intTypePromotion=1
 » 
 » 

Tài liệu dạy học sinh lớp 9 môn Ngữ văn - GV. Hoàng Việt Dũng

Chia sẻ: Hoang Viet Dung | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:358

0
Thêm vào BST
Báo xấu
402
lượt xem 82
download

Tài liệu dạy học sinh lớp 9 môn Ngữ văn - GV. Hoàng Việt Dũng

Mô tả tài liệu
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu dạy học sinh lớp 9 môn Ngữ văn do giáo viên Hoàng Việt Dũng biên soạn dưới dạng các chuyên đề, trong đó, mỗi vấn đề được cấu trúc theo dạng câu hỏi, dạng đề và gợi ý trả lời . Những nội dung kiến thức trình bày trong tài liệu là nội dung cơ bản, ngắn gọn, giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản để nâng cao chất lượng tốt nghiệp lớp 9 và tỷ lệ thi đầu vào lớp 10. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu dạy học sinh lớp 9 môn Ngữ văn - GV. Hoàng Việt Dũng

  1. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 TÀI LIỆU DẠY HỌC SINH LỚP 9  MÔN NGỮ VĂN ( LƯU HÀNH NỘI BỘ) PHẦN A. GIỚI THIỆU CHUNG Tài liệu được biên soạn dưới dạng các chuyên đề, trong đó, mỗi vấn đề  được   cấu trúc theo dạng câu hỏi, dạng đề  và gợi ý trả  lời . Những nội dung kiến thức trình  bày trong tài liệu là nội dung cơ  bản, ngắn gọn, giúp học sinh nắm được những kiến  thức cơ bản để nâng cao chất lượng tốt nghiệp lớp 9 và tỷ lệ thi đầu vào lớp 10. Do thời gian biên soạn còn hạn chế  nên tài liệu này chưa bao quát hết nội dung   chương trình. Một số nội dung có tính chất đề cương, gợi ý, giáo viên cần bổ sung. Dựa   theo cách biên soạn của tài liệu, giáo viên biên soạn nội dung cho phù hợp với điều kiện   dạy học và trình độ  của đối tượng học sinh trường mình. Tuy nhiên, khi biên soạn bổ  sung cần đảm bảo ngắn gọn để học sinh dễ tiếp nhận. Về  cách thức dạy học: Căn cứ  vào trình độ  của học sinh, giáo viên có thể  vận   dụng các phương pháp dạy học cho phù hợp nhằm làm cho học sinh nắm được kiến   thức cơ  bản; tăng cường thực hành, luyện tập để  viết bài theo từng loại chuyên đề.   Mỗi kiểu bài cần cho học sinh viết nhiều lần theo cách, từ đơn giản, sơ lược đến đầy   đủ với nhiều dạng câu hỏi, dạng đề khác nhau để rèn luyện kỹ năng trình bày. PHẦN B. NỘI DUNG PHẦN I. TIẾNG VIỆT 1 Chuyên đề 1. Từ vựng 2 Chuyên đề 2. Ngữ pháp. PHẦN II. LÀM VĂN 3 Chuyên đề 1. Văn tự sự 4 Chuyên đề 2. Văn nghị luận 5 Chuyên đề 3. Văn thuyết minh PHẦN III. VĂN HỌC 6 Chuyªn ®Ò 1: V¨n b¶n nhËt dông 7 Chuyên đề 2: Văn học trung đại Việt Nam. 8 Chuyên đề 3: Thơ hiện đại Việt Nam sau CM tháng 8.1945 9 Chuyên đề 4: Truyện Việt Nam sau CM tháng 8.1945. 10 Chuyên đề 5: Văn bản nghÞ luËn ­ Kịch    Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 1
  2. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 PHẦN I: TIẾNG VIỆT Từ vựng  Tiết 1 :  Tõ xÐt vÒ cÊu t¹o                   A.TÓM T  ẮT KI ẾN THỨC CƠ BẢN  1. Từ đơn: Là từ chỉ có một tiếng.       VD: Nhà, cây, trời, đất, đi, chạy… 2. Từ phức: Là từ do hai hoặc nhiều tiếng tạo nên.        VD: Quần áo, chăn màn, trầm bổng, câu lạc bộ, bâng khuâng…    Từ phức có 2 loại: * Từ ghép: Gồm những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ  với   nhau về nghĩa. ­ Tác dụng: Dùng để định danh sự vật, hiện tượng hoặc dùng để nêu các đặc điểm, tính   chất, trạng thái của sự vật.  * Từ láy: Gồm những từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng. ­ Vai trò: Tạo nên những từ tượng thanh, tượng hình trong miêu tả thơ ca… có tác dụng  gợi hình gợi cảm. B. CÁC DẠNG BÀI TẬP 1. Dạng bài tập 1 điểm:   Đề 1: Trong những từ sau, từ nào là từ ghép, từ nào là từ láy?           Ngặt nghèo, nho nhỏ, giam giữ, gật gù, bó buộc, tươi tốt, lạnh lùng, bọt bèo, xa   xôi, cỏ cây, đưa đón, nhường nhịn, rơi rụng, mong muốn, lấp lánh. Gợi ý: * Từ ghép: Ngặt nghèo, giam giữ, bó buộc, tươi tốt,  bọt bèo, cỏ cây, đưa đón, nhường   nhịn, rơi rụng, mong muốn. * Từ láy: nho nhỏ, gật gù, lạnh lùng, xa xôi, lấp lánh. Đề 2: Trong các từ láy sau đây, từ láy nào có sự “giảm nghĩa” và từ láy nào có sự  “tăng nghĩa” so với nghĩa  của yếu tố gốc?     trăng trắng, sạch sành sanh, đèm đẹp, sát sàn sạt, nho nhỏ, lành lạnh, nhấp nhô, xôm   xốp.   Gợi ý: * Những từ láy có sự “ giảm nghĩa”: trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lành lạnh, xôm xốp. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 2
  3. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 * Những từ láy có sự “ tăng nghĩa”: sạch sành sanh, sát sàn sạt, nhấp nhô, 2. Dạng bài tập 2 điểm:    Đề 1. Đặt câu với mỗi từ: nhỏ nhắn, nhẹ nhàng, nhẹ nhõm, nhỏ nhẻ. Gợi ý: ­ Bạn Hoa tr«ng thËt nhá nh¾n, dÔ th¬ng. - Bµ mÑ nhÑ nhµng khuyªn b¶o con. - Lµm xong c«ng viÖc, nã thë phµo nhÑ nhâm nh trót ®îc g¸nh nÆng - B¹n Hoa ¨n nãi thËt nhá nhÎ. 3. Dạng đề 3 điểm:       Cho các từ sau: lộp bộp, róc rách, lênh khênh, thánh thót, khệnh khạng, ào ạt, chiếm   chệ, đồ  sộ, lao xao, um tùm, ngoằn ngoèo, rì rầm, nghêng ngang, nhấp nhô, chan chát,   gập ghềnh, loắt choắt, vèo vèo, khùng khục, hổn hển.    Em hãy xếp các từ trên vào 2 cột tương ứng trong bảng sau: Từ tượng thanh Từ tượng hình ­ Lộp bộp, róc rách, thánh thót, ào ào,   ­   Lênh   khênh,   khệnh   khạng,   chếm   lao   xao,   rì   rầm,   chan   chát,   vèo   vèo,   chệ,   đồ   sộ,   um   tùm,   ngoằn   ngoèo,   khùng khục, hổn hển nghêng ngang, nhấp nhô, gập ghềnh,   loắt choắt.  C. BÀI T  ẬP VỀ NHÀ    1. Dạng bài tập 2 điểm:  Đề 1: a,  Gạch chân các từ tượng hình trong đoạn thơ sau: “Chú bé loắt choắt     Cái sắc xinh xinh                     Cái chân thoăn thoắt                    Cái đầu nghêng nghêng”                                               (Tố Hữu, Lượm) b, Cho biết tác dụng của các từ tượng hình trong đoạn thơ?  *Gợi ý: a, Các từ tượng hình trong đoạn thơ: ­ loắt choắt, thoăn thoắt, nghêng  nghêng b, Các từ  tượng hình ( loắt choắt, thoăn thoắt, nghêng nghêng) đã góp phần khắc hoạ  một cách cụ thể và sinh động hình ảnh Lượm một chú bé liên lạc, gan dạ, dũng cảm.  Đề 2: Viết một đoạn văn ngắn (4­ 5 dòng ) trong đó có sử dụng: từ đơn, từ phức.   Gợi ý : ­ Học sinh viết được một đoạn văn ngắn có sử dụng: từ đơn, từ phức  ( Tùy sự sáng tạo của học sinh). Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 3
  4. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 ­ Có nội dung, thể hiện một ý nghĩa, câu cú rõ ràng, trình bày khoa học. ­ Gạch chân những từ:  từ đơn, từ phức, đã sử dụng trong đoạn văn. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­  Tiết 2 :             Tõ xÐt vÒ nguån gèc A. TÓM TẮT KIẾN THỨC CƠ  BẢN  1. Tõ mîn: Lµ nh÷ng tõ vay mîn cña tiÕng níc ngoµi ®Ó biÓu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn t- îng, ®Æc ®iÓm... mµ tiÕng ViÖt cha cã tõ thÝch hîp ®Ó biÓu thÞ. *VÝ dô: Cöu Long, du kÝch, hi sinh... 2.T  ừ ngữ địa ph  ương:   Từ ngữ địa phương là từ ngữ chỉ được sử dụng ở 1 hoặc 1 số địa phương nhất định. * Ví dụ:     “ Rứa là hết chiều ni em đi mãi     Còn mong chi ngày trở lại Phước ơi!”                                                ( Tố Hữu ­ Đi đi em)  ­ 3 từ  trên (rứa, ni, chi) chỉ được sử dụng ở miền Trung.  *Mét sè từ địa phương khác: VÝ dô C¸c vïng miÒn Từ địa phương Từ toàn dân Bắc Bộ biu điện bưu điện Nam Bộ dề, dui về, vui Nam Trung Bộ béng bánh Thừa Thiên HuÕ té ngã 3. Biệt ngữ xã hội:    ­ Biệt ngữ xã hội lµ nh÷ng tõ ng÷ chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định.   * Ví dụ:      ­ Ch¸n qu¸, h«m nay m×nh ph¶i nhËn con ngçng cho bµi kiÓm tra to¸n. - Tróng tñ, h¾n nghiÔm nhiªn ®¹t ®iÓm cao nhÊt líp.       + Ngỗng: điểm 2        + trúng tủ: đúng vào bài mình đã chuẩn bị tốt       ( Được dùng trong tầng lớp học sinh, sinh viên )  *Sử dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội: Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 4
  5. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9   ­  ViÖc sö dông từ  ngữ  địa phương và biệt ngữ xã hội phải phù hợp với tình huống  giao tiếp . ­ Trong thơ  văn, tác giả  có thể  sử  dụng một số  từ  ngữ  thuộc 2 lớp từ  này để  tô đậm   màu sắc địa phương, màu sắc tầng lớp xã hội của ngôn ngữ, tính cách nhân vật. ­ Muốn tránh lạm dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội cần tìm hiểu các từ  ngữ  toàn dân có nghĩa tương đương để sử dụng khi cần thiết. B. CÁC  d¹ng bµi tËp 1. Dạng bài tập 1 điểm:  Đề  1: Tìm một số từ ngữ  địa phương nơi em  ở hoặc  ở vùng khác mà em biết. Nêu từ  ngữ toàn dân tương ứng? Gợi ý                 Trái          ­        quả                 Chén        ­        bát                 Mè           ­        vừng                 Thơm       ­        dứa Đề 2: Hãy chỉ ra các từ địa phương  trong các câu thơ sau: a,  Con ra tiền tuyến xa xôi                   Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền                   b,        Bác kêu con đến bên bàn,                         Bác ngồi bác viết nhà sàn đơn sơ. Gợi ý Các từ ngữ địa phương: a, bầm  b, kêu   2. Dạng bài tập 2 điểm:      Sưu tầm một số câu ca dao, hò và vè có sử dụng từ ngữ địa phương? Gợi ý: + Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng mªnh m«ng b¸t ng¸t, Đứng bên tª đồng ngó bên ni đồng b¸t ng¸t mªnh m«ng. +      Đường vô xứ  Huế quanh quanh,    Non xanh níc biÕc nh tranh ho¹ ®å. + Tóc đến lưng vừa chừng em bối    §ể chi dài, bối rối dạ anh + Dầu mà cha mẹ không dung   Đèn chai nhỏ nhựa, em cùng lăn vô. +      Tay mang khăn gói sang sông  Mẹ kêu khốn tới, thương chồng khốn lui. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 5
  6. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 +      Rứa là hết chiều ni em đi mãi    Còn mong chi ngày trở lại Phước ơi. C.BÀI TẬP VỀ NHÀ: 1. Dạng bài tập 1 điểm:        Hãy tìm trong ca dao, tục ngữ, thơ hay truyện ngắn có sử  dụng từ ngữ địa phương   và biệt ngữ xã hội? Gợi ý: Ví dụ một số bài thơ của nhà thơ Tố Hữu. Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.... 2. Dạng bài tập 2 điểm:    Em hãy viết một đoạn văn kho¶ng 5 câu có sử dụng từ ngữ địa phương ? Gợi ý: (Viết theo suy nghĩ, tù chän chñ ®Ò, đoạn văn phải có sử dụng từ ngữ địa phương)  Tiết 3 + 4:   Tõ xÐt vÒ nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ  A. TÓM T  ẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN:  1. NghÜa cña tõ: Lµ néi dung mµ tõ biÓu thÞ. VÝ dô: Bµn, ghÕ, s¸ch… 2. Tõ nhiÒu nghÜa: Lµ tõ mang s¾c th¸i ý nghÜa kh¸c nhau do hiÖn tîng chuyÓn nghÜa. VÝ dô: 3. HiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ: a. C¸c tõ xÐt vÒ nghÜa: Tõ ®ång nghÜa, tõ tr¸i nghÜa, tõ ®ång ©m. * Tõ ®ång nghÜa: lµ nh÷ng tõ cïng n»m trong mét trêng nghÜa vµ ý nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau. VD: xinh- ®Ñp, ¨n- x¬i - Tõ ®ång nghÜa cã thÓ chia thµnh hai lo¹i chÝnh: + Tõ ®ång nghÜa hoµn toµn VD: qu¶- tr¸i, mÑ- m¸… + §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn: VD: khuÊt nói- qua ®êi, chÕt- hi sinh… * Tõ tr¸i nghÜa: Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau VD: cao- thÊp, bÐo- gÇy, xÊu- tèt… * Tõ ®ång ©m: Lµ nh÷ng từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không  liên quan gì với nhau. VD:  ­ Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên. ­ Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay vào lồng. b, CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ: Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 6
  7. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 - NghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n hoÆc hÑp h¬n nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã ®îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ nµy, ®ång thêi cã thÓ cã nghÜa hÑp ®èi víi mét tõ ng÷ kh¸c. VD: §éng vËt: thó, chim, c¸ + Thó: voi, h¬u… + Chim: tu hó, s¸o…. + C¸: c¸ r«, c¸ thu… c, Trêng tõ vùng: Lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. B. CÁC DẠNG Bµi tËp:  1. Dạng bài tập 1 điểm:  Đề 1:  Trong đoạn thơ sau, tác giả đã chuyển các từ in đậm từ trường từ vựng nào sang   trường từ vựng nào ?          Ruộng rẫy là chiến trường,          Cuốc cày là vũ khí,          Nhà nông là chiến sĩ,          Hậu phương thi đua với tiền phương.                                           (Hồ Chí Minh) *Gợi ý:  ­  Những từ in đậm được chuyển từ trường quân sự sang trường nông nghiệp. Đề  2:  Trong hai c©u th¬ sau, tõ hoa trong thÒm hoa, lÖ hoa ®îc dïng theo nghÜa gèc hay nghÜa chuyÓn? Cã thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa ®îc kh«ng? V× sao? “Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ, ThÒm hoa mét bíc lÖ hoa mÊy hµng!” ( NguyÔn Du, TruyÖn KiÒu). Gợi ý: - Tõ hoa trong thÒm hoa, lÖ hoa ®îc dïng theo nghÜa chuyÓn. - Tuy nhiªn kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa, v× nghÜa chuyÓn nµy cña tõ hoa chØ lµ nghÜa chuyÓn l©m thêi, nã cha lµm thay ®æi nghÜa cña tõ, cha thÓ ®a vµo tõ ®iÓn. 2. Dạng bài tập 2 điểm:      ề 1:   Đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy sau:  Đ a. Lưới, nơm, câu, vó. b. Tủ, giường, hòm, va li, chai, lọ.  c. Đá, đạp, giẫm, xéo. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 7
  8. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 d. Buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi.  *Gợi ý: a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản. b. Dụng cụ để đựng. c. Hoạt động của chân. d. Trạng thái tâm lí.  Đ  ề 2:  Các từ in đậm trong đoạn văn sau đây thuộc trường từ vựng nào ? Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những  hoài   nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ  tôi, một người đàn bà đã bị  cái tội là goá   chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào   tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm   đến…                                       (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) * Gợi ý:   Các từ “hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính mến, rắp tâm” : trường  từ vựng  “thái độ” Đề 3: Khi ngêi ta ®· ngoµi 70 xu©n th× tuæi t¸c cµng cao, søc khoÎ cµng thÊp. (Hå ChÝ Minh, Di chóc) Cho biÕt dùa trªn c¬ së nµo, tõ xu©n cã thÓ thay thÕ cho tõ tuæi. ViÖc thay tõ trong c©u trªn cã t¸c dông diÔn ®¹t nh thÕ nµo? Gợi ý: - Dùa trªn c¬ së tõ xu©n lµ tõ chØ mét mïa xu©n trong n¨m, kho¶ng thêi gian t- ¬ng øng víi mét tuæi. Cã thÓ coi ®©y lµ trêng hîp lÊy bé phËn ®Ó thay thÕ cho toµn thÓ, mét h×nh thøc chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc ho¸n dô. - ViÖc thay tõ xu©n trong c©u trªn cã t¸c dông: thÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan cña t¸c gi¶. Ngoµi ra cßn tr¸nh ®îc viÖc lÆp l¹i tõ tuæi t¸c. 2. Dạng bài tập 3 điểm:  X¸c ®Þnh trêng tõ vùng vµ ph©n tÝch c¸i hay trong c¸ch dïng tõ ë bµi th¬ sau: ¸o ®á em ®i gi÷a phè ®«ng C©y xanh nh còng ¸nh theo hång Em ®i löa ch¸y trong bao m¾t Anh ®øng thµnh tro em biÕt kh«ng? ( Vò QuÇn Ph¬ng, ¸o ®á) Gợi ý: Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 8
  9. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 - C¸c tõ (¸o) ®á, (c©y) xanh, (¸nh ) hång, löa, ch¸y, tro t¹o thµnh 2 trêng tõ vùng: trêng tõ vùng chØ mµu s¾c vµ trêng tõ vùng chØ löa vµ nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. - Mµu ¸o ®á cña c« g¸i th¾p s¸ng lªn trong ¸nh m¾t chµng trai vµ bao ngêi kh¸c ngän löa. Ngän löa ®ã lan to¶ trong con ngêi anh lµm anh say ®¾m, ng©y ngÊt (®Õn møc cã thÓ ch¸y thµnh tro) vµ lan ra c¶ kh«ng gian lµm nã biÕn s¾c ( c©y xanh nh còng ¸nh theo hång).  C.  BÀI TẬP VỀ NHÀ:   1. Dạng bài tập 1 điểm:        Em h·y t×m 1 sè tõ cã nhiÒu nghÜa? Gợi ý: - M¾t: m¾t na, m¾t døa, m¾t mÝa ... - Mòi: mòi thuyÒn, mòi kiÕm, mòi Cµ Mau...  2. Dạng đề 2  đ iÓm            Xếp các từ mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào đúng trường từ vựng của nó theo  bảng sau (một từ có thể xếp cả 2 trường) *Gợi ý:  Khứu giác Thính giác Mũi, thơm, điếc, thính Tai, nghe, điếc, rõ, thính TiÕt 5+6: MỘT SỐ PHÐp TU TỪ TỪ VỰNG (So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, hoán dụ, điệp ngữ, chơi chữ, nói quá, nói giảm ­ nói tránh.) A. TÓM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN 1. So sánh:  ­ Là đối chiếu sự  vật hiện tượng này với sự  vật hiện tượng khác có nét tương đồng   làm tăng sức gợi hình, gơi cảm cho sự diễn đạt. * Cấu tạo của phép so sánh    So sánh  4 yếu tố:    ­ Vế A : Đối tượng (sự vật) được so sánh.    ­ Bộ phận hay đặc điểm so sánh (phương diện so sánh).    ­ Từ so sánh.    ­ Vế B : Sự vật làm chuẩn so sánh.    Ta có sơ đồ sau : Yếu tố 1 Yếu tố 2 Yếu tố 3 Yếu tố 4 Vế A Vế B Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 9
  10. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 (Sự  vật được  Phương diện Từ so sánh (Sự   vật   dùng   để   làm  so sánh) so sánh chuẩn so sánh) Mặt trời xuống biển như hòn lửa Trẻ em như búp trên cành + Trong 4 yếu tố trên đây yếu tố (1) và yếu tố (4) phải có mặt + Yếu tố  (2) và (3) có thể vắng mặt. Khi yếu tố  (2) vắng mặt ngư ời ta gọi là so sánh  chìm vì phương diện so sánh (còn gọi là mặt so sánh) không lộ  ra do đó sự  liên tưởng   rộng rãi hơn, kích thích trí tuệ và tình cảm người đọc nhiều hơn. * Các kiểu so sánh  a. So sánh ngang bằng  b. So sánh hơn kém * Tác dụng của so sánh    + So sánh tạo ra những hình ảnh cụ thể sinh động. Phần lớn các phép so sánh đều lấy  cái cụ thể so sánh với cái không cụ thể hoặc kém cụ thể hơn, giúp mọi ng ười hình dung  được sự vật, sự việc cần nói tới và cần miêu tả. 2. Ẩn  dụ:  ­ Ẩn dụ là cách gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện khác có nét tương   đồng quen thuộc nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.                                “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng   Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”    Mặt trời thứ hai là hình ảnh ẩn dụ vì : lấy tên mặt trời gọi Bác. Mặt trời  Bác có sự  tương đồng về công lao giá trị. * Các kiểu ẩn dụ + Ẩn dụ hình tượng là cách gọi sự vật A bằng sự vật B. + Ẩn dụ cách thức là cách gọi hiện tượng A bằng hiện tượng B. + Ẩn dụ phẩm chất là cách lấy phẩm chất của sự vật A để chỉ phẩm chất của sự vật   B. + Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. là lấy cảm giác A để chỉ cảm giác B.  *Tác dụng của ẩn dụ Ẩn dụ làm cho câu văn thêm giàu hình ảnh và mang tính hàm súc. Sức mạnh của   ẩn dụ  chính là mặt biểu cảm. Cùng một đối tượng nhưng ta có nhiều cách thức diễn  đạt khác nhau. (thuyền – biển, mận ­ đào, thuyền – bến, biển – bờ)  cho nên một ẩn dụ  có thể dùng cho nhiều đối tượng khác nhau. ẩn dụ luôn biểu hiện những hàm ý mà phải  suy ra mới hiểu. Chính vì thế  mà  ẩn dụ  làm cho câu văn giàu hình  ảnh và hàm súc, lôi   cuốn người đọc người nghe.    3. Nhân hóa       :  ­ Nhân hoá là cách gọi hoặc tả  con vật, cây cối, đồ  vật, hiện t ượng thiên nhiên bằng  những từ ngữ vốn được dùng đẻ gọi hoặc tả con ng ười; làm cho thế giới loài vật, cây  Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 10
  11. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 cối đồ  vật, … trở  nên gần gũi với con ngư ời, biểu thị  được những suy nghĩ tình cảm  của con người. *  Các kiểu nhân hoá  + Gọi sự vật bằng những từ vốn gọi người  + Những từ chỉ hoạt động, tính chất của con người được dùng để chỉ hoạt động,  tính chất sự vật.            + Trò chuyện tâm sự với vật như đối với người * Tác dụng của phép nhân hoá  ­ Phép nhân hoá làm cho câu văn, bài văn thêm cụ thể, sinh động, gợi cảm ; là cho thế  giới đồ vật, cây cối, con vật được gần gũi với con người hơn. 4. Hoán dụ: ­ Gọi tên sự vật khái niệm bằng tên của một sự vật hiện tượng khái niệm khác có mối  quan hệ gần gũi với nó, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt * Các kiểu hoán dụ + Lấy bộ phận để gọi toàn thể: Ví dụ lấy cây bút để chỉ nhà văn + Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị  chứa đựng: làng xóm chỉ nông dân + Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật: Hoa đào, hoa mai để chỉ mùa xuân + Lấy cái cụ thể để gọi caí trừu tượng: Mồ hôi để chỉ sự vất vả 5. Nói quá: ­ Biện pháp tu từ phóng đại mức độ quy mô tính chất của sự vật hiện tượng được miêu   tả để gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm 6. Nói giảm, nói tránh ­  Là biện pháp tu từ  dùng cách diễn đạt tế  nhị  uyển chuyển, tránh gây cảm giác đau   buồn ghê sợ tránh thô tục, thiếu lịch sự 7. Điệp ngữ: ­  Lặp lai từ ngữ kiểu câu làm nổi bật ý, gây cảm súc mạnh ­ Điệp ngữ vừa để nhấn mạnh ý, tạo cho câu văn câu thơ, đoạn văn, đoạn thơ  giầu âm  điệu, nhịp nhàng, hoặc hào hùng mạnh mẽ  8. Chơi chữ    : ­ Lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ để tạo sắc thái dí dỏm hài hước làm cho câu  văn hấp dẫn và thú vị * Các lối chơi chữ : +  Dùng từ đồng nghĩa, dùng từ trái nghĩa + Dùng lối nói lái + Dùng lối đồng âm:  + Chơ chữ điệp phụ âm đầu B. CÁC DẠNG BÀI TẬP   ạng đề 1 điểm                         1.  D       Em hãy xác định câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào?  Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 11
  12. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9       “Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm       Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.” Gợi ý:  Nhân hóa: Thuyền im­ bến mỏi­ nằm Con thuyền sau một chuyến ra khơi vất vả trở về, nó  mỏi mệt nằm im trên bến.  Con thuyền được nhân hóa gợi cảm nói lên cuộc sống lao động vất vả, trải qua bao  sóng gió thử thách. Con thuyền chính là biểu tượng đẹp của dân chài.   ạng đề 2 điểm :                       2.  D  Đề 1: Xác định điệp ngữ trong bài cao dao sau  Con kiến mà leo cành đa     Leo phải cành cụt, leo ra leo vào. Con kiến mà leo cành đào     Leo phải cành cụt, leo vào leo ra. Gợi ý: Điệp một từ: leo, cành, con kiến            Điệp một cụm từ: leo phải cành cụt, leo ra, leo vào. Đề 2: Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để  phân tích nét nghệ  thuật độc đáo của những câu thơ sau: a, Gác kinh viện sách đôi nơi Trong gang tấc lại gấp mười quan san                                                                             ( Nguyễn Du, Truyện Kiều) b, Còn trời còn nước còn non Còn cô bán rượu anh còn say sưa                                                                                              ( Ca dao) * Gợi ý: a, Phép nói quá:  Gác Quan Âm, nơi Thuý Kiều bị  Hoạn Thư bắt ra chép kinh, rất gần  với phòng đọc   sách của Thúc Sinh. Tuy cùng  ở  trong khu vườn nhà Hoạn Thư, gần  nhau trong gang tấc, nhưng giờ đây hai người cách trở gấp mười quan san. ­ Bằng lối nói quá , tác giả cực tả  sự xa cách giữa thân phận, cảnh ngộ của Thuý Kiều  và Thúc Sinh b, Phép điệp ngữ (còn) và dùng từ đa nghĩa (say sưa) ­ Say sưa vừa được hiểu là chàng trai vì uống nhiều rượu mà say, vừa được hiểu chàng   trai say đắm vì tình. ­ Nhờ cách nói đó mà chàng trai thể hiện tình cảm của mình mạnh mẽ và kín đáo.   ạng đề 3 điểm :                       3.  D         Xác định biện pháp tu từ từ vựng trong đoạn thơ sau. Nêu tác dụng của biện pháp tu   từ đó  “Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã    Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang    Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng  Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 12
  13. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9   Rướn thân trắng bao la thâu góp gió”.                                                             (Tế Hanh ­ Quê hương ) Gợi ý: * Biện pháp tu từ vựng +  So sánh “chiếc thuyền” như “con tuấn mã” và cánh buồm như “mảnh hồn làng” đã  tạo nên hình ảnh độc đáo; sự vật như được thổi thêm linh hồn trở nên đẹp đẽ.  + Cánh buồm còn được nhân hóa như  một chàng trai lực lưỡng đang “rướn” tấm thân  vạm vỡ chống chọi với sóng gió.    * Tác dụng      ­ Góp phần làm hiện rõ khung cảnh ra khơi của người dân chài lưới. Đó là một bức   tranh lao động đầy hứng khởi và dạt dào sức sống của người dân vùng biển.  ­ Thể hiện rõ sự cảm nhận tinh tế về quê hương của Tế Hanh...  ­ Góp phần thể hiện rõ tình yêu quê hương sâu nặng, da diết của nhà thơ. C. BÀI TẬP VỀ NHÀ  1. Dạng đề 1­ 1,5  điểm:                       Em hãy xác định những câu sau sử dụng biện pháp tu từ nào? a.  Có tài mà cậy chi tài           Chữ tài liền với chữ tai một vần b. Trẻ em như búp trên cành c. Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta Gợi ý:  a. Chơi chữ b. So sánh c. Nhân hóa.  2 .   Dạng đề 2  điểm :                          Đề 1: Em hãy sưu tầm 2 câu  thơ, văn có sử dụng phép tu từ từ vựng , chỉ ra thuộc phép  tu từ nào? Gợi ý:  ­ Giấy đỏ buồn không thắm  Mực đọng trong nghiên sầu ­ Cày đồng đang buổi ban trưa                     Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày ­ Nhân hóa: buồn, sầu ­ Nói quá: Mồ hôi như mưa Đề 2: Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để  phân tích nét nghệ  thuật độc đáo của những câu thơ sau:                                         a, Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ                                                                                   ( Hồ Chí Minh, Ngắm trăng) b, Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 13
  14. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng                           ( Nguyễn Khoa Điềm, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ * Gợi ý: a, Phép nhân hoá: nhà thơ đã nhân hoá ánh trăng, biến trăng thành người bạn tri âm, tri   kỉ. ­ Nhờ phép nhân hoá mà thiên nhiên trong bài thơ trở nên sống động hơn, có hồn hơn và  gắn bó với con người hơn. b, Phép  ẩn dụ  tu từ: từ  mặt trời  trong câu thơ  thứ  hai chỉ  em bé trên lưng mẹ, đó là  nguồn sống, nguồn nuôi dưỡng niềm tin của mẹ vào ngày mai. .................................................................................................. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 14
  15. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 NGỮ PHÁP.                                                  Tiết 1 ­ 2 TỪ LOẠI TIẾNG VIỆT A. Tóm tắt kiến thức cơ bản 1. Danh từ a) Khái niệm: Danh từ là từ chỉ sự vật, hiện tượng, khái niệm. b) Các loại danh từ: ­ Danh từ chỉ sự vật: + Danh từ chung: Là những danh từ có thể dùng làm tên gọi cho một loạt sự vật  cùng loại. VD: bàn, ghế, quần, áo, sách, bút ... + Danh từ riêng: Là những danh từ dùng làm tên gọi riêng cho từng cá thể, sự vật,   người, địa phương, cơ  quan, tổ  chức. VD:   Hoàng, Trang, Hà nội, Trường THCS   Ba   Đình ...  ­ Danh từ chỉ đơn vị: + Danh từ  chỉ  đơn vị  tự  nhiên (còn gọi là loại từ). VD : cái, con, hòn, viên, tấm,   bức, bọn, nhóm ... + Danh từ chỉ đơn vị quy ước (Danh từ chỉ đơn vị chính xác và danh từ chỉ đơn vị  ước chừng). 2. Động từ a) Khái niệm: Động từ là những từ có ý nghĩa khái quát chỉ hành động, trạng thái  của sự  vật. Động từ  có khả  năng kết hợp với các từ   đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, cứ, còn,   hãy, đừng, chớ ... và thường làm vị ngữ trong câu. b) Các loại động từ: Động từ tình thái, động từ hành động trạng thái,  3. Tính từ a) Khái niệm: Là những từ có ý nghĩa khái quát chỉ đặc điểm, tính chất. Tính từ  có khả năng kết hợp với đã, đang, sẽ, rất, lắm, quá. Thường làm vị ngữ trong câu hoặc  phụ ngữ trong cụm danh từ và cụm động từ. b) Các loại tính từ: Tính từ không đi kèm các từ chỉ mức độ và tính từ có thể đi   kèm các từ chỉ mức độ. 4. Số từ: Là những từ chỉ số lượng hoặc số thứ tự. 5. Đại từ là những từ  dùng để  thay thế  cho người, sự  vật, hoạt động, tính chất được  nói đến hoặc dùng để  hỏi. Đại từ  không có nghĩa cố  định, nghĩa của đại từ  phụ  thuộc  vào nghĩa của từ ngữ mà nó thay thế. 6. Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều một cách khái quát. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 15
  16. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 7. Chỉ từ là những từ dùng để chỏ vào sự vật xác định sự vật theo các vị trí không gian  thời gian. 8. Phó từ là những từ chuyên đi kèm để bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ. Phó từ  không có khả năng gọi tên các quan hệ về ý nghĩa mà nó bổ sung cho động từ và tính từ.  9. Quan hệ     từ  là những từ dùng nối các bộ  phận của câu, các câu, các đoạn với nhau  để biểu thị các quan hệ khác nhau giữa chúng. 10. Trợ từ là các từ chuyên đi kèm các từ ngữ khác để nhấn mạnh hoặc để nêu ý nghĩa  đánh giá sự  vật, sự  việc được các từ  ngữ  đó biểu thị. Trợ  từ  không có khả  năng làm  thành một câu độc lập.           Ví dụ: những, có, chính đích, ngay,... 11. Thán từ:  là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng  để gọi đáp. Thán từ thường đứng ở đầu câu, có khi nó được tách ra thành một câu đặc  biệt.      Thán từ gồm 2 loại chính: ­ Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc:  a, ái, ôi, ô hay, than ôi, trời ơi,... ­ Thán từ gọi đáp: này, ơi, vâng , dạ , ừ. 12. Tình thái từ là những từ dùng để tạo các kiểu câu phân loại theo mục đích nói. B. Các dạng bài tập 1. Dạng bài tập 2 điểm Bài tập 1. Cho các câu sau: a)Tôi / không / lội / qua / sông / thả / diều / như / thằng / Quý / và / không / đi / ra /   đồng / nô  đùa / như / thằng / Sơn / nữa. b) Trong / chiếc / áo /vải / dù / đen / dài / tôi / cảm thấy / mình / trang trọng / và /   đứng đắn. (Thanh Tịnh – Tôi đi học) ­ Xác định từ loại cho các từ trong các câu trên. ­ Hãy cho ví dụ về từ loại còn thiếu trong các câu trên. Gợi ý:  * Xác định từ loại: ­ Danh từ: sông, diều, thằng, Quý, thằng, Sơn, đồng, chiếc, áo, vải, dù.           ­ Động từ: lội, thả, đi, ra, nô đùa, cảm thấy.           ­ Tính từ: đen, dài, trang trọng, đứng đắn.           ­ Đại từ: tôi, mình.           ­ Phó từ: không, nữa,            ­ Quan hệ từ: qua, và, như. * Ví dụ về một số từ loại còn thiếu:          ­ Số từ: hai, ba, thứ hai, thứ ba.          ­ Lượng từ: những, các, mọi, mỗi. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 16
  17. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9          ­ Chỉ từ: này, kia, ấy, nọ.          ­ Trợ từ: chính đích, ngay, là, những, có.          ­ Tình thái từ: à, ư, hử, hả, thay, sao, nhé.          ­ Thán từ: ôi, ô hay, dạ, vâng, ơi. Bài tập 2: Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba  cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc từ loại nào? a. những, các, một b. hãy, đã, vừa c. rất, hơi, quá / .../ hay                            /.../ cái( lăng)                            /.../đột ngột / .../ đọc                            /.../ phục dịch                           /.../ ông giáo             /.../ lần                              / .../ làng                                   /.../ phải /.../ nghĩ ngợi                   /.../ đập                                      /.../ sung sướng * Gợi ý    Rất hay  (TT)                một cái ( lăng)  (DT)             rất đột ngột (TT)    Đã đọc   (ĐT)               đã phục dịch  (ĐT)                những ông giáo (DT)    Một lần  (DT)               các làng (DT)                        rất phải   (TT)    Vừa nghĩ ngợi  (ĐT)    vừa đập  (ĐT)                        quá sung sướng   (TT) C. Bài tập về nhà: Dạng bài tập 2 hoặc 3 điểm: Viết một đoạn văn ngắn về  chủ  đề  học tập trong đó có sử  dụng các từ  loại đã  học.  Gợi ý:  ­ Viết được đoạn văn theo đúng chủ đề.    ­ Trong đoạn văn có sử dụng từ 3 từ loại trở lên. ............................................................................................................................ Tiết 3               CỤM TỪ A. Tóm tắt kiến thức cơ bản I. Cụm danh từ * Khái niệm: là loại tổ  hợp từ  do danh từ và một số  từ  ngữ  phụ  thuộc nó tạo thành.  Cụm danh từ  có ý nghĩa đầy đủ  hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ,   nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.    VD: Một túp lều nát trên bờ biển. * Mô hình của cụm danh từ: Gồm có phần trước, phần trung tâm và phần sau. ­ Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số lượng. ­ Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc   xác định vị trí của sự vật ấy  trong không gian hay thời gian.        VD: Một   chàng dế  thanh niên cường tráng. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 17
  18. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9              số từ   trung tâm              Phụ sau II. Cụm đông từ  * Khái niệm: là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.  Cụm động từ  có ý nghĩa đầy đủ  hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động  từ,   nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.          VD: Góp cho đất nước mình núi Bút, non Nghiên. * Mô hình của cụm động từ: Gồm có phần trước, phần trung tâm và phần sau.   ­ Các phụ  ngữ   ở  phần trước bổ  sung cho động từ  các ý nghĩa về  quan hệ  thời   gian, sự tiếp diễn tương tự... ­ Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng,   địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân...            VD: Chưa    tìm     được ngay câu trả lời.                    PT       PTT           Phụ sau III. Cụm tính từ * Khái niệm: là loại tổ  hợp từ do tính từ  với một số  từ ngữ phụ  thuộc nó tạo thành .  Cụm tính từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình tính từ, nhưng   hoạt động trong câu giống như một tính từ.        VD: Thơm dịu ngọt cốm mới. * Mô hình của cụm tính từ: Gồm có phần trước, phần trung tâm và phần sau.   ­ Các phụ  ngữ   ở  phần trước biểu thị  quan hệ  thời gian, sự  tiếp diễn tương t ự,   mức độ của đặc điểm, tính chất ... ­ Các phụ ngữ ở phần sau biểu thị vị trí, sự so sánh, mức độ....        VD: Đang   trẻ      như một thanh niên               PT     PTT           Phần sau B. Các dạng bài tập Dạng bài tập 2 điểm: Bài tập 1.  Tìm và phân tích các cụm từ có trong đoạn trích sau:       Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày   nay tôi không nhớ  hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ  lần   đầu đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (Thanh Tịnh ­ Tôi đi học) * Gợi ý:     + Cụm danh từ    ­  Những   ý tưởng   ấy.             PT        DT        PS    ­  Mấy  em nhỏ.                PT       DT    + Cụm động từ:    ­ Chưa lần nào   ghi   lên giấy. Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 18
  19. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9                 PT                 ĐT      PS    ­ Lần đầu tiên   đi đến  trường.                   PT               ĐT        PS   + Cụm tính từ    ­  Rụt rè   núp dưới nón mẹ .                  TT              PS    ­ Lại  tưng bừng  rộn rã             PT           TT       PS Bài tập 2 ( 1 điểm)  Tìm  phần trung tâm của các cụm từ in đậm trong các câu sau:    a. Nhưng những điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với   cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở Người.                    (Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh).    b. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh,   sẽ ôm chặt lấy cổ anh.                            (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)    c. Không lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn ­ xtôi cho nhân loại   phức tạp hơn,   cũng phong phú và sâu sắc hơn. * Gợi ý  a. Nhưng những điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với                                                                            DT cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở người.                    (Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh).   b. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng                                                                                                           ĐT          anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.                        ĐT                            (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)   c. Không lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn ­ xtôi cho nhân loại phức tạp hơn,                                                                                                                     TT cũng phong phú và sâu sắc hơn.             TT C. Bài tập về nhà: * Dạng bài tập 1 hoặc 2 điểm: Bài tập 1: Tìm trong các văn bản đã học một đoạn văn, chỉ ra các cụm từ và gạch chân   các cụm từ đó. *Gợi ý:  Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 19
  20. Tµi liÖu båi dìng m«n ng÷ v¨n 9 ­ HS tìm được đoạn văn có sử dụng các cụm từ. ­ Xác định đúng các cụm từ và gạch chân. Bài tập 2. Hãy viết một đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu trong đó có sử dụng các cụm từ  đã học, chỉ ra và phân tích các cụm từ đó theo mô hình 3 phần. *Gợi ý:  ­ HS viết được đoạn văn có sử dụng các cụm từ (tùy sự sáng tạo của học sinh) ­ Trình bày cấu trúc đúng theo kết cấu của đoạn văn, có nội dung theo một chủ  đề cụ thể cụ thể. ­ Hình thức: trình bày sạch sẽ, khoa học.                                  ...................................................................................................... Tiết 4        THÀNH PHẦN CÂU A. Tóm tắt kiến thức cơ bản I. Thành phần chính và thành phần phụ 1. Các thành phần chính. ­ Chủ ngữ: Nêu lên sự vật, hiện tượng có đặc điểm, tính chất, hoạt động, trạng   thái ... được nói đến ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời câu hỏi ai, con gì, cái gì. ­ Vị  ngữ:  Nêu lên đặc điểm, tính chất, hoạt động, trạng thái của sự  vật, hiện   tượng được nói đến  ở  chủ  ngữ, có khả  năng kết hợp với các phó từ  chỉ  quan hệ  thời   gian. Vị ngữ thường trả lời cho câu hỏi làm gì, như thế nào, là gì, ...  2. Các thành phần phụ.   ­ Trạng ngữ là thành phần nêu lên hoàn cảnh, thời gian, không gin, nguyên nhân,  mục đích, phương tiện, cách thức của sự việc được diễn đạt trong câu. ­ Khởi ngữ: Là thành phần câu đứng trước chủ  ngữ  để  nêu lên đề  tài được nói  đến trong câu. Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ về, đối với.  II. Các thành phần biệt lập. 1. Thành phần tình thái: được dùng để  thể  hiện cách nhìn của người nói đối với sự  việc được nói đến trong câu. * Những yếu tố tình thái gắn với độ tin cậy của sự việc được nói đến, như: ­ chắc chắn, chắc hẳn, chắc là,... ( chỉ độ in cậy cao). ­ hình như, dường như, hầu như, có vẻ như,.... (chỉ độ tin cậy thấp) VD: Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ vừa lắc đầu cười. Có lẽ vì khổ tâm đến   nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi. * Những yếu tố tình thái gắn với ý kiến của người nói, như: ­ theo tôi, ý ông ấy, theo anh * Những yếu tố  tình thái chỉ thái độ của người nói đối với người nghe, như: Gi¸o viªn biªn so¹n: Hoµng ViÖt Dòng – Trêng THCS Yªn PHó 20
ADSENSE
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.02 Bộ 500+ Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2020
576 tài liệu
872 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline:0933030098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2