SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NINH BÌNH
TRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG VĂN TỤY
ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC CÁC CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP
MÔN LỊCH SỬ, LỚP 10 (CHƯƠNG TRÌNH 2018) TẠI TRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG VĂN
TỤY VÀ CÁC TRƯỜNG THPT
TỈNH NINH BÌNH
Đồng tác giả sáng kiến: 1. Thạc sỹ Trần Thị Hòe
2. Thạc sỹ Nguyễn Thùy Hương
3. Thạc sỹ Nguyễn Hoàng Vân
4. Thạc sỹ Bùi Thị Thanh Vân
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT chuyên Lương n Tụy
Ninh Bình, năm 2023
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ
DHLS Dạy học lịch sử
GV Giáo viên
HS Học sinh
HĐTN Hoạt động trải nghiệm
Nxb Nhà xuất bản
NL Năng lực
NCKH Nghiên cứu khoa học
PPDH PPDH
PTNL Phát triển năng lực
THPT Trung học phổ thông
TNSP Thử nghiệm sư phạm
VDKTKN Vận dụng kiến thức, kĩ năng
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến trường THPT chuyên Lương Văn Tụy
Chúng tôi ghi tên dưới đây:
T
T
Họ và tên Ngày
tháng
năm sinh
Nơi
công
tác
Chức
vụ
Trình
độ
chuyên
môn
Tỷ lệ
(%)
đóng
góp vào
việc tạo
ra sáng
kiến
1Nguyễn
Hoàng Vân
22/12/197
9
Trường
THPT
chuyên
Lương
Văn Tụy
Giáo
viên
Thạc sỹ 20%
2Bùi Thị
Thanh Vân
10/10/198
2
Trường
THPT
chuyên
Lương
Văn Tụy
Giáo
viên
Thạc sỹ 30%
3Trần Thị Hòe 05/11/198
7
Trường
THPT
chuyên
Lương
Văn Tụy
Giáo
viên
Thạc sỹ 30%
4Nguyễn Thùy
Hương
04/07/198
0
Trường
THPT
chuyên
Lương
Văn Tụy
Giáo
viên
Thạc sỹ 20%
1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng
- nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Một số biện pháp góp phần
phát triển ng lực vận dụng kiến thức, năng cho học sinh trong dạy học các
chuyên đề học tập môn Lịch sử, lớp 10 (Chương trình 2018) tại trường THPT
Chuyên Lương Văn Tụy và các trường THPT tỉnh Ninh Bình”
- Lĩnh vực áp dụng:
+ Giảng dạy các chuyên đề học tập môn Lịch sử, lớp 10 (Chương trình 2018)
tại trường THPT Chuyên Lương Văn Tụy và các trường THPT, tỉnh Ninh Bình.
+ Ôn thi học sinh giỏi tỉnh, học sinh giỏi khu vực, học sinh giỏi Quốc gia
thi THPT quốc gia.
2. Nội dung
a. Giải pháp cũ thường làm
* Chi tiết giải pháp cũ:
+ Trong quá trình giảng bài mới, có thể đã áp dụng công nghệ thông tin để cung cấp những
hình ảnh sinh động… nhưng giáo viên chủ yếu dành thời gian cho thông báo, miêu tả, giải
thích, ghi bảng hoặc đọc cho học sinh chép bài. Nếu phát huy trí lực học sinh, gây sự
chú ý các em, giáo viên cũng chỉ nêu câu hỏi đơn giản: dụ, khi dạy chuyên đề “Cách
mạng Tháng Mười Nga năm 1917”, giáo viên thường hỏi học sinh: “Tại sao trước cách
mạng Tháng Mười, nước Nga được coi là khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền chủ nghĩa đế
quốc?”,“Trình bày hoàn cảnh, diễn biến, ý nghĩa của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga
năm 1917”, “Phân tích ý nghĩa của cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 cho biết
công lao của Lê Nin đối với cuộc cách mạng này?” V…v…
+ Cuối giờ học, giáo viên căn dặn học sinh vnhà học bài trả lời những câu hỏi trong
sách giáo khoa.
*Ưu điểm, nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục:
+ Ưu điểm: đảm bảo đựợc tiến độ thời gian, chương trình, giáo viên không mất
nhiều thời gian, công sức cho việc soạn bài và giảng dạy.
+ Nhược điểm: không gây được hứng thú, không kích thích được khả năng tư duy,
sáng tạo của học sinh. Hơn nữa, bên cạnh việc lĩnh hội kiến thức thì học sinh còn rất
cần được rèn luyện về khả năng độc lập làm việc, tinh thần ý chí quyết tâm đạt
kết quả cao trong học tập.
b. Giải pháp mới cải tiến:
* Mô tả bản chất của giải pháp mới:
- Tìm hiểu về chương trình giáo dục phổ thông 2018, chúng tôi biết:
+ Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Lịch sử cấp THPT được
xây dựng theo hệ thống các chủ đề chuyên đề học tập về những vấn đề bản
của Lịch sử thế giới, khu vực Đông Nam Á Việt Nam, nhằm nâng cao mở
rộng kiến thức thông sử mà HS đã được học ở cấp THCS.
Bên cạnh các nội dung cốt lõi được cấu trúc theo các chủ đề, những HS
thiên hướng khoa học xã hội và nhân văn được chọn học một số chuyên đề với mục
tiêu: Mở rộng, nâng cao kiến thức và NL sử học đáp ứng u cầu phân hoá sâu
cấp THPT; Giúp c em hiểu sâu hơn vai trò của sử học trong đời sống thực tế,
cũng như đ NL bản để giải quyết những vấn đề liên quan đến lịch sử
tiếp tục tự học lịch sử suốt đời; Tăng cường HĐTN thực tế để HS phát triển tình
yêu, sự say mê, ham thích tìm hiểu lịch sử dân tộc Việt Nam, lịch sử thế giới.
+ Hiện nay, việc phát triển NL VDKTKN cho HS trong DHLS đã đang
được nhiều nhà giáo dục GV quan tâm. Tuy nhiên, thực tế DHLS c trường
phổ thông hiện nay cho thấy, việc thực hiện dạy học theo định hướng phát triển NL
vẫn còn nhiều hạn chế. Đặc biệt việc dạy học với mục tiêu hình thành phát
triển cho HS các NL theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn rất mới mẻ.
Hầu hết GV vẫn còn lúng túng trong việc phát triển, đánh giá các NL nói chung
NL KTKN nói riêng. vậy, cần thêm những nghiên cứu cụ thể hơn về vấn đề
này nhằm giúp cho GV làm tài liệu tham khảo đáp ứng với yêu cầu dạy học chương
trình mới.
- Dựa trên sự kế thừa những vấn đề được nghiên cứu, chúng tôi tiếp tục tập
trung vào nghiên cứu và giải quyết các vấn đề sau:
+ Tìm hiểu chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử 2018, nghiên cứu
về 03 chuyên đề học tập lớp 10, gồm: Chuyên đề “Các lĩnh vực của Sử học”; “Bảo
tồn phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam”; “Nhà nước pháp luật Việt
Nam trong lịch sử”
+ Tiếp tục nghiên cứu về mặt lí luận về NL và DH PTNL, khẳng định ý nghĩa
của việc PTNL cho HS, đặc biệt là NL VDKTKN trong DH nói chung và DHLS nói
riêng trường THPT. Trong đó, các c giả đi sâu nghiên cứu về NL VDKTKN
trong DHLS trên các khía cạnh: quan niệm; nội dung và biểu hiện, các tiêu chí đánh
giá mức độ của NL VDKTKN của HS ở trường THPT
+ Tiến hành khảo sát thực tiễn việc PT NL VDKTKN trong DHLS trường
THPT chuyên Lương Văn Tụy, Ninh Bình làm cơ sở cho việc xác định nội dung, đề
xuất các hình thức tổ chức dạy học biện pháp phạm nhằm nâng cao hiệu quả
bài học, thúc đẩy việc PTNL cho HS, đặc biệt NL VDKTKN trường THPT,
nhất là các trường THPT Chuyên có nhiều đặc thù.
+ Đề xuất một số biện pháp nhằm PTNL VDKTKN cho HS trong dạy học
các chuyên đề Lịch sử, lớp 10 (chương trình 2018) ở trường THPT.
+ Triển khai việc dạy học cụ thể theo thuyết đã nghiên cứu tiến hành
thực nghiệm phạm tại trường THPT Chuyên Lương Văn Tụy để kiểm định tính
khả thi của các biện pháp và rút ra kết luận khoa học.
- Cụ thể, khi tiến hành đề tài, chúng tôi đã tập trung triển khai làm các
vấn đề sau:
Về yêu cầu cần đạt
Nội dung Yêu cầu cần đạt
Chuyên đề 1: CÁC LĨNH VỰC CỦA SỬ HỌC
Thông sử Lịch sử
theo lĩnh vực
Tóm tắt được một số cách trình bày lịch sử truyền
thống
thông qua ví dụ cụ thể.
– Giải thích được khái niệm thông sử.