Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Các yếu tố hình học trong môn Toán lớp 2

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

Ờ

Ầ

L I NÓI Đ U

Ề

TÊN Đ TÀI

ế ố

ọ

ớ

Các y u t

hình h c trong môn Toán l p 2

ữ ộ ọ ọ ị ở ậ Môn toán là m t trong nh ng môn h c có v trí quan tr ng ể b c Ti u

ế ớ ủ ữ ế ầ ổ ớ ọ h c. Trong nh ng năm g n đây, xu th chung c a th gi i là đ i m i ph ươ ng

ự ự ạ ằ ọ ủ ộ pháp d y h c nh m phát huy tính tích c c, t ạ ủ ọ giác, ch đ ng sáng t o c a h c

ữ ạ ậ ấ ọ ộ ộ sinh trong quá trình d y h c. M t trong nh ng b ph n c u thành ch ươ ng

ọ ở ể ệ ẩ ọ ọ ị trình toán Ti u h c mang ý nghĩa chu n b cho vi c h c môn hình h c các

ữ ể ọ ồ ờ ọ ế ầ ế ấ c p h c trên, đ ng th i giúp h c sinh nh ng hi u bi t c n thi ế t khi ti p xúc

ộ ố ữ ố ọ ớ v i nh ng “tình hu ng toán h c” trong cu c s ng hàng ngày.

ệ ạ ạ ớ ề ậ ấ ọ ế Trong nhi u năm h c, tôi đã d y l p 2. Tôi nh n th y vi c d y các y u

ọ ươ ở ậ ể ọ ở ớ ố t hình h c trong ch ng trình toán b c ti u h c nói chung và l p 2 nói

ế ứ ầ ế Ở ứ ổ ọ ể ọ ư ủ riêng là h t s c c n thi l a tu i h c sinh ti u h c, t t. duy c a các con

ế ề ặ ệ ạ ậ ạ ố ọ còn h n ch v m t suy lu n, phân tích vi c d y “các yêu t c hình h c” ở

ọ ẽ ể ể ầ ọ ượ ự ư Ti u h c s góp ph n giúp h c sinh phát tri n đ c năng l c t duy, kh ả

ưở ượ ự ọ ỹ năng quan sát, trí t ng t ặ ề ng cao và k năng th c hành hình h c đ t n n

ọ ố ữ ắ ọ ở ấ móng v ng ch c cho các em h c t t môn hình h c sau này ọ c p h c ph ổ

ơ ở thông c s .

ệ ạ ế ố ể ạ ượ ư ế ọ ớ Vi c d y các y u t hình h c l p 12 nh th nào đ đ t đ ệ c hi u qu ả

ấ ượ ủ ộ ợ ớ cao nh t phát huy đ ự ủ ọ c tính ch đ ng tích c c c a h c sinh phù h p v i yêu

ớ ủ ổ ươ ạ ọ ố ầ c u đ i m i c a ph ộ ng pháp d y h c đó là n i dung tôi mu n đ c p t ề ậ ớ i

ề trong đ tài.

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

Ộ

Ề

N I DUNG Đ TÀI

I. LÝ DO VI T.Ế

ữ ầ ổ ớ ươ ạ Trong nh ng năm g n đây, phong trào đ i m i ph ọ ng pháp d y h c

ườ ọ ượ ừ ể ẩ ạ trong tr ể ng Ti u h c đ c quan tâm và đ y m nh không ng ng đ ngay t ừ

ể ạ ượ ỗ ọ ề ể ầ ọ ộ ọ ấ c p Ti u h c, m i h c sinh đ u c n và có th đ t đ ấ c trình đ h c v n

ệ ể ồ ờ ượ ề ộ ủ ả toàn di n, đ ng th i phát tri n đ c kh năng c a mình v m t môn nào đó

ằ ị ừ ậ ữ ể ọ ườ ủ ộ ẩ nh m chu n b ngay t b c Ti u h c nh ng con ng ạ i ch đ ng, sáng t o

ượ ủ ấ ụ ầ ọ ợ ớ ứ đáp ng đ ể c m c tiêu chung c a c p h c và phù h p v i yêu c u phát tri n

ủ ấ ướ c a đ t n c.

ạ ở ể ả ả ệ ố ừ ả ọ D y toán ủ ti u h c v a ph i đ m b o tính h th ng chính xác c a

ừ ứ ủ ọ ọ ừ ế ợ ả ả ả ầ toán h c v a ph i đ m b o tính v a s c c a h c sinh. K t h p yêu c u đó là

ứ ố ề ả ộ ệ ậ ộ ỏ ọ m t vi c làm khó, đòi h i tính khoa h c và nh n th c, t ẫ t v c n i dung l n

ươ ươ ế ố ạ ọ ượ ph ng pháp. Trong ch ng trình d y toán 2 các y u t i hình h c đ c đ ề

ướ ạ ộ ư ữ ứ ậ ạ ọ ọ ậ c p d i nh ng hình th c ho t đ ng hình h c nh : Nh n d ng và g i đúng

ữ ậ ườ ườ ấ ế ườ tên hình ch nh t, đ ẳ ng th ng, đ ng g p khúc, bi ộ t tính đ dài đ ấ ng g p

ứ ế ự ẽ khúc, tính chu vi hình tam giác, hình t giác, bi t th c hành v hình.

ụ ơ ả ế ố ữ ệ ạ ộ ọ ọ ở ớ M t trong nh ng nhi m v c b n d y h c các y u t hình h c l p 2

ể ượ ữ ấ ả ướ ầ ọ là cung c p cho h c sinh nh ng bi u t ọ ơ ng hình h c đ n gi n, b c đ u làm

ể ư ự ớ ọ ổ ợ quen v i các thao tác l a ch n, phân tích, t ng h p hình, phát tri n t duy, trí

ượ ế ố ề ọ ưở t ng t ộ ng không gian. N i dung các y u t hình h c không nhi u, các quan

ẽ ế ố ứ ạ ư ậ ọ ọ ệ h hình h c ít, có l ế vì ph m vi ki n th c các y u t hình h c nh v y đã

ứ ộ ệ ạ ọ làmcho vi c nghiên c u n i dung d y h c này càng lý thú.

ự ờ ồ ệ ọ ỏ Ngoài ra, tôi còn chú ý h c h i, d gi đ ng nghi p trong và ngoài

ườ ạ ố ể ậ ụ ệ ợ tr ả ng đ v n d ng sáng t o l p sao cho phù h p và ngày càng có hi u qu .

ệ ể ộ ự Sau đây tôi xin trình bày m t vài kinh nghi m mà tôi đ tâm suy nghĩ th c

ệ ọ hi n trong năm h c này.

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

Ộ

Ệ

II. N I DUNG VI C LÀM:

ế ố ộ ơ ả ọ ề * N i dung v “các y u t ề ế ầ hình h c” và yêu c u c b n v ki n

ứ ỹ ươ ớ th c, k năng trong ch ng trình l p 2.

ộ ươ 1. N i dung ch ng trình:

ế ố ạ ộ ọ ọ ớ ạ N i dung d y h c các y u t hình h c l p 2 phong phú, đa d ng, đ ượ c

ớ ầ ủ ề ườ ệ ẳ ẳ gi i thi u đ y đ v đ ể ng th ng, ba đi m th ng hàng.

ườ ấ Đ ng g p khúc

ườ ấ ộ Tính đ dài đ ng g p khúc.

ớ ệ ứ ữ ậ ấ Gi i thi u hình t ẽ giác, hình ch nh t. V hình trên gi y ô vuông.

ớ ủ ệ ệ ề ọ Gi ầ i thi u khái ni m ban đ u v chu vi c a hình h c.

ế ố ấ ộ ọ C u trúc, n i dung các y u t hình h c trong sách giáo khoa toán 2 đ ượ c

ợ ự ế ể ế ạ ớ ừ ứ ắ s p x p đan xen v i các m ch ki n th c khác phù h p s phát tri n theo t ng

ạ ủ ọ giai đo n c a h c sinh.

ầ ơ ả ề ế ứ ỹ 2. Yêu c u c b n v ki n th c và k năng:

ọ ế ế ạ ữ ậ ọ H c sinh bi ậ t nh n bi t d ng và g i đúng tên hình ch nh t, hình t ứ

ườ ườ ấ ặ ệ ư ậ ọ giác, đ ẳ ng th ng, đ ng g p khúc. Đ c bi ạ t l u ý h c sinh (nh n d ng

ữ ư ể ầ ậ ổ ứ ậ hình “t ng th ”), ch a yêu c u nh n ra hình ch nh t cũng là hình t giác,

ữ ậ hình vuông cũng là hình ch nh t.

ế ự ẽ ế ẫ ấ Bi t th c hành v hình (theo m u) trên gi y ô vuông, x p, ghép các

ả ơ hình đ n gi n.

ọ ướ ầ ự ớ ọ H c sinh b ổ c đ u làm quen v i các thao tác l a ch n, phân tích, t ng

ể ư ưở ượ ợ h p hình, phát tri n t duy, trí t ng t ng không gian…

ế ố ạ ọ ở ớ 3. D y các y u t hình h c l p 2:

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ế ố ẩ ọ ộ ớ Các y u t hình h c trong SGK l p 2 đã bám sát trình đ chu n (th ể

ầ ơ ả ề ế ệ ầ ọ ỹ ứ hi n các yêu c u c b n v ki n th c và k năng mà h c sinh c n đ t đ ạ ượ c,

ứ ộ ở ớ ư ậ ự ể ạ ợ ổ ớ phù h p v i m c đ l p 2 nh nh n d ng hình t ng th , các bài th c hành,

ễ ự ệ ậ ế ệ ậ ả ơ ớ ệ ố luy n t p đ n gi n, bài t p x p, ghép hình, d th c hi n…). V i h th ng

ọ ậ ủ ọ ậ ạ ứ các bài t p đa d ng đã gây h ng thú h c t p c a h c sinh.

Ở ớ ư ắ ọ ượ ệ ượ ầ l p 2, ch a yêu c u h c sinh n m đ c các khái ni m, đ ữ c nh ng

ế ố ủ ự ể ệ ẳ ọ ặ hình h c d a trên các đ c đi m quan h các y u t ạ c a hình (ch ng h n

ư ọ ế ứ ầ ch a yêu c u h c sinh bi ữ ậ t hình ch nh t là hình t ặ giác có 4 góc vuông, ho c

ệ ạ ằ ầ ậ ố ọ ỉ có 2 c nh đ i di n b ng nhau) ch yêu c u h c sinh nh n bi ế ượ t đ c hình ở

ể ổ ớ ọ ạ d ng “t ng th ” phân bi ệ ượ t đ c hình này v i hình khác và g i đúng trên hình

ướ ầ ẽ ượ ặ ẽ ự ể ằ ố ủ c a nó. B c đ u v đ c hình đó b ng cách n i các đi m ho c v d a trên

ườ ẻ ẻ ấ các đ ng k ô vuông (gi y k ô ly,…).

ầ ư ữ ạ ộ ọ M t cách khác n a, khi d y thì giáo viên c n l u ý cho h c sinh có thói

ặ ỏ ạ ự ể ả ờ quen đ t câu h i “t i sao” và t suy nghĩ đ tr l ỏ i các câu h i đó. Trong

ề ạ ố ỏ ư ậ ể ặ nhi u tình hu ng giáo viên còn có th đ t ra câu h i “T i sao làm nh v y?

ỏ ủ ơ Có cách nào khác không? Có cách nào hay h n không?”. Các câu h i c a giáo

ư ạ ả viên nh “t ọ i sao”, “vì sao” đã thôi thúc h c sinh ph i suy nghĩ tìm tòi gi ả i

ỗ ự ể ư ặ ả ự ự thích. Đó là ch d a đ đ a ra cách làm ho c cách gi ố ọ i s l a ch n trong v n

ọ ể ả ờ ứ ế ki n th c đã h c đ tr l i.

ế ố ạ ệ ậ ọ ọ ọ Khi d y các y u t ớ hình h c cho h c sinh l p 2, vi c t p cho h c sinh

ỏ ạ ả ấ ặ có thói quen đ t ra câu h i “t i sao” và tìm cách gi i thích làm cho v n đ ề

ượ ỏ ụ ủ ệ ườ ừ đ c sáng t là nhi m v c a ng i giáo viên. T thói quen trong suy nghĩ ta

ệ ễ ạ hình thành và rèn luy n thói quen đó trong di n đ t, trong trình bày.

ụ Ví d : Bài chu vi hình tam giác.

4cm

ắ ạ ọ ủ Cho h c sinh nh c l i cách tính chu vi c a hình tam giác.

4 4cm

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ể ằ ọ H c sinh có th tính chu vi tam giác b ng các cách:

4 = 4 = 4 = 12 (cm)

ặ Ho c : 4 x 3 = 12 (cm)

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ế ả ẳ ọ ị Cho h c sinh so sánh các k t qu kh ng đ nh là làm đúng.

ạ ỏ ạ ấ ể Lúc đó giáo viên h i: T i sao con l i l y 4 x 3 đ tính chu vi hình tam

ạ ằ ố giác (vì 3 c nh hình tam giác có s đo b ng nhau = 4 cm).

ấ ơ So sánh 2 cách làm trên con th y cách nào làm nhau h n? (cách 2).

ủ ủ ạ ổ ộ + T ng đ dài các c nh c a hình tam giác là chu vi c a hình tam giác đó.

ề ế ố ệ ố ự ậ * Trong SGK toán 2, h th ng các bài t p th c hành v y u t hình

ấ ạ ơ ả ọ h c có m y d ng c b n sau:

ề ậ ế 1. V “nh n bi t hình”:

ề ẳ ườ ạ a. V “đo n th ng, đ ẳ ng th ng”.

ề ấ ẳ ườ ượ ớ ệ ở ể ạ V n đ “đo n th ng, đ ẳ ng th ng” đ c gi i thi u ọ ti u h c có th ể

ệ ề ườ có nhi u cách khác nhau. Trong sách toán 2, khái ni m “đ ẳ ng th ng” đ ượ c

ớ ắ ầ ừ ệ ạ ư gi i thi u b t đ u t ẳ “đo n th ng” (đã đ ượ ọ ở ớ c h c l p 1) nh sau:

ể ể ấ ướ ể ố Cho đi m A và đi m B, l y th c và bút n i hai đi m đó ta đ ượ c

ạ ẳ đo n th ng AB.

ề ẳ ạ Kéo dài đo n th ng AB v hai phía, ta đ ượ ườ c đ ẳ ng th ng AB

ệ ườ ẳ ị ượ ọ Khái ni m đ ng th ng không đ nh nghĩa đ c, h c sinh làm L u ý:ư

ể ượ ề ườ ạ ộ ự ẳ ớ quen v i “bi u t ng” v đ ng th ng thông qua ho t đ ng th c hành: V ẽ

ườ ẽ ườ ể ẳ ể ẳ đ ng th ng qua 2 đi m, v đ ng th ng qua 1 đi m.

ế ủ ể ể ẳ ạ ậ b. Nh n bi t giao đi m giao đi m c a hai đo n th ng:

ụ Ví d bài 4 trang 49

ẳ ạ ẳ ạ ạ ể ắ Đo n th ng AB c t đo n th ng CD t i đi m nào?

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ạ ế ữ ễ ả ậ ọ Khi ch a bài giáo viên cho h c sinh t p di n đ t k t qu bài làm.

ạ ẳ ạ ẳ ẳ ạ ạ ạ ọ Ch ng h n h c sinh nêu l ắ i “Đo n th ng AB c t đo n th ng CD t ể i đi m

O”.

ặ ỏ ọ Ho c giáo viên h i: Có cách nào khác không? H c sinh suy nghĩ tr l ả ờ i:

ẳ ạ ắ ạ ể ể ắ ặ “Hai đo n th ng AB và CD c t nhau t i đi m O”. Ho c “O là đi m c t nhau

ẳ ủ ườ c a đ ng th ng AB và CD”.

ế ậ c. Nh n bi ẳ t 3 điêm th ng hàng:

ụ Ví d : Bài 2 trang 73

ể ướ ể ể ẳ ẳ Nêu tên 3 đi m th ng hàng (dùng th c th ng đ ki m tra):

a) b) C

ớ ể ể ề ệ ả ẳ Giáo viên gi ằ i thi u v ba đi m th ng hàng (ba đi m ph i cùng n m

ộ ườ trên m t đ ẳ ng th ng).

ả ọ ướ ẻ ể ể ộ H c sinh ph i dùng th c k ki m tra xem có các b ba đi m nào

ữ ẳ ồ th ng hàng r i ch a.

ụ ư Ví d nh :

ể ể ằ ẳ a. Ba đi m O, M, N th ng hàng; Ba đi m O, P, Q th ng hàng.

ể ể ẳ ẳ b. Ba đi m B, O, D th ng hàng; Ba đi m A, O, C th ng hàng.

ế ứ ậ d. Nh n bi ữ ậ t hình ch nh t, hình t giác

Ở ớ ư ắ ọ ượ ệ ầ l p 2, ch a yêu c u h c sinh n m đ ị c khái ni m, đ nh nghĩa hình

ư ủ ệ ể ặ ẳ ạ ầ ọ ự h c d a trên các đ c đi m, quan h các ty c a hình (ch ng h n, ch a yêu c u

ế ậ ứ ặ ạ ọ h c sinh bi ữ t hình ch nh t là t ố giác có 4 góc vuông, ho c có 2 c nh đ i

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ệ ằ ầ ọ ỉ ở ạ di n b ng nhau …), ch yêu c u h c sinh phân bi ệ ượ t đ c hình ổ d ng “t ng

ể ứ ủ ớ ọ th ”, phân bi ệ ượ t đ c hình này v i hình th c khác và g i đúng tên hình c a nó.

ẽ ượ ướ ẽ ự ể ằ ặ ố ầ B c đ u v đ c hình đó b ng cách n i các đi m ho c v d a trên các

ườ ẻ ẻ ấ đ ng k ô vuông (gi y k ô ly)…

ữ ậ ể ư ụ ạ ầ ọ Ví d d y h c bài “Hình ch nh t” theo yêu c u trên, có th nh sau:

ớ ệ ậ ọ ượ ậ ạ Gi ữ i thi u hình ch nh t (h c sin đ ấ c quan sát v t ch t có d ng hình

ọ ậ ự ữ ế ể ậ ặ ộ ồ ậ ch nh t, là các mi ng bìa ho c nh a trong h p đ dùng h c t p, đ nh n

ế ạ ữ ậ ể ổ bi t d ng t ng th “đây là hình ch nh t”).

ữ ậ ẽ ể ẻ ấ ố V và ghi tên hình ch nh t (n i 4 đi m trên gi y k ô vuông đ đ ể ượ c

N B

ữ ậ ữ ậ ẳ ạ ữ ậ hình ch nh t, ch ng h n hình ch nh t ABCH, hình ch nh t MNPQ).

- NhËn biÕt ®îc h×nh ch÷ nhËt trong tËp hîp mét

sè h×nh (cã c¶ h×nh kh«ng ph¶i lµ h×nh ch÷ nhËt),

ch¼ng h¹n:

T« mµu (hoÆc ®¸nh dÊu x ) vµo h×nh ch÷ nhËt cã

trong mçi h×nh sau:

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

- Thùc hµnh cñng cè nhËn biªt h×nh ch÷ nhËt:

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

VÝ dô: Bµi 1 trang 85:

Mçi h×nh díi ®©y lµ h×nh g×?

a) b) c)

e) d) g)

ấ ậ e. Nh n bi ế ườ t đ ng g p khúc:

m c 2

ườ ọ Giáo viên cho h c sinh quan sát đ ng

m 4

ấ g p khúc ABCD.

m 3

ườ ấ ạ ồ Đ ng g p khúc ABCD g m 3 đo n

ẳ th ng: AB, BC và CD .

ộ ườ ấ ổ Đ dài đ ng g p khúc ABCD là t ng

ạ ộ đ dài các đo n

ườ ấ Đ ng g p khúc ABCD

ớ Giáo viên gi ệ i thi u:

ươ ẽ ấ ọ ỉ Đây là đ ng g p khúc ABCD (ch vào hình v ). H c sinh l n l ầ ượ t

ắ ạ ườ ấ nh c l i: “Đ ng g p khúc ABCD”.

ườ ạ ấ ấ ỏ ồ ọ Giáo viên h i: Đ ng g p khúc này g m m y đo n? H c sinh nêu:

ủ ể ẳ ạ ẳ ạ ồ G m 3 đo n th ng AB, BC, CD (B là đi m chung c a hai đo n th ng AB và

ủ ể ạ ẳ BC, C là đi m chung c a hai đo n th ng BC và CD).

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ọ ượ ự ở ế ậ H c sinh đ c th c hành ti p bài t p 3 (trang 104).

ườ ẽ ấ ế Ghi tên các đ ng g p khúc có trong hình v sau, bi t:

ườ ấ ạ ẳ ồ + Đ ng g p khúc đó g m 3 đo n th ng.

ườ ấ ạ ẳ ồ + Đ ng g p khúc đó g m 2 đo n th ng.

ầ ầ ổ ọ ườ Yêu c u c u sinh ghi tên tu i đ c tên đ ấ ng g p khúc

ọ ệ ườ Giáo viên cho h c sinh dùng bút chì màu và phân bi t các đ ấ ng g p

ạ ẳ khúc có đo n th ng chung:

ườ ẳ ồ ườ ẳ a. Đ ng th ng khúc g m 3 đ ng th ng là: AB, BC, CD.

ườ ấ ồ ườ ẳ b. Đ ng g p khúc g m 2 đ ng th ng là: ABC và BCD.

ề ẽ 2. V “Hình v ”.

Ở ớ ọ ượ ạ ộ ẽ ơ ớ l p 1,2,3 h c sinh đ ả c làm quen v i ho t đ ng v hình đ n gi n

ứ theo các hình th c sau:

ẽ ố ướ ầ a. V hình không yêu c u có s đo các kích th c.

ẽ ấ V hình trên gi y ô vuông

ụ Ví d bài 1 trang 23.

ướ ể Dùng th ố c và ghép n i các đi m.

Q ¦

P ¦

ứ ữ ậ a) Hình ch nh t b) Hình t giác.

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ầ ướ ẽ ượ ầ ọ ữ ậ ứ Yêu c u b c đ u h c sinh v đ c hình ch nh t, hình t ố giác (n i

ể ẻ ấ ẵ các đi m có s n trên gi y k ô ly).

ẽ ẫ b. V hình theo m u:

ụ Ví d bài 4 trang 59.

MÉu

ẽ ẫ V hình theo m u.

ỹ ẫ ồ ầ ượ ọ ừ ể ấ Giáo viên cho h c sinh nhìn k m u r i l n l t ch m t ng đi m vào

s :ổ

ướ ẻ ể ố Dùng th ể c k và bút n i các đi m đ có hình vuông.

ẽ ườ c. V đ ẳ ng th ng.

ụ Ví d bài 4 trang 74

ẽ ườ V đ ẳ ng th ng.

. O

. M

. N

ể b) Đi qua đi m Oể a) Đi qua hai đi m M, N

A .

ể c) Đi qua hai trong ba đi m A, B, C.

. B

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ạ ườ ẽ ẳ Sau khi giáo viên đã d y bài đ ự ng th ng và cách v bài này là th c

hành.

ẽ ườ ể ẳ ầ Ph n (a) . V đ ng th ng đi qua 2 đi m MN.

ọ ẽ H c sinh nêu cách v :

ướ ể ề ề ằ ướ ặ Đ t th c sao cho 2 đi m M và N đ u đ u n m trên mép th c. K ẻ

ườ đ ng

ể ẳ th ng đi qua 2 đi m MN.

ế ẽ ẽ ầ ẳ Giáo viên ạ : N u bài yêu c u ta v đo n th ng MN thì ta v nh th ư ế

nào?

ọ ỉ ố ẳ ạ ừ ớ H c sinh : Ta ch n i đo n th ng t M t i N.

ớ ườ ẽ ạ ẳ ẳ Giáo viên : V đo n th ng MN khác gì so v i đ ng th ng MN?

ọ ẽ ẳ ạ ớ ố H c sinh ỉ ầ : Khi v đo n th ng ta ch c n n i M v i N, còn khi v ẽ

ườ đ ng

ề ẳ ả th ng ta ph i kéo dài v 2 phía MN.

ầ ẽ ườ ể ẳ Ph n (b). V đ ng th ng đi qua đi m O.

ẽ ặ ọ ướ ướ Giáo viên cho h c sinh nêu cách v : Đ t th c sao cho mép th c đi

qua O

ẻ ườ ẳ ướ ượ ườ ẳ sau đó k 1 đ ng th ng theo mép th c đ c đ ng th ng qua O.

(cid:0) ọ ẽ ượ ề ườ ẳ H c sinh t ự ẽ (cid:0) v v đ c nhi u đ ng th ng qua O.

ế ề ể ấ ườ Giáo viên k t lu n ậ : Qua 1 đi m có “r t nhi u ” đ ẳ ng th ng.

ẽ ườ ể ẳ ầ Ph n (c) . V đ ng th ng đi qua 2 trong 3 đi m A, B, C.

ọ ự ệ ố H c sinh : Th c hi n thao tác n i.

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ể ườ ẳ ầ Giáo viên yêu c u k tên các đ ng th ng có trong hình.

ọ ạ H c sinh : Đo n AB, BC, CA.

ỗ ườ ể ẳ Giáo viên h iỏ : M i đ ấ ng th ng đi qua m y đi m ? (đi qua 2

đi m).ể

ẽ ườ ự ọ Giáo viên cho h c sinh th c hành v đ ẳ ng th ng.

ẽ ọ ườ ề ể ẳ H c sinh nêu cách v : Kéo dài đ ng th ng v 2 phía đ có các đ ườ ng

th ng.ẳ

ấ ườ ữ ẳ Giáo viên h iỏ : Ta có m y đ ng th ng? Đó là nh ng đ ườ ng

ẳ th ng nào?

ọ ườ ẳ ườ H c sinh : Ta có 3 đ ng th ng đó là: đ ẳ ng th ng AB,

ườ đ ng

ẳ ườ th ng BC, đ ẳ ng th ng CA.

ẽ ườ ể ượ ẳ ớ b. V thêm đ ng th ng đ đ c hình m i:

ụ Ví d bài 3 trang 23.

ộ ườ ẻ ể ượ ẳ K thêm m t đ ng th ng trong hình sau đ đ c:

ữ ậ ộ ộ + M t hình ch nh t và m t

hình tam giác

ứ + Ba hình t giác

ạ ữ ẻ ẽ * Giáo viên: K thêm nghĩa là v thêm 1 đo n n a vào trong hình:

ẽ ả ặ ọ Giáo viên v hình lên b ng và cho h c sinh đ t tên cho hình:

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

Giáo viên hỏi ẽ ế : Con v th nào?

ọ ố ớ H c sinh : Con n i A v i D.

ọ ọ Giáo viên cho h c sinh đ c tên hình:

ữ ậ Hình ch nh t ABCD

Hình tam giác BCD

ặ ọ H c sinh đ t tên cho hình:

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ọ Cho h c sinh t ự ẻ k :

Ho c:ặ

ẽ ượ ầ ọ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh đ c tên các hình v đ ả c trong c 2 cách

v .ẽ

ọ ọ H c sinh đ c tên hình: ABGE, EGCD, ABCD và AEGD, BCGE, ABCD.

ạ ở ọ ự ẽ ườ ủ * Khi d y h c sinh cách v hình, d ng hình tôi th ng tuân th theo

ướ các b c sau:

ướ ọ ế ướ ẻ ẫ a. H ng d n h c sinh bi ử ụ t cách s d ng th c k , bút chì, bút m c đ ự ể

ầ ử ụ ỗ ụ ứ ủ ụ ợ ướ ẽ v hình. C n s d ng h p lý ch c năng c a m i d ng c , th ẳ c th ng có

ẽ ể ẳ ạ ạ ẳ ộ ườ ạ v ch chia dùng đ đo đ dài đo n th ng, v đo n th ng (đ ẳ ng th ng),

ướ ự ẳ ể ể ủ ể ẳ th c th ng còn dùng đ ki m tra s th ng hàng c a các đi m.

ả ượ ướ ọ ượ ệ ậ ề b. H c sinh ph i đ c h ẫ ng d n và đ ỹ c luy n t p k năng v hình,

ể ệ ượ ợ ủ ữ ặ ự d ng hình theo quy trình h p lý th hi n đ ả ể c nh ng đ c đi m c a hình ph i

v .ẽ

ể ề ẽ ả ặ ạ ẩ c. Hình v ph i rõ ràng, chu n xác v hình d ng và đ c đi m, các nét

ả ả ẩ ẽ v ph i m nh, không nhoè, không t y xoá.

ề ế 3. V x t, ghép hình:

ụ Ví d Bài 5 (trang 178).

ế X t 4 hình tam giác thành hình mũi tên:

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ủ ế ầ ở ớ ừ Yêu c u c a bài “x p, ghép hình” l p 2 là: T 4 hình tam giác đã

ế ọ ượ ề ầ ẳ ớ cho, h c sinh x p, ghép đ ạ c thành hình m i theo yêu c u đ bài (ch ng h n

ở ụ ế ví d trên là x p thành “hình mũi tên”.

ệ ự Cách th c hi n:

ỗ ọ ộ ộ ể ế ộ ế ầ M i h c sinh c n có m t b hình tam giác đ x p hình (b x p hình

ể ự ặ ồ ộ ớ ọ ọ này có trong h p đ dùng h c toán l p 2, ho c h c sinh có th t ằ làm b ng

ừ ộ ắ ườ ể ượ cách t m t hình vuông c t theo 2 đ ng chéo đ đ c 4 hình tam giác).

ể ế ự ọ ọ ợ ị H c sinh l a ch n v trí thích h p đ x p, ghép 4 hình tam giác thành

ư ẳ ớ ạ hình m i (ch ng h n nh hình mũi tên).

L u ý:ư

ỗ ọ ế ạ ỉ Lo i toán, “x p, ghép hình” ch có ý nghĩa khi m i h c sinh ph i đ ả ượ c

ể ế ư ậ ự ế t ế x p, ghép hình (các em có th x p, ghép thanh ch m khác nhau), nh ng k t

ả ạ ượ ẩ ả ỗ ượ ự ế ế qu đ t đ c là “s n ph m” do m i em đ c “t thi t k và thi công” và do

ọ ậ ứ ẽ ỗ đó s gây h ng thú h c t p cho m i em).

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ề ơ ả ọ ượ ế Đi u c b n là khuy n khích h c sinh tìm đ c các cách khác nhau đó.

ệ ế ượ ể ư ưở Qua vi c “x p, ghép” này các em đ c phát tri n t duy, trí t ng t ượ ng

ự ạ không gian và s khéo tay, kiên trì, sáng t o….

ụ ế Ví d : X p 4 hình tam giác:

Thành các hình sau:

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ộ ề ườ ủ ấ ặ 4. V tính đ dài d ng g p khúc ho c chu vi c a hình:

ộ ườ ấ a. Tính đ dài đ ng g p khúc:

3 c m

m c 3

2 m

m 2

ụ Ví d : Bài 5 trang (105).

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ọ ả ườ ấ H c sinh gi ộ i: Đ dài đ ng g p khúc là:

3 + 3 + 3 = 9 9(cm)

ế ỏ Giáo viên h i: Con làm th nào ra 9 cm?

ườ ấ ẳ ạ ạ ọ ỗ ẳ ồ H c sinh 1: Đ ng g p khúc này g m 3 đo n th ng, m i đo n th ng

ỗ ườ ạ ẳ ạ ổ ộ ề đ u là 3 cm. Nên con tính t ng đ dài 3 đo n th ng t o lên m i đ ấ ng g p

khúc.

ạ ỏ Giáo viên h i: Có con nào làm bài khác b n không?

ọ ấ H c sinh 2: Con l y 3 x 3 = 9 (cm)

ả ừ ế ọ ẳ ị Cho h c sinh so sánh các k t qu t đó kh ng đ nh là ai làm đúng.

ứ b. Tính chu vi hình tam giác, chu vi hình t giác:

ầ ở ớ ẩ ủ ợ ớ ộ ọ yêu c u h c “chu vi” l p 2 phù h p v i trình đ chu n c a toán 2. C ụ

ở ớ ư ắ ọ ượ ể ượ ể th là: ầ l p 2, ch a yêu c u h c sinh n m đ ệ c “khái ni m, bi u t ng” v ề

ủ ầ ọ ế ỉ chu vi c a hình, ch yêu c u h c sinh bi t cách tính chu vi hình tam giác, t ứ

ỗ ạ ủ ẵ ằ ộ ổ ộ ủ giác khi cho s n đ dài m i c nh c a hình đó, b ng cách tính t ng đ dài c a

ộ ơ ủ ạ ộ ị hình (đ dài các c nh c a hình có cùng m t đ n v đo).

ạ ẳ Ch ng h n:

ủ ạ ộ Tính chu vi c a hình tam giác có đ dài 3 c nh là: 10cm, 20cm, 15cm.

Bài gi iả

Chu vi hình tam giác là:

10 = 20 = 15 = 45 (cm)

ố Đáp s : 45 (cm)

ứ ộ Tính chu vi hình t giác có đ dài 4 canh là: 10 cm, 20cm, 10cm và 20 cm.

Bài gi iả

ứ Chu vi hình t giác là:

10 + 20 + 10 + 20 = 60 (cm)

ố Đáp s : 60 (cm)

ế

ệ

Sáng ki n kinh nghi m

ộ ạ ữ ặ Ho c m t d ng bài n a:

ụ Ví d : Bài 3 (trang 130):

ủ ạ ồ ố ộ + Đo r i ghi s đo đ dài các c nh c a hình tam giác ABC.

+ Tính chu vi hình tam giác ABC.

ướ ẫ ả H ng d n gi i:

ả ọ ướ ể ẳ ạ ộ Ph i cho h c sinh dùng th ạ c th ng có v ch chia đ đo đ dài các c nh

ỗ ạ ủ c a hình tam giác ABC. (m i c nh là 3cm).

ủ Chu vi c a hình tam giác ABC là:

3 + 3 + 3 = 9 (cm)

Ho c:ặ

3 x 3 = 9 (cm).

ấ ơ So sánh 2 cách làm trên con th y cách nào nhanh h n?

(Cách 2)

ộ ố ậ 5. M t s bài t p:

ế a. Đ m hình

ế ạ Lo i bài “đ m hình” trong sách giáo khoa toán 2 là loai bài toán có tính

ỏ ọ ể ế ẽ ổ ợ phát tri n, đòi h i h c sinh bi ố t “phân tích, t ng h p”. Do đó s là “khó” đ i

ộ ố ọ ư ặ ế ừ ư ớ v i m t s h c sinh ch a làm quen ho c ch a bi ấ t nên xu t phát t đâu khi

ả ễ ự ể ọ ệ ợ ộ gi ế i bài toán này. Sau đây xin g i ý m t cách đ h c sinh d th c hi n “đ m

ồ ế ỏ ị ố ẳ hình” (kh i b sót hình). Đó là cách đánh s vào hình r i đ m hình, ch ng

h n:ạ

ụ ấ Ví d 1: trong hình bên có m y hình tam giác?

ế ợ G i ý cách đ m:

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ạ ẳ ố Đánh s vào hình, ch ng h n:

1, 2, 3, 4.

ỉ ồ ộ Hình tam giác nào ch g m m t hình

ố có đánh s ? (Có 4 hình là hình 1, hình 4 3 2, hình 3 và hình 4).

ồ ố ồ Hình tam giác nào g m 2 hìn có đánh s ? (Có 2 hình là hình g m hình 2,

ồ hình 3 g m 1 hình và hình 4).

ồ ố Hình tam giác nào g m 3 hình có đánh s ? (không có).

ồ ố ồ Hình tam giác nào g m 4 hình có đánh s ? (Có 1 hình g m hình 1, hình

2, hình 3 và hình 4).

ậ ấ ả V y t t c có 7 hình tam giác (4 + 2 + 0 + 1 = 7).

Ví d 2:ụ

ấ Trong hình bên có m y hình t ứ

giác

ế ợ G i ý cách đ m:

ẳ ạ ố Ghi tên và đánh s vào hình, ch ng h n.

ứ ỉ ồ ố ộ Hãy xem có hình t giác nào ch g m m t hình có đánh s (không có)

ứ ồ ộ ố Hình t ồ giác nào g m 2 hình có đánh s ? (Có m t hình là hình g m

ứ hình 1 và hình 2 (hình t giác ABIE)).

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

ứ ồ ồ Hình t ố giác nào g m 3 hình có đánh s ? ( Có 2 hình, hình g m hình 1,

ứ ồ hình 2, và hình 5 (hình t giác ABCE); hình g m hình 1, hình 2, hình 3 (hình t ứ

giác ABDE)).

ứ ồ ồ Hình t ố giá nào g m 4 hình có đánh s ? (Có 2 hình, hình g m hình 2,

ứ hình 3, và hình 4 hình t giác (0 + 1 + 2 + 1 = 4).

Ở ớ ế ọ ỉ ượ ố ả ờ ầ l p 2 ch yêu c u h c sinh đ m đ c s hình (tr l i đúng s ố L u ýư :

ế ượ ư ọ ế ả ượ l ầ ng hình c n đ m là đ ầ c), ch a yêu c u h c sinh vi t cách gi i thích nh ư

trên.

ệ ậ ắ b. Bài t p “tr c nghi m”:

ữ ặ ướ ế Khoanh vào ch đ t tr ả c k t qu đúng:

ố ứ ẽ S hình t giác trong hình v là:

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

ự ọ Cho h c sinh t làm.

ế ọ ố ứ ượ ứ H c sinh nêu cách làm: Con đ m s hình t giác đ c 4 hình t giác,

nêu khoanh vào ch D.ữ

ệ

ế

Sáng ki n kinh nghi m

Ậ

Ế

K T LU N

ạ ở ớ ớ ư ữ ả ạ ạ Qua nh ng năm gi ng d y l p 2, v i t ế cách d y trên khi d y các y u

ề ế ấ ậ ọ ọ ớ ố t ộ hình h c trong môn Toán l p 2 tôi nh n th y h c sinh có nhi u ti n b .

ạ ớ ọ ọ ọ V i cách d y và h c trên h c sinh chăm chú say mê h c toán, các em không

ả ự ộ ọ ngai khi gi ủ ộ ọ i các bài toán có n i dung hình h c. H c sinh tích c c, ch đ ng

ứ ủ ờ ậ ự ế ạ ọ ọ ắ tìm tòi, sáng t o xây d ng ki n th c c a bài h c. Nh v y mà h c sinh n m

ớ ế ắ ơ ơ ự ứ bài nhanh, nh ki n th c lâu h n, ch c h n và t tin làm cho không khí ti ế t

ổ ọ ượ ự ự ộ ộ ế ả ọ h c sôi n i, không gò bó, h c sinh đ c th c s b c l ủ h t kh năng c a

ứ ừ ạ ọ ọ ự mình. T đó h c sinh có h ng thú h c toán, t o thành thói quen t suy nghĩ,

ủ ộ ể ả ấ ch đ ng làm bài đ tìm ra cách gi i hay và nhanh nh t.

ế ế ắ ắ ấ ượ ự Bài vi ề t này ch c ch n còn nhi u thi u sót, tôi r t mong đ c s đóng

ế ệ ủ ệ ổ ạ góp ý ki n nhi t tình c a Ban Giám hi u, t ồ Chuyên môn và các b n đ ng

ệ ượ ươ ạ ớ ố ơ ể nghi p đ tôi có đ c các ph ng pháp d y Toán l p 2 ngày càng t t h n.

ả ơ ố Cu i cùng tôi xin chân thành c m n!

ộ Hà N i, ngày 05 tháng 04 năm 2008

Ng ườ ế i vi t

ị Lê Th Hiên