1
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận:
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc
bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và
của mỗi gia đình. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng
trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho
trẻ sau này. Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động
lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ.
Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mâBm non áp dụng phương
pháp học trung tính là phương pháp học tập thông qua các giao tiếp tích cực với
những người khaEc. Trong vòng vài năm gần đây, các nhà giáo dục trẻ tiền tiểu
học và các nhà nghiên cứu tâm lý đã tìm ra các trở ngại phát triển của trẻ mà làm
chậm khả năng cũng như hạn chế tình trạng tâm lý tích cực ở trẻ. Một trong
những trở ngại chính đó là khả năng về kỹ năng sống.
Thực tế cho thấy, trẻ em ở độ tuổi mầm non thường xuất hiện tình trạng thụ
động, không biết ứng phó với những hoàn cảnh nguy cấp, không biết cách tự
bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm, tìm kiếm sự giúp đỡ…Có nhiều nguyên
nhân khác nhau gây ra tình trạng này, trong đó việc thiếu kỹ năng sống là
nguyên nhân sâu xa nhất. Do đó việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết.
Trong quá trình phát triển nhân cách nếu trẻ được sớm hình thành và tôn
vinh các giá trị đích thực của mình thì các bé sẽ có một nhân cách phát triển toàn
diện, bền vững, có khả năng thích ứng và chống chọi với biến động xã hội, biết
tự khẳng định mình trong cuộc sống
Các kỹ năng sống được học tốt nhất thông qua các hoạt động tích cực của
trẻ, đối với trẻ mầm non trẻ thường học các hành vi thông qua việc bắt chước,
nhập tâm, qua luyện tập thực hiện hàng ngày, lâu dần trở thành kỹ năng của trẻ.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non có thể tiến hành trong tất cả các hoạt
động giáo dục hàng ngày như: Vui chơi, học tập, tham quan, lễ hội…Mỗi hoạt
động có ưu thế riêng đối với việc dạy những kỹ năng sống cần thiết với cuộc
sống của trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn:
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non giúp trẻ có kinh nghiệm trong
cuộc sống, biết điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết
cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy, sáng tạo
của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm và có cuộc sống hài
hoà trong tương lai. Để có được kỹ năng sống trẻ cần phải có thời gian, trong
một quá trình tập luyện thường xuyên với sự hỗ trợ của người lớn và bạn bè.
Tuy nhiên về mặt lý luận cũng như thực tế cho thấy kết quả giáo dục kỹ năng
sống, phẩm chất nhân cách đạo đức cho trẻ em cần sự phối hợp của nhiều yếu
tố: Gia đình, nhà trường và xã hội.Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người
nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ
2
năng sống phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống
mỗi cá nhân để sống tích cực, sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa.
Trường mầm non Hải Tân, xã Hải Phong, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị
là trường thuộc vùng nông thôn, trẻ em là con em của nông dân, công nhân nên
sự nhận thức, chăm sóc và giáo dục các của phụ huynh còn nhiều hạn chế. Đặc
biệt là giáo dục kỹ năng sống biết quan tâm chia sẻ cho trẻ mầm non gặp rất
nhiều khó khăn do sự phối hợp giữa giáo viên và cha mẹ trẻ chưa thực sự có
hiệu quả. Phần lớn cha mẹ trẻ đều là công nhân, không có thời gian đưa đón các
cháu đến trường, các cháu ở với ông bà là chủ yếu nên công tác tuyên truyền gặp
rất nhiều khó khăn.
Đứng trước tình hình thực tế, là người giáo viên mầm non đã và đang trực
tiếp giảng dạy ở lớp mẫu giáo 5-6 tuổi. Bản thân tôi cũng có rất nhiều trăn trở.
Với những suy nghĩ làm sao để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, làm sao để bản
thân có thể rèn kỹ năng sống biết quan tâm chia sẻ cho trẻ mầm non. Tôi đã
mạnh dạn chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp rèn kỹ năng quan
tâm, chia sẻ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Hải Tân”. Để áp
dụng vào thực tế trong công tác dạy trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi giúp trẻ phát triển về nhân cách, sống hoà thuận, biết giúp đỡ và chia sẻ với
mọi người xung quanh.
II. MỤC ĐÍCH – ĐỐI TƯỢNG – PHẠM VI CỦA ĐỀ TÀI
1. Mục đích của của giải pháp:
- Khảo sát thực trạng kỹ năng sống quan tâm, chia sẻ của trẻ 5 – 6 tuổi ở
trường mầm non Hải Tân.
- Xây dựng một số biện pháp giáo dục kỹ năng quan tâm chia sẻ cho trẻ 5
– 6 tuổi thông qua các hoạt động.
- Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống quan tâm chia sẻ cho
trẻ 5 – 6 tuổi trong trường mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo dục về mọi
mặt ở trường mầm non trong hiện tại và những năm tiếp theo.
- Qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt, hình thành cho trẻ
những phẩm chất, những kỹ năng cơ bản, bước đầu đặt nền móng cho sự phát
triển giúp trẻ tự tin khi bước chân vào môi trường mới đặc biệt là trường tiểu
học.
2. Đối tượng nghiên cứu:
- Đề tài được thực hiện trong phạm vi lớp học có 28 trẻ tại lớp 5 – 6 tuổiA
trường mầm non Hải Tân.
3. Phạm vi thực hiện đề tài:
- Từ tháng 9/2020 đến tháng 5/ 2021 đề tài được thực hiện tại lớp mẫu
giáo lớn 5 – 6 tuổi A trường mầm non Hải Tân.
B . NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
I. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG:
Năm học 2020 – 2021, năm học thực hiện chủ đề: “ Nâng cao trách
nhiệm, đạo đức, năng lực đổi mới, sáng tạo của nhà giáo; tăng cường giáo dục
đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh”. Tôi được nhà trường phân công
dạy lớp mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi A với tổng số cháu là 28 cháu. Qua tìm hiểu,
nghiên cứu thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống quan tâm, chia sẻ cho trẻ, từ
3
đó tôi chọn lọc biện pháp giáo dục cho phù hợp. Tuy nhiên trong quá trình thực
hiện tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo về cơ sở vật chất.
- Ban giám hiệu luôn quan tâm tới chuyên môn, bồi dưỡng phương pháp,
đổi mới hình thưc tổ chức hoạt động giáo dục mầm non.
- Giáo viên trong lớp đoàn kết cùng đưa ra các biện pháp giáo dục kỹ
năng sống sao cho phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
- Hai giáo viên trên lớp nắm vững phương pháp, có trình độ chuẩn, có sự
nhiệt tình chia sẻ, phối hợp với nhau và luôn quan tâm tới trẻ, thường xuyên
dành thời gian trao đổi với phụ huynh để cùng chăm sóc giáo dục trẻ.
2. Khó khăn:
* Về phía giáo viên:
- Chưa có nhiều tài liệu sách báo về việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
để giáo viên nghiên cứu, tham khảo.
- Giáo viên có nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
* Về phía phụ huynh:
- Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh là công nhân, lao
động nên ít có thời gian dành cho con, phần lớn đều nhờ cậy ông bà. Vì vậy việc
thống nhất quan điểm, biện pháp chăm sóc, giáo dục trẻ giữa giáo viên và phụ
huynh còn gặp nhiều khó khăn.
- Nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa sự yêu thương và bao bọc. Đôi khi
yêu con quá mà “che chắn” con quá kĩ. Trong thực tế ở trường mầm non việc
dạy trẻ một số kỹ năng sống như quan tâm, chia sẻ thực sự chưa được chú trọng
phần lớn chỉ tích hợp nội dung này trong tiết học kể chuyện, thơ hoặc xử lý một
vài tình huống xảy ra khi trẻ tranh giành đồ chơi, đánh bạn.
II. KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐẦU NĂM:
Trước khi khảo sát đề tài tôi tiến hành khảo sát các kỹ năng sống trên trẻ,
với số lượng là 28 trẻ:
Tiêu chí Tổng số
trẻ
Đạt Chưa đạt Ghi chú
Số
lượng
Tỷ lệ
(%)
Số
lượng
Tỷ lệ
(%)
Chia sẻ với người thân 28 10 35,7 18 64,3
Chia sẻ với bạn bè 28 11 39,2 17 60,8
Kỹ năng xử lý tình huống 28 10 35,7 18 64,3
Qua khảo sát thực trạng trên lớp và được sự giúp đỡ của ban giám hiệu
nhà trường và các đồng nghiệp, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp sau đây
nhằm giáo dục kỹ năng sống biết qua tâm chia sẻ cho trẻ:
1. Giải pháp: Dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ thông một số hoạt động tập thể của
lớp
2. Giải pháp: Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động lễ hội
4
3. Giải pháp: Quan tâm trẻ cá biệt.
4. Giải pháp: Giáo dục kỹ năng quan tâm chia sẻ thông qua hoạt động học
5. Giải pháp: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh.
C. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Xuất phát từ đặc điểm chung của trường, của lớp và tầm quan trọng của
việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ tôi
đã nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống như sau:
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CỤ THỂ:
1. Giải pháp: Dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ thông qua một số hoạt động
tập thể của lớp.
Với trẻ mầm non khả năng giao tiếp tốt trong tập thể giúp trẻ thích nghi
dễ dàng, nhanh chóng với môi trường mới, thầy cô, bạn bè mới và những đòi hỏi
mới của hoạt động học tập, ý thức và tinh thần tập thể sẽ giúp tránh được những
xung đột không đáng có giữa các trẻ với nhau, giữa trẻ với thầy cô, làm nảy sinh
ở trẻ lòng vị tha, sự quan tâm đến người khác và trên cơ sở đó phát triển những
mối quan hệ thân thiện, gần gũi, cảm thông giữa trẻ với những người xung
quanh. Tất cả những điều này tác động một cách tích cực lên trẻ, làm cho trẻ
cảm thấy hứng thú muốn đến trường, muốn giao tiếp với cô, với bạn bè và để
được cô giáo và các bạn quan tâm chia sẻ.
Ví dụ:
* Hoạt động tổ chức sinh nhật
Mục đích:
- Luyện cho trẻ các hành vi giao tiếp, ứng xử lịch thiệp
Tổ chức:
- Tổ chức sinh nhật: Có thể tổ chức riêng cho từng trẻ vào đúng ngày sinh nhật
của trẻ đó hoặc tổ chức chung cho tất cả trẻ có ngày sinh nhật trong cùng tuần
hay tháng đó.
- Trong bữa tiệc sinh nhật của mình, trẻ phải tự giới thiệu và nói cảm xúc của
mình về ngày sinh nhật trước cả lớp.
- Kết thúc buổi sinh nhật: Trẻ được tổ chức sinh nhật , nói lời cảm ơn với các
bạn đến dự rồi chia tay và chào tạm biệt khi các bạn ra về.
* Hoặc khi tổ chức cho trẻ hoạt động lao động, tôi để trẻ chủ động nhận
công việc của mình, tự thỏa thuận, phân công công việc trong nhóm, tự bàn bạc
tìm cách giải quyết công việc của nhóm mình. Qua đó tôi có thể giúp trẻ hình
thành kỹ năng quan tâm, chia sẻ cùng nhau trong trong lao động như kê dọn bàn
ăn thì bạn trai có thể đảm nhận công việc kê bàn, còn bạn gái làm công việc nhẹ
hơn như bê ghế….
* Khi cho trẻ chơi tự do trong hoạt động ngoài trời, tôi vừa quan sát trẻ
chơi, vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn như: Cách leo lên xuống thang, caEch
năEm thaBnh câBu trươ~t đê• trươ~t cho an toaBn, cách cầm dây thừng khi đi cà kheo,
khi có bạn đang đi cà kheo thì không được đứng phía trước bạn vì sẽ gây nguy
hiểm cho bạn, đồng thời giúp trẻ hình thành kỹ năng kiên trì chờ đến lượt mình
5
