SKKN: Tích hợp Văn học sử, hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản trong chương trình Ngữ văn lớp 12

Ọ Ử ƯỚ

Ợ

Ọ

Ẫ

TÍCH H P VĂN H C S , H

NG D N H C SINH

Ọ

Ả

Ể

ƯƠ

Đ C HI U VĂN B N TRONG CH

NG TRÌNH

Ớ

Ữ

NG VĂN L P 12

Ạ Ệ Ế Ề Ả I. ĐI U KI N, HOÀN C NH T O RA SÁNG KI N

ừ ầ ổ ớ ủ ấ 1. Xu t phát t ụ yêu c u đ i m i c a Giáo d c

ạ ị ướ ể ạ ộ ọ D y h c theo đ nh h ộ ng n i dung là quan đi m và cách d y m t

ứ ờ ượ ữ ầ ợ th i, không còn phù h p vì không đáp ng đ ớ ủ c nh ng nhu c u m i c a

ườ ọ ộ ố ờ ạ ớ ủ ự ễ ầ ặ ng ả i h c, yêu c u m i c a cu c s ng và th i đ i. Th c ti n đ t ra ph i

ớ ọ ướ ự ọ ạ ổ đ i m i, d y h c theo h ng hình thành năng l c cho h c sinh.

ủ ề ữ ứ ạ ọ ợ ộ D y h c theo ch đ tích h p là m t trong nh ng cách đáp ng yêu

ầ ẩ ổ ớ ị ươ ầ c u và nhu c u đó, chu n b cho đ i m i ch ng trình và sách giáo khoa

ờ ớ th i gian t i.

ừ ự ế ươ ấ 2. Xu t phát t th c t ch ng trình

ươ ữ ạ ả ơ 1.1. Ch ị ế ng trình Ng Văn 12, bên c nh các văn b n, các đ n v ki n

ứ ệ ế th c Ti ng Vi ọ ử t, Làm văn còn có các bài Văn h c s :

ọ ử ề ộ ạ ừ Văn h c s v m t giai đo n VH: Khái quát VHVN t CM tháng 8

ế ỉ ế ế đ n h t th k XX

ử ề ọ ộ ọ ồ ố ữ Văn h c s v m t tác gia văn h c: H Chí Minh, T H u,

ễ Nguy n Tuân.

ớ ủ ữ ầ ộ ộ ộ ổ 1.2. M t trong nh ng n i dung thu c tinh th n đ i m i c a ch ươ ng

ạ ọ ướ ợ ọ trình là: chú ý d y h c theo h ụ ng tích h p (ngang và d c). Ví d :

ướ ẫ ọ ươ ầ Ph n h ng d n h c bài KQVHVN ch ợ ng trình Nâng Cao tích h p

ư ứ ế ả ữ ặ Hãy phân tích nh ng đ c ki n th c VHS và văn b n THCS nh sau:

ể ướ ứ ử ả ạ đi m khuynh h ng s thi và c m h ng lãng m n trong VHVN 1945 –

ẩ ặ ẽ ễ 1975 qua tác ph m L ng l ế Sa Pa (Nguy n Thành Long) và Chi c

ễ ươ ữ ượ l c ngà (Nguy n Quang Sáng) trong ch ng trình Ng Văn 9.

ừ ừ ậ ầ ạ ầ ợ ợ ộ V y, tinh th n tích h p và d y tích h p v a là m t yêu c u, v a là

ơ ợ ứ ộ ượ ể m t cách kh i g i h ng thú cho HS khi đ ề ể ấ ấ c hi u sâu v n đ đ th y

ư ế ừ ấ ớ ọ ọ mình l n lên nh th nào qua t ng bài h c và c p h c.

ừ ự ế ọ ấ 3. Xu t phát t th c t h c sinh

ế ề ư ậ ạ ệ ố ọ HS b c THPT còn h n ch v t duy h th ng, cách h c còn th ụ

ả ọ ườ ứ ắ ứ ế ớ ộ đ ng. H c văn b n, HS th ng không có ý th c g n v i ki n th c tác

ề ộ ứ ế ướ ờ ạ ọ ộ gia, ki n th c chung v m t xu h ọ ng văn h c, m t th i đ i văn h c,

ự ế ể ậ ộ ỏ ế ệ ẫ ạ ứ b t lìa b ph n ra kh i toàn th . Th c t này d n đ n hi n tr ng là

ứ ượ ơ ậ ờ ạ ụ ế ặ ọ ị ế các đ n v ki n th c đ c các em ti p nh n r i r c, v n v t. H c bài

ế ế ệ ẫ ả ề ế ứ ợ nào bi t bài đó, d n đ n vi c quá t ể i v ki n th c, ng p trong bi n

ỏ ả ữ ệ ỏ ọ ọ ch nghĩa, không tránh kh i n n m i khi h c Văn. Vi c h c nh th ư ế

ấ ẽ ả ưở ế ệ ể ề ề t t s nh h ử ng đ n vi c ki m tra, thi c . Cho nên, khi đ ra v các

ứ ế ề ề ấ ấ ấ v n đ liên quan đ n VHS, t c là các v n đ có tính ch t khái quát,

ỏ ế ố ễ ấ HS không tránh kh i lúng túng vì không bi ề t g c r v n đ .

ử ấ 4. Xu t phát t ừ ự ế th c t thi c

ề ể ữ ứ ế ề ấ ầ ề Các đ thi, đ ki m tra các c p đ u có nh ng ph n ki n th c, kĩ năng

ố ả ự ữ ế ấ ầ ả ợ mà mu n gi ả i quy t th u đáo c n ph i có s tích h p gi a văn b n

ớ v i VHS.

Ví d : ụ

ứ ượ ề ườ ẻ ẹ B c t ng đài v ng ạ i lính mang v đ p bi tráng và lãng m n

trong Tây Ti nế (Quang Dũng)

ướ ử ừ ễ R ng xà nu Khuynh h ng s thi trong (Nguy n Trung Thành),

ữ ứ Nh ng đ a con trong gia đình ễ (Nguy n Thi).

ạ ộ ố ữ Vi t B c Tính dân t c trong đo n trích ệ ắ (T H u)

ấ ữ ậ Đ t n Ch t tr tình chính lu n trong ấ ướ (NKĐ) c

ứ ữ ề ủ ễ ế Nh ng đ a con trong gia đình Đi u gì khi n c a Nguy n Thi v ượ t

ỏ ạ ủ ế ộ ra kh i h n ch chung c a văn ch ạ ? ươ m t th i lãng m n ờ ng

ề ạ ạ ơ ượ Các đ so sánh: 2 đo n th , 2 đo n văn, 2 hình t ng trong cùng

ẩ ặ ẩ ạ ạ ộ m t tác ph m ho c 2 tác ph m (cùng giai đo n, khác giai đo n).

Ự Ạ ƯỚ Ạ Ế II. TH C TR NG (TR C KHI T O RA SÁNG KI N)

ạ ườ ạ ự ự ư ố Trong quá trình d y, ng ệ ữ i d y ch a th c s chú ý m i liên h gi a

ẩ ả ữ ẩ ạ ộ ọ tác ph m và tác gi ự , gi a tác ph m và m t giai đo n văn h c. Th c

ế ề ạ ẫ ấ tr ng đó d n đ n các v n đ sau:

ạ ẩ ấ ả ệ D y tác ph m mà không th y tác gi ặ (đ c bi t các tác gi ả ớ l n,

ậ ộ ố ớ ệ ươ phong cách ngh thu t đ c đáo). Trong khi đó, đ i v i văn ch ng,

ề ả ự ữ ấ ạ ộ ộ ữ ấ m t trong nh ng v n đ b n ch t là s sáng t o, m t trong nh ng

ử ấ ấ ủ ườ ệ ố ề ấ v n đ sinh t là d u n riêng c a ng i ngh sĩ, nên, c nhiên,

ủ ữ ộ ờ ạ ể ả ọ m t trong nh ng cái đích c a gi d y đ c hi u văn b n là sao cho

ấ ượ ế ạ HS th y đ ứ c ti ng nói riêng, đóng góp riêng, sáng t o riêng, s c

ủ ẫ ả ấ ế ề ộ ề ấ h p d n riêng c a tác gi y khi vi ộ t v m t đ tài đã quen, m t

ượ hình t ng đã cũ.

ạ ẩ ế ấ D y tác ph m nào bi ẩ t tác ph m đó, ấ ừ . th y cây mà không th y r ng

ự ế ắ ư ọ ư ệ ố Đó là s thi u v ng t duy khoa h c, t duy h th ng. Trong khi

ạ ụ ữ ề ấ ộ ậ đó, v n v t trong vũ tr ể ố này đ u là m t th th ng nh t, gi a các

ị ế ữ ề ọ ơ ứ ố môn h c đ u có liên quan thì c nhiên, gi a các đ n v ki n th c

ộ ộ ể ứ ẻ ờ trong m t b môn không th đ ng riêng l ẩ ạ , tách r i. D y tác ph m

ế ế ẩ ườ ạ ợ nào bi t tác ph m đó khi n chính ng ở ấ i d y cũng th y ng p (b i

ư ạ ươ ứ ế ế ệ ỏ ki n th c nh đ i d ng, bi ậ ủ t bao nhiêu cho đ ) và m t m i. H u

ơ ữ ả ạ ấ qu là, d y ca dao mà không th y dân gian, không khác th tr tình

ấ ổ ể ệ ạ ạ ạ ấ ơ hi n đ i; d y th trung đ i mà không th y ch t c đi n, không

ơ ớ ặ ượ khác th m i 1930 – 1945. Khi đã không đ t đ ẩ c tác ph m vào cái

ươ ấ ấ ượ chung thì đ ng nhiên cũng r t khó th y đ ủ c khám phá riêng c a

ả ứ ủ ấ ươ ưở ư ừ t ng tác gi ẫ . S c h p d n c a văn ch ị ả ng b nh h ng, t duy

ệ ạ ả ọ ờ khoa h c m nh t, hi u qu khó cao.

ướ ể ẫ ả ả ọ ợ Tích h p VHS, h ấ ng d n HS đ c hi u văn b n không ph i là v n

ẻ ườ ạ ư ề ớ đ m i m . Tuy nhiên, ng ặ i d y chúng ta ho c ch a ý th c đ ứ ượ c

ế ủ ứ ư ề ấ ặ ự ầ s c n thi t c a v n đ ; ho c có ý th c song ch a thành m t h ộ ệ

ố ế ủ ớ ố ắ ệ ố th ng. Bài vi t c a chúng tôi v i c g ng h th ng thành m t s ộ ố

ề ơ ả ư ộ ỏ ở ử ấ v n đ c b n, có ý nghĩa nh m t chìa khóa nh m cánh c a vào

ệ ư ẩ ầ ọ tác ph m, góp ph n rèn luy n t duy và kĩ năng cho HS, hi v ng s ẽ

ụ ượ ầ ắ ồ ạ ữ ph n nào kh c ph c đ c nh ng t n t i nêu trên.

Ả III. GI I PHÁP

ả 1. Gi i pháp chung

ư ắ ằ ữ 1.1. Luôn có l u ý HS n m v ng các bài VHS b ng cách:

ồ ư ầ ậ ả ệ ố ặ ậ ả ơ Yêu c u HS l p b n đ t duy ho c l p b ng h th ng các đ n v ị

ứ ơ ả ế ki n th c c b n.

ườ ạ ứ ế ầ ế Tăng c ể ng ki m tra l i các ki n th c VHS khi c n thi t ph i s ả ử

ế ụ d ng đ n.

ở ọ ụ ể ớ ứ ắ ơ ị Hình thành HS ý th c g n các đ n v bài h c c th v i các bài khái

ớ ổ ắ ậ ơ ể ị ộ quát, g n các đ n v b ph n v i t ng th .

ả ườ ạ ả ư ệ ố ứ 1.2. B n thân ng i d y ph i có t ợ duy h th ng, có ý th c tích h p

ị ế ứ ề ể ả ấ ơ ớ các đ n v ki n th c văn b n v i các v n đ VHS đ giúp ng ườ ọ i h c

ể ắ ắ ọ ọ ắ hi u sâu s c, ch c ch n, khoa h c các bài h c.

ả ụ ể 2. Gi i pháp c th

ậ ủ ạ ọ ơ ở ợ 2.1. C s lý lu n c a d y h c tích h p

2.1.1. Khái ni mệ

ừ ể ế ệ ự ế ợ ạ ộ ữ ợ Tích h p là s k t h p nh ng ho t đ ng, Theo t đi n Ti ng Vi t: “

ươ ứ ặ ầ ộ ố ch ng trình ho c các thành ph n khác nhau thành m t kh i ch c năng.

ấ ự ợ ợ Tích h p có nghĩa là s th ng ự ố nh t, s hòa h p, s k t h p ự ế ợ ”.

ừ ể ụ ọ ế ợ ố ộ Tích h p là hành đ ng liên k t các đ i Theo t đi n Giáo d c h c: “

ượ ọ ậ ủ ự ứ ả ạ ặ ộ t ng nghiên c u, gi ng d y, h c t p c a cùng m t lĩnh v c ho c vài

ạ ọ ộ ế ự ạ lĩnh v c khác nhau trong cùng m t k ho ch d y h c”.

ế ợ ượ ế ộ ừ ố Trong ti ng Anh, tích h p đ c vi t là “ integration” m t t g c Latin

ộ ự (integer) có nghĩa là “whole” hay “toàn b , toàn th ố ể”. Có nghĩa là s ph i

ạ ộ ủ ầ ộ ệ ố ợ h p các ho t đ ng khác nhau, các thành ph n khác nhau c a m t h th ng

ạ ộ ụ ủ ự ứ ả ệ ố ể ả đ b o đ m s hài hòa ch c năng và m c tiêu ho t đ ng c a h th ng

y.ấ

ư ư ưở ư ạ ạ ầ ợ ọ Đ a t t ng s ph m tích h p vào trong quá trình d y h c là c n thi ế t.

ọ ộ ướ ủ ậ ạ ọ ượ ợ ạ d y h c tích h p là m t xu h ng c a lí lu n d y h c và đ ề c nhi u

ướ ế ớ ự ệ n c trên th gi i th c hi n.

ủ ạ ọ ợ 2.1.2. Ý nghĩa c a d y h c tích h p

ệ ợ ượ ử ụ ự ề ộ Tích h p là m t khái ni m đ c s d ng trong nhi u lĩnh v c. Trong

ệ ừ ờ ự ụ ệ ấ ọ ợ lĩnh v c khoa h c giáo d c, khái ni m tích h p xu t hi n t th i kì khai

ể ỉ ộ ụ ệ ườ ệ sáng, dùng đ ch m t quan ni m giáo d c toàn di n con ng ố i, ch ng l ạ i

ệ ượ ườ ể ế ố hi n t ng làm cho con ng ợ i phát tri n thi u hài hòa, cân đ i. Tích h p

ạ ộ ườ ớ ồ ậ còn có nghĩa là thành l p m t lo i hình nhà tr ng m i, bao g m các

ộ ủ ạ ộ ườ thu c tính tr i c a các lo i hình nhà tr ố ng v n có.

ạ ọ ộ ợ ượ ự ế ợ ể ổ ợ Trong d y h c các b môn, tích h p đ c hi u là s k t h p, t h p các

ừ ọ ậ ự ọ ộ n i dung t ể các môn h c, lĩnh v c h c t p khác nhau (Theo cách hi u

ề ố ừ ướ ớ ặ ồ ộ ớ truy n th ng t c t tr ọ i nay) thành m t “môn h c” m i ho c l ng ghép

ầ ộ ế ữ ủ ộ ọ các n i dung c n thi ụ ố t vào nh ng n i dung v n có c a môn h c, ví d :

ụ ộ ố ườ ụ ụ ồ l ng ghép n i dung giáo d c dân s , giáo d c môi tr ng, giáo d c an

ụ ữ ọ ị ử toàn giao thông trong các môn h c Giáo d c công dân, Ng văn, L ch s ,

Đ a lí…ị

ụ ể ợ ộ ở ữ Tích h p là m t trong nh ng quan đi m giáo d c đã tr thành xu th ế

ệ ạ ộ ọ ị ườ ổ trong vi c xác đ nh n i dung d y h c trong nhà tr ng ph thông và trong

ươ ọ ở ướ ế ớ ự xây d ng ch ng trình môn h c c trên th gi ể i. Quan đi m

ề nhi u n 5

ợ ượ ự ề ơ ở ữ ự ệ tích h p đ c xây d ng trên c s nh ng quan ni m tích c c v quá trình

ạ ọ ọ ậ h c t p và quá trình d y h c.

ợ ể ệ ắ ạ Tích h p là t ư ưở t ng, là nguyên t c, là quan đi m hi n đ i trong giáo

ể ể ợ ạ ữ ụ d c. Hi u đúng và làm đúng quá trình tích h p có th đem l ệ i nh ng hi u

ả ụ ể ố ớ ừ ể ố ấ ủ ộ qu c th đ i v i t ng phân môn trong m t th th ng nh t c a các môn

ọ ọ ở h c ấ các c p h c.

ư ưở ồ ừ ơ ở ờ ố ắ ợ ọ ướ T t ng tích h p b t ngu n t c s khoa h c và đ i s ng. Tr ế c h t

ấ ằ ộ ố ư ả ộ ậ ộ ộ ạ ph i th y r ng cu c s ng là m t b đ i bách khoa toàn th , là m t t p

ủ ệ ươ ọ ố ứ ạ đ i thành c a tri th c, kinh nghi m và ph ả ng pháp. M i tình hu ng x y

ờ ữ ợ ộ ố ra trong cu c s ng bao gi ố cũng là nh ng tình hu ng tích h p. Không th ể

ả ộ ấ ủ ự ế ề ệ ễ ậ gi ụ i quy t m t v n đ và nhi m v nào c a lí lu n và th c ti n mà l ạ i

ố ợ ử ụ ệ ổ ợ ủ không s d ng t ng h p và ph i h p kinh nghi m kĩ năng đa ngành c a

ự ề ợ ườ ẽ nhi u lĩnh v c khác nhau. Tích h p trong nhà tr ọ ọ ng s giúp h c sinh h c

ứ ụ ế ậ ạ ươ ậ t p thông minh và v n d ng sáng t o ki n th c, kĩ năng và ph ng pháp

ố ượ ứ ệ ợ ả ủ c a kh i l ng tri th c toàn di n, hài hòa và h p lí trong gi ế i quy t các

ộ ố ẻ ệ ạ ố ớ tình hu ng khác nhau và m i m trong cu c s ng hi n đ i.

ể ậ ợ ượ ừ ự ể ấ Tích h p là quan đi m hòa nh p, đ c hình thành t s nh t th hóa

ộ ự ữ ả ấ ả ữ ư ặ nh ng kh năng, m t s quy t ụ ố t i đa t t c nh ng đ c tr ng chung vào

ể ệ ấ ộ ọ ọ ỉ ươ m t ch nh th duy nh t. Khoa h c hi n nay coi tr ng tính t ng thích, b ổ

ữ ể ể ế ể ế ẫ ấ ậ sung l n nhau đ tìm ki m nh ng quan đi m ti p xúc có th ch p nh n

ựợ ể ạ ề ữ ủ ạ ọ ọ đ c đ t o nên tính b n v ng c a quá trình d y h c các môn h c.

ế ỉ ữ ủ ể ế ầ ậ ợ Trong nh ng năm đ u c a th k XXI, quan đi m ti p c n tích h p đã

ả ưở ớ ụ ệ ướ ể ệ ầ ầ ộ nh h ng t i giáo d c Vi t Nam và b c đ u th hi n m t ph n trong

ươ ọ ượ ể ươ ướ ch ng trình và SGK các môn h c và đ c hi u là “ph ng h ằ ng nh m

ố ợ ộ ố ư ọ ậ ẽ ọ ph i h p m t cách t i u các quá trình h c t p riêng r các môn h c, phân

ữ ấ ộ ằ ứ môn khác nhau theo nh ng hình th c, mô hình, c p đ khác nhau nh m

ứ ụ ụ ễ ả ầ đáp ng m c tiêu, m c đích và yêu c u khác nhau” (Nguy n C nh Toàn).

ướ ọ ẫ ả ợ 2.2. Tích h p VHS, h ể ng d n HS đ c hi u văn b n trong ch ươ ng

ữ trình Ng Văn 12

ợ ướ ờ ủ ể ẫ ả ng d n HS tìm hi u hoàn c nh ra đ i c a văn 2.2.1. Tích h p VHS, h

b nả

ế ố ầ ữ ế ệ ả ộ ộ Hoàn c nh là m t trong nh ng y u t ọ đ u tiên tác đ ng đ n vi c ch n

ơ ợ ả ủ ứ ườ ệ ể ả ề đ tài, kh i g i c m h ng c a ng ộ i ngh sĩ. Tìm hi u hoàn c nh là m t

ữ ầ ọ ườ ạ trong nh ng chìa khóa quan tr ng hàng đ u mà ng ả i d y ph i ý th c đ ứ ể

ơ ộ ể ể ợ ả giúp HS có c h i hi u thêm văn b n. Tích h p VHS khi tìm hi u hoàn

ữ ạ ờ ộ ọ ả c nh ra đ i là m t trong nh ng chìa khóa quan tr ng đó. Chúng tôi t m h ệ

ư ố th ng nh sau:

ọ ử ề ợ ả ể ầ *Tích h p văn h c s v tác gi ắ ả , tìm hi u hoàn c nh, góp ph n kh c

ệ ậ ả sâu phong cách ngh thu t tác gi đó.

Ví dụ

ố ữ ủ ệ ị ờ Vi t B c ả Hoàn c nh ra đ i ệ ắ c a T H u (Tháng 7/1954, hi p đ nh

ơ ơ ề ươ ượ ậ ạ ế Gi – ne – v v Đông D ng đ c kí k t, hòa bình l p l i trên

ớ ủ ề ắ ạ ạ ộ ộ ử ớ mi n B c. M t giai đo n m i c a cách m ng, m t trang s m i

ộ ượ ở ơ ươ ủ c a dân t c đ c m ra. Tháng 10/1954, c quan Trung ả ng Đ ng

ự ệ ủ ờ ứ ề ế ộ và Chính ph r i căn c chi n khu v Hà N i. Nhân s ki n có

ố ữ ử ị ệ ơ Vi t B c tính l ch s đó, T H u đã sáng tác bài th ỉ ắ ) ch cho HS

ơ ố ữ ơ ữ ệ ấ ậ ộ th y ngay m t nét phong cách ngh thu t th T H u: th tr tình

ủ ờ ố ọ ự ệ ị ề ề ở ị chính tr m i s ki n c a đ i s ng chính tr đ u tr thành đ tài

ự ự ứ ả ậ ệ và c m h ng ngh thu t th c s ;

ườ ủ ễ ờ Ng i lái đò sông Đà ả Hoàn c nh ra đ i ế c a Nguy n Tuân là k t

ủ ả ủ ấ ch t vàng m i qu viên mãn c a hành trình đi tìm ườ c a thiên nhiên

ể ắ ấ ồ và tâm h n Tây B c, có th cho HS th y ngay phong cách ngh ệ

ậ ủ ễ ườ ố ờ ẹ ệ thu t c a Nguy n Tuân: ng i ngh sĩ su t đ i đi tìm cái đ p;

ề ộ ể ả ợ ọ ạ *Tích h p VHS v m t giai đo n văn h c, tìm hi u hoàn c nh đ ể

ượ ố ấ ả ẩ ờ ấ th y đ c nét chung chi ph i t t c các tác ph m ra đ i cùng giai

ơ ở ể ạ ệ ớ ạ đo n, cũng là c s đ phân bi t v i các giai đo n khác

Ví dụ

ả ẩ ờ ễ Hoàn c nh ra đ i các tác ph m sau 1975 ( Đò Lèn – Nguy n Duy;

ủ ề Đàn ghita c a Lorca ế – Thanh Th o; ả Chi c thuy n ngoài xa – Nguy nễ

ộ ườ ươ i Hà N i ồ ả H n Tr ng Ba, da Minh Châu; M t ng ễ ộ – Nguy n Kh i;

ả ặ ề ủ ư ấ ờ hàng th tị – L u Quang Vũ) ph i đ t nó vào các v n đ c a VH th i kì

ự ổ ủ ở ẽ ạ ầ ớ này, đó là s đ i m i m nh m trên tinh th n dân ch các ph ươ ng

ề ệ ự ứ ề ề ệ ệ ả ậ ứ di n: đ tài, c m h ng, nh n th c v hi n th c, quan ni m v con

ườ ng i ...

ể ả ợ ạ ể *Tích h p VHS, tìm hi u hoàn c nh l ộ i có th tìm ra nét riêng, đ c

ủ ả đáo c a văn b n đó .

Ví dụ

ủ ế ế ả ờ ỳ Bài th ơ Sóng c a Xuân Qu nh ra đ i năm 1967, k t qu chuy n đi

ự ế ở ề ể ẻ ờ ỳ th c t Diêm Đi n. Năm 1967 là th i đi m Xuân Qu nh còn tr nên

ủ ế ồ ườ ẻ ổ ẻ ễ ể d hi u Sóng là ti ng nói c a tâm h n ng i con gái tr tu i tr lòng.

ữ ể ả ờ ộ Năm 1967 cũng là th i đi m c dân t c trong nh ng tháng ngày đánh

ế ọ ố ơ ỹ ế Mĩ. Văn h c ch ng M nói riêng và th ca kháng chi n nói chung, n u

ứ ề ậ ả ị ỉ ể có nói v tình yêu đôi l a cũng ch đ tô đ m thêm tình c m chính tr ,

ủ ề ứ ộ ể ệ ặ ồ trách nhi m công dân, ý th c c ng đ ng. Đó là đ c đi m c a n n văn

ướ ớ ư ơ ọ h c mang khuynh h ử ng s thi. Sóng v i t cách là bài th tình yêu

ầ ở ủ ườ ơ ậ ứ thu n túy, l p t c tr thành bông hoa lạ c a v ế n th kháng chi n,

ệ ự ờ ủ ể báo hi u s ra đ i c a cái tôi cá nhân cá th trong VH sau 1975.

ợ ướ ố ượ ể ẫ ả ng d n HS tìm hi u đ i t ng ph n ánh trong 2.2.2. Tích h p VHS, h

văn b nả

ố ượ ư ộ ể ả ươ Đ i t ả ng ph n ánh trong văn b n có th coi nh m t ph ứ ng th c

ố ớ ư ộ ị ậ ệ ậ ả ậ ố ngh thu t (đ i v i văn b n ngh thu t); nh n i dung ngh lu n (đ i

ệ 8

ể ệ ư ưở ị ậ ả ằ ớ v i văn b n ngh lu n) nh m th hi n t t ộ ả ng, tình c m, thái đ ,

ủ ụ ườ ế ố ượ ả ả ẩ m c đích c a ng i vi t. Đ i t ủ ể ng ph n ánh có th là s n ph m c a

ụ ụ ể ệ ể ẩ ầ ỹ ứ h ng thú th m m ; có th do yêu c u nhi m v ; có th do m c đích

ố ượ ể ả ỉ ướ riêng nào đó. Tìm hi u đ i t ế ng ph n ánh n u ch chú ý h ẫ ng d n

ả ờ ư ủ ằ ầ ỏ HS tr l i câu h i nó là gì, e r ng ch a đ . Theo chúng tôi, c n h ướ ng

ỏ ạ ạ ả ẫ d n HS tr ả ờ ượ i đ l c câu h i t i sao l ố i là nó mà không ph i là đ i

ượ ả ờ ứ ấ ỉ ầ ặ ỏ t ng nào khác? Tr l ư i câu h i th nh t, ta ch c n bám sát đ c tr ng

ể ạ ả ờ ư ặ ọ ứ ầ ỏ văn h c, đ c tr ng th lo i. Còn tr l ợ i câu h i th hai, c n tích h p

ế ọ ử ứ ớ v i ki n th c văn h c s .

Ví dụ

ượ ễ ể ầ Phân tích hình t ng con sông Đà, c n cho HS hi u Nguy n Tuân

ế ạ ớ ọ ộ ch n sông Đà v i tính cách đ c đáo: hùng vĩ đ n hung b o, th ơ

ế ộ ậ ủ ệ ư phong cách ngh thu t c a ông: không a ữ m ng đ n tr tình là do

ủ ữ ữ ằ ẳ ạ ợ nh ng gì b ng ph ng, nh t nh t, là nhà văn c a nh ng tính cách

ườ ủ ữ ệ ả phi th ng, nh ng phong c nh tuy t mĩ, c a gió, bão, thác, gh nh ề .

ượ ườ ầ ế ả Phân tích hình t ng ng i lái đò sông Đà, c n thi t ph i cho HS

ấ ườ ớ ủ ộ ố ườ th y, ng ễ i lao đ ng m i c a Nguy n Tuân không gi ng ng i lao

ớ ạ ư ư ể ạ ơ ẽ ữ ộ đ ng m i l c quan, m nh m gi a bi n kh i nh ng dân trong

ủ ễ ậ ở ề Đoàn thuy n đánh cá ti pế c a Huy C n, b i Nguy n Tuân luôn

ườ ở ươ ệ ệ ậ c n con ng ph i ng di n tài hoa ngh sĩ.

ộ ơ ướ ủ ễ ể Phân tích n i dung th văn yêu n c c a Nguy n Đình Chi u trong

ể ễ ọ ộ văn b n ả Nguy n Đình Chi u – ngôi sao sáng trong văn h c dân t c

ỉ ả ờ ạ ỏ ộ ơ ồ ủ c a Ph m Văn Đ ng, không ch tr l i câu h i n i dung th văn

ướ ễ ể ướ ẫ yêu n c Nguy n Đình Chi u là gì mà còn h ể ng d n HS tìm hi u

ạ ồ ạ ễ ể ọ vì sao Ph m Văn Đ ng l i ch n Nguy n Đình Chi u mà không

ọ ề ữ ễ ế ả ạ ể ươ ph i là Nguy n Khuy n, Tú X ng, dù h đ u là nh ng đ i bi u

ọ ệ ế ỉ ử ả ố ủ c a văn h c Vi t Nam n a cu i th k XIX. Rõ ràng, ph i quay v ề

ọ ử ữ ề ấ ả nh ng v n đ văn h c s mà giúp HS lý gi i. Đó là do bài vi ế t

ủ ễ ể ệ ỉ ấ nhân k ni m 75 năm ngày m t c a Nguy n Đình Chi u; do

ể ễ ườ ơ ộ Nguy n Đình Chi u là ng i Nam B ; do th văn yêu n ướ ủ c c a

ứ ể ệ ẻ ễ ạ ấ ổ ự Nguy n Đình Chi u đ u tranh tr c di n k thù, có s c m nh c vũ

ứ ố ớ ổ nhân dân đ ng lên ch ng Pháp; do bài vi ế ướ t h ng t ộ i c vũ đ ng

ộ ứ ứ ặ ố ướ viên nhân dân Nam B đ ng lên ch ng gi c c u n ề c; do n n

ớ ự ữ ắ ườ ả ệ VHCM g n v i s nghi p CM nên nh ng con ng i ph i là con

ườ ị ử ủ ự ệ ấ ở ọ ng i l ch s , c a s nghi p đ u tranh mũi nh n tiên phong; do

ượ ượ ầ ả ơ ị VH đ c xác đ nh là vũ khí tinh th n nên ph i m n th văn yêu

ướ ể ễ ầ ổ ướ ố n c Nguy n Đình Chi u mà c vũ tinh th n yêu n ặ c ch ng gi c

ề ờ ồ ủ c a nhân dân. Lý gi ả ượ i đ c đi u này, chúng ta cũng đ ng th i giúp

ể ượ ủ ự ắ ể ế ậ HS hi u đ c ý nghĩa c a trình t s p x p lu n đi m trong bài

ế ơ ướ ư ờ ượ ẩ ướ vi t (th văn yêu n c ra đ i sau nh ng đ c đ y lên nói tr c và

ụ ố L c Vân Tiên ra đ i tr ờ ướ ạ ẩ c l i đ y xu ng nói sau).

ề ộ ườ ầ ộ ậ Phân tích nhân v t cô Hi n (M t ng ể i Hà N i), c n cho HS hi u

ượ ễ ề ọ ườ ộ m t ng i HN đ ả c vì sao Nguy n Kh i ch n nv cô Hi n – , chứ

ườ i HN không ph i ả ng chung chung vì VH sau 1975 quan tâm đ nế

ườ ủ ờ ố ế ề ằ con ng ẹ i cá nhân, đ n các đ tài vĩnh h ng c a đ i s ng (cái đ p,

văn hóa).

ợ ướ ể ẫ ộ ả ng d n HS tìm hi u n i dung t ư ưở t ng văn b n 2.2.3. Tích h p VHS, h

ầ ọ ủ ư ưở t ng c a văn b n ườ ạ i d y ộ N i dung t ả là ph n quan tr ng mà ng

ướ ẫ ườ ọ ệ ầ ộ ầ c n h ng d n và ng ả ủ i h c c n lĩnh h i. Tuy nhiên, hi u qu c a

ệ ọ ủ ộ ấ ụ ề ả ệ ạ ủ c vi c d y c a GV và vi c h c c a HS ph thu c r t nhi u vào cách

ế ậ ề ấ ả ộ ờ ỏ ọ ử ti p c n n i dung đó. Tách r i văn b n ra kh i các v n đ văn h c s ,

ư ể ậ ỏ ộ vô hình trung, chúng ta đã tách b ph n ra kh i toàn th , nh đã nói

ự ầ ạ ở ẽ ễ ơ ả trong ph n th c tr ng ự trên. Do đó, bài gi ng s d r i vào hai c c:

ặ ơ ặ ỉ ỉ ế ế ự ờ ợ ẫ ơ ho c s khoáng, ho c t m , chi ti t. S khoáng d n đ n s h i h t và

ườ ỉ ỉ ế ấ ẫ thói quen l i suy nghĩ; t m chi ti ế t mà không th y khái quát d n đ n

ả ụ ẽ ắ ợ ớ ề ặ n ng n và quá t i. Chú ý tích h p v i VHS, ta s kh c ph c đ ượ c

ể ữ ồ ạ ộ m t cách đáng k nh ng t n t i nêu trên.

Ví dụ

ợ ồ ủ ợ V nh t Khi phân tích các văn b n ả V ch ng A Ph ủ c a Tô Hoài; ặ c aủ

ừ ủ ễ ứ ữ Nh ng đ a con trong Kim Lân; R ng xà nu c a Nguy n Trung Thành;

ủ ễ ầ ế ấ ả ượ gia đình c a Nguy n Thi, c n thi t ph i cho HS th y đ ộ c: có m t

ẻ ủ ứ ạ ớ ị ả c m h ng chung làm nên giá tr nhân đ o m i m c a VHCM đó là

ỉ ả ươ ậ ườ các nhà văn không ch c m thông th ng xót thân ph n con ng i, lên

ế ự ạ ạ ườ ặ án th l c b o tàn chà đ p con ng ề i mà còn đ t ni m tin vào con

ườ ọ ườ ỉ ư ữ ạ ng i. H còn nhìn con ng i không ch nh nh ng n n nhân đau kh ổ

ơ ộ ả ở ủ ữ mà còn có c h i và kh năng tr thành ch nhân v ng vàng trong

ộ ố ể ệ ơ ả ữ ướ cu c s ng. Đó cũng là đi m khác bi t c b n gi a VH tr c và sau

ụ ể CM. C th :

ợ ồ ả + Tô Hoài trong V ch ng A Ph ủ tin vào kh năng t ự ả gi i phóng đ ể

ủ ớ ườ ề ộ ế đ n v i CM c a ng i lao đ ng mi n núi.

ộ ố ợ ố ẹ ươ + Kim Lân trong V nh t ặ tin vào cu c s ng t t đ p trong t ng lai

ườ ố ọ ữ ố ớ đ i v i nh ng con ng i giàu khát v ng s ng.

ễ ễ ừ R ng xà nu + Nguy n Trung Thành và Nguy n Thi trong và Nh ngữ

ự ế ố ưở ứ đ a con trong gia đình tin vào s ti p n i và tr ng thành không

ế ệ ừ ủ ng ng c a các th h CM.

ả ề ề ế ế ớ ợ Lý gi i th nào v đi u này n u không tích h p v i VHS?: đó là do t ư

ặ ậ ế cách nhà văn chi n sĩ trên m t tr n văn hóa t ư ưở t ủ ứ ệ ng; do s m nh c a

ớ ớ ứ ạ ổ ộ ườ ề n n VH m i v i s c m nh đ ng viên, c vũ con ng ể ặ i; là đ c đi m

ọ ướ ề ọ ề ạ ớ ủ ề c a n n văn h c CM – n n văn h c h ng v đ i chúng v i ch đ ủ ề

ụ ề ầ ờ ự ổ ậ ự ổ ờ ủ n i b t: s đ i đ i c a nhân dân, s ph c sinh v tinh th n nh CM;

ứ ả ạ ượ ế ằ ươ đó còn là c m h ng lãng m n CM đ c vi t b ng ph ng pháp sáng

ự ệ ớ tác m i: pp sáng tác hi n th c XHCN...

ề ế ả ư Chi c thuy n ngoài xa Khi phân tích các văn b n sau 1975 nh c aủ

ễ ườ ủ ễ ộ M t ng i Hà N i ả H nồ Nguy n Minh Châu; ộ c a Nguy n Kh i;

ươ ủ ư ủ ễ Tr ng Ba, da hàng th t ị c a L u Quang Vũ; Đò Lèn c a Nguy n Duy,

ệ ố ầ ả ấ ứ ộ c m h ng m i cũng c n h th ng cho HS th y có m t ớ trong VH sau

ứ ạ ứ ả ậ ớ ề ứ ự ệ ậ i hi n th c, nh n th c m i v con 1975: c m h ng nh n th c l

ng ụ ể i.ườ C th :

ễ ứ ạ ề ậ ườ + Nguy n Duy trong Đò Lèn nh n th c l i v con ng ơ ả i ngây th , o

ưở ờ t ộ ng m t th i.

ễ ả ườ ứ ề ậ ớ ộ M t ng i Hà N i + Nguy n Kh i trong ộ nh n th c m i v con

ườ ườ ằ ế ấ ị ng ể i: không th nhìn con ng i b ng cái nhìn đ nh ki n giai c p mà

ả ở ề ph i nhìn chi u sâu văn hóa.

ề ệ ự ứ ự ễ ậ ờ ộ + Nguy n Minh Châu nh n th c v hi n th c cu c đ i đa s , con

ườ ề ệ ề ầ ng i đa đoan nên c n có cái nhìn đa di n nhi u chi u...

ư ồ ươ H n Tr ng Ba, da hàng th t + L u Quang Vũ trong ả ị , th hi n c m ể ệ

ả ứ ả ậ ườ ả gi i thiêng nh n th c l i h ng ứ , c m h ng ề ứ ạ v con ng i b n năng,

ế tr n thầ

ả ữ ầ ướ ẫ Lý gi ề i nh ng đi u này, c n h ể ng d n HS tìm hi u VHS sau 1975:

ờ ố ủ ể ầ ạ ọ do đ i s ng chuy n sang hòa bình, do nhu c u c a b n đ c, do yêu

ứ ầ ổ ớ ế ấ ớ đ i m i là nhu c u b c thi ề t, là v n đ có ý nghĩa ề ổ ầ c u v đ i m i (

ạ ộ ố ầ ủ ứ ư ầ ả ố s ng còn , nh tinh th n c a Đ i h i Đ ng toàn qu c l n th VI –

ầ ự ư ủ ườ ệ 1986) cũng nh nhu c u t thân c a ng ự ậ i ngh sĩ nên VH có s v n

ủ ứ ầ ậ ổ ớ ớ ệ ộ đ ng đ i m i trên tinh th n dân ch nhân văn: nh n th c m i hi n

ự ự ệ ỏ ứ ạ màu đen và màu đ , ánh sáng và th c (hi n th c phong phú ph c t p:

ố ớ ề ễ ệ ả ườ bóng t i đan xen – Nguy n Kh i); quan ni m m i v con ng i (con

ườ ư ộ ể ố ng ứ ạ i là sinh th phong phú, ph c t p) nh m t cách đ i tho i l ạ ạ i

ề ệ ư ứ ự ề ệ ậ ườ quan ni m v hi n th c cũng nh nh n th c v con ng ầ i có ph n

ễ ở ướ ả ư ế ề xuôi chi u, d dãi ạ giai đo n VH tr c. Lý gi ừ i nh th , HS v a

ượ ề ủ ấ ạ ộ ấ th y đ c m t cách khái quát, h th ng các v n đ c a giai đo n này

ệ ố 12

ệ ớ ẩ ở ạ ướ ấ ự ừ v a th y s khác bi t v i các tác ph m giai đo n tr ể c, hi u đ ượ c

ữ ướ ự s khác nhau gi a VH tr c và sau 1975.

ợ ướ ứ ể ệ ẫ 2.2.4. Tích h p VHS, h ậ ng d n HS tìm hi u hình th c ngh thu t

ể ệ ậ ủ ứ ệ ế ộ ỗ ả Hình th c ngh thu t c a m i văn b n là cách th hi n n i dung k t tinh

ủ ạ ườ ẩ ỗ ộ ệ M i tác ph m là m t khám phá ộ ứ s c sáng t o đ c đáo c a ng i ngh sĩ.

ề ộ ề ộ v n i dung và m t phát minh v hình th c ứ (Lê – ô – nít Lê – ô – nôp). Tuy

ồ ạ ư ộ ữ ọ ậ v y, văn h c luôn t n t ậ ặ i nh m t quá trình, theo nh ng quy lu t đ c

ậ ự ậ ế ữ ư ậ ộ ộ ủ tr ng. M t trong nh ng quy lu t đó là quy lu t ti p nh n s tác đ ng c a

ử ớ ị ờ ạ Th i đ i nào, văn h c y ờ ố đ i s ng l ch s . Cho nên, m i có câu ọ ấ . Và, m iỗ

ờ ạ ề ợ trang văn đ u soi bóng th i đ i mà nó ra đ i ờ (Tô Hoài). Tích h p VHS, ta

ấ ộ ỉ ả ộ không ch giúp HS th y n i dung tác gi ể ờ ạ , n i dung th i đ i mà còn hi u

ượ ờ ạ ủ ệ ậ ỗ ỗ ọ đ c ngh thu t mang nét riêng c a m i tác gia, m i th i đ i văn h c.

ể ơ ự ự ượ do, bút pháp siêu th c t ng tr ng Tìm hi u ể th th t ư trong bài Đàn

ườ ạ ườ ọ ộ ặ ể ấ ơ ủ ghita c a Lorca , ng i d y giúp ng i h c th y m t đ c đi m th và nhà

ủ ế ả ơ ơ ườ ứ ở th Thanh Th o: th ông là ti ng nói c a ng ề i trí th c nhi u trăn tr , là

ườ ộ ớ ơ ng ổ i đi tiên phong trong công cu c đ i m i th ca sau 1975 nên Thanh

ơ ự ể ẻ ả ả ạ ố ơ ớ Th o mu n th ca ph i có cách bi u đ t m i m (câu th t ị ớ do v i nh p

ệ ấ ườ ở ườ ế ưở đi u b t th ng, m đ ơ ng cho c ch liên t ng phóng khoáng, xây

ữ ế ẻ ả ả ớ ồ ớ ơ ệ ự d ng nh ng thi nh m i mang đ n ngu n mĩ c m m i m cho th hi n

ấ ượ ự ậ ủ ộ ơ ệ ạ đ i). Qua đó, cũng th y đ c s v n đ ng c a th Vi t sau 1975.

ế ấ ố ố ư ệ t B c Tìm hi u ể k t c u đ i đáp , l i x ng hô mình ta trong Vi ắ , đ iố

ấ ệ ạ ề ấ tho i tâm tình, ch t li u dân gian c trong Đ t n ấ ướ đ u xu t phát t ừ ặ đ c

ư ứ ệ ủ ề ể ọ ớ ọ ướ đi m cũng nh s m nh c a văn h c m i: n n văn h c h ề ạ ng v đ i

ữ ứ ề ệ ả ậ ộ ủ chúng nên VH ph i tìm v nh ng hình th c ngh thu t quen thu c c a

ứ ệ ọ ố ộ ổ ề nhân dân trong kho tàng văn h c truy n th ng; s m nh đ ng viên, c vũ

ạ ể ề ả ầ ị qu n chúng CM nên ph i có cách nói m m m i đ chính tr mà không khô

ứ ễ ườ khan, d lay th c lòng ng i.

ể ệ ệ ấ ọ ữ Tìm hi u ngôn ng hào hùng, tráng l ; gi ng đi u mang ch t tráng ca

ủ ả ề ề ể ặ ọ ướ ủ c a văn h c CM đ u do đ c đi m c a c n n VH mang khuynh h ng s ử

thi.

ể ắ ỏ ươ ẻ ậ ả Tìm hi u hình nh kh e kho n, t ớ i m i, tr ộ trung và luôn v n đ ng

ướ ự ướ ớ ự ố ươ theo h ng tích c c, h ng t i s s ng, ánh sáng và t ng lai trong văn

ề ề ế ả ạ ạ ượ ứ ọ h c kháng chi n đ u do c m h ng lãng m n cách m ng; đ u đ c nhìn

ủ ế ằ b ng nhãn quan c a nhà văn chi n sĩ ...

ế ả ị ướ ủ ả ộ ố Trên đây là k t qu m t s kh o sát và đ nh h ng c a chúng tôi trong

ệ ướ ẫ ả ọ ươ ợ vi c tích h p VHS, h ể ng d n HS đ c hi u văn b n trong ch ng trình

ữ ữ ẽ ế ả ơ ở ể ế Ng Văn 12. Nh ng k t qu này chúng tôi s dùng làm c s đ ti n

ấ ươ ế ế ự ệ ề hành đ xu t ph ng pháp, thi t k giáo án th c nghi m.

Ự Ệ IV. TH C NGHI M

ự ệ 1. Giáo án th c nghi m

ƯỜ

Ộ M T NG

Ộ I HÀ N I

ả ễ Nguy n Kh i

ờ ế Th i gian: 2 ti t – 12 Văn 2

ạ ạ Ngày so n: 6/9. Ngày d y: 7, 10/9/2015

ụ ầ ạ M c tiêu c n đ t

ế ọ ọ ử ế ế (cid:0) Bi t tìm ki m, ch n l c và x lí các thông tin liên quan đ n ng ữ

ả ừ ế ỉ ế ế ả c nh văn b n (Khái quát VHVN t CM tháng 8 đ n h t th k XX);

ệ ả qua tài li u tham kh o và Internet.

ế ợ ớ ạ ế (cid:0) Bi t h p tác v i b n bè trong tìm ki m thông tin.

ể ẩ ộ ả ậ ộ (cid:0) Hi u n i dung, ý nghĩa tác ph m ( ẻ ẹ C m nh n v đ p Hà N i, văn

ộ ượ ề ậ ị hoá Hà N i thông qua hình t ề ng nhân v t cô Hi n, giá tr truy n

ố th ng gia đình)

ế ể ả ọ ự ự ộ t cách đ c hi u m t văn b n văn xuôi t s sau 1975 (cid:0) Bi

ế ứ ứ ụ ể ế ả ờ ố ọ t ng d ng ki n th c kĩ năng đ c hi u văn b n trong đ i s ng (cid:0) Bi

ự ễ th c ti n.

ướ ẫ ẩ ị ở H ng d n HS chu n b bài nhà

ệ ố ữ ể ặ ề ặ 1. H th ng nh ng nét chính v đ c đi m VHVN 1945 2000, đ c

ệ ự ậ ủ ữ ể ặ ộ bi ọ t là nh ng đ c đi m c a văn h c sau 1975 (s v n đ ng theo

ủ ở ầ ươ ứ ề ệ ậ tinh th n dân ch các ph ứ ả ng di n: đ tài, c m h ng, nh n th c

ự ệ ề ệ ườ ệ ậ hi n th c, quan ni m v con ng ậ ầ i, ngh thu t tr n thu t...)

ữ ể ệ ậ ễ 2. Tìm hi u nh ng nét chính trong phong cách ngh thu t Nguy n

Kh i.ả

ố ụ ả ờ ợ ớ 3. Tích h p v i câu 1 và 2, chia b c c, tr l ỏ i câu h i SGK.

ướ ớ ẫ H ng d n HS trên l p

Ạ Ộ Ơ Ả HO T Đ NG C B N

ế ứ ầ

ướ ể ủ ạ ộ Ho t đ ng c a GV và HS ẫ ạ ộ : H ng d n HS tìm hi u tác Ho t đ ng 1 ạ Ki n th c c n đ t I.Tác giả

giả ộ ố ữ ễ ả : Nguy n Kh i thu c s nh ng cây ị 1.V trí

ữ ể ẫ ầ ? Theo dõi ph n Ti u d n, nêu nh ng nét c ơ ầ ừ ủ bút hàng đ u c a văn xuôi VN t sau CM

ề ọ ả ả b n quan tr ng v tác gi ? ủ ễ tháng Tám, hành trình sáng tác c a Nguy n

ướ ữ ể ắ ẫ GV h ng d n hs n m nh ng đi m đáng ự ậ ủ ể ả ộ Kh i tiêu bi u cho s v n đ ng c a văn

ề ị ể ặ chú ý v v trí, đ c đi m văn phong. ơ ử ế ỉ ọ ộ h c dân t c trong h n n a th k qua.

ố ườ ể Mu n hi u con ng ờ i th i ở ộ GV m r ng: ể ặ 2. Đ c đi m văn phong

ạ ớ ấ ả ữ đ i v i t ở ủ ọ t c nh ng cái hay cái d c a h , ờ ố ổ ậ ớ Xông xáo, bám sát đ i s ng, n i b t v i

ủ ể ấ ố ọ ộ nh t là mu n hi u cách nghĩ c a h , cu c ề ệ ả ấ kh năng phát hi n v n đ , phân tích tâm

ủ ả ầ ọ ọ ễ ố s ng tinh th n c a h , ph i đ c Nguy n ắ ả lý s c s o.

ươ Kh iả (V ng Trí Nhàn). ướ ướ Tr ả ề c 1978 ng v khuynh h ng chính

lu n; ậ

ướ ả Sau 1978 ng sang khuynh h ng tri ế t

ộ ạ ướ ẫ ể : H ng d n HS tìm hi u Ho t đ ng 2 lu n.ậ II.Tác ph mẩ

ẩ ề chung v tác ph m ể 1. Tìm hi u chung

ể ế ứ ề ấ HS trình bày hi u bi t v xu t x , hoàn ắ a. Xu t xấ ứ: Hà Nôi trong m t tôi.

c nh ả b. Hoàn c nhả : 1990

ự ậ ứ ề ả ộ VH có s v n đ ng: đ tài, c m h ng,

ứ ệ ệ ậ ự nh n th c hi n th c, quan ni m con

ứ ợ ướ ế (Tích h p ki n th c VHS, h ẫ ng d n HS ườ ể ệ ệ ậ ộ ườ ng i, ngh thu t th hi n. M t ng i Hà

ể ả ờ tìm hi u hoàn c nh ra đ i) ự ậ ể ộ ộ N i tiêu bi u cho s v n đ ng đó.

ề ộ ồ c. Đ tàiề ả : Hà N i là đ tài và ngu n c m

ộ ủ ậ ổ ệ ứ h ng quen thu c c a ngh thu t c kim

ễ ạ Âm nh c: Văn Ký, Nguy n Đình Thi, Phú

ợ ẫ ể ạ GV g i d n đ t o không khí và tâm th ế ọ Quang, Tr ng Đài ...

vào bài. ộ ọ ố H i h a: Ph Phái

Văn h cọ

ư ế ứ ề ộ ả ?Hà N i là đ tài và c m h ng nh th nào ư ủ ướ + Ca dao: R nhau...; Gió đ a ...; N c

ậ ệ trong ngh thu t? ẳ ơ sông Tô ...; Ch ng th m ...

ự ề + Truy n thuy t: ồ ươ ế S tích H G m,

ệ ơ ễ + Th : Bà Huy n Thanh Quan; Nguy n

ễ Đình Thi; Nguy n Duy

ế ề ề ộ => Vi ề t v m t đ tài đã quen, nhi u

ườ ế ễ ả ng i vi t hay, Nguy n Kh i làm cách nào

ấ ấ ể ạ đ t o d u n riêng?

ự ạ d. B c c ố ụ : t nó chia làm 7 đo n.

ớ ạ Đo n 1: Gi ệ i thi u nv

ổ ứ ọ ướ ẫ T ch c cho HS đ c và h ng d n chia b ố ữ ạ ầ ề Đo n 2: Nv cô Hi n nh ng năm đ u gp

ẩ ụ c c tác ph m. ữ ạ ề Đo n 3: Nv cô Hi n nh ng năm sau gp

ữ ạ ề Đo n 5: Nv cô Hi n nh ng năm c. Mĩ

ữ ạ ề Đo n 6: Nv cô Hi n nh ng năm sau 75

ữ ề ạ ổ ớ Đo n 7: Nv cô Hi n nh ng năm đ i m i.

ễ ả ơ ố e. C t truy n ế ệ đ n gi n, k theo di n ti n ể

ừ ố ụ ề ạ ệ ậ ố ự ệ ế ầ ờ ố T b c c, nh n xét v m ch truy n và c t th i gian, ít bi n c , s ki n, h u nh ư

ộ ổ ứ truy n?ệ không có xung đ t; t ch c thành các tình

ứ ấ ẩ ậ ố ậ hu ng nh n th c > ph m ch t nhân v t

ề ể ườ ề ờ ộ ộ b c l ơ , hi u h n v ng i, v đ i và v ề

ả chính b n thân mình.

ể ụ ể ướ ẫ ọ ọ ể : H ng d n đ c hi u c th 2. Đ c hi u ạ ộ Ho t đ ng 3

ớ ệ ả ờ ọ ạ a. Đo n 1: Gi ậ i thi u nhân v t ạ HS đ c đo n 1 và tr l ỏ i câu h i

ẹ ớ ị ớ ệ ọ ệ ậ Quan h : ệ ch em đôi con dì v i m già nv Gi i thi u nhân v t qua quan h h hàng,

ườ ệ ạ ậ ộ ườ ể ư ệ ả tôi > Ng ậ i th t, vi c th t > t o đ tin ng i k chuy n x ng tên Kh i – cái tôi

ậ ử ự ể ể ệ ườ ể ử ậ c y cao, có ý nghĩa tô đ m cái tôi ti u s , ệ ti u s th hi n s khác bi t ng i k ể

ự ậ ư ệ ệ cái tôi t ằ truy n, nh m xác l p t cách cá chuy n trong VH 1945 1975 ? (Tích h pợ

ả ướ ể ự ẫ ẳ nhân, khác h n cái tôi tác gi phát ngôn trên VHS, h ng d n HS tìm hi u s khác bi ệ t

ư ư ệ ạ ộ ồ ở ươ ệ ư ủ t cách đ i di n c ng đ ng nh VH tr ướ c ph ng di n t cách phát ngôn c a tác

ả ữ ạ 1975 gi gi a hai giai đo n VH)

ố ộ su t chín năm đánh Gia đình ở ạ l i Hà N i

ể ỏ Pháp. Lý do: con nh , không th xa HN.

ườ ề ậ ượ ớ ề => cô Hi n là ng ự ắ i có tình yêu và s g n Nhân v t cô Hi n còn đ c gi ệ i thi u qua

ế ữ ế ể ề bó thi ớ t tha v i HN. nh ng chi ti t nào? Đi u đó giúp ta hi u gì

ơ ở ộ ậ N i : r ng rãi ề v nhân v t?

ặ ọ M c: sang tr ng

ố ố Ăn : không gi ng s đông.

ầ ớ ượ ư ọ => t ng l p th ng l u, sang tr ng, quý

ệ ề ẹ ố ứ phái, s ng đ p và có đi u ki n, có ý th c

ẹ ố ố không gi ng v i s ớ ố ườ ạ ố s ng đ p, s ng sang, ? Nv ng i cháu có suy nghĩ, tâm tr ng, thái

đông. đ gì?ộ

ậ Nhân v t tôi:

+ lo

ề ề ộ ố + nghi ng i ạ ?Khi nói v cu c s ng cô Hi n, ng ườ ể i k

ị ệ ệ ậ + khó ch u, ữ chuy n dùng ngh thu t gì? Ngôn ng ?

ả ậ ố ậ ệ ớ ụ ủ ệ ọ Tác gi dùng ngh thu t đ i l p v i cách gi ng đi u?Tác d ng c a nó?

ạ ủ ữ ự sinh ho t c a mình. Ngôn ng t nhiên,

ừ ồ ọ ỉ su ng sã, gi ng v a có chút m a mai, ch ế

ễ ố ố ườ ể ư ườ ể ớ ạ ữ gi u l i s ng ki u cách r m rà không phù GV l u ý HS: ng i k nh l i nh ng ngày

ừ ế ậ ợ ố h p s đông. đó, mình đã t ng nghĩ th . V y chi ti ế t,

ừ ỉ ự ể ệ ệ ề ọ =>Cách nói v a có chút hóm h nh, t trào gi ng đi u đó còn th hi n đi u gì?

ủ ầ ộ ờ ạ ề ự ấ v s u trĩ c a mình m t th i khi l m l c

ượ ị ố ị không đ nh giá đ c các giá tr s ng, ko

ượ ề ộ ể hi u đ ầ c m t đi u: cái ăn thì nuôi ph n

ể ệ ớ ự ố xác, còn cách ăn m i là th hi n s s ng

ạ ấ ự ầ ầ ồ ph n h n, là văn hóa. S l m l c y có

ườ ằ ị ướ ẫ ổ ợ nguyên nhân là nhìn con ng i b ng đ nh GV h ng d n HS t ng h p: cách nói t ự

ế ấ ề ườ ể ệ ki n giai c p. trào v cách nhìn con ng ặ i th hi n đ c

ế ủ ể => Do đó, chi ti t có ý nghĩa nh m t s ư ộ ự đi m gì c a VH sau 1975? ợ (Tích h p VHS,

ả ỉ ủ ướ ứ ả ẫ ệ ph n t nh c a cái tôi sau 1975 trong vi c h ậ ể ng d n HS tìm hi u c m h ng nh n

ứ ậ ạ ứ ề ậ ớ ớ ề ệ ứ ự ậ nh n th c l ệ i, nh n th c m i v hi n th c m i v hi n th c, nh n th c l ứ ạ ề i v

ự ườ ườ ằ ả ỉ ề th c, v con ng ả ề i cũng là v chính b n con ng ứ i b ng ý th c ph n t nh)

thân mình.

ữ ề ạ ậ b. Đo n 2: Nhân v t cô Hi n nh ng năm

ả ừ v a gi i phóng – 1954 .

ạ ữ ừ ả ủ Tâm tr ng c a chúng tôi: vui ?Nh ng năm v a gi ủ i phóng th đô, tâm

ườ ạ ọ ườ ề ạ Ng i HN – cô Hi n ề không vui. Lý do: tr ng m i ng i? Tâm tr ng cô Hi n? Vì

ề ề ả ơ ạ ơ + Nói h i nhi u, vui h i nhi u, ph i lo làm sao có tâm tr ng đó?

ăn ch ?ứ

ủ ệ ệ ề + CP can thi p vào nhi u vi c c a dân

ệ ị (Chuy n ch vú)

ườ ề ỉ ề >Cô Hi n là ng i đi m tĩnh, t nh táo,

ự ế ễ ị ữ ị ứ ề ườ th c t ờ . Không d b nh ng giá tr t c th i, ?Qua đó, cô Hi n là ng ư ế i nh th nào?

ệ ạ ữ ắ nh ng hào quang hi n t i làm lóa m t, vui

ờ ậ ồ say. Nhân v t đ ng th i là ng ườ ự ọ i t tr ng,

ữ ị ộ ủ ả b n lĩnh, luôn làm ch nh ng giá tr cu c

ủ ố s ng c a mình.

ệ ồ ợ ớ ị > Câu chuy n v ch ng ch vú v i gia

ề đình cô Hi n có ý nghĩa:

ề ẳ ầ ộ ị ả ể ệ ằ ị ố + Ng m kh ng đ nh m t đi u: đó là m i ? Tác gi ụ k câu chuy n ch vú nh m m c

ệ ố ủ ầ ớ ớ ầ quan h t t lành, ch c n t ủ c n ch ; , t đích gì?

ủ ả có ân tình, có chung có th y => không ph i

ộ ấ ộ ứ ư ả c t s n là bóc l t, x u xa, có m t th ứ

ượ ủ ớ ấ ả tình c m v t lên tình ch t , y là tình

ườ ng ườ ẽ ố i, l s ng làm ng i => thay cái nhìn

ế ấ ạ ằ ị đ nh ki n giai c p b ng cái nhìn nhân lo i

ự ệ ậ ầ ớ ặ + Th c hi n môt cách tr n thu t m i: đ t

ướ ề ệ ự ậ ủ ộ ộ ự ệ m t s vi c d i nhi u góc nhìn, h quy ?S v n đ ng nào c a VH sau 1975 th ể

ế ườ ề ộ ự ệ ệ ướ chi u (chúng tôi, ng i HN, cô Hi n, ch ị ặ hi n qua cách đ t m t s vi c d ề i nhi u

ớ ườ ể ợ ướ ề vú v i nhi u vai: ng ế i kháng chi n, đi m nhìn? ( Tích h p VHS, h ẫ ng d n HS

ườ ậ ầ ệ ể ậ ng ườ ở ạ i l i, ng ệ i làm thuê ..) =>hi n tìm hi u ngh thu t tr n thu t)

ự ề th c phong phú, đa chi u, tăng tính dân

ch .ủ

ữ ề ạ ậ c. Đo n 3: Nhân v t cô Hi n nh ng năm

ươ ả ạ c i t o công th ng 1956

ộ ặ ư ả ố s n, cách s ng Cô Hi nề : Có b m t t

ệ ộ ớ ườ ư ả ư ộ t s n nh ng không bóc l t ai thì thành t ư ?Trong cu c trò chuy n v i ng i cháu, cô

ề ẳ ẳ ờ ị ị ả s n làm sao đ c ứ ượ . Ch ng minh: ề Hi n kh ng đ nh đi u gì ?L i kh ng đ nh

ề ế ấ + Nhà: do ti n chú vi ằ t sách (b ng trí tu ệ ơ ở y có c s nào?

ọ sang tr ng).

ồ ủ + Ch ng: không làm ông ch

ủ ả ư ứ ằ ộ + M u sinh: b ng s c lao đ ng c a c nhà

ộ ẫ ố => không bóc l t ai mà v n s ng đàng

ư ả hoàng, ung dung, d d .

ườ ươ ậ ườ ườ => Ng i cháu đánh giá qua g ặ ng m t, cô ? Nhân v t ng i cháu đánh giá ng i cô

ấ ố ố ả ế ố ớ ườ nhìn vào b n ch t l i s ng, nhân cách; qua y u t nào? Có gì khác v i ng i cô?

ề ể ặ cháu nhìn b ngoài, cô nhìn sâu bên trong = ả Hai cách nhìn đó ph n ánh đ c đi m nào

ả ủ ế ị ấ ự s phá s n c a cái nhìn đ nh ki n giai c p. ủ c a VH sau 1975?

ề ế ậ ư ả ợ ướ ẫ Cháu nhìn b ngoài, k t lu n là t s n => (Tích h p VHS, h ể ng d n HS tìm hi u

ể ộ ườ ạ ị không ghi cô vào lý l ch – m t ki u đo n ệ quan ni m con ng i sau 1975)

ỉ ấ tình => cái nhìn giai c p không ch làm cho

ể ượ ườ ta không hi u đ c con ng i mà còn có

ữ ơ nguy c làm băng giá nh ng quan h l ệ ẽ ra

ấ ủ ọ ồ n ng m tình h hàng máu m .

ữ ề ạ ậ d. Đo n 4: Nhân v t cô Hi n nh ng năm

ỹ ch ng Mố

GV hướng dẫn Hs tìm hiểu nh©n vËt c« ế ệ Thu x p vi c nhà

HiÒn qua viÖc thu xÕp viÖc nhµ ẹ ớ ứ Hôn nhân: không h a h n v i đám văn

?ViÖc h«n nh©n? ấ ộ nhân thi sĩ, không l y m t ông quan nào mà

ả ộ ộ ọ ả ế c Hà N i ph i ch n m t ông giáo khi n

ọ kinh ng c.ạ H ọ kinh ng cạ vì h nghĩ theo

ườ ề ậ ượ thói th ng, nhân v t cô Hi n đã v t lên

ườ ể ạ ấ thói th ng y: không lãng m n vi n vông, ?Sinh con? ơ ộ không c h i tính toán.

ữ ề ẫ ặ Sinh con: Gi a lúc v n n ng n quan

ệ ờ ộ ỏ ộ ni m tr i sinh voi sinh c ; m t con m t

ừ ộ ấ ắ ủ c a ai t , đông c i m cành, l m con

ề ờ ỏ nhi u phúc => ko tin tr i sinh voi sinh c ,

ể ệ nên: sinh ít, trách nhi m nuôi con đ con t ự

ự ọ ố ậ l p= t tr ng = ko s ng bám vào ai, dù đó

?ViÖc qu¶n lý gia ®×nh? ộ ị là anh ch em ru t.

- ViÖc qu¶n lý gia ®×nh: làm n i t ộ ướ ng

ả ể ể ệ ề ưở ko ph i đ th hi n uy quy n, h ng th ụ

ổ ấ ể mà đ xây t m.

Phª ph¸n ngêi ch¸u, coi viÖc b×nh ®¼ng

nam n÷ lµ b¾t nguån tõ thiªn chøc cña

ngêi phô n÷, nªn rÊt hiÖn ®¹i nhng còng ?ViÖc d¹y con? lóc nhá, khi lín? rÊt b×nh dÞ nh mét ch©n lý tù nhiªn,

gi¶n dÞ.

ViÖc d¹y con:

+ Lóc nhá: d¹y ¨n, uèng, c¸ch cÇm b¸t,

móc canh, nãi chuyÖn trong b÷a ¨n->

chuyÖn v¨n ho¸, chuyÖn lµm ngêi mµ

h¹t nh©n cña nã lµ lßng tù träng.

+ Lóc lín: t«n träng sù lùa chän cña con,

d¹y con sù lùa chän mµ c¸i chuÈn cho

sù lùa chän lµ lßng tù träng( tù träng lµ

kh«ng sèng Ých kØ, hëng sù hi sinh cña

b¹n bÌ, tù träng dÉn ®êng ®Õn ý thøc

tr¸ch nhiÖm c«ng d©n, tr¸ch nhiÖm víi

®Êt níc. Lßng yªu níc ®îc b¾t nguån tõ

pc tù nhiªn, ch©n thËt, xa l¹ víi nh÷ng g×

ån µo, gi¶ t¹o)

Lµ ngêi b¶n lÜnh, trung thùc, lu«n d¸m ệ ổ ứ ữ ệ ?Vi c t ch c b a ti c có ý nghĩa gì?

lµ m×nh, giµu tù träng

ữ ề ạ e. Đo n 5: Nhân v t cô Hi n nh ng năm ậ

ố ấ ướ đ t n ấ c th ng nh t

ề ổ ề ứ ữ - Cô Hi n: m i tháng đ u t ỗ ch c b a ăn

bè b nạ

ự ầ ộ + Thành ph n: c u công dân Hà N i,

ữ ấ ổ nh ng tên tu i thành danh đ t kinh kì

+ Trang ph cụ

ổ ứ ệ GV t ả ch c cho HS làm vi c nhóm, th o ả ố ể ả ụ ệ + M c đích: không ph i c t đ c i thi n,

ữ ệ ậ lu n: ậ Trong b a ti c, nhân v t tôi và Dũng ươ ụ ậ ể ăn t i hay t ắ ộ t p mà là m t cách đ nh c

ệ ố ữ ế ố nói nh ng gì? H th ng, đ i chi u và nêu ý ừ ừ ở nh nhau đ ng quên mình là ai, đ ng quên

ợ ướ ẫ nghĩa. (Tích h p VHS, h ng d n HS tìm ế ố ườ ấ ễ ị ế n p s ng, n p ng ộ ố i r t d b cu c s ng

ậ ầ ể ậ ớ ệ hi u nét m i trong ngh thu t tr n thu t sau ặ xô b ồ s c mùi lính tráng làm tàn phai mai

1975) m t.ộ

Tôi và Dũng:

ề Tôi Nói v tp Sài Gòn Dũng ề ệ Suy nghĩ v vi c

ơ ơ ẹ to h n, đ p h n Hà > 600 chàng trai uư

N i.ộ tú ra đi mà tr vở ề

ườ Ng i Sài Gòn còn có 40 ng iườ

ự ề ẹ ấ ặ ị l ch s , nhã nh n V m Tu t: đau

ườ ộ ơ h n ng ộ i Hà N i ớ đ n t t cùng (níu

ặ ch t cánh tay; run

ậ ầ b n b t; nói run

ư ẩ r y) nh ng bình

ả tĩnh, b n lĩnh, nhân

ậ h u, bao dung = v ẻ

ườ ẹ đ p ng ộ i Hà N i

ậ =>Dũng là h u thân

ề ủ c a cô Hi n, là v ẻ

ố ủ ẹ đ p n i dài c a

ườ ng ộ i Hà N i (tinh

ậ ế t , nhân h u, sâu

ệ s c)ắ Nhìn sâu bên trong Nói chuy n ko ẻ ề Nhìn v b ngoài ệ Nói chuy n vui

ư ề ủ ượ đ c vui Sâu s cắ Suy t v cái giá ờ ợ H i h t ắ ắ Đ c th ng c a k ẻ

ậ ắ ả ủ ả th ng tr n ph i tr c a ng ườ i ?Trong nh÷ng n¨m ®Êt níc ®æi míi, nv trong cu cộ c« HiÒn cã nh÷ng thay ®æi vµ cã nh÷ng ộ ự ệ ướ ặ ề => đ t m t s vi c d i nhi u góc nhìn

®iÒu v÷ng bÒn? §ã lµ nh÷ng ®iÒu g×?

Sù v÷ng bÒn Êy nãi lªn ®iÒu g×? Nv c« HiÒn nh÷ng n¨m ®Êt g. Đo n 6: ạ

níc ®æi míi

- Hoµn c¶nh ®· ®æi: chó mÊt, c¸c em

®· lín vµ b¾t ®Çu giµ. C« ®· yÕu

nhiÒu, giµ h¼n Nhng vÉn kh«ng ph¶i lµ

ngêi l¹c thêi: ngêi cña h«m nay, thuÇn

c¸i ®Ñp tinh hoa v¨n ho¸ HN. BiÓu hiÖn:

+ N¬i tiÕp kh¸ch: b×nh phong, xa l«ng

gô, sËp gô, tñ chïa, lä men, l h¬ng, ®Üa

hÊp s©m

+C¸ch ®ãn tÕt: lau b¸t sø ®ùng hoa thuû

ngêi kÓ thÌm ë l¹i hëng thªm c¸i tÕt HN.

lÞch l·m sang träng, cæ kÝnh quý ph¸i

vµ tinh tÕ. NghÖ thuËt ®èi lËp víi chi

mµ cã mua còng kh«ng biÕt gät tØa-> ộ ướ ờ ủ ậ ộ ? Thái đ tr c cu c đ i c a nhân v t cô

gi÷a lèi sèng x« bå, å ¹t,vô lîi víi lèi sèng ư ế ậ khác nhân v t cháu nh th nào? Qua đó,

b×nh tÜnh, ung dung, thanh th¶n, sang ề ổ ể ớ ủ hi u gì v đ i m i c a VH sau 1975? ( Tích

träng vµ tinh tÕ. ướ ể ẫ ợ h p VHS, h ng d n HS tìm hi u cách nhìn

+ Th¸i ®é víi cuéc ®êi: ự ủ ệ hi n th c c a VH sau 1975)

ở Nv tôi Nhìn HN ầ ph n Cô Hi nề ồ ầ Ph n h n

ườ ề xác Ng ứ i HN đi đ ng, Cây si đ n NS

nói năng Nông n iổ ể ậ Thi n c n T caoự ẹ ạ C n h p Nghi ngờ ằ ỗ Già nua c n c i Sâu s cắ iỏ Gi Khiêm t nố ượ ộ R ng l ngưở Tin t ẻ trung vì luôn Tr

ớ ờ ộ ắ g n v i th i cu c

=> Là ng iườ ung dung, réng lîng vµ giµu

cæ thô -> niÒm tin vµo sù tuÇn hoµn

bÊt diÖt cña vò trô, lÏ ho¸ sinh cña t¹o

vËt vµ sù vÜnh h»ng cña vÎ ®Ñp HN.

ướ ẫ ổ ế : H ng d n HS t ng k t ạ ộ Ho t đ ng 4 NiÒm tin ®ã còng lµ niÒm tin cña nv

ch¸u göi vµo.

Tæng kÕt ướ ẫ GV h ệ ố ng d n HS h th ng, khái quát

th¨ng trÇm cña ®n, nv vÉn cã nh÷ng dung nv c« HiÒn?

lµ mét chÊt ngêi kinh k×, ngêi HN: b¶n

lÜnh, trung thùc, d¸m lµ m×nh, tù träng,

tinh tÕ , sang träng vµ khoan dung, réng

lîng. ?Tªn t¸c phÈm thể hiện nét mới nào của

- §Æt tªn truyÖn lµ Mét ngêi HN: võa ợ ướ VH sau 1975?(T ích h p VHS, h ẫ ng d n

thÓ vµ viÕt vÒ nã b»ng kinh nghiÖm c¸ ế ậ ườ ti p c n con ng i)

céng ®ång. §iÓm quy chiÕu kh«ng ph¶i

lµ q® giai cÊp mµ lµ øng xö v¨n ho¸. ?C¶m nhËn vÒ ngêi kÓ chuyÖn?

- Ngêi kÓ chuyÖn hiÖn lªn lµ ngêi lÞch ướ ể ẫ ( Tích h p VHS, h ợ ng d n HS tìm hi u văn

l·m, hiÓu, yªu HN, say mª nÐt ®Ñp v¨n ả phong tác gi ả , cái tôi tác gi )

ho¸ HN. Giäng kÓ th¬ng lµ giäng chiªm

nghiÖm, pha chót tranh biÖn,®èi tho¹i,

tù trµo. NN võa gi¶n dÞ võa giµu ngô ý

vµ triÕt lý. Ngêi kÓ võa cã tµi, võa cã

duyªn kÓ chuyÖn: søc hÊp dÉn kh«ng

mµ c¸ch b×nh luËn vÒ nv. Tõ ®ã, cho ta

hiÓu: c¸ch kÓ mét câu chuy nệ quan

träng h¬n néi dung câu chuy nệ Êy- ®ã lµ

dÊu hiÖu mét tµi n¨ng v¨n xu«i kh«ng

thÓ phñ nhËn.

Ạ Ộ Ứ Ụ HO T Đ NG NG D NG

ộ ườ ạ ụ i Hà N i Trong M t ng ộ , tác gi ả ọ nhân v tậ c« HiÒn là h t b i vàng g i .

ể ằ ế ề ậ ỏ B ng hi u bi t v nhân v t, hãy phân tích làm sáng t .

ứ ể ậ 2. Bài t p ki m ch ng

ờ ế Th i gian: 2 ti t

ự ậ ứ Hình th c: T lu n

ề Đ bài

ữ ổ ọ ệ ườ ộ M t ng ộ i Hà N i ớ ủ Nh ng đ i m i c a Văn h c Vi t Nam sau 1975 qua

ả ễ (Nguy n Kh i)

ướ ể H ng tri n khai

ổ ớ ọ I. Đ i m i trong văn h c là gì?

ề ư ế ổ ớ ọ ấ II. Đ i m i trong văn h c là v n đ nh th nào? Vì sao?

ậ ồ ạ ủ ớ ổ ọ ạ 1. Đ i m i, sáng t o là quy lu t t n t i c a văn h c.

2. Vì sao

ố ượ ườ ộ ườ a. Vì đ i t ng VH là con ng ố i và cu c s ng. Con ng ộ i và cu c

ờ ố ế ổ ồ hai vòng tròn đ ng tâm ố s ng luôn bi n đ i. VH và đ i s ng là (Nguy nễ

ộ ố ả ổ ớ ọ ổ Minh Châu) nên cu c s ng đ i, văn h c cũng ph i đ i m i.

ủ ạ ộ b. Vì quá trình lao đ ng c a nhà văn là quá trình sáng t o

ả ổ ế ậ ầ ặ ọ ớ c. Vì yêu c u ti p nh n văn h c luôn đ t ra ph i đ i m i

ế ừ ữ ộ ậ ớ ủ d. Vì m t trong nh ng quy lu t l n c a VH là k th a và cách tân.

ớ ở ổ ữ ươ ệ M tộ III. VHVN sau 1975 đ i m i nh ng ph ng di n nào qua

ườ ộ ng i Hà N i?

ề ề ằ ộ ở 1. Đ tàiề : văn hóa Hà N i – đ tài vĩnh h ng, muôn thu (khác đ tài

ế ạ ướ chi n tranh cách m ng tr c 1975)

ờ ư ả ề ế ằ ệ 2. C m h ng HN trong ứ : đ i t (nhan đ ) vi t b ng kinh nghi m cá nhân:

ử ả ạ ướ ắ m t tôi ứ , x ng ư tôi (khác c m h ng s thi, lãng m n tr c 1975)

ứ ạ ự ệ ệ ậ ứ 3. Nh n th c hi n th c ề ự : hi n th c phong phú, ph c t p, đa chi u

ự ữ ệ ầ ả ạ Hi n th c cách m ng nh ng năm đ u gi ự ư i phóng (có cái vui, có s ch a

ượ ư ượ ườ ườ vui vui; có cái đ c và ch a đ c; có ng i hài lòng, có ng i ch a đ ư ượ c

ằ b ng lòng)

ự ế ệ ượ ự ả ế ấ Hi n th c chi n tranh (có đ ắ c và m t; có chi n th ng và s tr giá; có

ả ữ ệ ề ni m vui và có c nh ng chuy n không vui)

ự ữ ệ ộ ổ ồ ỗ ớ Hi n th c xã h i nh ng năm đ i m i (phi văn hóa và văn hóa; xô b h n

ế ủ ủ ấ ờ ạ t p và tinh t ; HN hôm nay và HN c a hôm qua, c a cái nh t th i và muôn

ưở ủ ả ế ế ấ th , c a cái kh bi n và b t bi n)

ể ề ỏ ệ 4. Quan ni m con ng i ậ ườ : Phân tích nhân v t cô Hi n đ làm sáng t .

ườ ủ ả ẩ ẩ ả ộ ỉ Con ng ế i không ch là s n ph m c a xã h i mà còn là s n ph m, k t

ủ ể ươ ế tinh c a văn hóa. Vì th , không th nhìn con ng ườ ở i ph ệ ng di n giai

ả ở ề ạ ấ c p mà còn ph i nhìn chi u văn hóa, tính nhân lo i.

ườ ứ ỉ Con ng i không ch có ý th c mà còn có tâm linh

ớ ề ệ ổ ậ 5. Đ i m i v ngh thu t

ữ ự ữ ề ố ồ ộ a. Ngôn ng t nhiên, s ng đ ng nhi u khi su ng sã (khác ngôn ng trang

ọ ệ ử ướ tr ng, tráng l s thi tr c 1975)

ệ ọ ọ ọ ự ấ b. Gi ng đi u: phong phú, đa gi ng: gi ng t ề trào khi nghĩ v cái tôi u trĩ

ứ ủ ư ệ ấ ộ ờ ọ ậ m t th i, gi ng say s a hào h ng khi phát hi n ch t vàng c a nhân v t,

ọ ư ệ ướ ự ệ ọ gi ng suy t chiêm nghi m tr ề c hi n th c đa chi u (khác gi ng hào

ướ ử hùng s thi tr c 1975).

ậ ườ ộ ự ệ ướ ặ ề ầ c. Cách tr n thu t: Th ng xuyên đ t m t s vi c d ể i nhi u đi m nhìn,

ự ệ ế ệ ề ệ h quy chi u làm hi n th c hi n lên phong phú, đa chi u, tăng tính dân

ệ ữ ư ố ủ ế ậ ộ ả ch trong ti p nh n cũng nh m i quan h gi a nhà văn và đ c gi .

ế ệ ả ự 3. K t qu th c nghi m

L pớ 12 chuyên Văn1 12 chuyên Văn2

ố ệ ự

S HSố Đi mể KG (đ i sánh) 31 TB (th c nghi m) 33 TB YK KG YK

Số 16 13 2 22 10 1

ngượ % 51 7 67 30 3

42 ế ệ ả V. Hi u qu do sáng ki m đem l ạ i

ệ ả ị ợ ế ế (Giá tr làm l ề i tính thành ti n – n u có) 1. Hi u qu kinh t

ả ề ặ ệ ị ợ ề ộ (Giá tr làm l i không tính thành ti n) 2. Hi u qu v m t xã h i

ứ ề ế 2.1.V ki n th c

ề ộ ứ ủ ế ộ ớ ỉ ộ V đ sâu và r ng c a ki n th c. Cách khai thác cũ m i ch làm rõ n i

ẩ ộ ớ ỉ ượ ữ ặ dung m t tác ph m. Cách khai thác m i còn ch ra đ ể c nh ng đ c đi m

ủ c a VH sau 1975.

ệ ố ứ ư ủ ế ế ề V tính h th ng c a ki n th c. Cách khai thác cũ ch a chú ý đ n tính

ệ ố ề ấ ớ ừ ề ả ệ ố h th ng v n đ . Cách khai thác m i chú ý h th ng t hoàn c nh, đ tài,

ứ ệ ệ ậ ườ ệ ệ ậ ự quan ni m hi n th c, nh n th c con ng ể i, ngh thu t bi u hi n nên tính

ứ ế ơ ệ ố h th ng ki n th c cao h n.

ề ỹ 2.2. V k năng

ệ ố ư ế ố ỹ ệ ủ K năng h th ng. Cách khai thác cũ ch a chú ý đ n m i quan h c a

ẩ ả ụ ể ữ ữ ề ẩ ấ tác ph m và tác gi ủ , gi a tác ph m c th và nh ng v n đ chung c a

ệ ạ ộ ớ ố m t giai đo n VHS. Cách khai thác m i chú ý các m i quan h này nên

ệ ố ệ ả ả đ m b o rèn luy n cho HS kĩ năng h th ng.

ư ổ ợ ỹ ớ K năng t ng h p. Cách khai thác cũ rèn ch a sâu. Cách khai thác m i

ể ể ặ ỹ ấ chú ý rèn k năng này qua các phát v n đ HS khái quát đ c đi m VH sau

1975.

ề ươ 4.2.3. V ph ng pháp

ươ ỏ ủ ệ ấ ơ Ph ng pháp phát v n. Câu h i c a cách khai thác cũ còn đ n đi u. Câu

ề ạ ạ ớ ơ ứ ộ ỏ ủ h i c a cách khai thác m i đa d ng h n v lo i và m c đ .

ươ ư ề ấ Ph ng pháp nêu v n đ . Cách khai thác cũ ch a chú ý. Cách khai thác

ề ề ể ớ ờ ỏ ề ờ m i đã chú ý qua câu h i v th i đi m ra đ i, v đ tài.

ươ ử ụ ạ Ph ng pháp d y theo nhóm. Cách khai thác cũ không s d ng. Cách

ớ ươ ể ả ậ ả khai thác m i đã chú ý dùng ph ng pháp này đ HS th o lu n, gi ế i quy t

ề ở ấ ố ủ ầ ậ tình hu ng có v n đ hai ph n (cách nhìn c a nhân v t tôi và Dũng v ề

ủ ề ề ế ậ ậ ộ chi n tranh; cách nhìn c a nhân v t tôi và nhân v t cô Hi n v Hà N i

ữ ể ể ế ệ ậ ổ ớ ự nh ng năm đ i m i) đ tìm hi u nét riêng trong cách ti p c n hi n th c,

ậ ầ ậ ớ ệ nét m i trong ngh thu t tr n thu t.

ề ệ ả ả ạ 2.4. V hi u qu gi ng d y

Đánh giá chung

ừ ự ố ở ả ả ạ ở ệ ặ T s đ i sánh ể ấ các m t trên đây, có th th y hi u qu gi ng d y hai

ờ ả ướ ế ậ gi gi ng theo hai h ng ti p c n là khác nhau.

Ở ế ậ ắ ộ ệ ậ + ẩ ư cách ti p c n cũ, vi c khai thác ch a th t sâu s c n i dung tác ph m

ọ ậ ủ ọ ứ ế ầ ạ ặ ệ đã h n ch ph n nào h ng thú h c t p c a h c sinh. Đ c bi ệ t, vi c khai

ờ ớ ữ ề ễ ấ ọ ớ ấ cây thác tách r i v i nh ng v n đ VHS d làm cho h c sinh m i th y

ư ắ ầ sáng m t.ắ ư mà ch a th y ấ r ngừ , HS sáng lòng mà ch a ch c đã góp ph n

Ở ề ơ ả ụ ữ ắ ạ ớ + ế ủ cách khai thác m i, v c b n, đã kh c ph c nh ng h n ch c a

ợ ớ ọ ộ cách khai thác cũ. Do tích h p v i VHS nên bài h c khai thác sâu và r ng

ơ ở ộ ề ấ ươ ề ộ v n i dung. Trên c s n i dung, chúng tôi đ xu t các ph ng pháp khai

ầ ợ ế ườ ọ ề ỹ thác phù h p, k năng c n thi t cho ng i h c. Đi u đó đã mang l ạ i

ấ ị ữ ứ ệ ả nh ng h ng thú nh t đ nh, kích thích kh năng làm vi c, giúp HS t ự ấ th y

ớ ừ ấ ượ ừ ồ ờ mình l n lên khi t cây mà th y đ c r ng đ ng th i hình thành kĩ năng

ư ệ ố ế ặ ộ ể ậ và t duy h th ng khi bi t đ t b ph n trong toàn th mà xem xét.

Ậ Ế VI. K T LU N

ớ ư ộ ộ ọ ộ ườ ạ cách là m t b môn khoa h c xã h i, ng ữ i d y Ng Văn ngoài V i t

ồ ưỡ ụ ệ ầ ả ả ồ nhi m v góp ph n b i d ng tâm h n, tình c m còn ph i chú ý rèn

ệ ư ủ ệ ệ ằ luy n t duy, trí tu . Nói khác đi, chúng ta, b ng công vi c c a mình,

ả ỉ ả vì sao không ch giúp HS đi tìm câu tr l ả ờ nó là gì mà còn ph i gi i i thích

ạ ế ằ ớ ố ườ nó l i nh th con đ ấ ng y ư ế và đ n v i nó b ng cách nào . Cu i cùng,

ả ướ ườ ể ạ ọ giúp gì cho HS khi s i b c trên đ ờ . D y đ c hi u VB theo h ướ ng

ng đ i 29

ộ ướ ợ ả ố ế ệ ậ ượ tích h p là m t h ng ti p c n có hi u qu t ứ t, đáp ng đ ụ c các m c

ạ ọ tiêu d y h c nêu trên.

ề ấ ế ị : không VII. Đ xu t, ki n ngh

Tác giả

ầ ị ị Tr n Th Minh Thanh – Cao Th

Huệ

Ơ Ị Ơ Ụ Ế C QUAN Đ N V ÁP D NG SÁNG KI N

ế ậ ạ (xác nh n, đánh giá, x p lo i)

Ở S GD – ĐT

ế ậ ạ (xác nh n, đánh giá, x p lo i)

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ạ ữ ậ ạ ọ ố 150 thu t ng văn h c 1. L i Nguyên Ân. ọ . Nxb Đ i h c Qu c gia, 2004.

ễ ị ả ẩ ọ . Phân tích bình gi ng tác ph m văn h c 12 nâng 2. Nguy n Th Bình

ụ cao. Nxb Giáo d c, 2008.

ễ ế ươ ạ ọ ẩ ươ ng pháp d y h c tác ph m văn ch ng trong ữ. Ph 3. Nguy n Vi t Ch

ụ ệ nhà tr ngườ . Nxb Giáo d c Vi t Nam, 2010.

ễ ạ ầ ạ ươ ự Môn Văn 4. Tr n Thanh Đ m – Nguy n Đăng M nh – Ph ng L u.

ụ ế và Ti ng Vi t. ệ V giáo viên, 1995 .

ủ ụ ậ Lý lu n văn h c ứ 5. Hà Minh Đ c (ch biên). ọ . Nxb Giáo d c, 2003 .

ị ươ ậ ươ ạ ng pháp d y . Chuyên đ ề Lý lu n và ph ễ 6. Nguy n Th Ph ng Hoa

ả ệ ọ h c hi n đ i ạ . Bài gi ng SĐH ĐHGD, 2010.

ươ ư ệ ố ạ ọ ng pháp t duy h th ng trong d y h c Văn ọ . Ph . ễ 7. Nguy n Ái H c

ụ ệ Nxb Giáo d c Vi t Nam, 2010.

ẩ ọ ữ 8. Lê Quang H ngư – Phan Huy Dũng… Tác ph m văn h c 12 – Nh ng

ề ị ụ ử ấ v n đ l ch s và th lo i. ể ạ Nxb Giáo d c, 2008.

ươ ễ ị ướ ế ẩ ậ Đ nh h ng ti p nh n tác ph m văn ch 9. Nguy n Thanh H ng. ươ . ng

ạ ọ ư ạ Nxb Đ i h c S ph m, 2004.

ọ ế ồ ậ . Môn Văn và Ti ng Vi t ệ ệ .Tài li u b i d ưỡ ng 10. Phan Tr ng Lu n

ườ ụ ổ ộ ọ th ng xuyên cho giáo viên trung h c ph thông. B GD – ĐT. V giáo

viên, 1995.

ớ ọ ờ ọ ươ ẩ h c tác ph m văn ch ng ở ườ ng tr ổ ậ . Đ i m i gi 11. Phan Tr ng Lu n

ụ ệ ỳ THPT. Tài li u BDTX chu k 1997 – 2000. V giáo viên, 1997.

ễ ọ . Sách giáo viên Văn h c 12 ban KHXH . Nxb Giáo 12. Nguy n Văn Long

ụ d c, 1996.

ễ ọ ệ ờ ạ t Nam trong th i đ i m i . Văn h c Vi ớ . Nxb Giáo 13. Nguy n Văn Long

ụ d c, 2003.

ề ổ ự ớ ả. Nâng cao năng l c cho giáo viên THPT v đ i m i ề 14. Nhi u tác gi

ươ ư ạ ứ ệ ph ng pháp d y h c ạ ọ . Vi n nghiên c u S ph m, 2005.

ễ ể ọ ẩ ườ Tác ph m trong nhà tr ữ ng – nh ng (tuy n ch n). 15. Nguy n Văn Tùng

ạ ọ ề ố ấ v n đ trao đ i. ổ Nxb Đ i h c Qu c gia, 2000.

ọ ọ ụ ử. Đ c văn – h c văn . Nxb Giáo d c, 2002. ầ 16. Tr n Đình S

SKKN: Tích hợp Văn học sử, hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản trong chương trình Ngữ văn lớp 12

Chủ đề:

Ọ Ử ƯỚ

Ợ

Ọ

Ẫ

TÍCH H P VĂN H C S , H

NG D N H C SINH

Ọ

Ả

Ể

ƯƠ

Đ C HI U VĂN B N TRONG CH

NG TRÌNH

Ớ

Ữ

NG VĂN L P 12

ƯỜ

Ộ M T NG

Ộ I HÀ N I

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi