Đề tài:
“SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ PHẦN MỀM GEOGEBRA
TRONG DẠY HỌC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
MÔN HÌNH HỌC LỚP 11”
Môn: Toán
Năm học: 2021 - 2022
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT HOÀNG MAI 2
===***===
Đề tài:
“SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ PHẦN MỀM GEOGEBRA
TRONG DẠY HỌC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
MÔN HÌNH HỌC LỚP 11”
Môn : Toán
Người thực hiện : Trần Thanh Bình
Tổ : Toán - Tin
Năm thực hiện : 2021 - 2022
Điện thoại liên hệ : 0399 115 113
MỤC LỤC
PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................ 2
3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2
5. Tính mới của đề tài ............................................................................................... 3
PHẦN HAI: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................ 4
I. CƠ SỞ KHOA HỌC ........................................................................................... 4
1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................ 4
1.1 Khái niệm về phương tiện dạy học .................................................................... 4
1.1.1. Khái niệm về phương tiện ............................................................................. 4
1.1.2. Phương tiện dạy học (PTDH) ......................................................................... 4
1.2. Mô hình hóa trực quan ...................................................................................... 5
1.3. Năng lực số ........................................................................................................ 5
2. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................... 5
II. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC DẠY HỌC THÔNG QUA THIẾT KẾ MÔ HÌNH
DẠY HỌC BẰNG PHẦN MỀM GEOGEBRA ĐỂ DẠY HỌC PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH MÔN HÌNH HỌC LỚP 11. ....................................... 6
1. Sử dụng phần mềm geogebra làm phương tiện trực quan trong dạy học hình học
lớp 11. ....................................................................................................................... 6
1.1. Mô hình cho bài phép biến hình- phép tịnh tiến ............................................... 7
1.2. Mô hình cho bài đại cương về đường thẳng và mặt phẳng .............................. 12
1.3. Mô hình cho bài đường thẳng và mặt phẳng song song .................................. 19
2. Hướng dẫn học sinh sử dụng phần mềm geogebra để vẽ hình 2d, 3d. ............... 29
3. Minh họa kế hoạch bài dạy có sử dụng phần mềm geogebra thiết kế các mô hình
trực quan trong dạy học phát triển năng lực. .......................................................... 30
PHẦN BA: KẾT LUẬN ........................................................................................ 46
1. Kết quả thực hiện ............................................................................................... 46
2. Ý nghĩa của đề tài ................................................................................................ 46
3. Đề xuất ................................................................................................................ 46
1
PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 đã được Hội nghị Trung ương 8
(khóa XI) thông qua đề ra quan điểm chỉ đạo về đổi mới căn bản và toàn diện giáo
dục và đào tạo trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Sau
một thời gian thực hiện nghị quyết thì nền GD-ĐT có chuyển biến rõ rệt trong đó kế
hoạch triển khai chương trình sách giáo khoa mới, đổi mới phương pháp dạy và học
được từng bước thực hiện. Công nghệ thông tin được đẩy mạnh ứng dụng trong dạy
và học cũng như trong công tác quản lý, điều hành. Nghiên cứu nâng cao phương
pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học nhằm phát huy được
năng lực học sinh.
Theo công văn 4095/BGDĐT- CNTT 2018 về ứng dụng CNTT hỗ trợ đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học, học và kiểm tra đánh giá nêu: “ Đẩy mạnh ứng dụng
CNTT hỗ trợ đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, kiểm tra đánh giá trong tất
cả các môn học. Ưu tiên triển khai các giải pháp mang tính đồng bộ ( bao gồm kho
học liệu số, bài giảng e-learning, phần mềm thiết kế bài giảng điện tử, phần mềm
mô phỏng, thí nghiệm ảo và phần mềm dạy học)”.
Việc hình thành và phát triển các năng lực toán học là mục tiêu cần phải đạt
trong tiết học như năng lực tư duy và lập luận, năng lực mô hình hóa toán học, năng
lực giải quyết vấn đề, năng lực sử dụng công cụ và phương tiện học toán...
Khai thác công nghệ thông tin đặc biệt là những phần mềm ứng dụng nhằm
mục đích tạo ra được cách tiếp cận bài học vừa nhẹ nhàng vừa hiệu quả để học sinh
không thấy sợ môn toán cũng như là hình học không gian để phát huy được năng lực
người học trong giai đoạn mới.
Việc học toán nói chung và việc học môn hình học không gian nói riêng của
học sinh THPT đa phần gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và hình thành kiến
thức do việc tiếp cận thiếu tính trực quan, mô phỏng các hình vẽ chưa thật sự rõ
ràng, hình tĩnh, không sinh động trong hình vẽ, nhiều tính chất yêu cầu học sinh thừa
nhận nhưng học sinh không dễ dàng chấp nhận nó và vì vậy mà học sinh không nắm
vững được các tính chất đó nên việc vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập toán
cũng như các bài toán có liên quan đến thực tiễn trở nên khó khăn, làm cho đa phần
học sinh thấy hình học không gian khó học vì vậy học sinh không thích học môn
hình không gian.
Vận dụng các phương tiện dạy học hiện đại cũng như các phần mềm hỗ trợ dạy
học phát triển phẩm chất và năng lực học sinh trong thời kỳ chuyển đổi số đối với
nền giáo dục hiện nay là một trong những nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên
hiện nay, đòi hỏi người giáo viên phải tiếp cận và tiên phong trong việc chuyển đổi
số trong dạy học. Hiện nay có rất nhiều các phần mềm hỗ trợ giáo viên trong việc
thiết kế bài giảng nhằm tạo ra được bài giảng tốt, đáp ứng được yêu cầu trong dạy
2
học phát triển phẩm chất và năng lực học sinh thì tôi thấy phần mềm Geogebra là
một phần mềm hữu ích, dễ sử dụng và khai thác được tất cả các nội dung dạy học
của chương trình dạy học của môn toán đặc biệt là trong hình học không gian, có thể
mô phỏng động các hình hình học không gian nhằm giúp học sinh thấy trực quan
hơn từ đó học sinh có thể phát hiện ra các tính chất của hình và vì vậy học sinh dễ
dàng tiếp cận và hình thành được kiến thức và vận dụng kiến thức nó dễ hơn, thấy
được sự gần gũi của toán học với đời sống. Quan trọng là giáo viên phải biết khai
thác có hiệu quả phần mềm phục vụ cho bài giảng của mình đạt được theo yêu cầu
đặt ra.
Vì các lí do đó, nên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là:“ Sử dụng có hiệu quả
phần mềm Geogebra trong dạy học và phát triển năng lực học sinh môn hình
học lớp 11”.
2. Mục đích nghiên cứu
Sáng kiến đi khai thác một phần ứng dụng của phần mềm Geogebra vào thiết
kế các mô hình động của các hình trong hình học lớp 11 để làm học liệu trong các
hoạt động của kế hoạch bài dạy, nhằm trực quan hóa các hình vẽ một cách sống
động, giúp học sinh dễ quan sát, dễ hình dung đặc biệt là các hình không gian để từ
đó định hướng được cách giải, phát hiện ra được các tính chất của hình.
Hướng dẫn học sinh biết sử dụng một số chức năng công cụ vẽ hình của phần
mềm Geogebra trong vẽ hình phẳng, hình không gian, mô hình hóa các hình ảnh
thực tế, giúp học sinh dễ quan sát hình, biết tìm ra được các tính chất của hình để từ
đó định hướng được cách giải quyết vấn đề dễ dàng hơn đặc biệt là trong việc học
hình học lớp 11.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài của tôi được tiến hành đối với học sinh lớp 11A1 (gồm 41 học sinh)
trường THPT Hoàng Mai 2. Nghiên cứu về việc thiết kế các kế hoạch bài dạy có sử
dụng phần mềm Geogebra trong hình học lớp 11, góp phần tiếp cận hình thành, củng
cố cũng như vận dụng kiến thức hình học lớp 11 theo phát triển năng lực của học
sinh trong năm học 2021-2022.
Phiên bản phần mềm sử dụng Geogebra 5.0.
4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm Geogebra, trang chủ của
phần mềm vào xây dựng kế hoạch bài dạy:
Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các giáo trình dạy học, tài liệu,
trang Web: http://www.geogebra.org, sách giáo khoa, sách bài tập lớp 11.
Từ việc nghiên cứu các quy tắc vẽ hình trong Geogebra, sử dụng nó để hỗ trợ
trong vẽ hình, dự đoán các tính chất, dự đoán lời giải.
