể ụ ậ ổ ứ
nhi u vi c k t h p các ngu n l c.ề ệ ế ợ ồ ự
Vì v y, qu n tr nhân s chính là vi c th c hi n ch c năng t ch c c a qu n tr cănậ ả ị ự ệ ự ệ ứ ổ ứ ủ ả ị
b n, bao g m các n i dung c b n sau đây:ả ồ ộ ơ ả
1. Phân tích công vi c.ệ
2. Tuy n d ng nhân viên.ể ụ
3. Đào t o và nâng cao năng l c chuyên môn cho nhân viên.ạ ự
4. Nâng cao hi u qu s d ng lao đ ng thông qua vi c s d ng h th ng kíchệ ả ử ụ ộ ệ ử ụ ệ ố
thích v t ch t và tinh th n đ i v i nhân viên.ậ ấ ầ ố ớ
Nh v y qu n tr nhân s g n li n v i vi c t ch c, b t kỳ doanh nghi p nào hìnhư ậ ả ị ự ắ ề ớ ệ ổ ứ ấ ệ
thành và ho t đ ng thì đ u ph i có b ph n t ch c.ạ ộ ề ả ộ ậ ổ ứ
1.2 Th c tr ng và thách th c qu n tr nhân s trong các doanh nghi p Vi t nam.ự ạ ứ ả ị ự ệ ệ
a- Các nhân t nh h ng đ n vi c qu n tr nhân s các công ty v a và nhố ả ưở ế ệ ả ị ự ở ừ ỏ
Vi t nam.ệ
• Các nhân t môi tr ng bên ngoài.ố ườ
- S thay đ i nhanh chóng c a bên ngoài.ự ổ ủ
- Xu h ng toàn c u hóa n n kinh t .ướ ầ ề ế
- Tính c nh tranh ngày càng gay g t.ạ ắ
- Các y u t văn hóa Vi t nam cũng nh giá tr công vi c c a ng i Vi t Nam.ế ố ệ ư ị ệ ủ ườ ệ
- T l th t nghi p trong các vùng.ỉ ệ ấ ệ
- S quan tâm và ng h c a Chính ph Vi t Nam cho các doanh nghi p v a vàự ủ ộ ủ ủ ệ ệ ừ
nh .ỏ
- Phong cách qu n tr nhân s trong các công ty nhà n c và công ty l n.ả ị ự ướ ớ
• Các nhân t thu c v t ch c.ố ộ ề ổ ứ
- Qui mô c a doanh nghi p cũng nh s l ng công nhân trong các doanh nghi p.ủ ệ ư ố ượ ệ
- Lo i hình kinh doanh.ạ
- C u trúc t ch c doanh nghi p.ấ ổ ứ ệ
- Ngu n g c hình thành doanh nghi p: ch y u xu t phát t kinh doanh h giaồ ố ệ ủ ế ấ ừ ộ
đình và s d ng các hình th c qu n lý truy n th ng c a kinh t gia đình.ử ụ ứ ả ề ố ủ ế
- Các yêu c u c a công vi c.ầ ủ ệ
• Các nhân t thu c v ng i lao đ ng và các lãnh đ o.ố ộ ề ườ ộ ạ
- S nh n th c v vai trò c a các công tác qu n tr nhân l c trong công ty cũngự ậ ứ ề ủ ả ị ự
nh m i quan h qu n tr nhân l c v i các ch c năng qu n lý khác trong công tyư ố ệ ả ị ự ớ ứ ả
c a cán b qu n lý và ch doanh nghi p.ủ ộ ả ủ ệ
- S nh n th c v vai trò c a ngu n nhân l c trong công ty thiên v khía c nh làự ậ ứ ề ủ ồ ự ề ạ
ngu n l c hay y u t con ng i trong qu n tr s n xu t kinh doanh.ồ ự ế ố ườ ả ị ả ấ
- Công nhân làm vi c là năng đ ng sáng t o hay th đ ng.ệ ộ ạ ụ ộ
- Công nhân làm vi c ch vì ti n hay vì các nhu c u khác n a.ệ ỉ ề ầ ữ
- K năng, tay ngh c a các công nhân là cao hay th p.ỹ ề ủ ấ
- Công nhân có k ho ch phát tri n cá nhân dài h n hay ch chú ý đ n t ng giaiế ạ ể ạ ỉ ế ừ
đo n ng n.ạ ắ
b- Xu h ng qu n tr ngu n nhân l c trong các doanh nghi p v a và nh Vi tướ ả ị ồ ự ệ ừ ỏ ệ
nam.
- S c n thi t ph i qu n tr nhân s cũng nh các ho t đ ng qu n lý khác trongự ầ ế ả ả ị ự ư ạ ộ ả
các công ty m t cách bài b n h n, có khoa h c h n, gi m tính t phát trong qu nộ ả ơ ọ ơ ả ự ả
lý ho c qu n lý theo thói quen.ặ ả
- Thiên h ng qu n lý theo “quá trình”.ướ ả
- S thay đ i trong phong cách lãnh đ o.ự ổ ạ
- S thay đ i m c đích làm vi c c a công nhân và cán b trong công ty t ng nự ổ ụ ệ ủ ộ ừ ắ
h n sang dài h n.ạ ạ
- Quá trình tuy n d ng s ngày càng tr nên khó khăn h n do s thay đ i c aể ụ ẽ ở ơ ự ổ ủ
ngu n lao đ ng cũng nh do s xu t hi n c a nhi u khu công nghi p l n.ồ ộ ư ự ấ ệ ủ ề ệ ớ
- Nhu c u v lao đ ng có k thu t và chuyên môn hóa cao ngày càng l n.ầ ề ộ ỹ ậ ớ
- S c n thi t ph i có k ho ch và xây d ng chi n l c ngu n nhân l c cho côngự ầ ế ả ế ạ ự ế ượ ồ ự
ty.
- Nhu c u đào t o v phát tri n ngu n nhân l c ngày càng cao.ầ ạ ề ể ồ ự
- Các chính sách qu n tr nhân s càng ph i rõ và chi ti t h n.ả ị ự ả ế ơ
- Vai trò quan tr ng c a vi c ch rõ ch c trách nhi m v c th cho t ng v tríọ ủ ệ ỉ ứ ệ ụ ụ ể ừ ị
công vi c cũng nh h th ng thông tin v nhân l c trong công ty ngày càng đ cệ ư ệ ố ề ự ượ
coi tr ng.ọ
- Các công ty s ngày càng nh n rõ s c n thi t ph i có m t cán b chuyên mônẽ ậ ự ầ ế ả ộ ộ
ph trách các v n đ qu n tr nhân l c trong công ty c a mình.ụ ấ ề ả ị ự ủ
c- M t s v n đ mà các doanh nghi p v a và nh Vi t nam đang ph i đ iộ ố ấ ề ệ ừ ỏ ệ ả ố
m t liên quan đ n ch c năng qu n tr nhân sặ ế ứ ả ị ự