TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
KHOA VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ
VI VĂN TRƯỜNG
SỚ KHÂU MỚ (CÚNG CƠM MỚI)
CỦA NGƯỜI THÁI
Ở XÃ MÔN SƠN (CON CUÔNG, NGHỆ AN)
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: QUảN LÝ NHÀ NƯớC Về VĂN HÓA DÂN TộC THIểU S
MÃ SỐ : 52220110
Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS. Trần Bình
Sinh viên thực hiện : Vi Văn Trường
Lớp : VHDT 18A
Hà Nội - 2016
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình,
hiệu quả của Ủy ban nhân dân huyện Con Cuông, Ủy ban nhân dân Môn
Sơn, Phòng n hóa huyện Con Cuông, các quan, đoàn thể, cán bộ
nhân dân dân tộc Thái xã Môn Sơn (Con Cuông, Nghệ An), các giảng viên
Khoa Văn hóa dân tộc thiểu số, đặc biệt PGS.TS Trần Bình. Nhân đây em
xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới tất cả.
Do hạn chế nhiều mặt, chắc chắn khóa luận không tránh khỏi những
khiếm khuyết. Em mong nhận được những ý kiến đóng góp qu của các thầy
giáo, các bạn sinh viên tất cả những ai quan m tớin hóa nời Thái ở
Môn n (Con Cuông, NghAn), cũng n tục cúng cơm mới của họ.
Em xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, ngày 10 tháng 1 năm 2016
Vi Văn Trường
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 5
Chương 1 : KHÁI QUÁT VỀ NGƯỜI THÁI Ở XÃ MÔN SƠNError! Bookmark not defined.
1.1.
Đặc điểm địa bàn cư trú ..................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1.
Đặc điểm tự nhiên ........................ Error! Bookmark not defined.
1.1.2.
Đặc điểm xã hội ........................... Error! Bookmark not defined.
1.2.
Tộc danh, nguồn gốc và phân bố dân cưError! Bookmark not defined.
1.3.
Đặc điểm đời sống kinh tế (mưu sinh) Error! Bookmark not defined.
1.4.
Đặc điểm văn hóa .............................. Error! Bookmark not defined.
1.4.1.
Đặc điểm văn hóa vật chất ........... Error! Bookmark not defined.
1.4.2.
Đặc điểm văn hóa tinh thần .......... Error! Bookmark not defined.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................ Error! Bookmark not defined.
Chương 2 : SỚ KHÂU MỚ (CÚNG CƠM MỚI) CỦA NGƯỜI THÁIỞ
XÃ MÔN SƠN TRONG XÃ HỘI TRUYỀN THỐNGError! Bookmark not defined.
2.1.
Tín ngưỡng liên quan ......................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1.
Quan niệm về hồn, vía ................. Error! Bookmark not defined.
2.1.2.
Các phi tổ tiên (phi hươn) ............ Error! Bookmark not defined.
2.1.3.
Ma dữ ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.
Tên gọi, thời gian và địa điểm, qui môError! Bookmark not defined.
2.3.
Mục đích, đối tượng thờ cúng ............ Error! Bookmark not defined.
2.4.
Lễ vật dâng cúng ................................ Error! Bookmark not defined.
2.5.
Những nghi thức chính của sớ khấu mError! Bookmark not defined.
2.5.1.
Nghi thức cúng tế ......................... Error! Bookmark not defined.
2.5.2.
Văn tế........................................... Error! Bookmark not defined.
2.5.3.
Kiêng kỵ liên quan ....................... Error! Bookmark not defined.
2.6.
Ăn uống thụ lộc.................................. Error! Bookmark not defined.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................ Error! Bookmark not defined.
Chương 3 : BIẾN ĐỔI SỞ KHÂU MỚ (CÚNG CƠM MỚI)CỦA NGƯỜI
THÁI Ở MÔN SƠN HIỆN NAY ................... Error! Bookmark not defined.
3.1.
Biểu hiện biến đổi sớ khâu mở Môn Sơn hiện nayError! Bookmark not defined.
3.2.
Nguyên nhân biến đổi ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3.
Vai trò, giá trị của sớ khấu mớ trong đời sốngError! Bookmark not defined.
3.3.1.
Giá trị văn hóa .............................. Error! Bookmark not defined.
3.3.2.
Giá trị xã hội ................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.3.
Giá trị giáo dục ............................ Error! Bookmark not defined.
3.4.
Một số khuyến nghị bảo tồn, phát huy giá trị của sớ khâu mError! Bookmark not defined.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................10
PHỤ LỤC ...................................................... Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Phong tục, tập quán vai trò cùng to lớn trong đời sống tinh
thần của không ít dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. tác
động mạnh mđến mọi mặt của xã hội, có tính chất quyết định trong mọi
tổ chức sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Phong tục, tập quán ý nghĩa
chiến lược lâu dài đến việc y dựng phát triển văn hóa nước ta trong
giai đoạn mcửa giao lưu văn hóa nước ngoài y dựng một nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc theo tinh thần
Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) đã đề ra.
Phong tục, tập quán còn bao gồm cả những vấn đề liên quan đến tôn
giáo, tín ngưỡng của mi dân tộc do Đảng, Nhà nước ta luôn quan m
đến vấn đề phong tục, tập quán của các cộng động nhất người dân tộc
thiểu số nhằm phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, kết hợp với tinh hoa văn
hóa nhân loại để xây dựng xã hội ổn định, văn minh, phát triển bền vững.
Việc nghiện cứu đề tài sớ khâu mớ (cúng m mới) để cái nhìn sâu
sắc, đầy đủ hơn về vốn truyền thống văn hóa của các dân tộc nói chung
dân tộc Thái tại huyện Con Cuông nói riêng qua đây chúng ta cần giữ
gìn cái gì, phát huy cái gì đang là vấn đề phức tạp đang được nghiên cứu,
lý giải bằng phương pháp khoa học.
Đối vi các n tộc thiểu số nói chung dân tộc Thái nói riêng,
phong tục, tập quán công cụ quan trọng hàng đầu đối với việc tổ chức,
quản lý, điều hành mọi hoạt động của cộng đồng trong hội truyền
thống và hiện đại. Phong tục, tập quán hàm chữa những đặc trưng văn
hóa kho tàng tri thức của các tộc người. Với người Thái nói chung
người Thái xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An nói riêng
phong tục, tập quán của họ đóng vai trò hết sức quan trọng trong đối với