ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ
TRƯỜNG TIỂU HỌC VĨNH QUỲNH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 2 GIẢI TOÁN
CÓ LỜI VĂN ĐẠT HIỆU QUẢ
Lĩnh vực : Toán
Cấp học : Tiểu học
Tên tác giả: Hoàng Thị Thảo
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC 2022 – 2023
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Cùng với các môn học khác ở Tiểu học, môn Toán có một vị trí hết sức quan
trọng. Các kiến thức, kĩ năng của môn toán ở Tiểu học có nhiều ứng dụng trong
cuộc sống, chúng cần thiết cho người lao động, cần thiết cho các môn học khác. Nó
góp phần to lớn vào sự phát triển tư duy, trí tuệ của con người. Đồng thời góp phần
hình thành các phẩm chất cần thiết, quan trọng cho người lao động.Trong những
năm gần đây, xu thế chung của ngành giáo dục cũng đang đổi mới về phương pháp
dạy học, về cách đánh giá nhằm phát huy tính tích cực.Môn Toán ở tiểu học bước
đầu hình thành và phát triển năng lực trừu tượng hoá, khái quát hoá, kích thích trí
tưởng tượng, gây hứng thú học tập toán, phát triển hợp lý khả năng suy luận và biết
diễn đạt đúng bằng lời, suy luận đơn giản, góp phần rèn luyện phương pháp học tập
và làm việc khoa học, linh hoạt sáng tạo.
Chương trình Toán lớp 2 đang có nhiều thay đổi theo quy định của Bộ Giáo
dục và Đào tạo. Theo đó đối với môn Toán trong giáo trình Toán lớp 2 mới vẫn bao
gồm các kiến thức sau: Số tự nhiên, hình học, toán giải, đo lường.
Chương trình Toán lớp 2 có nhiều thay đổi so với phiên bản hiện hành, được
cập nhật và phổ biến trên toàn quốc. Điều này giúp giáo viên có thể đánh giá chất
lượng toàn diện của học sinh và là điều kiện tiên quyết để xét lên lớp
Mỗi phần kiến thức trong chương trình mới đều được đặt trong một mạch
nhất định xen kẽ và bổ sung cho nhau nhằm nỗ lực đạt được sự thống nhất và hoàn
chỉnh tương đối. Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thay đổi trình độ môn
Toán tương ứng với lứa tuổi của học sinh lớp 2.
Nội dung chương trình Toán lớp 2 mới được biên soạn theo định hướng kết
nối tri thức với cuộc sống trong đó đảm bảo tính cơ bản sáng tạo và dựa trên bốn
nguyên tắc cơ bản: đáp ứng các yêu cầu chung đối với sách giáo khoa mới, truyền
tải thông điệp" kết nối tri thức với cuộc sống", kế thừa các ưu điểm của bộ sách giáo
khoa trong nước và quốc tế, đổi mới phương pháp giảng dạy. Một số điểm mới của
giáo trình Toán lớp 2 mới cụ thể như:
Về cấu trúc nội dung của chương trình Toán 2 mới so với chương trình Toán
lớp 2 hiện hành có một số điểm đổi mới căn bản khi thiết kế các nội dung theo chủ
đề thay vì tiết học. Cách tiếp cận này sẽ giúp giáo viên linh hoạt hơn trong phương
pháp giảng dạy tùy vào tình hình thực tế của lớp học.
Xây dựng tuyến nhân vật xuyên suốt
Theo nội dung chương trình Toán Học lớp 2, sách sẽ xây dựng tuyến nhân vật
xuyên suốt cả giáo trình. Điều này giúp học sinh cảm thấy gần gũi và tương tác
nhiều hơn với cuốn sách. Các nhân vật trong chương trình Toán lớp 2 mới bao gồm
hai chị em Mai, Mi và hai bạn Việt và Nam học cùng lớp với Mai, bạn Robot - nhân
vật đặc biệt rất thông minh và tinh nghịch. Các nhân vật trong bộ sách mới sẽ lớn
lên theo từng lớp và trở thành những người bạn thân thiết của mỗi học sinh trong
những năm tháng học trò.
Hỗ trợ đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
Tiếp đến chương trình học toán lớp 2 mới sẽ hỗ trợ phương pháp và thay đổi
hình thức tổ chức dạy học. Nội dung của sách giáo khoa toán lớp 2 được lồng ghép
nhiều hoạt động và các trò chơi giúp cho giáo viên cùng học sinh có thể trải nghiệm,
tổ chức lớp học một cách đa dạng, góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy và học.
Lồng ghép tích hợp nội môn và liên môn
Không chỉ có nội dung toán học, chương trình Toán lớp 2 mới lồng ghép giữa
bo mạch kiến thức, nhằm giúp học sinh củng cố các kiến thức, kĩ năng toán học
một cách bền vững. Đồng thời, nhiều nội dung của các môn như lịch sử, văn học,
đạo đức, địa lý, văn hóa, khoa học và công nghệ đều được lồng ghép, không chỉ
giúp học sinh cảm thấy gần gũi mà còn tăng thêm vốn hiểu biết, vốn sống của các
em.
Minh họa sách được chú trọng
Do đặc thù của sách Toán tiểu học đòi hỏi phải đẹp và hấp dẫn nên công tác
minh họa đặc biệt được chú trọng. Trong đó, nhiều hình ảnh minh họa trong sách
được thiết kế có bối cảnh đảm bảo nội dung Toán học, có tính thẩm mỹ cao, có tính
logic, đồng thời còn ẩn chứa nhiều nội dung giáo dục. Cả các chi tiết nhỏ như trang
phục, bối cảnh, vùng miền đều được cân nhắc hết sức kỹ lưỡng.
Hệ thống bài tập được xây dựng phong phú đa dạng phát triển năng lực
nhằm định hướng hỗ trợ công tác kiểm tra và đánh giá, chương trình môn Toán lớp
2 xây dựng hệ thống bài tập vô cùng phong phú, đa dạng.
Hiện nay việc đánh giá xếp loại học sinh Tiểu học dựa vào thông tư 27 của
Bộ GD&ĐT có rất nhiều điểm mới trong qua trình đánh giá thường xuyên, thông tư
không yêu cầu chấm điểm mà chỉ nhận xét và động viên các em. Đây cũng là lý do
để giáo viên cần quan tâm tỉ mỉ và thường xuyên hơn với tất cả đối tượng học sinh
trong lớp khi học sinh học các môn học trong đó có môn Toán. Năm học 2022 –
2023 tôi được phân công dạy lớp 2A4. Tôi nhận thấy việc dạy các em giải toán có
lời văn trong chương trình toán ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp 2A4 nói riêng là
hết sức cần thiết, ở lứa tuổi học sinh tiểu học, tư duy của các em còn chưa phát triển
về mặt suy luận, phân tích. Việc dạy giải toán có lời văn ởTiểu học sẽ góp phần giúp
học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng suy luận, và kĩ năng giải toán đặt
nền móng vững chắc cho các em học tốt trong việc giải toán ở các lớp trên.Với
những lí do trên tôi đã chọn đề tài: " Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải
toán có lời văn đạt hiệu quả. "
2. Mục đích nghiên cứu.
Tìm hiểu thực trạng việc dạy học toán có lời văn lớp 2 và đưa ra các biện
pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng học giải toán có lời văn cho học sinh lớp
2 trong nhà trường.
3. Đối tượng nghiên cứu.
- Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải toán có lời văn đạt hiệu quả.
- Những biện pháp giúp học sinh giải tốt các dạng toán có lời văn.
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thu thập và xử lí số liệu.
- Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
5. Phạm vi và thời gian nghiên cứu
- Phạm vi: Quá trình dạy môn Toán,lớp 2 năm học 2022 - 2023
- Thời gian: Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận
Môn Toán cấp Tiểu học là một bộ phận trong chương trình môn Toán phổ
thông. Môn Toán cấp tiểu học có một vai trò hết sức quan trọng trong việc hình
thành nhân cách cho học sinh Tiểu học. Học Toán góp phần hình thành và giáo dục
các em nhiều mặt như rèn luyện phương pháp luận, phát triển trí thông minh, cách
suy nghĩ độc lập, linh hoạt, sáng tạo, tính cần cù chịu khó trong mỗi con người.
Môn Toán cấp Tiểu học nhằm trang bị cho các em những kiến thức sơ giản ban đầu
về kiến thức toán học, là nền tảng trong hệ thống kiến thức toán học đa dạng và
phong phú.
Môn Toán lớp 2 là một bộ phận của môn Toán cấp Tiểu học. Môn Toán ở
lớp 2 nhằm giúp học sinh bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực
về phép cộng và phép trừ có nhớ trong phạm vi 100, phép nhân, phép chia và bảng
nhân chia 2; 5 tên gọi các thành phần và mối quan hệ của phép tính,…
Trong các bài học của môn Toán thì dạng bài giải toán có lời văn giữ một vai
trò rất quan trọng. Thông qua việc giải toán ở tiểu học các em bắt đầu làm quen với
nhiều khái niệm toán học cơ bản ban đầu, biết được mối quan hệ giữa các sự kiện,
giữa cái đã cho và cái phải tìm. Qua việc giải toán, rèn luyện cho học sinh năng lực
tư duy, ý thức vượt khó khăn, đức tính cẩn thận, thói quen làm việc có kế hoạch, xét
đoán có căn cứ, thói quen tự kiểm tra kết quả công việc mình làm. Đồng thời qua
việc giải toán của học sinh mà giáo viên có thể dễ dàng phát hiện những ưu điểm,
thiếu sót của các em về kiến thức, kĩ năng, tư duy để giúp học sinh phát huy những
ưu điểm và khắc phục những mặt còn hạn chế trong học tập và trong các hoạt động
giáo dục khác.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thực trạng vấn đề
Giải toán có lời văn là dạng Toán khó đối với học sinh lớp 2. Vì vậy giáo viên
cần có một số biện pháp giúp học sinh giải các bài toán có lời văn đạt hiệu quả.
2.1.1. Thuận lợi:
* Về phía giáo viên:
- GV được nhà trường trang bị đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, đồ
dùng, tranh ảnh, tài liệu dạy học.
- GV có kinh nghiệm, tâm huyết với nghề, luôn quan tâm, chú ý rèn luyện khả
năng, năng lực cho học sinh.
* Về phía học sinh: