ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP STEAM
TRONG HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KHOA HỌC
CHO TRẺ 3-4 TUỔI ”
LĨNH VỰC: GIÁO DỤC MẦM NON
NĂM HỌC: 2023 - 2024
1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG MẦM NON HOA SEN
--------------- --------------
ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP STEAM
TRONG HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KHOA HỌC CHO TRẺ 3-4 TUỔI”
Lĩnh vực: Giáo dục Mầm Non
Người viết: Dương Thị Thúy Nghi
Đơn vị: Trường mầm non Hoa Sen
Năm học: 2023 – 2024
2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, chúng ta đã và đang tiếp cận rất nhiều phương pháp giáo dục tiên
tiến trên thế giới. Và một trong những phương pháp đó chính là phương pháp giáo
dục Steam.
Vậy STEAM là gì? STEAM có quan trọng không? Có thật sự cần thiết để
tiếp cận hay không? Cốt lõi của giáo dục theo phương pháp giáo dục STEAM
chính là dạy trẻ học tập thông qua trải nghiệm thực tế và giải quyết tình huống. Để
ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào các hoạt động cho trẻ tại trường
mầm non như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất. Mô hình STEAM còn khá mới mẻ ở
Việt Nam nhưng đã là “Kim chỉ nam” rất thịnh hành trong lĩnh vực giáo dục ở các
quốc gia phát triển hàng đầu trên thế giới. Có thể nói STEAM giống như là khởi
đầu cho một sự thay đổi và tương lai của cả một nền giáo dục đổi mới và sáng tạo.
Trong năm học 2022-2023, được sự quan tâm của Trường mầm non Hoa
Sen, giáo viên ở trường được nhiều lần tiếp cận với phương pháp giáo dục
STEAM, là một giáo viên may mắn được tham gia, tôi thấy đây là một phương
pháp giáo dục thú vị, phát huy được nhiều tiềm năng, khơi dậy sự sáng tạo trong
mỗi bản thân trẻ. STEAM là phương pháp học tập chủ yếu dựa trên thực hành và
trải nghiệm trẻ được tiếp cận phương pháp giáo dục này có những ưu thế nổi bật
như: kiến thức khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học chắc chắn, khả năng sáng
tạo, tư duy logic và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn. Đồng thời
STEAM trang bị cho trẻ những kỹ năng về tư duy phản biện và giải quyết vấn đề;
kỹ năng làm việc theo nhóm. Trẻ mầm non không học lý thuyết hàn lâm, qua
những lời nói suông, giảng giải mà chúng học qua chính những trải nghiệm thực tế,
được khám phá, quan sát và thực hành, bởi tư duy của trẻ mầm non là tư duy mang
tính chất trực quan. Vì thế khi cho trẻ quan sát và thực hiện một thí nghiệm khoa
học, hãy chỉ tập trung vào việc đặt câu hỏi để trẻ tự nói ra những thay đổi, những
hiện tượng mà trẻ nhìn và nghe thấy. Trẻ sẽ ghi nhớ mọi thứ nhanh nhất khi trẻ
được ứng dụng vào chính cuộc sống của mình.
Cách tiếp cận dạy học theo phương pháp Steam chắc chắn không phải là
nhiệm vụ dễ dàng nhất là đối với độ tuổi mẫu giáo bé, trẻ còn non nớt về thể chất
lẫn nhận thức ngôn ngữ của trẻ đang dần hoàn thiện chính vì vây trường học không
1
chỉ là nơi để giảng dạy lý thuyết mà ở nơi đó những đứa trẻ được trải nghiệm được
thoả sức chia sẻ những kiến thức thực tiễn mà trẻ biết qua đó trẻ được lớn khôn hơn
chính vì vậy nhiệm vụ của những người giáo dục cần phải cho trẻ được tiếp cân
phương pháp Steam ngay từ nhỏ
Con đường tới STEAM là vô cùng thú vị. Khi quan sát một đứa trẻ khi được
trải nghiệm thực làm cùng STEAM sẽ thấy chúng tập trung, say sưa, trí tưởng
tượng được sáng tỏ, trí tò mò được thỏa mãn và hơn hết tình yêu, niềm đam mê với
khoa học và công nghệ được nảy sinh.
Là một giáo viên đứng lớp, hàng ngày được tiếp xúc gần gũi với trẻ, hiểu
được mức độ nhận thức của trẻ 3-4 tuổi, năm nay bản thân được đứng lớp tiên tiến
cho trẻ tiếp cận nhiều hơn với phương pháp STEAM tôi thấy trẻ chủ động hơn,
linh hoạt hơn và để cho các con say mê, hứng thú với hoạt động tôi mạnh dạn chọn
đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng phương pháp STEAM trong hoạt động khám
phá khoa học cho trẻ 3-4 tuổi” .
II. Tính mới của đề tài
Điểm mới lạ của STEAM là các môn khoa học quen thuộc được giảng dạy
một cách sinh động, gắn liền với thực tiễn, liên hệ thông tin giữa các lĩnh vực phát
triển giáo dục vào trong thực tế, cung cấp kiến thức toàn diện về năm lĩnh vực:
Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học. Ví dụ: khi giao cho trẻ
một nhiệm vụ, trẻ có thể dùng máy tính, ti vi, ipad để thu thập thông tin qua sự
trợ giúp của người lớn bởi vì ngày nay những đứa trẻ thế kỷ 21 thời kỳ 4.0 trẻ tiếp
cận với công nghệ thông tin từ rất sớm trẻ tích lũy được cho mình nhiều kiến thức
vì vậy thông qua hoạt động STEAM, trẻ được thỏa sức sáng tạo, trải nghiệm thực
tế giúp trẻ ham học hỏi, tìm tòi, khám phá là tiền đề cho việc hình thành tố chất
thông minh cho trẻ.
Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM trong hoạt động khám phá khoa học
cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi giúp trẻ phát huy tính tò mò, ham hiểu biết về thế giới
xung quanh, mạnh dạn tự tin trong các hoạt động
2
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. Cơ sở lý luận
STEAM là phương pháp giáo dục chủ yếu dựa trên thực hành và các hoạt
động trải nghiệm sáng tạo. Thay cho các phương pháp giáo dục truyền thống tại
Việt Nam hiện nay, trẻ chỉ được học lý thuyết mà rất ít khi được sử dụng các lý
thuyết đã học vào thực tế. Kiến thức trẻ học được rất nhiều nhưng trẻ lại không
nhớ được lâu. Điều này vô tình gây ra khó khăn cho trẻ trong việc áp dụng kiến
thức vào các ứng dụng trong cuộc sống. STEAM xem giáo viên là người hỗ trợ về
học tập, không chỉ là người cung cấp kiến thức. Phương pháp này mang lại sự
hứng khởi trong học tập nhưng vẫn đảm bảo việc nắm bắt kiến thức, giúp các em
thật sự tương tác với môn học và học vì yêu thích, đồng thời kích thích sự tìm tòi
khám phá. Mặt khác, việc đặt trẻ làm trung tâm sẽ giúp trẻ hình thành tố chất trở
thành những nhà lãnh đạo mạnh mẽ, những nhà cải tiến đầy sáng tạo. Việc dạy trẻ
khám phá khoa học ngay từ nhỏ sẽ hỗ trợ sự phát triển các kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng hợp tác, làm việc nhóm, tính kiên trì cũng như kỹ năng phân tích và giải
quyết vấn đề. Giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng bằng cách sử dụng các thuật ngữ khoa
học phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Giáo dục STEAM có thể ứng dụng tổ chức nhiều
hoạt động, song hoạt động khám phá khoa học là hoạt động có thể ứng dụng giáo
dục SEAM một cách rõ nét và đạt hiệu quả cao nhất.
Chính vì vậy để thực hiện tốt đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng phương
pháp STEAM trong hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 3-4 tuổi” tôi đã nghiên
cứu tìm hiểu và áp dụng vào trong lớp tôi phụ trách thành công nhất định
II. Cơ sở thực tiễn
Trước đây chương trình giáo dục mầm non khám phá khoa học chủ yếu cho
trẻ tìm hiểu về các đặc điểm, cấu tạo hoạt động, môi trường sống của sự vật và các
hiện tượng thiên nhiên nhưng không áp dụng vào thực tế. Rào cản lớn nhất trong
các phương pháp giáo dục truyền thống là sự tách rời giữa các lĩnh vực quan trọng:
khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học. Sự tách rời này sẽ đem đến
một khoảng cách lớn giữa lý thuyết và thực hành, giữa kiến thức và ứng dụng.
Các kiến thức của STEAM được giảng dạy và sử dụng đòi hỏi một kỹ năng
toán học, vật lý thuần túy kích thích sự tò mò, tìm tòi và sáng tạo của trẻ. Nói một
3
