MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................ 2
2.1. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 2
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 2
3.1. Đối tượng nghiên cứu: ....................................................................................... 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu: ........................................................................................... 2
4. Lịch sử nghiên cứu ................................................................................................ 2
5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 2
5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết .......................................................... 2
5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn .......................................................... 3
6. Đóng góp dự kiến của đề tài................................................................................. 3
6.1. Ý nghĩa về mặt lí luận ........................................................................................ 3
6.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn: ................................................................................... 3
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 3
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài ........................................................ 3
1.1. Dạy học dự án..................................................................................................... 3
1.2. Khái niệm năng lực và yêu cầu hình thành năng lực cho HS theo chương trình
GDPT 2018................................................................................................................ 5
2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ...................................................................................... 7
2.1. Điều tra, khảo sát ................................................................................................ 7
2.2. Một số thực trạng ............................................................................................... 7
2.3. Đánh giá thực trạng phát triển dạy học dự án trong các tiết thực hành ở trường
THPT Quỳ Hợp 2 .................................................................................................... 10
Chương 2: Dự án dạy học tiết thực hành Văn minh phương Đông, phương Tây thời
kì cổ - trung đại (Lịch sử 10)................................................................................... 11
1. Thông tin dự án ................................................................................................... 11
1.1. Tên dự án: ......................................................................................................... 11
1.2. Chủ đề: ............................................................................................................. 11
1.3. Thời gian thực hiện: ......................................................................................... 11
1.4. Đối tượng dạy học: ........................................................................................... 11
1.5. Giáo viên thực hiện: ......................................................................................... 11
2. Mục tiêu của dự án .............................................................................................. 11
2.1. Yêu cầu cần đạt ................................................................................................ 11
2.2. Năng lực: .......................................................................................................... 12
2.3. Phẩm chất ......................................................................................................... 12
3. Thiết bị dạy học và học liệu ................................................................................ 13
3.1. Giáo viên .......................................................................................................... 13
3.2. Học sinh ............................................................................................................ 13
4. Dự kiến thời gian tiến hành dự án ....................................................................... 13
5. Dự kiến khen thưởng, kinh phí và phân công thực hiện dự án ........................... 14
5.1. Khen thưởng ..................................................................................................... 14
5.2. Dự kiến kinh phí ............................................................................................... 14
5.3. Phân công thực hiện dự án. .............................................................................. 14
6. Khái quát tiến trình và sản phẩm dự kiến ........................................................... 14
7. Tiến trình tổ chức dự án ...................................................................................... 14
7.1. Khởi động dự án ............................................................................................... 14
7.2. Lập kế hoạch và thực hiện dự án...................................................................... 15
7.3. Báo cáo dự án ................................................................................................... 19
Chương 3. Khảo sát và thực nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất ..................................................................................................................... 23
1. Khảo sát và thực nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất23
1.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................ 23
1.2. Nội dung và phương pháp khảo sát .................................................................. 23
1.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................... 24
1.4. Kết quả khảo sát về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất .. 24
2. Thực nghiệm sư phạm ......................................................................................... 26
2.1. Mục tiêu thực nghiệm ...................................................................................... 26
2.2. Nội dung thực nghiệm ...................................................................................... 26
2.3. Tổ chức tiến hành thực nghiệm ........................................................................ 26
2.4. Kết quả thực nghiệm ........................................................................................ 26
2.5. Kết luận chung về thực nghiệm sư phạm ......................................................... 30
C. KẾT LUẬN ........................................................................................................ 31
1. Một số kết quả đạt được và hướng phát triển ...................................................... 31
2. Kiến nghị ............................................................................................................. 31
2.1. Đối với giáo viên .............................................................................................. 31
2.2. Đối với Nhà trường .......................................................................................... 31
2.3. Đối với Sở GD & ĐT ....................................................................................... 32
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 33
PHỤ LỤC ................................................................................................................ 34
PHỤ LỤC 1: HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS TRONG TIẾN TRÌNH
THỰC HIỆN DỰ ÁN ............................................................................................. 34
PHỤ LỤC 2: NHỮNG MẤU PHIẾU SỬ DỤNG TRONG DỰ ÁN “DẤU CHÂN
LỊCH SỬ”................................................................................................................ 39
PHỤ LỤC 3: CÁC PHIẾU KHẢO SÁT ................................................................ 47
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Cụm từ đầy đủ
GDĐT Giáo dục đào tạo
THPT Trung học phổ thông
GV Giáo viên
HS Học sinh
NXB Nhà xuất bản
GVCN Giáo viên chủ nhiệm
TN Thực nghiệm
ĐC Đối chứng
1
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Hành trang quan trọng cần mang theo của công dân thế kỉ XXI là kiến thức,
kĩ năng và đặc biệt là năng lực. Muốn có được điều đó thì mỗi công dân cần được
trang bị, rèn luyện và bồi đắp từ khi còn là HS. Vì vậy, dạy học theo định hướng
phát triển năng lực đang là xu hướng tất yếu trong lĩnh vực giáo dục hiện nay.
Chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử 2018, phần quan điểm xây
dựng chương trình chỉ rõ: “Chương trình môn Lịch sử coi trọng nội dung thực hành
lịch sử, kết nối lịch sử với thực tiễn cuộc sống. Cụ thể: Chương trình coi thực hành
là một nội dung quan trọng và là công cụ thiết thực, hiệu quả để phát triển năng lực
HS; Chương trình tăng cường thời lượng thực hành; đa dạng hóa các loại hình thực
hành thông qua các hình thức tổ chức giáo dục như hoạt động nhóm, cá nhân tự
học; học ở trên lớp, bảo tàng, thực địa; học qua dự án, di sản” (Bộ GDĐT,2018,tr5)
Như vậy việc đưa nội dung thực hành vào Kế hoạch dạy học Lịch sử hiện nay
là để hiện thực hóa mục tiêu trên và phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. Đó
là đào tạo những thế hệ HS không chỉ giỏi kiến thức mà còn phát triển được những
năng lực cần thiết của công dân trong thế kỉ XXI
“Học đi đôi với hành” và tiết thực hành như chắp thêm đôi cánh để HS rèn
luyện bản thân và phát huy hết những năng lực chung cũng như năng lực chuyên
môn của mình. Để đạt được mục đích đó, đòi hỏi mỗi GV phải vận dụng linh hoạt
các biện pháp, kĩ thuật và đa dạng hóa các mô hình học tập, tạo ra cái “lồng” để các
con xử lí thông tin hiệu quả nhất
Trong các phương pháp dạy học tích cực hiện nay thì dạy học dự án là phương
pháp giáo dục hiện đại đáp ứng được những yêu cầu trên. Đó là phương pháp mà
người học được thực hiện nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết
và thực hành nhằm tạo ra các sản phẩm và giới thiệu chúng. Vì vậy, đây là cách thức
hữu hiệu để “phá vỡ” không gian chật hẹp của lớp học, tạo điều kiện cho HS thỏa
sức học tập tự chủ, sáng tạo dưới sự định hướng, giúp đỡ của GV.
Dạy học dự án vừa giúp HS hứng thú, chủ động trong việc học vừa rèn luyện,
phát triển được nhiều năng lực như: tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác,
thực hành lịch sử,…Tuy nhiên việc sử dụng phương pháp này trong môn lịch sử
chưa nhiều, nhất là tiết thực hành đang là tiết học mới, nhiều GV vẫn đang “loay
hoay” chưa biết tổ chức như thế nào để HS hoạt động hiệu quả. Bên cạnh đó, chủ đề
“Một số nền văn minh thế giới thời kì cổ -trung đại” là chủ đề có nhiều nguồn tư
liệu phong phú, có nhiều đơn vị kiến thức khiến HS dễ nhầm lẫn nhưng cũng kích
thích nhu cầu khám phá, tìm hiểu và mong muốn tái hiện của các con. Đây sẽ là điều
kiện thuận lợi để việc thực hiện dự án học tập mang lại hiệu quả cao
Căn cứ vào nhu cầu về chất lượng nguồn nhân lực của xã hội, xu thế đổi mới
của ngành giáo dục và thực tế giáo dục bộ môn, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Sử dụng