PH N TH NH T: M ĐUẦ Ứ Ấ Ở Ầ
1. Lí do ch n đ tàiọ ề
Ho t đng d y h c b c ph thông t p trung hai khâu l n: Thi t kạ ộ ạ ọ ở ậ ổ ậ ở ớ ế ế
bài h c (giáo án) và lên l p (bi n giáo án thành ho t đng d y- h c). Đi v iọ ớ ế ạ ộ ạ ọ ố ớ
ng i giáo viên Ng văn THCS, cái c n nh t trong hai khâu y đ hình thànhườ ữ ầ ấ ấ ể
giáo án và bài h c Văn chính là h th ng câu h i h ng d n h c sinh chi m lĩnhọ ệ ố ỏ ướ ẫ ọ ế
l y văn b n ngh thu t. Ch a có h th ng câu h i ng v i văn b n ngh thu tấ ả ệ ậ ư ệ ố ỏ ứ ớ ả ệ ậ
và phù h p v i yêu c u tích h p coi nh ch a có ch t li u chính đ làm giáo ánợ ớ ầ ợ ư ư ấ ệ ể
Văn, cũng có nghĩa là ch a có nguyên li u đ t o thành vi c làm cho ho t đngư ệ ể ạ ệ ạ ộ
d y h c trên l p. Đáp ng m c Đc - hi u văn b n - m t yêu c u n i dung l nạ ọ ớ ứ ụ ọ ể ả ộ ầ ộ ớ
trong c u trúc t ng th m t bài h c tích h p. Đi v i ng i giáo viên nói chung,ấ ổ ể ộ ọ ợ ố ớ ườ
ng i giáo viên Ng văn nói riêng n u ch a ý th c đc vai trò c a h th ngườ ữ ế ư ứ ượ ủ ệ ố
câu h i trong ho t đng d y văn b n ngh thu t thì không th có m t bài h cỏ ạ ộ ạ ả ệ ậ ể ộ ọ
trên l p thành công.ớ
Nh ng đi u đó xác nh n vai trò quan tr ng c a ph ng pháp d y h c b ngữ ề ậ ọ ủ ươ ạ ọ ằ
h th ng câu h i trong t cách hành ngh c a ng i giáo viên nói chung, cũng nhệ ố ỏ ư ề ủ ườ ư
giáo viên Ng văn đng l p hôm nay. V i phân môn Văn h c c n làm sao cho h cữ ứ ớ ớ ọ ầ ọ
sinh bi t ch đng ti p c n tác ph m theo h ng đc -> suy ng m -> liên t ng.ế ủ ộ ế ậ ẩ ướ ọ ẫ ưở
Mu n v y giáo viên ph i thi t k đc h th ng câu h i kh thi đ có th phátố ậ ả ế ế ượ ệ ố ỏ ả ể ể
huy tính tích c c, ch đng, sáng t o c a h c sinh. Qua nhi u năm gi ng d y mônự ủ ộ ạ ủ ọ ề ả ạ
Ng văn THCS, tôi luôn suy nghĩ, trăn tr và tìm tòi ph ng pháp nào u vi t trongữ ở ươ ư ệ
vi c thi t k bài d y thành công, đ h c sinh yêu thích và ti p thu tích c c có hi uệ ế ế ạ ể ọ ế ự ệ
qu môn Ng văn. Qua quá trình v n d ng th c t , cùng v i vi c trao đi v i b nả ữ ậ ụ ự ế ớ ệ ổ ớ ạ
bè đng nghi p, tôi m nh d n đa ra m t s kinh nghi m c a mình v vi c: "ồ ệ ạ ạ ư ộ ố ệ ủ ề ệ Sử
d ng h th ng câu h i phát huy tính tích c c, ch đng, sáng t o c a h c sinhụ ệ ố ỏ ự ủ ộ ạ ủ ọ
trong gi h c văn b n Ng văn 9" ờ ọ ả ữ
2. M c đích nghiên c uụ ứ
Đi m i v ph ng pháp d y h c là m t trong nh ng yêu c u c p thi tổ ớ ề ươ ạ ọ ộ ữ ầ ấ ế
c a ngành giáo d c, nh m đa ch t l ng d y và h c ngày m t nâng cao h n.ủ ụ ằ ư ấ ượ ạ ọ ộ ơ
Mà m c đích quan tr ng c a đi m i ph ng pháp d y h c chính làụ ọ ủ ổ ớ ươ ạ ọ
nh m phát huy tính tích c c, ch đng, sáng t o c a h c sinh. Nh chúng ta v nằ ự ủ ộ ạ ủ ọ ư ầ
th ng nói, văn h c th ng mang tính tr u t ng, lan man, không nhi u tính rõườ ọ ườ ừ ượ ề
ràng, c th nh nh ng môn h c khác, mà đc bi t trong gi h c văn b n, đụ ể ư ữ ọ ặ ệ ờ ọ ả ể
HĐ 2: H ng d n HS tìm hi u vănướ ẫ ể
b nả
- HS đc 4 kh th ti p:ọ ổ ơ ế
H: 4 kh th em v a đc có n i dungổ ơ ừ ọ ộ
gì ?
( c nh đánh cá m t đêm trên v nh Hả ộ ị ạ
Long).
H: C nh đoàn thuy n ra kh i đcả ề ơ ượ
g i t qua nh ng chi ti t nào ?ợ ả ữ ế
- HS phát hi n chi ti t, tr l iệ ế ả ờ
H: Trong th c t các em có th y hìnhự ế ấ
nh này không ( không ) -> đây là hìnhả
nh do tác gi t ng t ng ra ?ả ả ưở ượ
H: Em có nh n xét gì v v êc s d ngậ ề ị ử ụ
t lo i, hình nh, nh p th trong kh thừ ạ ả ị ơ ổ ơ
này?
H: V êc s d ng đng t , ngh thu tị ử ụ ộ ừ ệ ậ
phóng đi, hình nh tráng l , nh p thạ ả ệ ị ơ
h i h có tác d ng gì trong vi c thố ả ụ ệ ể
hi n m i quan h gi a thiên nhiên vàệ ố ệ ữ
con ng i ?ườ
GV phân tích, bình: Thuy n ra kh iề ơ
có gió làm lái, có trăng làm thuy nề
phóng nh bay v i m t t c đ phiư ớ ộ ố ộ
th ng đn ng tr ng đ "dò b ngườ ế ư ườ ể ụ
bi n", ng dân kh n tr ng lao đngể ư ẩ ươ ộ
vào công v êc "dàn đan th tr n l iị ế ậ ướ
vây giăng". Gi a cái v t v v n sángữ ấ ả ẫ
lên tình yêu lao đng, ni m tin vào s cộ ề ứ
m nh c a con ng i. Con ng i làmạ ủ ườ ườ
ch thiên nhiên, dung hoà trong thiênủ
nhiên. Hình nh con thuy n nh béả ề ỏ
III. Tìm hi u văn b nể ả
2. 2 B n kh th ti pố ổ ơ ế
+ Thuy n: “lái gió, l t mây cao, bi nề ướ ể
b ng, dò b ng bi n, l i vây giăng...”ằ ụ ể ướ
- S d ng đng t , phóng đi, hình nhử ụ ộ ừ ạ ả
tráng l , nh p th h i h ệ ị ơ ố ả
-> m i quan h hài hoà gi a thiên nhiênố ệ ữ
và con ng i, con ng i ngang t m v iườ ườ ầ ớ
vũ tr , làm ch thiên nhiên.ụ ủ
gi a bi n kh i nh ng nh có bàn tay,ữ ể ơ ư ờ
s c m nh con ng i đã tr nên l n laoứ ạ ườ ở ớ
kì vĩ cùng thiên nhiên và s khéo léoự
cu ng i lao đng trong quá trìnhả ườ ộ
chinh ph c bi n kh i. Hình nh "dòụ ể ơ ả
b ng bi n", "l i vây giăng " cho th yụ ể ướ ấ
tr c khi ra kh i nh ng ng dân vùngướ ơ ữ ư
bi n đã đn thăm dò khám phá ngu nể ế ồ
tài nguyên bi n. "Dàn đan th tr nể ế ậ
l i vây giăng " cho th y cu c đánh cáướ ấ ộ
th c s nh m t tr n đánh đã đcự ự ư ộ ậ ượ
bài binh b tr n m t cách r t t m ,ố ậ ộ ấ ỉ ỉ
c n th n v i chi n l c, chi n thu tẩ ậ ớ ế ượ ế ậ
r t thành th c.ấ ụ
- GV: Nh v y kh 3, các em đãư ậ ở ổ
th y đc m i quan h hài hoà gi aấ ượ ố ệ ữ
thiên nhiên và con ng i, con ng iườ ườ
làm ch thiên nhiên, ngang t m thiênủ ầ
nhiên. V y s giàu có c a bi n cậ ự ủ ể ả
đc th hi n nh th nào chúng taượ ể ệ ư ế
sang kh th th 4.ổ ơ ứ
H: Trong kh th th 4 em th y hìnhổ ơ ứ ấ
nh nh ng loài cá nào xu t hi n ? Vàả ữ ấ ệ
đc th hi n rõ qua các câu th nào ?ượ ể ệ ơ
H: V y em hi u gì v các loài cá này ?ậ ể ề
- H c sinh d a vào chú thích SGK trọ ự ả
l iờ
- Giáo viên gi i thích thêm: Cá nhả ụ
còn g i là cá l , l n, là loài cá thon dài,ọ ụ ậ
d t, mình dày, kho ng 25 cm đn 30ẹ ả ế
cm, th t ngon và lành. Cá chim thânị
thon dài, chi u cao g p 3, 4 l n chi uề ấ ầ ề
cao thân. Đêm chúng th ng n i lênườ ổ
+ Cá nh , cá chim, cá đé, cá song.ụ
“Cá nh , cá chim cùng cá đéụ
Cá song l p lánh đu c đen h ngấ ố ồ
Cái đuôi em qu y trăng vàng chóeẫ”
t ng đàn cho đn r ng đông. Cá songừ ế ạ
thu c loài cá v i nhi u ch ng lo iộ ớ ề ủ ạ
(còn g i là cá mú). Màu s c r c r , daọ ắ ự ỡ
s m có v n đ nh l a. ẫ ằ ỏ ư ử
H: Có gì đc s c v ngh thu t trongặ ắ ề ệ ậ
kh th này ? Tác d ng?ổ ơ ụ
- GV: đo n th th 2, tác gi đãở ạ ơ ứ ả
kh ng đnh s giàu có c a bi n c songẳ ị ự ủ ể ả
trong đo n th này s giàu có c a bi nạ ơ ự ủ ể
c l i rõ h n v i nhi u loài cá h n.ả ạ ơ ớ ề ơ
Bi n không ch giàu v tài nguyên màể ỉ ề
còn là m t b c tranh đp, l ng l y v iộ ứ ẹ ộ ẫ ớ
đ màu s c" l p lánh đu c đen h ng ,ủ ắ ấ ố ồ
trăng - vàng choé". Nh ng chi c đuôi cáữ ế
v y n c làm ánh trăng l p lánh vàẫ ướ ấ
d ng nh đó cũng chính là tình c mườ ư ả
c a nh ng ng dân, c a tác gi dànhủ ữ ư ủ ả
cho bi n khi g i cá là "em". Thu tri uể ọ ỷ ề
lên xu ng t o thành h i th c a bi nố ạ ơ ở ủ ể
đêm, đm sao bóng trên m t n c cũngố ặ ướ
nâng lên h xu ng m t cách kì o làmạ ố ộ ả
cho c nh lao đng c a ng dân thi vả ộ ủ ư ị
h n. Bi n giàu có là v y, đp là v yơ ể ậ ẹ ậ
song tâm tr ng c a ng dân ra sao.ạ ủ ư
Chúng ta sang kh th th 5ổ ơ ứ
- HS chú ý vào kh th th 5ổơứ
H: Trong kh th này t ng nào di nổ ơ ừ ữ ễ
t tâm tr ng c a ng i lao đng trênả ạ ủ ườ ộ
bi n ? Qua đó cho th y tâm tr ng gìể ấ ạ
c a ng i lao đng trên bi n ?ủ ườ ộ ể
- Li t kê, nhân hoá ệ
-> Kh ng đnh s giàu có c a bi n cẳ ị ự ủ ể ả
đp nh m t b c tranh s n mài, qua đóẹ ư ộ ứ ơ
cho th y tình c m yêu quý s n v t thiênấ ả ả ậ
nhiên c a nhà th .ủ ơ
+ “Ta hát bài ca g i cá vàoọ”
- Khúc hát tráng ca, say mê, hào h ngứ
trong lao đng c a ng i dân vùngộ ủ ườ
bi n.ể
H: Trong bài th có nhi u t “hát” v yơ ề ừ ậ
nh ng khúc hát y th hi n tâm tr ngữ ấ ể ệ ạ
gì c a ng i lao đng ?ủ ườ ộ
- GV bình: Sung s ng nhìn đàn cáướ
đn "d t l i", nh ng ng i dân chàiế ệ ướ ữ ườ
c t lên ti ng hát ng t ngào. L n th 2ấ ế ọ ầ ứ
ti ng hát vang lên trên bi n và d ngế ể ườ
nh v i ng i dân chài cá đã quá thânư ớ ườ
thi t đi v i h và d ng nh cá đãế ố ớ ọ ườ ư
quen v i gi ng nói, h i th , ti ng hát,ớ ọ ơ ở ế
ti ng gõ thuy n.ế ề
H: So v i kh 1 thì kh th này emớ ổ ở ổ ơ
th y th i gian đã có s thay đi ch a ?ấ ờ ự ổ ư
(thay đi r i)ổ ồ
H: V y n u có s thay đi thì thay điậ ế ự ổ ổ
nh th nào và s thay đi đó có tácư ế ự ổ
d ng gì ? ụ(kh 1- hoàng hôn xu ng, kh 5-ổ ố ổ
trăng lên cao ).
H: Hình nh ả"gõ thuy n đã có nh pề ị
trăng cao" em hi u nh th nào.ể ư ế
Trong th c t có hình nh này không ?ự ế ả
Qua đó, em th y tác gi là ng i nhấ ả ườ ư
th nào ?ế
- GV: Nh v y kh 1 là hoàng hônư ậ ổ
xu ng ố"đêm s p c a"ậ ử báo hi u tr i đãệ ờ
t i hoàn toàn. kh th này đã có số Ở ổ ơ ự
chuy n bi n v th i gian: trăng đã lênể ế ề ờ
cao, trăng sáng và th i gian d ng nhờ ườ ư
cũng đng hành cùng nh ng ng dânồ ữ ư
bi n "trăng cao". Khi màn đêm buôngể
xu ng m i v t đã chìm sâu vào gi cố ọ ậ ấ
ng thì nh ng ng dân l i b t đuủ ữ ư ạ ắ ầ
+ “Gõ thuy n đã có nh p trăng caoề ị ”
- T ng t ng ưở ượ
-> Tác gi là ng i yêu thiên nhiên, tinả ườ
t ng vào nh ng con ng i lao đng m i.ưở ữ ườ ộ ớ
