Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi
MỤC LỤC
Nội dung Trang
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1.Tên đề tài. 2
2. Lý do chọn đề tài.
2.1. Cơ sở lý luận.
2.1.1. Môi trường giáo dục
2.1.2. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
2.2. Cơ sở thực tiễn
2
2
2
2
4
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài 5
4. Đối tượng nghiên cứu.
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm.
6. Phương pháp nghiên cứu.
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
5
6
6
7
PHÂ!N II. NHƯ#NG BIÊ&N PHA(P ĐÔ*I MƠ(I ĐÊ* GIA*I QUYÊ(T VÂ(N ĐÊ! 8
1. Cơ sở lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài. 8
2. Thực trạng điều tra ban đầu. 9
3. Những biện pháp thực hiện. 11
4. Mô tả, phân tích các biện pháp. 11
4.1. Biện pháp 1 : Lập kế hoạch xây dựng môi trường lớp học
4.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường tạo góc mở cho trẻ hoạt động
4.3. Biện pháp 3: Xây dựng các góc hoạt động trong lớp
4.4. Biện pháp 4: Làm thêm đồ dùng, đồ chơi tự tạo
4.5. Biện pháp 5: Hướng dẫn trẻ hoạt động
4.6. Biện pháp 6: Các hoạt động khác
4.7. Biện pháp 7: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh
4.8. Biện pháp 8: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
11
14
18
20
23
25
28
29
5. Kết quả thực hiện. 30
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 33
1. Kết luận. 33
2. Các đề xuất và khuyến nghị. 33
1/36
Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tên đề tài:
“Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
cho trẻ 5-6 tuổi”
2. Lý do chọn đề tài:
2.1. Cơ sở lý luận:
2.1.1. Môi trường giáo dục
Như chúng ta đã biết môi trường giáo dục là môi trường bao gồm tất cả
các yếu tố về cơ sở vật chất, quan hệ xã hội và văn hóa của con người, nó ảnh
hưởng trực tiếp đến hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non.
Môi trường vật chất bao gồm toàn bộ phương tiện vật chất kể cả trong lớp
học và ngoài trời có liên quan đến diện tích, phòng học, nhiệt độ, ánh sáng, đồ
dùng, đồ chơi.... Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội để trẻ thỏa mãn
nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện kể cả về vật chất và tinh thần.
Môi trường xã hội là toàn bộ các mối quan hệ giúp trẻ hình thành phát
triển nhân cách. Hay chính là môi trường giao tiếp trong trường mầm non, bao
gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ và trẻ, giữa trẻ với những người xung
quanh. Môi trường này vừa mang tính chất sư phạm vừa mang tính chất gia
đình.
2.1.2. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Bậc học mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Là nền móng vững chắc trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người
trong thời đại mới, thời đại xã hội chủ nghĩa. Việc giáo dục con người phát triển
hoàn thiện nhân cách để sánh kịp thời đại luôn là vấn đề cấp thiết không chỉ
riêng các nhà giáo dục mà là của toàn xã hội.
Nhận thức tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào
tạo của toàn ngành giáo dục hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương
pháp giảng dạy trong toàn ngành giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói
riêng. “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị
trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Nó góp phần định hướng cho quá trình
hoạt động và xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non. Chương
trình “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu
cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ
được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn
nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ.
Chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ "học được cái gì" mà còn chú
2/36
Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi
trọng "học như thế nào", tức là cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực để
phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả năng tự học cho trẻ.
Các nhà giáo dục học đều phải thừa nhận một điều rằng, cách tiếp cận tốt
nhất để giáo dục cho trẻ mầm non đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các
phương pháp dạy học tích cực, tiên tiến. Giáo dục Mầm non là một khoa học và
là một nghệ thuật, khoa học này dạy trẻ không ngừng phát triển. Do vậy đòi hỏi
làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ phải có năng lực toàn diện, có những phẩm
chất cần thiết mới hoàn thành được nhiệm vụ giao phó.
Chính vì vậy dạy cho trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi nói
riêng cần được tiếp cận với phương pháp dạy “lấy trẻ làm trung tâm”. Đó chính
là phương pháp đòi hỏi giáo viên là người hướng dẫn, tổ chức các hoạt động
nhằm phát huy những năng lực chung cho trẻ, đáp ứng với việc bước đầu hình
thành những con người mới cho xã hội hiện đại.
2.2. Cơ sở thực tiễn:
Chúng ta đã biết, “Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa
trẻ đều có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau”. Ở lứa tuổi mầm
non, trẻ: “Học bằng chơi, chơi mà học”. Qua các trò chơi, trẻ tiếp nhận kiến
thức một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả. Trẻ luôn muốn được thể hiện cái tôi của
mình, muốn được làm những hành động của người lớn, và không gì có thể giúp
trẻ học làm người lớn tốt hơn đó là những trò chơi đóng vai theo chủ đề. Qua
chơi các góc, trẻ được hòa mình vào thế giới của người lớn, một thế giới thật
trong trí tưởng tượng của trẻ.
Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ tuổi 5 - 6, đây là lứa
tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động, tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên
và xã hội. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các
tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học,
học mà chơi”.
Từ những suy nghĩ trên, bản thân tôi là một giáo viên tôi luôn quan tâm đến
việc xây dựng môi trường lớp học, tạo nhiều góc mở để trẻ có nhiều cơ hội được
trải nghiệm. Cộng thêm phần việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan
điểm “lấy trẻ làm trung tâm” là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình thực hiện
chương trình giáo dục mầm non trong những năm gần đây. Từ năm học 2016 -
2017, nhằm thực hiện có chất lượng, đạt hiệu quả nội dung này, Sở, Phòng
GD&ĐT đã chỉ đạo các trường mầm non đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động
giáo dục trẻ theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với điều
kiện thực tế của trường, lớp và khả năng của trẻ theo các nội dung của Bộ tiêu
3/36
Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi
chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường
mầm non.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả
giáo dục trẻ, đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành Giáo dục
hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giáo dục trong toàn ngành
nói chung và bậc học Mầm non nói riêng. Chính vì vậy trong năm học 2018-
2019 tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi” làm sáng kiến kinh nghiệm cho năm học
này, góp phần thực hiện tốt phương pháp đổi mới giáo dục mầm non của trường
nói riêng và ngành học nói chung đạt kết quả tốt hơn.
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài :
Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng phương pháp dạy học cho trẻ mầm non,
đặc biệt là lứa tuổi 5-6 tuổi nơi trường tôi đang công tác. Để từ đó tìm ra những
biện pháp đổi mới giáo dục xây dựng môi trường lớp học tạo nhiều góc mở áp
dụng quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Trên cơ sở phân tích, đánh giá khách
quan, nêu lên những ý kiến đề xuất góp phần khắc phục thực trạng giáo dục trẻ ở
trường mầm non hiện nay. Nhằm tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động cá nhân
một cách tích cực, để trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm
non theo phương châm “chơi mà học, học mà chơi” giúp trẻ phát triển một cách
toàn diện.
4. Đối tượng nghiên cứu:
Những kinh nghiệm trên đây đã được tôi nghiên cứu và áp dụng thực tế tại
lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A3 tại trường nơi tôi đang công tác.
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
+ Cơ sở vật chất: Môi trường trong và ngoài lớp học, đồ dùng, đồ chơi…
+ Nhận thức của trẻ về môi trường giáo dục.
+ Nhận thức của giáo viên, phụ huynh về việc áp dụng xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
+ Kỹ năng tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”
+ Hồ sơ tài liệu có liên quan đến xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm.
Từ những vấn đề trên tôi cho rằng việc xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Chính vì vậy mà tôi đã lựa chọn nội dung “Xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi” để làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm cho
năm học 2018-2019.
4/36
Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi
6. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện thành công đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp sau:
* Phương pháp nghiên cứu lí luận: đọc nghiên cứu tổng hợp các tài liệu có
liên quan đến đề tài nghiên cứu.
* Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát
+ Phương pháp lắng nghe trẻ
+ Phương pháp trò chuyện và giao tiếp với trẻ
+ Phương pháp điều tra, khảo sát
+ Phương pháp so sánh, đối chứng
+ Phương pháp thực hành, trải nghiệm
+ Phương pháp giảng giải, thuyết trình
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
Đề tài được thực hiện tại lớp 5 - 6 tuổi A3. Năm học 2018 - 2019, từ
tháng 9/2018 đến tháng 4/2019 và những năm tiếp theo.
PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài:
Thực hiện theo kế hoạch số 56/KH – BGDĐT ngày 25/1/2017 của Bộ GD-
ĐT về việc triển khai chuyên đề “Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm”
giai đoạn 2017-2020. Và tổ chức cuộc thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non” cấp tỉnh và cấp quốc gia.
Từ kế hoạch đó làm căn cứ về phòng GD&ĐT Huyện Ba Vì ban hành thực hiện
nhiệm vụ năm học 2018-2019, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT về đổi mới
hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ và chú trọng phương pháp thực hành “lấy trẻ
làm trung tâm” là một nội dung bắt buộc. Để đi sâu vào quan điểm này tôi đã rất
tâm huyết tìm hiểu “Thế nào là giáo dục lấy trẻ làm trung tâm?”. Và tôi đã tìm
ra câu trả lời giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là:
+ Dựa trên nhu cầu hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ, tin
tưởng rằng mỗi trẻ đều có thể thành công và tiến bộ.
+ Giáo viên tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau gồm cả
hoạt động vui chơi.
+ Phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa
trên những gì trẻ đã biết và có thể làm.
Và khi thực hiện các biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo:
+ Hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh
giá đúng và được tôn trọng.
5/36