BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
LÊ THỊ LAN
TÁC ĐỘNG CỦA CẠNH TRANH VÀ
TẬP TRUNG NGÀNH ĐẾN ỔN ĐỊNH NGÂN HÀNG
NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã ngành: 8 34 02 01
Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
LÊ THỊ LAN
TÁC ĐỘNG CỦA CẠNH TRANH VÀ
TẬP TRUNG NGÀNH ĐẾN ỔN ĐỊNH NGÂN HÀNG
NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã ngành: 8 34 02 01
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ HOÀNG ANH
Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2023
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng luận văn “Tác động của cạnh tranh và tập trung ngành
đến ổn định ngân hàng nghiên cứu tại Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tôi
dưới sự hướng dẫn của TS. Lê Hoàng Anh.
Ngoại trừ các tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam
đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố
hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.
Không có sản phẩm, nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận
văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.
Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các
trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.
Tp. Hồ Chí Minh, năm 2023
Tác giả luận văn
Lê Thị Lan
ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Hệ thống ngân hàng thương mại được xem là huyết mạch của hệ thống tài
chính nói riêng và của cả nền kinh tế nói chung. Sự phát triển bền vững và ổn định
của hệ thống ngân hàng sẽ tạo ra nền tảng vững chắc hỗ trợ sự phát triển các ngành
nghề khác trong nền kinh tế, qua đó thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng một cách bền
vững và ổn định. Kinh tế Việt Nam đã có một giai đoạn phát triển bùng nổ đặc biệt
là những năm 2006-2007, cùng với đó là làn sóng thành lập ngân hàng mới và
chuyển đổi ngân hàng nông thôn thành ngân hàng thành thị, khiến số lượng ngân
hàng đã có sự tăng trưởng nóng trong giai đoạn này. Tuy nhiên, dù tăng trưởng
mạnh về số lượng cũng như quy mô ngân hàng nhưng năng lực tài chính và quản trị
yếu kém đã làm xuất hiện những trục trặc trên thị trường tài chính, đặc biệt là giai
đoạn 2011-2012. Trước tình hình này, NHNN đã tiến hành tái cấu trúc hệ thống
ngân hàng với mục tiêu giảm số lượng ngân hàng, tăng tính tập trung và tăng khả
năng cạnh tranh của các ngân hàng trong nước.
Nghiên cứu này được thực hiện để cung cấp thêm các bằng chứng thực
nghiệm về mối quan hệ giữa tập trung ngành, cạnh tranh và sự ổn định của các
NHTM. Thông qua hồi quy đa biến theo cách tiếp cận Bayes trên dữ liệu được thu
thập từ 27 NHTM được niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai
đoạn 2011-2021, kết quả nghiên cứu cho thấy tập trung ngành không có vai trò quá
lớn trong việc duy trì sự ổn định của hệ thống NHTM, trong khi đó năng lực cạnh
tranh của các ngân hàng giữ một vị trí quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của
các NHTM. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh vai trò của quy mô ngân hàng, tỷ lệ VCSH,
và đa dạng hóa thu nhập trong việc cải thiện sự lành mạnh của hệ thống ngân hàng.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy, lãi suất chính sách có tác động tiêu cực đến ổn
định ngân hàng, trong khi đó lạm phát lại có xu hướng cải thiện sự ổn định của hệ
thống tài chính, tuy nhiên, tác động này chỉ đúng trong ngắn hạn. Các yếu tố còn lại
như tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng GDP và đại dịch Covid-19 có tác động tương
đối mờ nhạt đối với ổn định tài chính.
Từ khóa: Tập trung ngành, cạnh tranh, ổn định ngân hàng
iii
ABSTRACT
The commercial banking system is considered the backbone of the financial
system in particular and the economy as a whole. Sustainable and stable
development of the banking system will create a solid foundation to support the
development of other industries in the economy, thereby promoting sustainable and
stable economic growth. Vietnam's economy has undergone a boom in
development, especially in the years 2006-2007, along with the wave of establishing
new banks and transforming rural banks into urban banks, which has led to a hot
growth in the number of banks during this period. However, despite the strong
growth in both the number and scale of banks, weak financial and management
capacity has led to difficulties in the financial market, especially during the period
of 2011-2012. In response to this situation, the SBV has restructured the banking
system with the goal of reducing the number of banks, increasing concentration and
enhancing the competitiveness of domestic banks.
This study is conducted to provide additional empirical evidence on the
relationship between industry concentration, competition, and stability of credit
institutions. Through multivariate regression using a Bayesian approach on data
collected from 27 credit institutions listed on the Vietnam stock market during the
period 2011-2021, the research results show that industry concentration does not
play an overly important role in maintaining the stability of the credit institution
system, while the competitive capacity of banks holds an important position in
maintaining the stability of credit institutions. The study also emphasizes the role of
bank scale, capital adequacy ratio, and income diversification in improving the
soundness of the banking system. In addition, the study also shows that policy
interest rates have a negative impact on banking stability, while inflation tends to
improve the stability of the financial system, although this effect is only true in the
short term. Other factors such as credit growth, GDP growth, and the Covid-19
pandemic have a relatively vague impact on financial stability.
Keywords: industry concentration, competition, banking stability