Kinh nghiệm dạy học Chủ đề Kí hiện đại Việt Nam lớp 12 theo định hướng phát triển năng lực học sinh THPT

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................... 1

2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 1

3. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................... 1

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................. 1

5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 1

6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu ............................................................................ 2

7. Cấu trúc của đề tài ....................................................................................................... 2

NỘI DUNG ..................................................................................................................... 2

1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ......................................................................... 2

1.1. Xây dng bài học theo chủ đề .................................................................................. 2

1.2. Các phương pháp – kĩ thuật dạy học theo định hướng năng lc của học sinh ......... 2

1.3. Thc trạng của việc dạy và học tác phẩm kí trong nhà trường ................................ 3

2. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP .......................................................... 3

2.1. Về phương diện xây dng nội dung bài học theo chủ đề ......................................... 3

2.2. Về phương diện vận dụng phương pháp và kĩ thuật giảng dạy trong mô hnh t

chức dạy học theo định hướng phát triển năng lc ......................................................... 5

2.2.1. Trong hoạt động chuẩn bị bài mới ........................................................................ 5

2.2.2. Trong tiến trình hoạt động trên lớp ....................................................................... 6

2.3. Thiết kế giáo án dạy học theo chủ đề văn bản kí ................................................... 12

3. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI CỦA ĐỀ TÀI .............................. 22

4. Ý NGHĨA MANG LẠI CỦA ĐỀ TÀI ................................................................... 22

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 22

1. Kết luận ...................................................................................................................... 22

2. Kiến nghị ................................................................................................................... 23

PHỤ LỤC ........................................................................................................................i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI

ĐC

Đối chứng

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

Giáo viên

Học sinh

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

Thc nghiệm

TNKQ

Trắc nghiệm khách quan

THPT

Trung học ph thông

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Đi mới phương pháp dạy học được xem là hồn cốt của người thầy trên bục

giảng. Dạy học theo định hướng phát triển năng lc của người học, thiết kế bài học

theo chủ đề được cho là ph hợp trong tnh hnh mới, với môn Ng Văn cấp THPT

cng vậy. Đây là một thách thức không nhỏ đối với mỗi thầy cô giáo.

Chương trnh Ng văn lớp 12 có hai tác phẩm thuộc thể loại kí: Người lái đò

sông Đà của Nguyễn Tuân và Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc

Tường. Thc tế việc dạy học hai tác phẩm này đã và đang gặp không ít trở ngại, kh

khăn. Nhiều GV, nhất là GV tr cng gặp vấn đề kh khăn khi xác định trọng tâm bài

học và phương pháp t chức cho HS cảm thụ tác phẩm kí theo định hướng năng lc.

Là vai tr người thầy truyền la, mong muốn gip HS cảm nhận được v đp của

tác phẩm kí, sống trong không khí của kí, qua ngôn ng, kết cấu, thể loại…Với nhng

lí do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: Dy học Ch đ “Kí hiện đi Việt Nam”

trong chương trình Ngữ văn 12 theo đnh hưng pht trin năng lc học sinh.

2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

2.1. Phm vi nghiêm cứu

- Nội dung nghiên cứu: Các văn bản kí trong chương trnh Ng văn lớp 12 THPT

- Địa bàn nghiên cứu: Một số trường THPT trên địa bàn Hà Tĩnh.

2.2. Đối tượng nghiên cứu

Xây dng quy trnh, xác định nội dung tác phẩm Kí trong chương trnh Ng

văn 12 THPT.

3. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở tìm hiểu về lí luận và thc tiễn vấn đề dạy học theo chủ đề, đề tài

nhằm hình thành kiến thức, kĩ năng đọc hiểu một số tác phẩm Kí văn học để nâng cao

chất lượng và hiệu quả học tập môn Ng văn của HS.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về văn bản Kí nhằm hình thành kiến thức, kĩ năng học

tập theo hướng phát triển năng lc của HS.

- Xây dng các tiết học thể loại Kí theo định hướng phát triển, phẩm chất năng lc,

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương php nghiên cứu lý luận

Nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lý luận của việc dạy học theo chủ đề và xác

định quy trnh KTĐG kết quả học tập theo hướng phát triển năng lc của HS

5.2. Phương php nghiên cứu thc tiễn

+ Điều tra, thăm dò và đánh giá thực trạng dạy học tác phẩm Kí theo chủ đề

của HS THPT hiện nay

+ Thực nghiệm sư phạm: Đánh giá tính hiệu quả và khả thi của đề tài

6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu

V mặt lý luận: Góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận về dạy học theo chủ đề văn

bản Kí môn Ng văn THPT theo hướng phát triển năng lc HS.

V mặt thc tiễn: Xây dng một số tiết học theo chủ đề Kí

7. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu, phụ lục, đề tài nghiên cứu gồm có 2 phần chính

- Phần 1: Nội dung

- Phần 2: Kết luận và kiến nghị

NỘI DUNG

1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Xây dng bài học theo chủ đề

Xây dng bài học theo chủ đề là trong một bài học “có nhiều đơn vị kiến thức và

kĩ năng nhằm hướng tới giải quyết một hoặc một số vấn đề, hình thành một kĩ năng/

năng lực cho HS.” (theo tài liệu tập huấn). Mục đích là hình thành và phát triển tốt

nhất năng lc cho người học. Mỗi chủ đề phải hướng đến mục tiêu gip người học giải

quyết một nhiệm vụ học tập tương đối hoàn chỉnh.

Khi dạy học theo chủ đề, tuỳ từng chủ đề, điều kiện cơ sở vật chất và đối tượng

HS mà GV la chọn các phương pháp - kĩ thuật dạy học phù hợp, khai thác có hiệu

quả các phương tiện, đồ dùng dạy học, phiếu học tập…

Tiến trnh của hoạt động dạy học chủ đề theo các bước sau:

(1) Hoạt động khởi động

(2) Hoạt động hnh thành kiến thức: hoạt động này hướng đến 2 phương

pháp cơ bản là: dạy đọc hiểu văn bản; dạy học tích hợp.

(3) Hoạt động luyện tập

(4) Hoạt động ứng dụng, vận dụng

(5) Hoạt động mở rộng, b sung phát triển  tưởng sáng tạo.

Trong tiến trình này, chuỗi hoạt động học của HS sẽ thể hiện rõ  đồ sư phạm

của phương pháp dạy học tích cc được áp dụng trong toàn bộ chủ đề.

1.2. Các phương pháp – kĩ thuật dạy học theo định hướng năng lc của học sinh

Phương pháp dạy học tích cc được hiểu là phương pháp tiến hành da theo tiến

trnh nhận thức khoa học. HS phải tham gia vào hoạt động sáng tạo, giải quyết vấn đề.

Phương pháp dạy học tích cc phải đảm bảo các yêu cầu sau:

Thứ nhất: phải khơi dậy được tiềm năng sáng tạo của HS

Thứ hai: HS phải tư duy trước mỗi vấn đề, tnh huống, phải c kĩ năng t học.

Thứ ba: tăng cường hoạt động cá thể, phối hợp với hoạt động hợp tác;

Cuối cng, GV kết hợp việc KTĐG, rn luyện cho HS kĩ năng t đánh giá.

GV c thể s dụng nhng phương pháp - kĩ thuật dạy học khác nhau để mỗi

thành viên trong lớp học phải làm việc tích cc. C thể s dụng nhiều kĩ thuật dạy học

nhưng cần phải thc hiện theo các bước:

(a) Chuyển giao nhiêm vụ học tập

(b) Thc hiện nhiệm vụ học tập

(d) Đánh giá kết quả thc hiện nhiệm vụ học tập.

1.3. Thc trạng của việc dạy và học tác phẩm kí trong nhà trường

Hiện nay, vấn đề xây dng bài học theo chủ đề mới được triển khai áp dụng

nhưng chưa áp dụng đại trà cho tất cả khối THPT, chủ yếu là do các trường t la

chọn, sắp xếp, chưa c s thống nhất chung. Khi dạy các tác phẩm thuộc thể loại kí

chương trnh lớp 12, một số GV đã thấy việc đưa chng vào cng một chủ đề là phù

hợp. Tuy nhiên trên thc tế, đa số GV thiết kế bài học theo từng đơn vị bài cụ thể.

Theo đánh giá chung, dạy học hướng này chỉ cung cấp được một đơn vị kiến thức hoặc

chỉ góp phần hình thành một năng lc cụ thể.

Khi giảng dạy, do áp lc về thời gian (2 tiết/ 1 bài), GV chủ yếu bám sát nội

dung bài dạy theo chuẩn kiến thức kĩ năng. V thế đa số GV không dành nhiều thời

gian để cung cấp kiến thức về thể loại nên các các em cng không c tri thức về thể

loại kí, gây khó khăn cho HS cảm thụ đng đắn về tác phẩm và tài năng của tác giả.

Về vấn đề áp dụng phương pháp dạy học trong giảng dạy tác phẩm kí với đa số

GV - trong đ c bản thân tôi- vẫn còn nhiều lúng túng. Trước đây bản thân tôi và một

số GV khác cng cho rằng dạy kí khô khan và khó, HS không biết nhiều về tác giả, thể

loại nên việc các em t phát hiện là kh khăn nên GV chọn phương pháp thuyết trình

và vấn đáp là chủ yếu để cung cấp kiến thức.

Thc tế giảng dạy như trên khiến HS thụ động trong tiếp thu kiến thức, kiến thức

c được dễ quên. Tiết học cng trở nên đơn điệu. Phần lớn người học cảm thấy tiết học

của 2 tác phẩm kí trong SGK nặng nề.

2. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP

2.1. Về phương diện xây dng nội dung bài học theo chủ đề

Việc đưa hai văn bản Người lái đò sông Đà và Ai đã đặt tên cho dòng sông? vào

Ch đề gip GV cung cấp kiến thức về đặc trưng thể loại, xác định trọng tâm cần đọc

hiểu ở mỗi văn bản. Nắm được cơ sở lí luận về thể loại, HS c cơ sở để so sánh nhng

tương đồng và khác biệt của đối tượng được tác giả phản ánh trong tác phẩm kí với đối

tượng thật ngoài đời, thấy được nét độc đáo trong phong cách nghệ thuật của từng nhà

văn. Điều này sẽ quyết định hiệu quả của quá trnh tiếp nhận từ phía HS. Một số kiến

thức mà HS tiếp nhận và t khám phá trong quá trình dạy học Ch đề văn bản Kí là:

“K là một loại hnh văn học trung gian, nằm gia báo ch và văn học, gm nhiều

thể, ch yếu là văn xuôi tự sự như hi k, bt k, du k, nht k, tu bt…” (Từ điển

thuật ng văn học). C đặc điểm là tôn trọng s thật khách quan, nhà văn viết kí phải

đảm bảo được tính xác thc của đời sống. Bên cạnh đ, trong sáng tạo nghệ thuật cần

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Dạy học Chủ đề Kí hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn lớp 12 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi