MỤC LỤC
M ĐẦU ......................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................... 1
2. Phạm vi và đối tưng nghiên cu ................................................................................ 1
3. Mục đích nghiên cu ................................................................................................... 1
4. Nhim v nghiên cu .................................................................................................. 1
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 1
6. Điểm mi trong kết qu nghiên cu ............................................................................ 2
7. Cu trúc ca đ tài ....................................................................................................... 2
NI DUNG ..................................................................................................................... 2
1. CƠ SỞ KHOA HC CA Đ TÀI ......................................................................... 2
1.1. Xây dng bài hc theo ch đề .................................................................................. 2
1.2. Các phương pháp – kĩ thuật dy học theo định hướng năng lc ca hc sinh ......... 2
1.3. Thc trng ca vic dy và hc tác phẩm kí trong nhà trường ................................ 3
2. T CHC THC HIN CÁC GII PHÁP .......................................................... 3
2.1. V phương diện xây dng ni dung bài hc theo ch đề ......................................... 3
2.2. V phương diện vn dụng phương pháp và kĩ thuật ging dy trong mô hnh t
chc dy học theo định hưng phát triển năng lc ......................................................... 5
2.2.1. Trong hoạt đng chun b bài mi ........................................................................ 5
2.2.2. Trong tiến trình hot đng trên lp ....................................................................... 6
2.3. Thiết kế giáo án dy hc theo ch đề văn bản kí ................................................... 12
3. KH NĂNG ỨNG DNG VÀ TRIN KHAI CỦA ĐỀ TÀI .............................. 22
4. Ý NGHĨA MANG LẠI CỦA Đ TÀI ................................................................... 22
KT LUN VÀ KIN NGH ..................................................................................... 22
1. Kết lun ...................................................................................................................... 22
2. Kiến ngh ................................................................................................................... 23
PH LC ........................................................................................................................i
DANH MC CÁC CH VIT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
ĐC
Đối chng
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Hc sinh
KTĐG
Kim tra đánh giá
TN
Thc nghim
TNKQ
Trc nghim khách quan
THPT
Trung hc ph thông
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đi mới phương pháp dy học được xem hồn cốt của người thầy trên bục
giảng. Dạy hc theo định ớng phát triển năng lc của người học, thiết kế bài học
theo ch đề được cho là ph hp trong tnh hnh mi, vi môn Ng Văn cp THPT
cng vy. Đây là một thách thức không nhỏ đối với mỗi thầy cô giáo.
Chương trnh Ng văn lớp 12 hai tác phm thuc th loi kí: Ngưi lái đò
sông Đà ca Nguyn Tuân Ai đã đt tên cho dòng sông? ca Hoàng Ph Ngc
ng. Thc tế vic dy hc hai tác phẩm này đã đang gp không ít tr ngi, kh
khăn. Nhiều GV, nht GV tr cng gặp vấn đề kh khăn khi xác định trng tâm bài
hc và phương pháp t chc cho HS cm th tác phẩm kí theo định hướng năng lc.
Là vai tr người thy truyn la, mong mun gip HS cm nhận đưc v đp ca
tác phm kí, sống trong không khí của kí, qua ngôn ng, kết cấu, thloại…Với nhng
do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: Dy hc Ch đ hiện đi Việt Nam”
trong chương trình Ng văn 12 theo đnh hưng pht trin năng lc hc sinh.
2. Phạm vi và đối tưng nghiên cu
2.1. Phm vi nghiêm cu
- Ni dung nghiên cu: Các văn bản kí trong chương trnh Ng văn lp 12 THPT
- Địa bàn nghiên cu: Mt s trường THPT trên địa bàn Hà Tĩnh.
2.2. Đối tưng nghiên cu
Xây dng quy trnh, xác định ni dung c phẩm trong chương trnh Ng
văn 12 THPT.
3. Mục đích nghiên cứu
Trên sở tìm hiu v lun thc tin vn đề dy hc theo ch đề, đề tài
nhm hình thành kiến thức, ng đc hiu mt s tác phẩm văn học để nâng cao
cht lưng và hiu qu hc tp môn Ng văn ca HS.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu sở lun v văn bản nhm hình thành kiến thức, năng hc
tp theo hưng phát trin năng lc ca HS.
- Xây dng các tiết hc th loi Kí theo định hướng phát trin, phm cht năng lc,
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương php nghiên cứu lý lun
Nghiên cu các tài liu v sở lun ca vic dy hc theo ch đề xác
định quy trnh KTĐG kết qu hc tp theo hưng phát trin năng lc ca HS
5.2. Phương php nghiên cứu thc tin
+ Điều tra, thăm đánh giá thc trng dy hc tác phm theo ch đề
ca HS THPT hin nay
+ Thc nghiệm sư phạm: Đánh giá tính hiệu qu và kh thi ca đềi
2
6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
V mt lun: Góp phn hoàn thiện sở lun v dy hc theo ch đề văn
bn Kí môn Ng văn THPT theo hướng phát trin năng lc HS.
V mt thc tin: Xây dng mt s tiết hc theo ch đề
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phn m đầu, ph lc, đ tài nghiên cu gm có 2 phn chính
- Phn 1: Ni dung
- Phn 2: Kết lun và kiến ngh
NỘI DUNG
1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Xây dng bài hc theo ch đề
Xây dng bài hc theo ch đề trong mt bài học nhiều đơn vị kiến thc
năng nhằm hướng ti gii quyết mt hoc mt s vấn đ, hình thành một năng/
năng lực cho HS. (theo tài liu tp hun). Mục đích hình thành phát trin tt
nhất năng lc cho ngưi hc. Mi ch đề phải hướng đến mc tiêu gip người hc gii
quyết mt nhim v hc tập tương đối hoàn chnh.
Khi dy hc theo ch đề, tu tng ch đề, điều kiện s vt chất đối ng
HS GV la chọn các phương pháp - thuật dy hc phù hp, khai thác hiu
qu các phương tiện, đ dùng dy hc, phiếu hc tập…
Tiến trnh ca hoạt đng dy hc ch đề theo các bưc sau:
(1) Hot đng khi đng
(2) Hoạt động hnh thành kiến thc: hoạt động này hướng đến 2 phương
pháp cơ bản là: dạy đọc hiểu văn bn; dy hc tích hp.
(3) Hot đng luyn tp
(4) Hot đng ng dng, vn dng
(5) Hot đng m rng, b sung phát trin ng sáng to.
Trong tiến trình này, chui hoạt động hc ca HS s th hiện đ phạm
của phương pháp dạy hc tích cc đưc áp dng trong toàn b ch đề.
1.2. Các phương pháp kĩ thuật dạy học theo định hướng năng lc của học sinh
Phương pháp dy hc tích cc được hiu là phương pháp tiến hành da theo tiến
trnh nhn thc khoa hc. HS phi tham gia vào hoạt động sáng to, gii quyết vấn đề.
Phương pháp dy hc tích cc phi đm bo các yêu cu sau:
Th nht: phải khơi dậy được tim năng sáng to ca HS
Th hai: HS phải tư duy trước mi vấn đề, tnh hung, phi c kĩ năng t hc.
Th ba: tăng cưng hot đng cá th, phi hp vi hoạt động hp tác;
Cui cng, GV kết hp việc KTĐG, rn luyn cho HS kĩ năng t đánh giá.
3
GV c th s dng nhng phương pháp - kĩ thut dy hc khác nhau đ mi
thành viên trong lp hc phi làm vic tích cc. C th s dng nhiu kĩ thut dy hc
nhưng cần phi thc hin theo các bưc:
(a) Chuyn giao nhiêm v hc tp
(b) Thc hin nhim v hc tp
(c) Báo cáo kết qu và tho lun
(d) Đánh giá kết qu thc hin nhim v hc tp.
1.3. Thc trạng của việc dạy và học tác phẩm kí trong nhà trường
Hin nay, vấn đề y dng bài hc theo ch đề mới được trin khai áp dng
nhưng chưa áp dụng đại trà cho tt c khi THPT, ch yếu do các trưng t la
chn, sp xếp, chưa c s thng nht chung. Khi dy các tác phm thuc th loi
chương trnh lp 12, mt s GV đã thy vic đưa chng vào cng một ch đề phù
hp. Tuy nhiên trên thc tế, đa số GV thiết kế bài hc theo từng đơn vị bài c th.
Theo đánh giá chung, dy hc hưng này ch cung cấp được một đơn vị kiến thc hoc
ch góp phn hình thành một năng lc c th.
Khi ging dy, do áp lc v thi gian (2 tiết/ 1 bài), GV ch yếu bám sát ni
dung bài dy theo chun kiến thức năng. V thế đa s GV không dành nhiu thi
gian để cung cp kiến thc v th loại nên các các em cng không c tri thc v th
loi kí, gây khó khăn cho HS cm th đng đắn v tác phm và tài năng ca tác gi.
V vấn đề áp dụng phương pháp dy hc trong ging dy tác phm với đa s
GV - trong đ c bản thân tôi- vn còn nhiu lúng túng. Trước đây bn thân tôi và mt
s GV khác cng cho rng dy kí khô khan và khó, HS không biết nhiu v tác gi, th
loi nên vic các em t phát hiện khkhăn nên GV chọn phương pháp thuyết trình
và vấn đáp là chủ yếu để cung cp kiến thc.
Thc tế ging dạy như trên khiến HS th động trong tiếp thu kiến thc, kiến thc
c đưc d quên. Tiết hc cng tr nên đơn điệu. Phn lớn người hc cm thy tiết hc
ca 2 tác phm kí trong SGK nng n.
2. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
2.1. Về phương diện xây dng nội dung bài hc theo chủ đề
Vic đưa hai văn bn Người lái đò sông Đà Ai đã đặt tên cho dòng sông? vào
Ch đề gip GV cung cp kiến thc v đặc trưng thể loại, xác định trng tâm cần đọc
hiu mỗi văn bản. Nm được sở lí lun v th loi, HS c cơ sở để so sánh nhng
tương đồng và khác bit ca đi tượng đưc tác gi phn ánh trong tác phm kí vi đi
ng thật ngoài đời, thấy được nét độc đáo trong phong cách ngh thut ca tng nhà
văn. Điều này s quyết định hiu qu ca quá trnh tiếp nhn t phía HS. Mt s kiến
thc mà HS tiếp nhn và t khám phá trong quá trình dy hc Ch đề văn bn là:
K là mt loi hnh văn học trung gian, nm gia báo ch và văn học, gm nhiu
th, ch yếu là văn xuôi tự s như hi k, bt k, du k, nht k, tu bt…(Từ điển
thut ng văn học). C đặc điểm là n trng s tht khách quan, nhà văn viết kí phi
đảm bảo đưc tính xác thc của đời sng. Bên cạnh đ, trong sáng to ngh thut cn