zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:19

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS" đề xuất biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học Địa lí cấp THCS, gồm: lồng ghép kiến thức môi trường vào bài giảng, sử dụng phương pháp dạy học trải nghiệm, tổ chức hoạt động ngoại khóa và dự án thực tế. Những biện pháp này giúp học sinh nâng cao nhận thức, hình thành ý thức trách nhiệm và kỹ năng bảo vệ môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS

TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS MỤC LỤC Trang PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI. II. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI. 1. Về đối tượng nghiên cứu. 2. Về không gian. 3. Về thời gian. PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ A. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI. 1. Môi trường. 2. Giáo dục bảo vệ môi trường. 3. Mục đích của giáo dục bảo vệ môi trường. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI. 1. Thực trạng môi trường ở nước ta hiện nay. 2. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường. 3. Hậu quả của ô nhiễm môi trường. 4. Những thực trạng của vấn đề bảo vệ môi trường. 5. Giải pháp góp phần bảo vệ môi trường. B. TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức. 2. Kỹ năng. 3. Thái độ. II. Ý NGHĨA, TÁC DỤNG CỦA TÍCH HỢP GD BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC. III. THỰC TRẠNG DAY HỌC TÍCH HỢP GD BVMT Ở TRƯỜNG THCS TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI. 1. Về phía giáo viên. 2. Về phía học sinh. IV. GIẢI PHÁP. 1. Đối với giáo viên. 2. Đối với học sinh. V. PHƯƠNG PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 1. 2. 3. PHẦN HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 04 – 10 1. cơ sở lý luận của vấn đề 04 – 06 1/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS 2. Thực trạng của vấn đề 06 – 07 3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 07 – 10 4. Hiệu quả của SKKN 10 PHẦN BA: KẾT LUẬN 1. Kết luận 10 2. Kiến nghị DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT VIẾT TẮT Bảo vệ môi trường BVMT 1 Sáng kiến kinh nghiệm SKKN Môi trường MT 2 Giáo dục môi trường GD MT Giáo dục bảo vệ môi trường GD BVMT Giáo dục và đào tạo GD&ĐT 5 Giáo viên GV 6 Số lượng SL 7 Học sinh HS 8 9 Tiểu học TH Trung học cơ sở THCS 10 Tổng số TS 11 12 PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay, nhân loại trên Trái Đất đang phải đối mặt với thảm họa “Ô nhiễm môi trường”. Môi trường sống đang trở thành một trong những vấn đề được quan tâm nhất và cũng là một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại. Bởi MT có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống con người. Giữa MT và con người chúng ta có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cùng với sự tiến bộ của xã hội loài người, nhưng sự hiểu biết về môi trường không đầy đủ khiến cho mối quan hệ đó trở nên “mâu thuẫn”, đã dẫn đến một loạt các sự cố về môi 2/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS trường như tình trạng ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng: Ô nhiễm nguồn nước, không khí, tiếng ồn xảy ra nghiêm trọng. Vì vậy vấn đề BVMT đã trở thành nhiệm vụ cấp bách của toàn xã hội. Hiện nay, việc trang bị kiến thức về BVMT trong nhà trường chưa được chú trọng đúng mức. GD BVMT chỉ được lồng ghép trong các môn học. Một số cuộc thi bảo vệ môi trường đã được tổ chức trong trường học, song còn nặng tính hình thức, vì thế ý thức BVMT chưa hình thành rõ nét, sâu rộng trong HS. Trong thực tế giảng dạy có nhiều GV chưa nhận thức sâu sắc vấn đề trên, từ đó họ chưa tích cực tìm ra biện pháp tốt để đưa GD BVMT vào trong quá trình giảng dạy môn học. Các hình thức và phương pháp tích hợp GD BVMT qua giảng dạy còn thấp, hiệu quả bài dạy chưa cao. Nhiều HS chưa hiểu rõ về môi trường, từ nhận thức chưa tốt đó các em chưa có hành vi tốt để BVMT. Bên cạnh đó còn có tình trạng HS cho rằng BVMT là trách nhiệm của chính quyền hoặc của người lớn. Thực trạng đó đã làm hạn chế đến quá trình phát triển bền vững kinh tế nước nhà, gây ra tác hại cho sức khỏe cộng đồng. Vì vậy vấn đề tìm ra những biện pháp để BVMT ở địa phương, đất nước và toàn cầu đang cần được quan tâm. Việc tích hợp GD BVMT trong dạy học Địa Lí là vấn đề cần thiết, giúp HS nhận thức đúng về MT trong thời đại mới. Việc giáo GD MT trong bài dạy Địa Lí trang bị những kiến thức, rèn luyện kĩ năng và cung cấp cơ hội cho học sinh THCS phát triển năng lực, vận dụng tri thức vào thực tế địa phương. Từ đó các em có thể tiến hành BVMT có hiệu quả từ việc học trong môn Địa Lí. Qua một thời gian công tác tại trường THCS tôi đã nhận thấy ý thức BVMT của đa số HS chưa cao. Thực tế trong những năm giảng dạy tại trường bản thân tôi luôn lồng ghép, tích hợp các kiến thức cơ bản bài học với việc GD BVMT trong môn Địa Lí. Tuy vậy trước yêu cầu đổi mới của GD&ĐT, với lương tâm và trách nhiệm nghề nghiệp đã thúc bách tôi trong việc làm thế nào để MT chúng ta luôn trong sạch, vận dụng liên hệ vào môn Địa Lí để HS nhận thức được BVMT trong các môn học. Từ đó tôi đã đưa ra đề tài nghiên cứu này nhằm nhắc nhở bản thân mình phải sử dụng phương pháp sư phạm, các kĩ năng sống để giáo dục HS thấy rõ trách nhiệm của cá nhân mình trong việc góp phần chung tay BVMT sống khi chưa quá muộn. Với lí do trên tôi đã chọn đề tài: " Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS" II. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI 1. Về đối tượng nghiên cứu: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS. 3/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS 2. Về không gian: Học sinh (378 em), 19 giáo viên trường THCS. 3. Về thời gian: Năm học: 2017 – 2018, 2018 – 2019. PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ A. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1. Môi trường. - Khái niệm môi trường rất rộng, bao gồm cả hệ thống tự nhiên lẫn nhân tạo. MT là toàn bộ các hệ thống tự nhiên và các hệ thống do con người tạo ra xung quanh mình, trong đó con người sinh sống và lao động, đã khai thác các nguồn tài nguyên tự nhiên hoặc nhân tạo cho phép thoả mãn nhu cầu con người. - Trong khoa học theo nghĩa rộng, môi trường bao gồm các nhân tố tự nhiên và các nhân tố kinh tế xã hội ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống con người và các nguồn tài nguyên cần thiết cho sự sống. 2. Giáo dục bảo vệ môi trường. - Giáo dục BVMT là một quá trình tạo dựng cho con người những nhận thức và mối quan tâm đến MT và các vấn đề về MT. Giáo dục môi trường gắn liền với việc học kiến thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành thái độ và lòng nhiệt tình để hoạt động một cách độc lập hoặc phối hợp nhằm tìm ra giải pháp cho vấn đề môi trường hiện tại và tương lai. 3. Mục đích của giáo dục bảo vệ môi trường. - Giáo dục bảo vệ môi trường nhằm giúp các em: + Có ý thức trách nhiệm sâu sắc đối với sự phát triển bền vững của Trái Đất, nhằm xây dựng một môi trường sống tốt đẹp. + Một khả năng cảm thụ, đánh giá vẻ đẹp nền tảng của môi trường. + Một nhân cách được khắc sâu bởi nền tảng đạo lí môi trường. + Là một thực thể mang tính xuyên suốt trong các môn học, GD BVMT mang lại cho các em cơ hội khám phá MT và hiểu biết về các quyết định của con người liên quan đến MT. GD MT cũng tạo cơ hội để hình thành, sử dụng các kĩ năng liên quan đến cuộc sống hôm nay và ngày mai của các em. Tất cả điều này cho chúng ta niềm hy vọng trẻ em có nhiều ý tưởng sáng tạo và tham gia tích cực vào quá trình phấn đấu cho một thế giới phát triển lành mạnh nhằm xây dựng một môi trường xanh-sạch-đẹp. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1. Thực trạng môi trường ở nước ta hiện nay 4/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS - Bầu khí quyển bị ô nhiễm nặng nề, mỗi năm đưa vào khí quyển hàng chục tấn khí thải. - Các nguồn nước biển, nước sông, hồ và nước ngầm bị ô nhiễm nghiêm trọng. Tình trạng khan hiếm nước ngọt, nguồn nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt của con người ngày càng cạn dần. - Cùng với sự phát triển của nền kinh tế và đời sống ngày càng đi lên, lượng chất thải cũng ngày càng nhiều hơn. Cụ thể lượng phát sinh chất thải rắn ở Việt Nam lên đến hơn 15 triệu tấn mỗi năm, tăng trung bình hằng năm là 15%. - Tài nguyên MT bị suy giảm mạnh: tài nguyên rừng, đất, sinh vật,….. 2. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường - Do sự phát triển của công nghiệp, do động cơ giao thông, do hoạt động sinh hoạt của con người. - Do hoạt động tự nhiên: bão cát, cháy rừng, quá trình phân hủy xác động vật, thực vật… - Nước thải của các nhà máy, do sử dụng nhiều phân hoá học, thuốc trừ sâu dư thừa trên đồng ruộng. - Chất thải sinh hoạt, nông nghiệp của con người. - Váng dầu và giàn khoan dầu trên biển. Tập trung nhiều đô thị ven bờ biển, rác thải ngày càng nhiều gây ô nhiễm môi trường. => “Chính con người là tác nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm môi trường!” 3. Hậu quả của ô nhiễm môi trường - Tăng hiệu ứng nhà kính à Biến đổi khí hậu toàn cầu à Trái Đất nóng dần lên à Băng 2 cực tan à Mực nước biển dâng cao à Đe dọa cuộc sống con người ở các đảo và vùng đất thấp ven biển. - Thủng tầng ôzôn gây nguy hiểm cho sức khoẻ con người. - Gây các bệnh ngoài da, bệnh đường ruột, bệnh hô hấp cho con người, thiếu nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất…. - Tạo hiện tượng “Thuỷ triều đen”; “ Thuỷ triều đỏ” làm chết các sinh vật sống trong nước. Hủy hoại cân bằng sinh thái…. - Đe dọa sự phát triển bền vững của đất nước. => “Chính con người dễ bị tổn thương nhất từ hậu quả của sự ô nhiễm môi trường!” 4. Những thực trạng của vấn đề bảo vệ môi trường. Công tác BVMT vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập. Ô nhiễm MT đang là vấn đề bức xúc trong đời sống xã hội, đặc biệt tại các lưu vực sông, khu công nghiệp, đô thị và làng nghề. Vi phạm pháp luật về BVMT vẫn đang ngày càng tinh vi và phức tạp. Điều đó cho thấy nhiệm vụ của mọi công dân Việt Nam 5/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS trong công tác BVMT giai đoạn tới là hết sức nặng nề. Đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục có sự chung sức, chung lòng, cùng nhau nỗ lực hơn nữa để BVMT, phải thực sự coi BVMT là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Trước những thực trạng nêu trên bản thân tôi phải xác định rằng tích hợp GD BVMT trong các môn học nói chung và môn học Địa Lí nói riêng là vô cùng cần thiết, nhằm chung tay cùng với cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường sống của nhân loại, trong đó có cá nhân mình. Bên cạnh những thực trạng về MT mang tầm cỡ quốc gia, thì ở tại địa phương nơi các em đang sinh sống vấn đề MT cũng đang đến hồi báo động. Đặc biệt là ở những nơi đông dân cư qua lại như nơi họp chợ, rãnh, cống thoát nước… Mặc dù đã có đội vệ sinh MT thường xuyên dọn dẹp song do ý thức của người dân chưa tự giác đối với cộng đồng, chỉ biết sạch trong nhà mình còn ở ngoài đường phố thì không được quan tâm. Ngoài ra cơ sở hạ tầng cũng chưa đáp ứng yêu cầu, như nơi đổ rác cũng như nơi xử lí rác thải chưa đảm bảo kĩ thuật gây nên hiện tượng ô nhiễm. Ngay trong trường học, mặc dù được quán triệt, nhắc nhở thường xuyên của BGH nhà trường cũng như tổng phụ trách đội và hàng ngày ban lao động đều phân công luân phiên lớp trực tiếp lao động dọn vệ sinh. Thế nhưng do ý thức chưa tự giác của một số học sinh nên ở trong sân trường, hành lang các dãy phòng học cũng như trong lớp học vẫn thấy sự xuất hiện của rác thải. 5. Giải pháp góp phần bảo vệ môi trường  Tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng sạch: Như năng lượng Mặt Trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều, năng lượng địa nhiệt, năng lượng sinh khối (biomas), năng lượng khí sinh học (biogas).  Hạn chế sử dụng năng lượng hóa thạch: Việc đốt năng lượng hóa thạch sẽ thải vào bầu khí quyển lượng khí CO2 lớn, gây ô nhiễm MT, góp phần gia tăng hiệu ứng nhà kính.  Ngăn chặn nạn phá rừng, tích cực bảo vệ rừng và trồng rừng: Sẽ có tác dụng lớn trong việc BVMT, điều hòa khí hậu, giảm thiểu nguy cơ BĐKH.  Đổi mới trang thiết bị hiện đại tiêu dùng ít năng lượng. Tiết kiệm năng lượng để giảm lượng khí CO2 thải ra bầu khí quyển: Hạn chế khí thải gây ô nhiễm môi trường.  Xây dựng kế hoạch BVMT tại các địa phương: Người dân có ý thức giữ gìn MT trong sạch, chủ động xây dựng MT sống trong lành.  Giáo dục tuyên truyền cho học sinh trong nhà trường cùng chung tay BVMT. 6/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS  Thường xuyên tuyên truyền nâng cao ý thức BVMT cho người dân: Người dân có ý thức thu gom rác thải, phân loại rác, xử lý nước thải trước khi đổ vào ao hồ, sông suối, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không sử dụng bếp than tổ ong, sử dụng động cơ giao thông thân thiện với MT..…. B. TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Tích hợp giáo dục BVMT thông qua môn Địa Lí cấp THCS, nhằm giúp HS nâng cao được kiến thức, có sự hiểu biết cơ bản về MT và những vấn đề có liên quan. 2. Kỹ năng - Giúp HS có được các kĩ năng trong việc xác định và giải quyết các vấn đề về môi trường. - Tạo cơ hội cho HS tham gia một cách tích cực ở mọi cấp trong việc giải quyết những vấn đề về môi trường. 3. Thái độ - Giúp HS hình thành được những giá trị và ý thức quan tâm tới MT cũng như động cơ thúc đẩy trong việc tham gia tích cực vào việc bảo vệ và cải thiện môi trường. Từ đó, mỗi HS là một tuyên truyền viên tích cực trong gia đình, nhà trường và địa phương về MT. Đồng thời HS có ý thức tham gia vào các hoạt động thực tiễn tại địa phương nhằm giảm thiểu ô nhiễm MT và tích cực BVMT. Học sinh, thế hệ trẻ sẽ là chủ nhân của đất nước có sức mạnh lớn trong công cuộc BVMT tự nhiên, góp phần xây dựng mục tiêu phát triển bền vững. II. Ý NGHĨA, TÁC DỤNG CỦA TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC Giáo dục là giải pháp quan trọng nhất trong quá trình thay đổi nhận thức, hành vi, thái độ của HS đối với MT toàn cầu. Mục đích GD BVMT là giúp HS có được những hiểu biết và nhận thức về MT, có ý thức trách nhiệm cao và có các hành động cụ thể, sáng tạo để cải thiện môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong phạm vi đề tài này, tôi tập trung vào tích hợp giáo dục BVMT trong dạy học môn Địa Lí cấp THCS. Với mục tiêu giúp học sinh có điều kiện để phát huy được tính tích cực, sáng tạo và chủ động trong quá trình tiếp cận và tìm hiểu về môi trường các em đang sinh sống. 7/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS III. THỰC TRẠNG DAY HỌC TÍCH HỢP GIÁO DỤC BVMT Ở TRƯỜNG THCS TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1. Về phía giáo viên Để tìm hiểu về nhận thức, thái độ và phương pháp tổ chức dạy học tích hợp GD BVMT của giáo viên thông qua bộ môn, tôi đã tiến hành phỏng vấn GV, trao đổi ý kiến với các GV và dự giờ các GV đang giảng dạy ở trường THCS, tôi nhận thấy:  Về nhận thức: Phần lớn GV đều có nhận thức đầy đủ và đúng đắn về vấn đề tích hợp giáo dục BVMT trong day học.  Về thái độ: 95% GV có thái độ tích cực đối với vấn đề tích hợp GD BVMT. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận rất nhỏ GV còn hạn chế trong việc tích hợp GD BVMT cho HS của mình. Vì GV cho rằng đây là nội dung tích hợp không phải nội dung trọng tâm bài học.  Về hình thức tổ chức và phương pháp: Các GV đều cho rằng có thể sử dụng cả dạy học chính khóa và ngoại khóa cho tích hợp GD BVMT. Tuy nhiên, các GV thường sử dụng dạy học chính khóa vì rất khó có thể tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho HS một cách thường xuyên do điều kiện thời gian và cơ sở vật chất của các trường. Thực tế đánh giá về mức độ tích hợp GD BVMT và qua các tiết dạy của mình, các GV cũng thẳng thắn nói rằng chỉ thỉnh thoảng mới tích hợp được nội dung này vào bài học. Vì một số GV có tâm lí sợ thiếu thời gian, tạo ra sự quá tải đối với nội dung bài học, HS khó khăn trong việc tiếp nhận kiến thức. Một số GV chưa mạnh dạn đưa nội dung GD BVMT vào việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh như: Kiểm tra miệng, 15 phút, 1 tiết. Do đó phần nào chưa giáo dục được ý thức BVMT cho HS. 2. Về phía học sinh Qua quá trình giảng dạy tại trường THCS Thái Hòa. Trước khi thực hiện đề tài tôi tiến hành khảo sát HS trong năm học 2017 – 2018 và năm học 2018 – 2019 kết quả đánh giá HS khối 8, 9 trong môn học Địa Lí với vấn đề tích hợp GD BVMT trong bài: Địa Lí 8 – Bài 38: “Bảo vệ tài nguyên sinh vật Việt Nam”. Địa Lí 9 – Bài 9: “ Sự phát triển và phân bố thuỷ sản, lâm nghiệp”. * Nội dung tích hợp: Tài nguyên rừng: Câu hỏi 1: Tại sao tài nguyên rừng bị suy giảm? từ đó dẫn tới hậu quả gì? Hiện nay, tài nguyên rừng nước ta đã bị cạn kiệt nhiều nơi. Giúp HS hiểu được vấn đề tài nguyên rừng hiện nay bị cạn kiệt, bị tàn phá nặng nề mà nguyên nhân chính là sự tác động của con người. Việc chặt phá rừng quá mức dẫn tới tài nguyên rừng bị suy giảm, từ đó làm cho đất đai ngày 8/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS càng xấu đi, lũ quét, sạt lở đất, sói mòn xảy ra, tăng diện tích đất trống đồi trọc và hậu quả tất yếu là hủy hoại MT tự nhiên, gây tổn hại cho đời sống người dân, cuộc sống chậm cải thiện đặc biệt ở các vùng núi. Câu hỏi 2: Chúng ta phải làm gì để bảo vệ tài nguyên rừng cũng như BVMT góp phần phát triển bền vững đất nước? Trồng rừng, bảo vệ rừng, triển khai mô hình nông – lâm kết hợp…. Câu hỏi 3: Hoàn thành sơ đồ * Chuẩn bị: - GV phô tô phiếu học tập số 1 - Học sinh sưu tầm một số tranh ảnh, tài liệu liên quan đến vấn đề tài nguyên rừng Việt Nam. Thông tin phiếu học tập số 1: (Kèm theo) * Phương pháp tiến hành: - GV yêu cầu các nhóm học sinh cùng trao đổi và vạch các mũi tên nối các ô ở tờ rời số 1 theo một trình tự tiếp nối hợp lí. - Chọn một số tờ rời đã hoàn thành dán lên bảng và tổ chức HS cả lớp phối hợp với GV xác định các hướng tiếp nối đúng-sai, hoàn thiện một số tờ rời có các mũi tên nối chưa hợp lí. Các em vừa theo dõi vừa trao đổi, sữa chữa trên tờ rời cá nhân. - GV chốt lại toàn bộ sơ đồ đúng bằng bảng phụ (Kèm theo). * Thông tin phiếu học tập số 1: Em hãy nối mũi tên vào sơ đồ sau thể hiện việc chặt phá rừng quá mức gây ra những hậu quả nào? Phiếu học tập số 1 9/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS * Quá trình khảo sát nội dung tích hợp đạt kết quả sau: Trung Tổng số Giỏi Khá Yếu Khối bình HS SL % SL % SL % SL % 8 90 05 14,1 11 30,6 13 36,1 07 19,4 9 05 13,5 14 37,8 17 45,9 1 0,3 Tôi tiếp tục tiến hành khảo sát, điều tra HS toàn trường, tôi đã thu được những kết quả đáng kể, cụ thể như sau:  Về nhận thức: Khi được hỏi về vấn đề môi trường, nhìn chung HS có nhận thức chưa đầy đủ và chính xác (chiếm tới 75%), nhất là HS khối 6, 7, nhưng khá nhiều HS cho rằng ô nhiễm MT là một trong những vấn đề mà thế giới đang phải đối mặt (65%). Hầu hết HS không giải thích đầy đủ được hậu quả của ô nhiễm MT như đã nói ở trên, chỉ có số ít học sinh giỏi biết giải thích, trả lời được, còn những học sinh khá, trung bình thì gặp nhiều khó khăn hoặc cũng có thể không thực hiện được yêu cầu giáo viên đưa ra. Trong quá trình học tập, nhiều HS vẫn chưa nhận thấy vai trò quan trọng của môn Địa Lí mà hiện nay ta thường nói nhiều đến môi trường địa lí đối với cuộc sống, đối với sự bền vững của nền kinh tế (chiếm tới 78%). Đặc biệt những kỹ năng ứng xử tốt với môi trường của HS còn kém. Qua điều tra cho thấy việc nhận thức về vấn đề MT của HS còn rất hạn chế và chưa đầy đủ hoặc có cái nhìn phiến diện. Bởi vậy, ngay lúc này vấn đề quan trọng đặt ra là cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tích hợp GD BVMT trong nhà trường, để nâng cao nhận thức cho HS, giúp các em có những kỹ năng sống cần thiết. =>Từ kết quả trên tôi nhận thấy cần phải có những biện pháp trong vấn đề GDMT và tích hợp GDBVMT trong các bài dạy Địa Lí ở trường THCS để đạt hiệu quả cao. IV. GIẢI PHÁP 10/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS Để học tốt bộ môn Địa Lí nói riêng, có kỹ năng thích ứng trong cuộc sống, ứng xử tốt với môi trường xung quanh. Bên cạnh việc học tập từ giáo viên, các thông tin kênh chữ trong sách giáo khoa. HS phải thường xuyên cập nhật các thông tin về môi trường, khí hậu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau. Các em nên chủ động trong việc nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức có liên quan đến môi trường. Có như vậy mới xây dựng được cho các em kỹ năng tự học, tự nghiên cứu độc lập và tư duy sáng tạo. Từ đó trong cuộc sống các em cũng có thể tự hình thành thái độ hành vi tốt với môi trường sống. V. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Day học Địa Lí gắn liền với GD BVMT qua nội dung bài giảng bằng phương pháp tích hợp GD BVMT vào bài học Địa Lí. 1.1. Địa Lí 6 + Tích hợp ở bài 15: Các tài nguyên khoáng sản trên Trái Đất có phải vô tận không? Việc khai thác khoáng sản quá mức như hiện nay sẽ dẫn đến những hậu quả gì? HS ý thức được sự cần thiết phải khai thác, sử dụng các khoáng sản một cách hợp lý và tiết kiệm. + Tích hợp ở bài 17: Đây là hiện tượng gì? Nguyên nhân chủ yếu gây nên hiện tượng này? 11/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS Giáo dục HS sự cần thiết phải bảo vệ lớp vỏ khí, lớp ôzôn. GV hướng dẫn, gợi mở cho HS quan sát hình ảnh, biểu đồ và trả lời. GV: Chuẩn kiến thức 1.2. Địa Lí 7 + Tích hợp ở bài 15: Việc phát triển ngành công nghiệp ở đới ôn hoà có ảnh hưởng gì tới tài nguyên và môi trường? Thái độ của HS không ủng hộ các hoạt động kinh tế có ảnh hưởng xấu đến MT. + Tích hợp ở bài 16: Vấn đề đô thị hoá ở đới ôn hoà gây nên những hậu quả gì? 12/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS + Tích hợp ở bài 17: Những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, làm gia tăng hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu toàn cầu? Em hãy nêu những hậu quả của ô nhiễm không khí ở đới ôn hoà? Những giải pháp bảo vệ môi trường, góp phần giảm thiểu nguy cơ biến đổi khí hậu toàn cầu? GV hướng dẫn HS quan sát hình ảnh và trả lời. GV: Chuẩn kiến thức. Củng cố kiến thức của HS: 1.3. Địa Lí 8 + Tích hợp ở bài 33: HS nhận biết được hiện tượng nước sông bị ô nhiễm. Nguyên nhân khiến nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề? giải pháp để giữ gìn, bảo vệ nguồn nước ngọt và các sông, hồ của quê hương, đất nước? 1.4. Địa Lí 9 + Tích hợp ở bài 2: Dân số đông và tăng nhanh đã gây ra những hậu quả gì? 13/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS + Liên hệ với bài 14: Nêu hậu quả về MT do ngành giao thông vận tải gây ra. Theo em, ngành giao thông vận tải cần có biện pháp gì để góp phần bảo vệ tài nguyên và MT? Ví dụ: Trong bài 32, Địa Lí 9, Ở phần nông nghiệp có tích hợp nội dung + Chất thải sinh hoạt ở các khu đô thị và chất thải công nghiệp là nguyên nhân làm cho chất lượng môi trường đang bị suy giảm. + Chất lượng môi trường suy giảm là nguyên nhân gây ra các dịch bệnh, gián tiếp gây ra biến đổi khí hậu ... + Liên hệ với bài 28: GV hướng dẫn, gợi mở. HS quan sát hình ảnh và trả lời. GV: Chuẩn kiến thức 2. Tích hợp GD BVMT qua phương pháp sử dụng phương tiện trực quan trong day học Địa Lí 14/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS Đây là phương pháp đặc trưng của bộ môn, PP này có ý nghĩa lớn, giúp HS dễ hiểu, dễ nhớ, khắc sâu kiến thức. GDBVMT có thể sử dụng bản đồ, tranh ảnh, video gây hứng thú, ấn tượng sâu sắc cho HS. Ví dụ: Hậu quả của việc chặt phá rừng, ảnh hưởng của sự ô nhiễm MT. GV sử dụng tranh ảnh thuận lợi cho day học Địa Lí gắn với GDBVMT có kết quả tốt. 3. Tích hợp GDBVMT qua phương pháp thảo luận và hoạt động ngoại khóa trong day học Địa Lí * GD BVMT qua phương pháp thảo luận GV tổ chức cho HS thảo luận để giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung bài học, tạo cơ hội cho HS trình bày, ý kiến suy nghĩ của mình sẽ rất thú vị và hữu ích cho HS. Chủ đề thảo luận là những vấn đề về MT có liên quan đến nội dung bài học. Giúp HS kiểm chứng ý kiến của mình và thay đổi nhận thức, quan điểm, thái độ đối với vấn đề thảo luận. Phương pháp thảo luận có thể tiến hành: + Bước 1: GV nêu chủ đề các câu hỏi thảo luận + Bước 2: HS thảo luận (cả lớp hoặc nhóm) + Bước 3: HS trình bày nội dung thảo luận (có nhận xét của các nhóm khác) + Bước 4: GV nhận xét, chuẩn kiến thức Ví dụ: Bài 38, 39, Địa Lí 9: Phát triển tổng hợp kinh tế và bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo. - Vấn đề thảo luận: Để phát triển bền vững các ngành kinh tế biển cần phải quan tâm đến những vấn đề gì? Nêu một số biện pháp cụ thể? 15/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS - Mục tiêu thảo luận: HS cần nêu được: + Những vấn đề cần quan tâm: Bảo vệ tài nguyên biển, chống ô nhiễm MT biển, chủ động phòng chống thiên tai biển. + Biện pháp cụ thể: Không khai thác bừa bãi, quá mức tài nguyên biển, không để xảy ra sự cố tràn dầu, không đưa chất thải ra biển từ các khu công nghiệp, nhà máy, các khu đô thị,…. * GD BVMT qua phương pháp hoạt động ngoại khóa - Mục đích của phương pháp này nhằm: + Thông báo thực tế địa phương giúp HS hiểu biết tình hình MT và tác động của con người đến MT. + Xây dựng cho HS tình yêu quê hương, đất nước và ý thức bảo vệ MT. + Rèn cho HS một số kỹ năng và phương pháp bảo vệ MT, để các em có ý thức tích cực tham gia vào công tác BVMT ở địa phương. - Hình thức hoạt động ngoại khóa: Có rất nhiều hình thức khác nhau, tùy theo điều kiện, GV có thể lựa chọn một số hình thức: + Tìm hiểu, nghiên cứu MT ở địa phương: GV hướng dẫn để HS có bài thu hoạch, báo cáo về MT địa phương nơi em sinh sống. + Tổ chức tham quan, dã ngoại: Đây là hình thức trải nghiệm hấp dẫn đối với HS. Qua các đợt tham quan dã ngoại HS mở rộng tầm nhìn về MT tự nhiên và xã hội. Qua thực tế đó các em còn thấy được những tác động tiêu cực của con người với MT và hậu quả đối với sự phát triển kinh tế và cuộc sống của con người. Sẽ hình thành dần ở các em ý thức bảo vệ MT cũng như phẩm chất tốt đẹp của con người, góp phần xây dựng quê hương, đất nước giàu đẹp và phồn thịnh. VI. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM Kết quả khảo sát học sinh sau khi thực hiện đề tài có so sánh đối chứng: Câu hỏi kiểm tra – đánh giá học sinh: Câu 1: Em hãy nhận xét về thực trạng MT ở nước ta hiện nay và liện hệ tới MT ở địa phương em? Câu 2: Ô nhiễm MT đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội và đời sống sinh hoạt của người dân? Câu 3: Em hãy nêu những biện pháp góp phần BVMT? Câu 4: Là học sinh trường THCS Thái Hòa các em đã làm gì để bảo vệ MT? Kết quả kiểm tra – đánh giá HS sau khi thực hiện đề tài: * Trong năm học 2017 – 2018: TS Chưa Có Có ý Biết vận dụng 16/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS Học nhận nhận thức sinh biết biết SL % SL % SL % SL % 20 55,6 16 44,4 10 27,8 4 11,1 * Trong năm học 2018 – 2019: TS Chưa Có Có ý Học nhận nhận Biết vận dụng thức sinh biết biết SL % SL % % SL SL % 41, 8 23,5 26 76,5 14 12 35,3 2 Kết quả của bài kiểm tra đã cho thấy được sự tiến bộ của học sinh trong vấn đề nhận thức về môi trường cụ thể là khóa học 2017 – 2018 so với khóa học 2018 – 2019 tỉ lệ học sinh chưa nhận biết giảm 32,1 % còn tỉ lệ có ý thức tăng 13,4% đặc biệt là số học sinh đã biết vận dụng, tăng lên 24,2 %. Bảng:Tổng hợp kết quả điểm kiểm tra – đánh giá HS sau khi thực hiện đề tài: Điểm kiểm tra – đánh giá HS Trung Yếu Khá Giỏi bình Lớp SL Chưa Có nhận nhận Có ý thức – Biết vận dụng biết biết 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 6 135 0 0 4 3 5 7 5 30 15 4 0 0 (5.5%) (4%) (7%) (9%) (7%) (41%) (21%) (5.5%) 7 73 0 0 0 2 3 6 14 35 30 5 0 0 0 (2.4%) (3%) (6%) (15%) (37%) (31.6% (5%) ) 8 90 0 0 0 1 2 5 4 32 33 7 0 0 0 (1.2%) (2.5%) (6%) (5%) (38%) (39.3% (8%) ) 9 80 0 0 0 1 1 2 3 34 35 8 0 0 0 (1%) (1%) (2%) (3%) (41%) (42%) (10%) Tổng 0 0 4 7 11 20 26 131 114 24 số 378 0 0 (1%) (2%) (3%) (6%) (7.8%) (39%) (34%) (7.2%) HS Số HS (%) Kết quả cho thấy hiện nay hầu hết các em đều nhận thức được tầm quan trọng của MT và MT là một trong những vấn đề mà thế giới đang phải đối mặt. Mức độ nhận thức cao và tốt dần theo mức độ tăng cấp khối học. Mức độ đạt điểm khá, giỏi cao (88%), điểm trung bình, điểm kém thấp (12%). Số HS nhận thức đúng, có hiểu biết sâu, có ý thức và biết BVMT chiếm khoảng 85%. Đa số HS khi được hỏi đều có thái độ tích cực đối với các vấn đề về MT và tỏ ra rất 17/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS hứng thú với những bài học có tích hợp nội dung này và cho đó là việc làm rất cần thiết (85%). PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. NHỮNG KẾT LUẬN CHỦ YẾU Trong quá trình day học, tôi rất chú trọng tới việc giáo dục cho HS các biện pháp BVMT. Tôi nhận thấy, việc HS được tiếp cận những vấn đề hết sức gần gũi trong cuộc sống đã làm cho các em học tập sôi nổi, chủ động và tích cực hơn. Các em rất hứng thú trong việc tìm hiểu, đưa ra nguyên nhân gây ô nhiễm MT, đồng thời đưa ra các biện pháp giáo dục BVMT và một điều quan trọng mà tôi nhận thấy là các em đã biết quan tâm đến môi trường nhiều hơn, có ý thức tham gia bảo vệ môi trường tốt hơn. Qua những kết quả đạt được như đã nêu trên, tôi nhận thấy rằng việc đưa nội dung tích hợp giáo dục BVMT vào chương trình Địa Lí và các môn học khác ở bậc THCS cũng như các bậc học khác là một vấn đề hết sức cần thiết vì giáo dục MT sẽ đem lại cho người học các vấn đề sau: + Hiểu biết bản chất của các vấn đề MT, tính phức tạp, quan hệ nhiều mặt, nhiều chiều, tính hữu hạn của tài nguyên thiên nhiên và khả năng chịu tải của môi trường, quan hệ chặt chẽ giữa MT và phát triển, giữa môi trường địa phương, vùng, quốc gia với môi trường khu vực và toàn cầu. + Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của các vấn đề MT như một nguồn lực để sinh sống, lao động và phát triển của mỗi cá nhân, cộng đồng, quốc gia và quốc tế. Từ đó có thái độ, cách ứng xử đúng đắn trước các vấn đề về MT, xây dựng quan niệm đúng về ý thức trách nhiệm, về giá trị nhân cách để dần hình thành các kĩ năng thu thập số liệu và phát triển sự đánh giá thẩm mĩ. + Có tri thức, kĩ năng, phương pháp hành động để nâng cao năng lực lựa chọn phong cách sống, thích hợp với việc sử dung hợp lí và khôn ngoan các nguồn tài nguyên thiên nhiên, có thể tham gia có hiệu quả vào việc phòng ngừa và giải quyết các vấn đề môi trường cụ thể nơi sinh sống và làm việc. + Trong giảng dạy người thầy, người cô phải là người yêu nghề mến trẻ. Phải có năng lực sáng tạo luôn có ý thức đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với thời kì mới, tạo ra không khí vui tươi hứng thú trong giờ học. Song ở mỗi tiết học vấn đề tích hợp kiến thức giáo dục BVMT tuỳ thuộc vào từng đối tượng học sinh và khả năng vận dụng kiến thức của các em mà vấn đề môi trường cũng phát triển theo từng mức độ nhất định trong bậc học THCS. II. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ Qua quá trình nghiên cứu đề tài, tôi xin có một số khuyến nghị sau: 18/21
TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG DAY HỌC MÔN ĐỊA LÍ CẤP THCS Giải pháp tốt nhất là chúng ta xây dựng được chương trình dạy học tích hợp giáo dục BĐKH, phòng tránh thiên tai tại các trường. - Các cấp lãnh đạo có kế hoạch cấp thêm cho trường đầu chiếu projecter để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên giảng dạy bằng giáo án điện tử. - Sở Giáo dục và Đào tạo cần tổ chức học tập chuyên đề “Phương pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường” và chuyên đề “Sử dụng tiết kiệm năng lượng có hiệu quả” đối với bộ môn Địa lí. - Bản thân mỗi GV phải chủ động tích hợp các nội dung về BĐKH và PCTTtrong các bài dạy.Tích hợp các nội dung giáo dục phải gắn bó mật thiết với nhu cầu thường nhật của cuộc sống, hình thành nên kỹ năng, thói quen ứng xử phù hợp với môi trường tự nhiên và xã hội. - Nhà trường tạo điều kiện thuận lợi để GV và HS tiến hành các giờ học đặc biệt là giờ học ngoại khóa về nội dung BĐKH và PCTT đạt hiệu quả cao. - Nhà trường cần trang bị, cung cấp thêm các phương tiện dạy học: Phòng học có máy chiếu, loa, các loại bản đồ, tranh ảnh...). Giúp bài giảng tích hợp giáo dục BĐKH và PCTT của giáo viên gây hứng thú cho học sinh và đồng thời góp phần giáo dục kỹ năng phòng chống thiên tai cho học sinh. - Nhiệm vụ của cơ quan chỉ đạo chuyên môn và các nhà trường là xây dựng các mô hình, nội dung, hoạt động GD lồng ghép về BĐKH và PCTT vào chương trình đối với một số môn học ở các khối lớp. Trong đó, việc tổ chức tích hợp GD BĐKH và PCTT qua các môn học, là điều hết sức cần thiết. Những suy nghĩ trên đây của bản thân tôi chỉ là một khía cạnh và ở mức độ nhất định, kính mong các đồng nghiệp, các cấp quản lí giáo dục tham khảo, góp ý đề cho vấn đề lồng ghép nội dung giáo dục môi trường trong môn học Địa lí đạt kết quả cao. Trên đây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của hội đồng khoa học. Xin chân thành cảm ơn ! Thái Hòa, ngày 10 tháng 04 năm 2019 Người viết. Phùng Thị Phượng 19/21

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.