» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong trường Tiểu học

Chia sẻ: Hòa Phát | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:37

0

Báo xấu

18
lượt xem 1
download

Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong trường Tiểu học

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm lôi cuốn và thu hút học sinh yêu thích học hát, tìm hiểu để hiểu biết về các làn điệu dân ca nhiều hơn. Bên cạnh đó còn giáo dục thái độ yêu mến, lòng tự hào cũng như ý thức giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc Việt Nam mà đặc biệt là hát Dân Ca.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong trường Tiểu học

Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học MỘT VÀI PHƯƠNG PHÁP DẠY HÁT DÂN CA CHO HỌC SINH KHỐI LỚP 4, 5 TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC I. PHẦN MỞ ĐẦU: 1. Lí do chọ đề tài: Dân ca là một nghệ thuật của dân gian, nó có đầy đủ tính truyền miệng, tính tập thể, tính truyền thống và tính sáng tạo. Những làn điệu Dân ca không chỉ mang lại những cảm xúc vui sướng trong đời sống tinh thần mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện cho mỗi con người chúng ta nói chung và đặc biệt cho học sinh Tiểu học nói riêng Đối với trường Tiểu học Hà Huy Tập nơi tôi đang công tác, trường đóng trên địa bàn xa trung tâm thuộc vùng nông thôn tương đối khó khăn, kinh tế xã hội đang trên đà phát triển vì thế các nền văn hóa đặc trưng của các dân tộc cũng hòa nhập và dần bị mai một, nên các em cũng được tiếp thu các nền văn hóa mới, các dòng nhạc hiện đại đang từng ngày lan tràn là những nguyên nhân đã làm cho các em ít quan tâm tới việc lưu trữ các nền văn hóa đặc trưng riêng của quê hương mình. Những làn điệu dân ca ấy còn được vang vọng bao lâu nữa nếu như các em nhỏ không còn được nghe tiếng ru của bà, của mẹ. Với cuộc sống thành thị quá bận rộn khiến cho người lớn quay cuồng trong nhịp sống hối hả, không còn bình tâm để đưa các em bé vào giấc ngủ êm đềm qua tiếng hát ru nữa, bên cạnh đó cả thế giới Âm nhạc đang nóng lên bởi những dòng nhạc Trẻ, nhạc Rock dòng nhạc phong trào phục vụ nhu cầu đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến các em học sinh, ngay cả trong gia đình, các em cũng thường xuyên được nghe các bài hát của người lớn, những bài hát mang tính chất giải trí, do vậy các em đã tiếp thu nhanh hơn so với các bài hát mà các em được học ở trường. Bên cạnh đó những bài hát dân ca tương đối khó đối với học 1 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học sinh Tiểu học nên mỗi khi giáo viên dạy các bài hát dân ca học sinh thường căng thẳng vì học hát mãi mà hát vẫn không đúng, học múa mãi mà múa vẫn không được dẻo vì các bài hát dân ca thường phải luyến láy nhiều, có khi phải lấy hơi dài hơn, mỗi bài dân ca thuộc các vùng miền hay dân tộc khác nhau thì làm thế nào để các em thực hiện tốt được? và điều đó dẫn đến học sinh không thích học hát các bài hát dân ca. Vì thế đa số sau khi ra trường tất cả đều bị các em quên lãng, nên gần như thế hệ trẻ đã không còn biết đến và không còn muốn nghe những làn điệu dân ca xưa nữa. Mặc dù Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã điều chỉnh nội dung của chương trình môn Âm Nhạc bắt buộc khối lớp nào cũng có từ hai đến ba bài dân ca, còn rất hạn chế, do vậy sự hiểu biết của các em học sinh Tiểu học về dân ca chưa thật sự sâu rộng. Vậy làm thế nào để các em thích học các bài hát dân ca điều này đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp dạy để học sinh yêu thích học hát dân ca hơn, khi các em trình bày, biểu diễn tốt các bài hát đó và sau khi các em thực hiện tốt, tự nhiên các em sẽ thấy yêu thích các bài hát dân ca hơn. Đây là một quá trình tìm hiểu, học hỏi và tập luyện hết sức khó khăn của cả Cô và Trò. Từ những vấn đề đã đặt ra ở trên và qua khảo sát thực tế ở trường nơi đang công tác, nhận thấy việc để giúp các em học sinh được tiếp xúc và ngày càng yêu thích các làn điệu dân ca Việt Nam, để nó không bị mai một và trôi vào quên lãng là một vấn đề rất quan trọng. Vì thế tôi mạnh dạn đưa ra “Một vài phương pháp dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong trường Tiểu học”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học Nhằm lôi cuốn và thu hút học sinh yêu thích học hát, tìm hiểu để hiểu biết về các làn điệu dân ca nhiều hơn. Bên cạnh đó còn giáo dục thái độ yêu mến, lòng tự hào cũng như ý thức giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc Việt Nam mà đặc biệt là hát Dân Ca. 3. Đối tượng nghiên cứu Những phương pháp sư phạm dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong trường Tiểu học. 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu: Một vài phương pháp dạy hát dân ca cho học sinh khối lớp 4, 5 trong Trường tiểu học Hà Huy Tập Huyện Krông Ana Tỉnh Đăk Lăk. Năm học 2014 2015. 5. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu chương trình, Sách giáo khoa môn Âm nhạc tiểu học. Phương pháp dạy học Âm nhạc ở tiểu học. Các bài hát dân ca trong và ngoài chương trình Âm nhạc tiểu học. Thu thập tài liệu về dạy hát dân ca cho học sinh phổ thông. Vận dụng những kinh nghiệm của cá nhân vào các tiết dạy hát dân ca ở trường. Trao đổi với đồng nghiệp về những kết quả thu được, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế dạy học tại nhà trường. II. PHẦN NỘI DUNG: 1. Cơ sở lý luận: Học sinh Tiểu học rất nhạy cảm với Âm nhạc, cuộc sống của các em không thể thiếu được loại nghệ thuật này, môn Âm nhạc giúp các em hướng 3 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học tới cái đẹp, góp phần giáo dục các em trở thành những người phát triển toàn diện. Ngoài ra nó còn giúp các em có tâm hồn phong phú và bớt mệt mỏi sau những giờ học căng thẳng. Trong chương trình Âm nhạc ở Tiểu học. Học hát là nội dung trọng tâm, được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 5, đây cũng là phân môn học sinh yêu thích nhất. Phân môn học hát có ba dạng là: bài hát thiếu nhi Việt Nam, dân ca và các bài hát nước ngoài. Khả năng Âm nhạc của học sinh Tiểu học có sự phát triển rõ rệt. Ví dụ học sinh lớp 1, 2 có trí nhớ còn hạn chế, các em khó học thuộc những bài hát có lời ca tương đối dài hoặc có nhiều lời ca, Đến lớp 4,5 khả năng ghi nhớ của học sinh đã được nâng cao hơn so với giai đoạn trước. Biểu hiện về năng lực Âm nhạc của học sinh rất khác biệt, mỗi lớp thường có những em năng khiếu Âm nhạc rất tốt, nhưng bên cạnh đó lại có một số em năng khiếu còn hạn chế. Cũng có những học sinh có năng khiếu ở mặt này nhưng lại yếu ở mặt khác, ví dụ: hát đúng về cao độ thì lại chưa vững về trường độ, có khả năng gõ đệm tốt nhưng lại yếu về vận động theo nhạc… Đa số học sinh có khả năng hát kết hợp các hoạt động khác như: vận động theo nhạc, gõ đệm, tham gia trò chơi… Hứng thú, sở thích Âm nhạc của học sinh không hoàn toàn giống nhau, cảm nhận thẩm mĩ của các em cũng khác biệt 2. Thực trạng: Ban đầu việc các em học sinh trình bày các bài hát dân ca đang rất thụ động, hát chưa chính xác, còn sai về cao độ, tiết tấu và chưa thể hiện đúng chất dân ca, còn lúng túng khi nhận biết và phân biệt các thể loại dân ca của các vùng miền, vì bài hát dân ca là những bài hát tương đối khó đối với học 4 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học sinh Tiểu học nên mỗi khi giáo viên dạy bài hát dân ca học sinh thường căng thẳng với những chỗ hát luyến và những câu hát phải lấy hơi dài lại thuộc nhiều vùng miền phải thể hiện đúng chất của vùng miền ấy vì thế các em không thích học. Chính vì không thích học của các em điều đó khiến học sinh dần dần sẽ lãng quên trong thời gian. Bởi vậy làm thế nào để các em thích học các bài hát dân ca? Là giáo viên dạy Âm Nhạc nhận thấy muốn các em yêu thích các bài hát dân ca thì giáo viên phải có phương pháp dạy học phong phú, đa dạng cả về nội dung lẫn hình thức để nhằm lôi cuốn và thu hút học sinh thích thú và ham học hơn. 2.1. Thuận lợi khó khăn * Thuận lợi: Ban giám hiệu nhà trường quan tâm tạo điều kiện tốt cho cô và trò. Đồng thời luôn thúc đẩy, khích lệ giáo viên luôn có những sáng kiến, tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm nơi các đồng nghiệp. Bản thân qua lớp đào tạo sư phạm Âm nhạc và là sở thích. Khi lên lớp có đầy đủ nhạc cụ như: đàn, thanh phách, đĩa nhạc, máy nghe. Trường lớp sạch đẹp, phòng học thoáng mát, rộng rãi. Một số em rất có năng khiếu về môn Âm nhạc. Một số phụ huynh có năng khiếu và đam mê về Âm nhạc nên cũng góp phần dạy dỗ con em mình lúc ở nhà. * Khó khăn: Trường thuộc vùng nông thôn, phụ huynh phải đi làm vất vả và suốt ngày lam lũ nơi đồng áng, nên không có thời gian để quan tâm tới con cái. Đa số phụ huynh chưa quan tâm đến bộ môn Âm nhạc xem đây là môn học không quan trọng. 5 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học Khả năng tiếp thu bài của các em không đồng đều. Chưa có phòng học Âm nhạc riêng. 2.2. Thành công hạn chế * Thành công: Bản thân tôi nhận thấy sau khi áp dụng các phương pháp thì chất lượng dạy và học các bài hát dân ca của học sinh được tăng lên đáng kể như: Các em thích thú hơn, hào hứng hơn khi học môn Âm nhạc và đặc biệt là học hát dân ca, hát đúng giai điệu tiết tấu, hát to rõ ràng, hòa giọng biết thể hiện sắc thái, vận động theo bài hát. Nhưng một điều đáng quan tâm đó là sự mạnh dạn tự tin hơn khi tham gia hoạt động Âm nhạc ở trường cũng như ở địa phương. Đó chính là sự thành công của đề tài. * Hạn chế: Nhưng không phải việc gì cũng chỉ có thành công bên cạnh những mặt được thì cũng còn những mặt hạn chế như thời gian tiết học ngắn mà các tiết phân bố quá thưa, khả năng tiếp thu Âm nhạc các em không đồng đều lại ít được tiếp xúc làm quen với Âm nhạc nên việc thực hiện các phương pháp mới trong giảng dạy còn nhiều mặt han chế. 2.3. Mặt mạnh Mặt yếu: * Mặt mạnh: Khi thực hiện các phương pháp trên thì hầu hết các em đều thích thú, tham gia môn học một cách linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác múa phụ họa kết hợp khi hát thực hiện tốt mục tiêu yêu cầu của bài học thông qua các phần học hát, đặc biệt là hát dân ca. Thích tham gia 6 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học vào các hoạt động Âm nhạc do lớp, nhà trường, các cấp hay địa phương phát động. Đó chính là mặt mạnh của phương pháp này. * Mặt yếu: Một số em tiếp thu bài chậm, khả năng Âm nhạc của các em còn hạn chế chưa biết thực hiện được đầy đủ hoặc chưa làm tốt một số hoạt động như các bạn khác, làm chất lượng của bộ môn chưa cao đó cũng là điều mà tôi trăn trở trong khi sử dụng đề tài vào thực tế. 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động Với các dòng nhạc phong trào hiện đại bấy giờ như nhạc trẻ, nhạc Rock đang lan tràn dễ lôi cuốn học sinh yêu thích nó hơn, nên đã làm cho các em không còn nhớ đến những làn điệu dân ca ềm đềm tha thiết, cũng chính những người lớn trong gia đình như các Bà các Mẹ ít và thậm chí là không hát ru con mình những lời ru ngọt ngào sâu lắng bằng những làn điệu Dân Ca như trước đây nữa mà toàn hát những bài nhạc trẻ, nhạc phong trào. Bên cạnh đó những bài hát dân ca tương đối khó hát, có nhiều chỗ luyến láy, có những câu hát phải lấy hơi dài, lại thuộc dân ca nhiều vùng miền khi hát phaỉ thể hiện đúng chất khác nhau. So với lứa tuổi học sinh Tiểu học là điều hơi khó khăn, những tác động đó đã làm cho học sinh không thích học hát dân ca và dần dần đi vào lãng quên. 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra: Qua quá trình thực tế giảng dạy trước đây vì giáo viên chưa có phương pháp dạy phong phú để lôi cuốn các em mà chỉ cho học sinh học những bài hát có trong sách giáo khoa của chương trình học chính, chưa cho các em tìm hiểu thêm, nhiều qua băng đĩa, hình về dân ca ngoài chương tình học cũng như tìm hiểu rộng hơn về các vùng, miền khác nhau. Đặc biệt trước đây chỉ nghe Cô hát mẫu bài hát và được Cô giáo tập hát từng câu sau đó cho vỗ tay theo nhịp 7 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học của bài hát và được giáo viên hướng dẫn cho một số động tác múa phụ đơn giản như vậy là xong một tiết học. Với cách làm như vậy thấy tình trạng học sinh chưa có sự đam mê và chưa thích thú với học hát và tìm hiểu về các làn điệu dân ca mà cứ chạy đua theo dòng nhạc phong trào, nhạc trẻ hiện nay, vì giáo viên chưa chưa thực sự có phương pháp giảng dạy phong phú, hấp dẫn để lôi cuốn học sinh, nhiều em chưa có năng khiếu, chưa hiểu biết gì về các làn điệu dân ca, ngại khi thể hiện bản thân, đôi khi giáo viên chưa khôn khéo đánh giá học sinh trước lớp, làm cho các em cảm thấy tự ti, xấu hổ không dám thể hiện mình trước tập thể. Bên cạnh đó phụ huynh ít quan tâm đến việc học tập của con em mình, chưa quan tâm đến bộ môn Âm nhạc, và đặc biệt hơn nữa là học hát về các làn điệu dân ca. Vì vậy người giáo viên khi lên lớp không chỉ nắm vững kiến thức về các làn điệu dân ca, có phương pháp giảng dạy phong phú, đa dạng với nhiều hình thức để truyền thụ cho học sinh mà phải luôn gần gũi, quan tâm sâu sắc, lắng nghe ý kiến của các em nắm bắt và hiểu được tâm lí, sở thích của học sinh. Không những dạy những nội dung, kiến thức, kĩ năng của các làn điệu dân ca mà phải thường xuyên thay đổi, tìm ra những hình thức, phương pháp mới giảng dạy để tạo không khí sôi nổi cho các em có niềm đam mê, thích thú về học các bài hát dân ca hơn. Tổ chức nhiều hoạt động khác nhau, như tổ chức một số trò chơi có liên quan đến tiết học nhằm giúp các em giảm bớt căng thẳng vừa lĩnh hội được kiến thức vừa được vui chơi thoải mái. “Học mà chơi chơi mà học” vì khi tham gia trò chơi các em cảm thấy vui, phấn khởi được gần gũi với cô và bạn bè hơn, vì thế các em sẽ yêu thích và tự tin khi trình bày các bài hát dân ca. Ngoài sự gần gũi, thân thiện với học sinh thì lời khen ngợi của giáo viên cũng rất quan trọng và cần thiết đối với học sinh vì lứa tuổi của các em rất thích 8 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học được khen. Bởi vậy trong tiết học em nào tìm ra hoặc nhận biết được một bài hát dân ca mới thuộc một vùng miền nào đó chẳng hạn thì giáo viên kịp thời đánh giá, khen ngợi trước lớp, nhằm giúp các em cảm thấy phấn khởi và phát huy khả năng của mình trong các tiết học kế tiếp. Với những hình thức trên thì học sinh có sự đam mê và yêu thích học Âm nhạc hơn và đặc biệt là học hát dân ca, như vậy tiết dạy sẽ thành công rất lớn và học sinh sẽ không lãng quên đi một dòng nhạc truyền thống của Nước nhà đó là các làn điệu Dân ca vốn quý. 3. Giải pháp Biện pháp: 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: Để khắc phục một số vấn đề nêu trên, với mục đích và giải pháp thực hiện của bản thân, nhằm để đưa dân ca đến gần hơn với học sinh, tạo cho các em yêu thích, ham học và hiểu biết về dân ca nhiều hơn. Qua đó các em biết giữ gìn bản sắc Dân tộc vốn quý của nước nhà, mặt khác ngày càng đáp ứng tốt hơn chương trình giáo dục Âm nhạc ở bậc Tiểu học. 3.2. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp: * Phương pháp 1: Quy trình giảng dạy bài hát phong phú Một tiết dạy hát dân ca được thực hiện theo các bước như sau: Giới thiệu bài hát: Ở phần giới thiệu bài hát Tôi sử dụng bản đồ để giới thiệu vị trí địa lí, dùng tranh ảnh hoặc dùng máy chiếu để giới thiệu về sinh hoạt văn hóa, sinh hoạt cộng đồng, về phong cảnh các vùng miền, xuất xứ và nét đặc trưng của bài dân ca (thang âm, các từ đệm, trang phục, động tác múa…) sao cho phù hợp với sự tiếp thu của học sinh, cũng có thể giới thiệu sơ lược về nhạc cụ dân tộc của vùng miền dân ca đó. Tìm hiểu bài hát: Tìm hiểu bài hát giáo viên chia các câu hát trong bài dân ca phải hết sức linh hoạt, có thể có câu hát dài, có câu hát ngắn vì bài dân ca Việt Nam thường được xây dựng từ thơ lục bát, lời ca đệm thêm bằng 9 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học những hư từ nên cấu trúc không cân đối. Giáo viên cần giải thích cho học sinh những từ khó trong bài dân ca, ví dụ: Xòe hoa là múa hoa, Lí cây xanh là khúc hát ngắn về cây xanh, Bắc kim thang là bài đồng dao (bản thân từ này không có nghĩa gì), cò lả diễn tả cánh cò bay chập chờn (con cò cũng là hình tượng người nông dân Việt Nam), bài cò lả hình thành từ câu ca dao: Con cò bay lả bay la Bay từ cửa sổ bay ra cánh đồng Trời sinh, mẹ đẻ tay không Cho nên bay khắp tây đông kiếm mồi Trước là nuôi cái thân tôi Sau nuôi bọn trẻ nên đời cò con Nghe hát mẫu: Đối với quá trình dạy một bài hát, hát mẫu là một bước rất quan trọng. Hát mẫu để học sinh nghe và biết được giai điệu của bài hát, nắm được lời ca, tính chất của bài hát trước khi vào học từng câu. Đối với việc dạy một bài hát dân ca đòi hỏi giáo viên khi hát mẫu không những thuộc lời ca, hát đúng giai điệu của bài hát về cao độ, trường độ, nhịp phách mà hát mẫu các bài hát dân ca giáo viên còn thể hiện cho học sinh thấy rõ những chỗ luyến láy, dấu hoa mỹ và đặc biệt là thể hiện được sắc thái biểu cảm cũng như tính chất dặc trưng của bài hát dân ca. Điều đó giúp cho học sinh hình thành được giai điệu và động tác biểu diễn bài hát, gây được lòng yêu thích bài hát khi nghe cô hát mẫu. Với việc dạy một bài hát dân ca mà nhất là học sinh lớp 4 lớp 5 giáo viên không chỉ cho học sinh nghe mẫu một lượt mà sau khi giáo viên hát mẫu cho các em nghe, giáo viên nên cho học sinh nghe lại để nắm được giai điệu của bài hát qua băng nhạc một hai lượt nữa và trong khi nghe, giáo viên yêu cầu 10 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học học sinh vừa nghe vừa theo dõi vào lời ca của bài hát trong sách ( băng nhạc ghi âm bài hát phải là giọng thiếu nhi để các em thấy gần gũi với mình ), với phương pháp hát mẫu này sẽ giúp cho giáo viên khi dạy hát từng câu dễ dàng hơn. Khởi động giọng: Khởi động giọng giúp định âm được giọng của học sinh để khi vào học hát sẽ không mắc phải lỗi hướng dẫn học sinh hát thấp quá hoặc cao quá. Luyện thanh, khởi động giọng phải dùng vần (các vần này tương ứng với các nốt nhạc trong bài luyện thanh) sao cho vần đó giúp khẩu hình của các em mở rộng và tròn khẩu hình , ví dụ như : Mi, mê, ma, mô…. Như vậy sẽ giúp các em phát âm chuẩn hơn và hát vang hơn. điều này buộc giáo viên phải có sự chuẩn bị giọng hát ngay từ bước hát mẫu đến bước luyện thanh và khi vào học hát phải cùng một giọng, tránh tình trạng đang hát giọng cao rồi lại hát thấp xuống và đang hát thấy thấp quá lại hát lại cho cao hơn. Ví dụ: Luyện thanh, khởi động giọng vào dạy hát bài: Chim sáo dân ca Khơ me ( Nam bộ ) Âm nhạc lớp 4. Bài hát này viết ở giọng Fdur (pha trưởng) nên khi cho học sinh hát đúng giọng Fdur học sinh hát sẽ bị trầm dẫn đến hát không hay vì thế giáo viên khi hát mẫu, luyện thanh và dạy hát ở giọng Gdur (sol trưởng). Đọc lời ca: Đọc lời ca là một bước rất quan trọng trong việc dạy hát mà nhất là dạy hát một bài hát dân ca. Đọc lời ca giúp các em phân biệt được câu hát và không bị bỡ ngỡ về lời ca khi vào học hát. Đọc lời ca giúp các em biết được chỗ lấy hơi, chỗ nghỉ, biết được tiết tấu của bài hát. Khi bước vào đọc lời ca giáo viên thường hướng dẫn học sinh đọc lời ca theo tiết tấu của bài hát nhưng đối với những bài hát dân ca giáo viên nên cho học sinh đọc lời ca theo nhịp vì các bài hát dân ca thường viết ở nhịp thiếu. Vì thế khi giáo viên 11 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học cho học sinh đọc lời ca theo tiết tấu sẽ tạo cho các em hát mạnh ngay từ tiếng đầu tiên, điều này sẽ dẫn đến khi dạy xong bài hát giáo viên cho học sinh vỗ tay theo nhịp học sinh sẽ vỗ tay vào tiếng đầu tiên của bài hát nghĩa là vỗ tay vào nhịp thiếu của bài và rất khó sửa nếu các em đã thành thói quen. Cho học sinh đọc lời ca theo nhịp ngoài việc hình thành nhịp cho học sinh mà với phương pháp này còn giúp học sinh khi học hát sẽ hát được mềm mại hơn. Ví dụ: Khi đọc lời ca của bài hát: Hát mừng Dân ca Tây Nguyên Âm nhạc lớp 5 Cùng múa hát nào, cùng cất tiếng ca, mừng đất nước ta sống vui hòa … x x x x x x x … Dạy hát từng câu: Trước khi vào dạy hát từng câu bất cứ một bài hát nào giáo viên cũng phải phân tích các ký hiệu Âm nhạc có trong bài hát cho học sinh biết. Đối với việc dạy hát các bài hát dân ca giáo viên lại càng phải phân tích kỹ bởi các bài hát dân ca thường hay có nhiều ký hiệu Âm nhạc, giáo viên giới thiệu bài hát viết ở nhịp mấy, bài hát chia làm mấy câu, trong bài có những ký hiệu âm nhạc nào, nốt nhạc cao nhất, nốt nhạc thấp nhất, những chỗ có dấu luyến hay là những câu có thêm những nốt nhạc nhỏ hơn bên cạnh gọi là dấu hoa mỹ … Tiếp theo là giáo viên dạy truyền khẩu theo lối móc xích từ câu này nối sang câu kia. Khi dạy hát một bài hát dân ca ngoài yêu cầu cần phải hát đúng lời, chính xác về cao độ, trường độ cũng như tiết tấu thì giáo viên phải hướng dẫn học sinh hát chính xác những chỗ luyến lên, luyến xuống, chỗ lấy hơi dài, tốc độ hát của bài hát vừa phải hay chậm rãi… Muốn thực hiện tốt được điều này thì giáo viên phải hát thật chính xác, rõ ràng và hướng dẫn tỉ mỉ, kỹ càng cho học sinh. 12 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học Năm bài hát dân ca trong chương trình Âm nhạc lớp 4 lớp 5 thì có tới 3 bài viết ở nhịp thiếu nên khi hướng dẫn học sinh hát, giáo viên phải thật chú ý tới ô nhịp đầu tiên bởi nếu không hướng dẫn kỹ học sinh hát sẽ sai nhịp. Với những bài hát này giáo viên hướng dẫn học sinh hát vỗ tay theo phách và nhịp thì tiếng đầu tiên của bài các em mở tay ra hai bên rồi vào tiếng đầu tiên ở ô nhịp thứ hai mới vỗ tay vào nhau, có như vậy những ô nhịp sau học sinh mới vỗ tay đúng được. Sau mỗi câu hoặc mỗi đọan, giáo viên nên đệm đàn hát mẫu lại cho các em nghe và kiểm tra so sánh giai điệu của bài. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em nhanh nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát ngoài việc giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca còn giúp cho các em tự tin hát đúng cao độ, câu hát không rời rạc, không ê a, phát âm nhả tiếng rõ lời đặc biệt là giúp các em loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được câu hát. Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài, để giúp cho việc luyện tập củng cố, khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát, vừa gõ đệm nhạc cụ để tạo sự sinh động của bài hát, và giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh. Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động, gây hứng thú và tránh được sự nhàm chán đơn điệu của tiết học. Thông thường có ba cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: “Hát gõ đệm theo nhịp, hát gõ đệm theo phách và hát gõ đệm theo tiết tấu lời ca”. Tuy nhiên đối với các bài hát dân ca thì giáo viên nên cho học sinh hát và gõ đệm theo nhịp để các em hát và thể hiện được tính chất mềm mại của bài hát dân ca. 13 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học Dạy cho học sinh hát đúng được rồi sau đó giáo viên chuyển sang dạy cho học sinh hát hay, hát có sắc thái tình cảm. Tuy nhiên điều này còn phụ thuộc vào năng khiếu của từng em. Với việc dạy bài hát dân ca để hát thể hiện được tính chất, tình cảm của bài hát giáo viên phải vận dụng nhiều phương pháp như chỉ ra tiếng đệm lót của bài dân ca. Ngoài những tiếng đệm lót như: Là, mà, bằng, thì… mà trong dân ca thường gặp còn có những tiếng đưa hơi như: ai, ê, ơi… và những tiếng điệp từ thì giáo viên phải hướng dẫn học sinh khi gặp những tiếng đệm lót, những tiếng đưa hơi, tiếng điệp từ này thì khi hát chúng ta phải hát nhẹ hơn. Để khích lệ các em trong học tập và tạo điều kiên cho các em chứng minh khả năng cảm nhận của mình, sau khi nắm được cơ bản giai điệu của bài hát giáo viên phải tổ chức cho các em thể hiện theo các hình thức đơn ca, song ca, hoặc tốp ca. Ở giai đoạn này việc động viên, khuyến khích các em là hết sức quan trọng cho dù các em có thể chưa thực hiện được các bài hát một cách chính xác và tốt nhất. với phương pháp này, giáo viên sẽ nghe được học sinh hát kỹ hơn và sửa sai kịp thời cho học sinh khi học sinh hát sai. Những ký hiệu riêng của giáo viên khi dạy môn Âm nhạc cũng góp phần cho học sinh hát đúng nhịp và thể hiện được sắc mặt vui vẻ của học sinh khi hát như giơ một ngón tay thì dừng lại không hát, giơ hai ngón tay thì hát lại hai lần câu hát vừa học, hai tay cô chắp vào nhau thì vỗ tay theo phách, cô để tay lên đầu thì vừa hát vừa nghiêng đầu theo nhịp… Ví dụ: Khi dạy bài hát: Chim sáo dân ca Khơ me ( Nam bộ ) Âm nhạc lớp 4. Trước hết giáo viên chỉ cho học sinh thấy những ký hiệu có trong tương ứng với những câu hát gồm: Dấu lặng đơn, dấu lặng đen, dấu chấm dôi, nốt hoa mĩ, dấu luyến lên, bài hát viết ở nhịp 4/4, nốt nhạc thấp nhất 14 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học trong bài là nốt Đồ, nốt nhạc cao nhất là nốt La. Bài hát có hai lời, chia làm 6 câu, mỗi lời có 3 câu hát, Giáo viên vừa thuyết trình vừa chỉ cho học sinh theo dõi và quan sát trên bảng phụ. Sau khi giới thiệu các ký hiệu Âm nhạc trong bài xong giáo viên tiến hành dạy từng câu và chú ý dạy những câu cần hơi dài, những câu hát ngân dài, những chỗ hát luyến, những câu hát nhẹ hơn. Bài hát Hát Chim sáo mang tính chất rộn ràng, tươi sáng, vui vẻ, nên khi dạy hát giáo viên cho học sinh vừa hát vừa lắc lư đầu tạo không khí thoải mái cho học sinh khi học hát. Hát cả bài: Giáo viên nên tổ chức cho học sinh vừa hát bài dân ca vừa kết hợp với các trò chơi dân gian như: tập tầm vông, nhảy dây, chơi chong chóng, tò he, sáo diều… Ôn tập: Bắt đầu từ tiết thứ 2, việc chỉnh sửa cao độ, tiết tấu của từng câu hát phải được giáo viên hướng dẫn các em thực hiện đúng nguyên tắc cơ bản. Thông thường sau tiết một các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian một tuần. Việc nhớ lại hoàn toàn giai điệu của bài hát không phải học sinh nào cũng làm được. Lúc này người giáo viên phải lấy giọng cho các em, lại phải thực hiện hát mẫu cho các em nghe bài hát qua băng để các em nhớ lại giai điệu của bài. Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Việc đầu tiên là phát hiện những câu, những từ trong bài các em hát chưa đúng để sửa chữa cho các em . Khi các em thực hiện đúng cao độ của các câu hát trong bài, việc tiếp theo là giúp các em luyện tập, củng cố. Giáo viên cần xác định mục tiêu, những yêu cầu, nêu rõ những nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ từng cá nhân, nhóm, bàn. Giáo viên lắng nghe, chữa từng lỗi sai sót nhỏ của các em, cũng có thể dùng đàn tấu các câu mà 15 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học học sinh hát chưa đúng đó để các em nghe và tự sửa lỗi cho mình. Việc luyện tập hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách tổng quát, mặc dù ở thời điểm đó có thể chỉ sửa lỗi cho một em. Tóm lại, phương pháp luyện tập củng cố một bài hát là hết sức đa dạng, tuỳ theo từng thời điểm, từng bài mà người giáo viên sử dụng, lựa chọn 1 phương pháp thích hợp. Duy chỉ có một điều dù có thực hiện phương pháp nào thì người giáo viên vẫn phải luôn luôn sử dụng nhạc cụ để thực hiện, có như vậy các em mới cảm nhận thực sự những âm thanh và đặc biệt là gây hứng thú cho các em khi học. Ví dụ: Khi ôn tập bài hát: Chim sáo dân ca Khơ me (Nam Bộ) Âm nhạc lớp 4. Đối với bài hát Chim sáo có tám chỗ luyến lên nên khi ôn tập giáo viên phải chú ý hướng dẫn học sinh hát luyến cho đúng từ như chỗ luyến lên ở câu 1, chỗ: “trong rừng cây xanh sáo đùa sáo bay” khi học sinh hát thường hát luyến lên cả chữ “xanh, đùa” bởi vậy giáo viên khi gặp phải học sinh hát sai như vậy phải sửa sai bằng cách hướng cho các em thấy chữ “xanh, đùa” hát bình thường chứ không hát luyến và đàn giai điệu của câu đó hoặc hát đi hát lại nhiều lần để học sinh nghe và sửa sai dễ hơn. Biểu diễn các động tác phụ hoạ: Khi các em đã thực hiện chuẩn xác giai điệu, tiết tấu, nhịp, phách của bài hát rồi, để khắc sâu, gây ấn tượng trong tâm trí các em. Hơn nữa để cho việc thể hiện bài hát thêm sinh động và hoàn chỉnh hơn, giáo viên phải hướng dẫn các em thực hiện một số động tác múa phụ hoạ cho bài hát. Các động tác phụ hoạ của bài phải phù hợp với lời ca và giai điệu. Các bước đi phải ăn khớp với động tác tay và nhịp của bài hát. Tuy 16 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học nhiên không nên tìm động tác quá khó, chỉ cần đơn giản nhưng phù hợp thì hiệu quả đem lại mới cao. Tóm lại, việc dạy cho các em múa phụ hoạ cho một bài hát dân ca thì giáo viên phải sưu tầm được nhiều động tác phụ hoạ, có nhiều động tác dạy rồi giáo viên phải có phương pháp để uốn nắn cho các em múa các động tác đó làm sao cho có hồn, làm sao cho thật dẻo và để phát huy tính tích cực của học sinh giáo viên nên hướng cho các em tự nghĩ ra các động tác phụ hoạ, chỉnh sửa và nhắc nhở khi các em nghĩ ra các động tác chưa phù hợp với bài hát. Thành quả chính của các em nghĩ ra đó phù hợp với bài hát thì chọn một vài em múa đẹp nhất đứng lên tập cho cả lớp múa phụ họa luôn, như thế sẽ giúp cho các em nhớ lâu và thấy tự tin hơn khi biểu diễn bài hát. * Phương pháp 2: Tạo cho học sinh chú ý, hiểu biết thêm và yêu thích hơn đối với dân ca + Giới thiệu sơ lược về dân ca: Đầu tiên yêu cầu 1 em trình bày lại một bài hát dân ca trong chương trình đã học (bài cò lả) và hỏi đó là dân ca miền nào? (dân ca Bắc Bộ) và yêu cầu học sinh củng cố lại các kiến thức đã học về dân ca: Dân ca là gì? Là những bài hát không phải do một nhạc sĩ nào sáng tác mà nó được người dân tự hát lên trong khi lao động sản xuất hoặc trong các sinh hoạt văn háo văn nghệ. Sau đó các bài hát ấy được lưu truyền qua từng thế hệ này đến thế hệ khác trở thành các bài hát đặc trưng của từng vùng, từng miền khác nhau… Và dân ca của vùng nào thì thể hiện rõ ngữ điệu, giọng nói, và cuộc sống của người dân vùng đó. + Hướng dẫn học sinh cách nhận biết đơn giản các vùng dân ca: Dân ca Bắc Bộ: Cho các em chú ý nghe và xem hình ảnh, trang phục các bài hát để thi đua nhận biết tên bài và xuất xứ của các bài hát dân ca. 17 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học Bài thứ nhất: cho các em nghe bài hát dân ca: (mở máy chiếu video hoặc giáo viên hát). Bài: Lý cây đa Trèo lên quán dốc ngồi gốc ới à cây đa, rằng tôi lý ới à cây đa, rằng tôi lới ơi à cây đa, ai xui ôi à tính tang tình rằng cho cô nàng gặp, xem hội cái đêm hôm rằm rằng tôi lý ôi à cây đa, rằng tôi lới ối à cây đa… Sau khi cho các em nghe xong, hỏi các em về xuất xứ của bài hát. Chọn một trong những đáp án sau: A. Dân ca Bắc Bộ B. Dân ca Nam Bộ C. Dân ca Trung Bộ Từ đó tôi hướng dẫn cho các em nhận biết một bài dân ca: Đầu tiên ta có thể dựa vào ngôn từ, trang phục, lời ca của từng bài hát, ở bắc bộ có các từ như: í a, ì a, tính tang tình, tính tình, í ì i… (Trang phục dân ca Bắc Bộ ) 18 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học + Dân ca Nam bộ: Tiếp theo cho các em nghe một bài dân ca khác Bài Lý con cua: Con cua quẫy, nó ở trong hang quẫy a rượng a quẫy a rượng a, nó kêu ở rình boong ơi quẫy a rượng a lang tang tính lính tính tang lịnh tịnh tang, giã gạo chày ba quẫy a rượng a. Sau khi nghe hát, cho các em nhận biết xem đó là bài dân ca vùng nào? Dựa vào ngôn ngữ đặc trưng: ớ rịnh bong rình, quẫy a, rượng a, lang tang tính và các cách phát âm: Quẫy > wẩy, chày > chài, dấu hỏi hát thành dấu ngã: ở > ỡ. (giáo viên phát âm lại) (Trang phục dân ca Nam Bộ) + Dân ca Miền trung: Về dân ca miền trung học sinh có thể khó nhận biết hơn vì nó có nhiều thể loại và nhiều dạng, trong đó có các bài đặc trưng như: Lý ngựa ô, lý chiều chiều 19 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga
Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài phương pháp dạy hát Dân ca cho học sinh khối lớp 4;5 trong trường Tiểu học lý kéo chài… Và ngôn ngữ đặc trưng của miền trung nhiều nhất có lẽ là các ngôn từ đất Huế, như trong bài Lý qua đèo (dân ca Thừa thiên Huế). Chiều ơ chiều, dắt ớ ơ bạn dắt ớ ơ bạn tà là đèo mà qua đèo. Chim bớ kêu. Chim bớ kêu tình kêu bên nớ, uẩy, wá, chi rứa ức ức con vượn trèo tà là đèo mà qua đèo, kia bên kia hỡi con vượn trèo, kìa bên kia… Các từ ngữ đặc trưng dễ nhận biết của miền trung: Chi rứa, uấy úa, và các từ đệm như: ố tang tình tang, ơ hờ, ơi hời (hỡi), tà là, í a bằng răng… (Trang phục dân ca Trung bộ) + Dân ca Tây Nguyên: Đặc biệt dân ca và văn hóa cồng chiêng Tây nguyên đã được thế giới công nhận là một giá trị văn hóa phi vật thể của thế giới, chứng tỏ bản sắc rất độc đáo của nền văn hoá Tây nguyên. Cho các em nghe 1 vài bài dân ca Tây nguyên: Bài: Ru em (Dân ca Xê Đăng) 20 Người thực hiện: Dương Thị Thúy Nga

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.03: Bộ 280+ Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2021

287 tài liệu

807 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline:0933030098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.