I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. Lý do chọn đề tài.
Cùng với xu hướng 4.0 đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay, bên cạnh đó
công nghệ số đang trở thành trọng tâm của sự phát triển loài người trong thời đại
mới. Mà trong đó Việt Nam chúng ta đang trên đà “ chuyển đổi số”. Để bắt kịp
được sự phát triển của xã hội hiện nay, thì nghành giáo dục nói chung và giáo dục
mầm non nói riêng đã từng bước đưa công nghệ thông tin đến với trẻ. Đối với trẻ
mầm non, thì đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi nên dần tiếp cận với công nghệ thông tin. Bởi
vì đó là nền tảng cho trẻ học tin học sau này. Bên cạnh đó trong suy nghĩ của nhiều
phụ huynh còn e ngại việc cho trẻ tiếp xúc với máy tính sớm vì sợ trẻ nghiện chơi
game và sợ trẻ nghịch lung tung. Vậy làm thế nào để trẻ 5-6 tuổi được tiếp cận với
công nghệ thông tin một cách đúng đắn và hữu ích nhất, tạo tiền đề cho trẻ phát
triển toàn diện nhân cách trẻ trong thời đại “ công nghệ số” như hiện nay. Đây là
một nhiệm vụ rất quan trọng của giáo viên phụ trách trẻ 5-6 tuổi.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non Đoàn Xá.
3. Mục tiêu của biện pháp.
Nhằm tìm ra một số biện pháp để giúp trẻ 5-6 tuổi được tiếp cận với công
nghệ thông tin.
II. NỘI DUNG
1. Thực trạng.
* Thuận lợi:
Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên
dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Trẻ lớp tôi rất ham học hỏi, các con rất chăm ngoan, thông minh, nhanh nhẹn,
thích khám phá những điều mới lạ.
Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo
viên giỏi có ứng dụng công nghệ thông tin do nhà trường tổ chức.
Bản thân tôi rất thích tìm tòi, khám phá về tin học, nhất là những gì liên quan
đến trẻ mầm non. Từ tình hình thực tế của lớp, bản thân tôi luôn suy nghĩ phải làm
gì đây để lôi cuốn trẻ tích cực hứng thú tham gia vào các hoạt động có ứng dụng
công nghệ thông tin.
* Khó khăn:
Do Phụ huynh với tính chất công việc là bận rộn, đi làm từ sáng sớm và chiều
tối mới về, nên cũng không có thời gian để dạy trẻ.
2
Trẻ em chơi, và nghiện điện tử đang là mối lo ngại của hầu hết các bậc phụ
huynh. Phụ huynh lo ngại ảnh hưởng đến thị lực của con.
Giáo viên chưa có hết máy tính xách tay, nên tiết dạy đôi khi gián đoạn do
mất điện
Trẻ còn ít được tiếp xúc với máy vi tính, công nghệ thông tin vì nhiều gia
đình vẫn chưa có máy tính.
Bên cạnh đó do cơ tay của trẻ 5- 6 tuổi còn yếu nên đối với việc gõ bàn phím
còn gặp nhiều khó khăn, sử dụng chuột và thực hiện một số câu lệnh đơn giản như
nhấp chuột 2 lần trẻ chưa thực hiện được.
Cụ thể tôi tiến hành khảo sát như sau:
ST
T
Nội dung cần đạt ở trẻ
Số
trẻ
đạt
Tỷ lệ
%
Số trẻ
chưa
đạt
Tỷ lệ
%
1
Trẻ biết thực hiện thao các cơ bản với máy
tính
10
25%
29
75%
2
Trẻ thực hiện thành thạo các thao tác cơ
bản
0
0%
39
100%
3
Trẻ biết vẽ trên paint
0
0%
39
100%
4
Trẻ biết tương tác với các trò chơi
25%
29
75%
2. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của biện pháp.
2.1. Cơ sở lý luận.
Giai đoạn lứa tuổi mầm non trẻ phát triển mạnh mẽ về thể chất, trí
tuệ tinh thần, trẻ ham hiểu biết thích tìm tòi mọi thứ xung quanh. Dưới sự
hướng dẫn của cô giáo trong các giờ hoạt động có lồng ghép công nghệ thông tin
giúp trẻ sẽ lĩnh hội kiến thức được chính xác, đầy đủ hơn.
Chính vì vậy mà hình thức lồng ghép công nghệ thông tin để tổ chức các hoạt
động cho trẻ ngày càng phong phú, hấp dẫn càng gây hứng thú thu hút trẻ, trẻ càng
dễ tiếp thu, dễ nhớ lâu quên hơn và lĩnh hội một cách nhẹ nhàng
Hơn thế nữa ngày nay ứng dụng tin học vào đời sống ngày càng rộng
rãi nên việc giúp trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin rất cần thiết
và được khuyến khích rất nhiều.
2.2. Cơ sở thực tiễn.
Trẻ mầm non đang trong giai đoạn phát triển mạnh về cả thể chất, tinh
thần và trí tuệ. Lúc này trẻ rất tò mò, thích tìm tòi khám phá mọi thứ xung
3
quanh mình. Nhưng cũng chính thời điểm này trẻ lại còn non nớt chưa thể tự
mình tìm hiểu vấn đề mà cần có sự giúp đỡ, hướng dẫn của người lớn. Và đặc biệt
là cô giáo vì trên thực tế trẻ ở với cô 8-10 tiếng/ ngày. Qua việc tiếp xúc với trẻ
hằng ngày trong thời gian chưa nghiên cứu biện pháp, tôi thấy có những ưu điểm
và hạn chế sau:
* Ưu điểm: Tôi thấy trẻ rất hứng thú với máy tính, những trò chơi trên máy
tính, có những trẻ đã được sử dụng máy tính của bố mẹ ở nhà nên mạnh dạn lên
thực hành với chuột máy tính.
Giáo viên có thể chủ động khai thác, tìm kiếm nguồn tài nguyên phong phú
qua mạng thông tin với các hình ảnh, âm thanh, trò chơi... vô cùng sống động, hấp
dẫn tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ mầm non, cũng như ảnh
hưởng đến quá trình hình thành nhân cách trẻ
Tiết kiệm được thời gian cho giáo viên và chi phí cho nhà trường.
* Hạn chế: Hiện nay trước tình hình trẻ em quá ham chơi game đã làm cho
phụ huynh rất e ngại trong việc cho trẻ tiếp xúc với máy vi tính sớm. Họ lo sợ cho
trẻ nếu trẻ biết sử dụng máy vi tính quá sớm thì trẻ sẽ ham chơi game và một khi
trẻ đã quá mê mẫn với trò chơi mà ngồi hoài trên máy thì sẽ rất có hại đến sức
khỏe của trẻ
Phụ huynh còn e ngại sợ con làm mất dữ liệu trên máy tính
Trẻ không có nhiều cơ hội được tiếp xúc với máy tính, vì chưa có kế hoạch cụ
thể lồng ghép cho trẻ tiếp xúc công nghệ thông tin trong cả năm học, trong từng
chủ đề.
Chưa có nhiều kho dữ liệu, cũng như những trò chơi mơi lạ, hấp dẫn để trẻ
được trải nghiệm
Hình thức trẻ được tiếp xúc với máy tính còn chưa đa dạng
Đôi khi trẻ chưa được khích lệ kịp thời
Do phần lớn nhiều gia đình chưa có máy tính, nên trẻ chưa được biết được các
thao tác cơ bản với máy tính khi ở nhà.
Xuất phát từ những lý luận, thực tiễn và khắc phục những hạn chế nêu ở trên,
là một giáo viên, tôi không ngừng suy nghĩ, nghiên cứu, tìm ra biện pháp làm sao
để trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin một cách hiệu quả nhất, để giúp trẻ mạnh
dạn, chủ động, tự tin trong trong việc sử dụng cũng như chơi trò chơi với máy tính.
Đó chính là những lý do, tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi
tiếp cận với công nghệ thông tin trong trường mầm non”.
3. Áp dụng biện pháp.
4
3.1 Mô tả biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tiếp cận với công nghệ thông tin
trong trường mầm non
Và để trẻ ngày càng hứng thú tìm hiểu, khám phá cũng như tự tin hơn khi
đứng trước đám đông và với mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới
trẻ, để trẻ tiếp thu cách dễ dàng đạt hiệu quả tốt, cụ thể như sau.
* Biện pháp 1: Giáo viên xây dựng kế hoạch cho trẻ làm quen với thao tác
cơ bản với máy tính vào từng chủ đề ngay từ đầu năm học.
Ngay từ đầu năm học, giáo viên nên xây dựng kế hoạch có lồng ghép cho trẻ
làm quen các thao tác cơ bản nhất với máy tính vào ngay chủ đề đầu năm, và nâng
dần yêu cầu với trẻ ở những chủ đề tiếp theo, để đến cuối năm 100% trẻ thành thạo
với các thao tác cơ bản với máy tính như: khởi động máy, kéo và di chuột, kích
đúp chuột…
Chính vì vậy tôi đã lồng ghép cho trẻ làm quen với máy tính ngay từ đầu năm
học vào từng chủ đề, từng hoạt động cụ thể trong ngày.
Ví dụ: Với chủ đề “ Trường mầm non, nhánh lớp học của bé, tôi có thể lồng
ghép khi giới thiệu những đồ dùng, đồ chơi trong lớp của chúng ta, tác dụng của
từng đồ dùng, đồ chơi. Từ đó tôi giới thiệu đến được 100% trẻ đều biết được các
phần cơ bản của máy tính: màn hình để chiếu hình ảnh, con chuột để di chuyển đến
mục con muốn xem hoặc muốn làm, bàn phím có các chữ cái, số và một số phím
khác và các con được thực hành các thao tác cơ bản với máy tính vào giờ hoạt
động góc, hoạt động chiều..Và các chủ đề sau, khi trẻ đã biết cách sử dụng chuột,
giáo viên có thể nhờ trẻ mở nhạc vào giờ đón trả trẻ, giờ ngủ,…cách khởi động
máy, và tắt máy.
Và trẻ được tiếp xúc thường xuyên như thế lên hầu hết trẻ rất nhanh nhẹn, và
hứng thú khi được cô nhờ tắt, mở máy giúp cô.
* Biện pháp 2: Tạo kho bài giảng elearning, các trò chơi phát triển nhận
thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ…
Sau khi giáo viên xây dựng được kế hoạch thì tiếp theo giáo viên phải xây
dựng nhiều bài giảng điện tử có sự tương tác của trẻ trong bài giảng, phần trình
chiếu powerpoint, các trò chơi có sự tương tác của trẻ….
Giáo viên chọn lọc hoạt động, cũng như trò chơi vừa phù hợp, vừa hấp dẫn,
kích thích tính ham học hỏi ở trẻ
Mỗi một chủ đề giáo viên xây dựng 1-2 bài giảng điện tử, cùng với đó là các
trò chơi phù hợp khả năng nhận thức của trẻ.
5
Ví dụ: Với chủ đề Thực vật, tiết “Tìm hiểu quá trình phát triển của cây từ
hạt”, chúng ta có thể xây dựng video: hạt –thành cây nảy mầm- cây non- cây
trưởng thành. Từ đó trẻ hình dung được quá trình một cách cụ thể và chính xác
nhất. Hay với chủ để Động vật, tiết “ quá trình phát triển con gà, giáo viên xây
dựng video hay hình ảnh động: Gà mẹ- trứng- gà mẹ ấp trứng- nở thành gà con- gà
trưởng thành…Giáo viên có thể tạo nhiều trò chơi có sự tương tác của trẻ: Tìm
thức ăn cho vật nuôi, trẻ kích chuột chọn thức ăn nếu đúng sẽ có âm thanh “ chúc
mừng bạn”, nếu chưa đúng “ bạn hãy chọn lại đi”…Với lĩnh vực phát triển ngôn
ngữ, xây dựng tiết chữ cái trên powerpoint, giáo viên giới thiệu cấu tạo các nét
chữ, các dạng chữ, sau đó trẻ lên tương tác với máy tính, chọn nét tạo chữ, có các
nét trẻ đoán là chữ gì và phát âm, sau đó trẻ nhấn chuột nghe đáp án. Hoặc có thể
trò chơi với chữ cái “ Bù chữ còn thiếu trong từ”.
Với lĩnh vực phát triển thẩm mỹ, tiết vẽ, cô giới thiệu bút vẽ paint, cô hướng
dẫn và trẻ được thực hành…
Với những hình ảnh, âm thanh sống động, video hấp dẫn sẽ tăng khả năng
hứng thú, kích thích sự tìm khám phá, ham học hỏi ở trẻ.
* Biện pháp 3: Đa dạng các hình thức cho trẻ tiếp cận công nghệ thông tin
Tạo màn hình máy tính ( user) riêng cho trẻ
Để trẻ tự tin hơn khi tiếp xúc với máy tính, không còn cảm giác sợ sệt khi
không may làm mất dữ liệu của cô. Giáo viên tạo màn hình riêng cho trẻ, và hướng
dẫn trẻ khi các con chơi với máy tính các con sẽ vào màn hình dành cho các con,
còn hình ảnh biểu tượng cô là của cô, các con không được vào biểu tượng này.
Bên cạnh đó giáo viên chia màn hình ra các phần tương ứng với từng lĩnh
vực, trò chơi.. để từ đó trẻ dễ dàng phân biệt được từng ô hình tương ứng từng lĩnh
vực, từng dạng trò chơi. Để khi trẻ thực hành sẽ dễ dàng hơn, không còn phải lúng
túng tìm tòi.
Trẻ làm quen với máy tính qua giờ hoạt động học:
Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin trong giờ hoạt động học mang lại
hiệu quả cao, nếu giáo viên biết xây dựng sáng tạo trong tiết học với hình ảnh sinh
động, hiệu ứng và các trò chơi thú vị. Để trẻ không thụ động, giáo viên gọi trẻ lên
tương tác cùng máy tính, với câu hỏi kích thích tư duy cùng với những hình ảnh
xuất hiện và mất đi kèm theo hiệu ứng mới lạ hấp dẫn, trẻ sẽ tập trung sự chú ý
trước điều mới lạ, tiết học càng đạt hiệu quả hơn
Trẻ làm quen với máy tính qua giờ hoạt động khác: