1
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu.
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong bối cảnh hội nhập quốc tế
đòi hỏi làm thế nào để học sinh có thể làm chủ kiến thức, vận dụng kiến thức kỹ
năng để có thể giải quyết được những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống xung quanh
? Lựa chọn nội dung kiến thức, thông tin như thế nào để đáp ứng được điều đó?
Và khi đã lựa chọn được những nội dung cần dạy thì làm thể nào để tổ chức tốt
những hoạt động học tập để cho người học tích cực, tự lực chiếm lĩnh kiến thứcvề
các nội dung đó.
Trong Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam (khóa XI) đã thông qua Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định “Phát triển
giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn
diện năng lực và phẩm chất người họ. “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các
yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất,
năng lực của người học”; “Đổi mới giáo dục từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận
năng lực”, qua đó góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Theo đó, việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) theo định hướng phát
triển năng lực người học là một trong những nhiệm vụ cần thiết và quan trọng
trong công cuộc đổi mới giáo dục hiện nay. Để học sinh học tập tích cực, chủ
động lĩnh hội kiến thức trong giờ học thì đòi hỏi phải có sự tập trung và hứng thú.
Đối tượng học sinh THPT ngày nay, với sự bùng nổ thông tin truyền thông, tâm
lí lứa tuổi, việc tập trung gặp rất nhiều khó khăn.
Một trong những cách giúp học sinh ở lứa tuổi này tập trung và tham gia
tích cực, chủ động trong các giờ học là cho học sinh tham gia vào các hoạt động
học tập, các trò chơi, đặc biệt là các trò chơi phổ biến trên truyền hình. Các trò
chơi có sự lồng ghép kiến thức liên quan đến môn học sẽ có tác dụng tốt cho học
sinh trong việc tích cực học tập, từ đó thúc đẩy học sinh hành động áp dụng kiến
2
thức vào trong thực tiễn. Đặc biệt trong độ tuổi học sinh trung học phổ thông này
các em luôn muốn được thể hiện sự hiểu biết của mình trước bạn bè, thầy cô và
gia đình.
Thực hiện văn bản số 3892/ BGDĐT- GDTrH về việc hướng dẫn nhiệm vụ
giáo dục trung học năm học 2019-2020 về việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện; Tiếp tục triển khai công văn số 4612/ BGD ĐT- DGTrH hướng dẫn thực
hiện chương trình giáo dục phổ thổng theo định hướng phát triển năng lực và
phẩm chất học sinh. Đổi mới phương pháp, hình thức dạy học được chú trọng;
Xây dựng kế hoạch bài học theo hướng tăng cường phát huy tính chủ động, tích
cực, tự học của học sinh thông qua thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động
để thực hiện cả trên lớp và ngoài lớp học; Chú trọng rèn luyện cho học sinh
phương pháp tự học, tự nghiên cứu để tiếp nhận kiến thức mới thông qua giải
quyết nhiệm vụ học tập đặt ra trong bài học; dành nhiều thời gian trên lớp cho học
sinh trình bày, thảo luận, luyện tập, thực hành, bảo vệ kết quả học tập của mình;
giáo viên tập hợp nhận xét đánh giá.
Với môn Lịch Sử là môn khoa học thực nghiệm có rất nhiều ứng dụng
nhưng đa số học sinh coi là môn phụ ít được học sinh chú trọng; Đặc biệt trong
tiết ôn tập thường đem lại cảm giác buồn chán cho cả cô và trò. Vì vậy tôi quyết
định chọn đề tài “Thiết kế bộ trò chơi trong giảng dạy môn lịch sử 10 nhằm phát
huy phẩm chất năng lực học sinh”.
Qua sáng kiến này, tôi mong muốn không chỉ trang bị về kiến thức cho học
sinh mà học sinh còn có nhiều cơ hội phát triển năng lực và phẩm chất góp phần
vào việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh, tạo tiền đề để học sinh được
vững bước vào cuộc sống, trở thành công dân toàn cầu trong tương lai.
2. Tên sáng kiến:
“Thiết kế bộ trò chơi trong giảng dạy môn lịch sử 10 nhằm phát huy phẩm chất
năng lực học sinh”.
3. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Nguyễn Thị Mai Hiên.
- Địa chỉ: Trường THPT Kim Ngọc
- Số điện thoại: 0976030247
- Email: hnmaihiendtnt@gmail.com
3
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến.
Nguyễn Thị Mai Hiên
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Sáng kiến được sử dụng trong giảng dạy, ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu:
Tháng 12 năm 2022
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1. Nội dung của sáng kiến:
4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN .
1.1. Dạy học tích cực.
1.1.1 Khái niệm .
Dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều nước để chỉ
những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của người học. Phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt
động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, tức là để phát huy tính
tích cực của người học chứ không phải là để phát huy tính tích cực của người dạy.
1.1.2. Phương pháp dạy học tích cực.
Là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải tập
trung vào phát huy tính tích cực của người dạy.
Đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực:
Daỵ học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh;
Dạy học thông qua chú trọng các phương pháp tự học;
Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác;
Kết hợp đánhgiá của thầy với đánh giá của trò.
1.2. Phương pháp trò chơi học tập.
1.2.1. Khái niệm.
Trò chơi là một loại hình hoạt động rất quen thuộc, gần gi với mọi người.
nhiều góc độ khác nhau trò chơi được định nghĩa riêng, có thể trò chơi là một
hoạt động tự nhiên cần thiết thoả mãn nhu cầu giải trí của con người hay là một
phương pháp thực hành hiệu nghiệm đối với việc hình thành nhân cách và trí lực
của HS. Theo quan điểm của Hà Nhật Thăng trong cuốn “Tổ chức hoạt động vui
chơi, nhm phát triển tâm lực trí tuệ, thể lực cho học sinh”, trò chơi là một hoạt
động vui chơi mang một chủ đề, nội dung nhất định và có những quy định mà
người tham gia phải tuân thủ”.
Trò chơi học tập được hiểu một cách đơn giản là các trò chơi có nội dung
gn với các hoạt động của HS nhm giúp HS học tập trên lớp được hứng thú vui
v hơn. Nội dung của trò chơi này là sự thi đấu về hoạt động trí tuệ nào đó như sự
chú , sự nhanh trí, sự tưởng tượng, sáng tạo.
Theo F.l.Frratkina cho rng “Hành động chơi luôn là hành động giả định.
Hành động chơi mang tính khái quát, không bị giới hạn bởi cấu tạo của đồ vật”
5
vui chơi là hoạt động cần thiết, góp phần phát triển nhân cách con người ở mọi
lứa tuổi.
Trò chơi học tập là trò chơi có luật và những nội dung cho trước, là trò chơi
của sự nhận thức, hướng đến sự mở rộng, chính xác hoá, hệ thống hóa các biểu
tượng đã có nhm phát triển các năng lực trí tuệ, giáo dục lòng ham hiểu biết của
học sinh - trong đó nội dung học tập kết hợp với hình thức chơi.
1.2.2. Bản chất.
Có nguồn gốc tự nhiên và xã hội; thông qua việc tổ chức hoạt động cho học
sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bng cách tự chơi
trò chơi, trong đó mục đích của trò chơi truyền tải mục tiêu của bài học. Luật chơi
(cách chơi) thể hiện nội dung và phương pháp học đặc biệt là phương pháp học
tập có sự hợp tác và tự đánh giá.
1.2.3. Phân loại trò chơi học tập.
Có nhiều cách phân loại trò chơi học tập.
- Phân loại theo mục tiêu dạy học thì có: trò chơi hình thành kiến thức, trò
chơi hình thành thái độ, trò chơi hình thành hành vi, thói quen…
- Phân loại theo tiến trình bài học thì có: trò chơi khởi động, trò chơi hình
thành kiến thức và rèn kĩ năng, trò chơi ôn tập củng cố.
- Phân loại theo hình thức tổ chức thì có: trò chơi tập thể, trò chơi cá nhân,
trò chơi trong lớp, trò chơi ngoài lớp…
Theo Nguyễn Thị Bích Hồng (tạp trí Khoa học ĐH SPTP Hồ Chí Minh):
Trò chơi gồm ba loại: loại khởi động, loại kích thích học tập và loại khám phá tri
thức; Trong đó loại khám phá tri thức có tác dụng cao trong việc kích thích tính
tích cực của người học thực chất là phương pháp dạy học nêu vấn đề hoặc tạo tình
huống có vấn đề nhm kích thích hoạt động học tập của học sinh.
1.2.4. Quy trình thực hiện một trò chơi.
Để thực hiện một trò chơi, người dạy cần phải thực hiện theo một qui trình
cụ thể như sau:
- Bước 1: Xây dựng thể lệ trò chơi. Thể lệ có thể dựa trên nguyên tc đã
nêu, cng có thể bỏ bớt hay bổ sung thêm tùy điều kiện thực tế.
