Tìm hiểu cây hồ tiêu

Chia sẻ: Thư Viện Tỉnh Đak Lak | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

191
lượt xem 53
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu cây hồ tiêu

1/ Hồ tiêu Bách khoa toàn thư mở Wikipedia Hồ tiêu Cây hồ tiêu với quả chưa chín Phân loại khoa học Giới (regnum) Plantae (không phân hạng) Angiospermae (không phân hạng) Magnoliidae Bộ (ordo) Piperales Họ (familia) Piperaceae Chi (genus) Piper Loài (species) P. nigrum Danh pháp hai phần Piper nigrum L. Hồ tiêu còn gọi là cổ nguyệt, hắc cổ nguyệt, bạch cổ nguyệt (danh pháp hoa học: Piper nigrum) là một loài cây leo có hoa thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae), trồng chủ yếu để lấy quả và hạt, thường dùng làm gia vị dưới dạng khô hoặc tươi. Mục lục • 1 Miêu tả • 2 Tên gọi
• 3 Thu hoạch và chế biến • 4 Thành phần hóa học • 5 Sử dụng • 6 Một vài hình ảnh về cây Hồ tiêu • 7 Chú thích • 8 Tham khảo • 9 Liên kết ngoài Miêu tả Tranh vẽ hồ tiêu năm 1832 Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có hai loại nhánh: một loại nhánh mang quả, và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại nhánh đều xuất phát từ kẽ lá. Đối chiếu với lá là một cụm hoa hình đuôi sóc. Khi chín, rụng cả chùm. Quả hình cầu nhỏ, chừng 20-30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục, sau có màu vàng, khi chín có màu đỏ. Từ quả này có thể thu hoạch được hồ tiêu trắng, hồ tiêu đỏ, hồ tiêu xanh và hồ tiêu đen. Đốt cây rất dòn, khi vận chuyển nếu không cận thận thì cây có thể chết. Quả có một hạt duy nhất. Tên gọi
Cây có tên cổ nguyệt trong tiếng Trung Quốc vì được trồng tại nước Hồ (胡), chữ này do hai chữ "cổ" 胡 và "nguyệt" 胡 hợp thành. Thu hoạch và chế biến Hồ tiêu đen và hồ tiêu trắng Hồ tiêu được thu hoạch mỗi năm hai lần. Muốn có hồ tiêu đen, người ta hái quả vào lúc xuất hiện một số quả đỏ hay vàng trên chùm, nghĩa là lúc quả còn xanh; những quả còn non quá chưa có sọ rất giòn, khi phơi dễ vỡ vụn, các quả khác khi phơi vỏ quả sẽ săn lại, ngả màu đen. Muốn có hồ tiêu trắng (hay hồ tiêu sọ), người ta hái quả lúc chúng đã thật chín, sau đó bỏ vỏ. Loại này có màu trắng ngà hay xám, ít nhăn nheo và ít thơm hơn (vì lớp vỏ chứa tinh dầu đã mất) nhưng cay hơn (vì quả đã chín). Bên cạnh hai sản phẩm nói trên, tuy hiếm hơn, còn có hồ tiêu đỏ, là loại hồ tiêu chín cây hoặc được thu hái khi rất già, ủ chín sau đó được chế biến theo cách thức đặc biệt để giữ màu đỏ của vỏ. Hồ tiêu đỏ có màu đỏ thẫm hơi ngả đen, được sản xuất tại Ấn Độ và tại huyện Chư Sê và Bà Rịa - Vũng Tàu Việt Nam. Giá trị xuất khẩu của tiêu đỏ sau khi chế biến cao hơn gấp 3 đến 4 lần so với hạt tiêu đen[1][2]. Thành phần hóa học Hồ tiêu cũng rất giàu vitamin C, thậm chí còn nhiều hơn cả cà chua. Một nửa cốc hồ tiêu xanh, vàng hay đỏ sẽ cung cấp tới hơn 230% nhu cầu canxi 1 ngày/1 người. Trong tiêu có 1,2-2% tinh dầu, 5-9% piperin và 2,2-6% chanvixin. Piperin và chanvixin là 2 loại ankaloit có vị cay hắc làm cho tiêu có vị cay. Trong tiêu còn có 8% chất béo, 36% tinh bột và 4% tro. Sử dụng Thường dùng hạt tiêu đã rang chín, thơm cay làm gia vị. Tiêu thơm, cay nồng và kích thích tiêu hoá, có tác dụng chữa một số bệnh.
Hạt tiêu cũng rất giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như beta carotene, giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa sự hủy hoại các tế bào, gây ra các căn bệnh ung thư và tim mạch. Một vài hình ảnh về cây Hồ tiêu • Hồ tiêu ở vùng Tây Nguyên được trồng ăn theo cây gỗ dây leo lên thân gỗ. • Quả tiêu xanh. • Quả tiêu chín. http://vi.wikipedia.org/wiki
2/Chuyển giao kỹ thuật phòng trừ dịch bệnh trên cây hồ tiêu Thứ Ba, 29/10/2013, 14:41 [GMT+7] (GLO)- Hồ tiêu là cây công nghiệp cho thu nh ập khá cao. Tuy nhiên, đây cũng là loại cây trồng đòi hỏi nông dân phải nắm vững kỹ thuật chăm sóc, phòng tr ừ dịch bệnh. Hai năm gần đây, khi giá tiêu luôn ổn đ ịnh và ở m ức khá cao, nông dân huyện Chư Pưh bắt đầu phục hồi và mở rộng diện tích. Để giúp nông dân nhận biết và có biện pháp phòng trừ dịch bệnh trên cây hồ tiêu, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Pưh phối hợp với Trường Đại h ọc Nông Lâm Huế đã mở lớp tập huấn chuyển giao quy trình phòng d ịch h ại t ổng h ợp cây h ồ tiêu trên địa bàn huyện. Thành phần tham gia lớp tập hu ấn bao gồm cán b ộ làm công tác quản lý nông-lâm nghiệp, cán bộ đoàn thể làm công tác tuyên truyền và nông dân trồng tiêu.
Ảnh: Anh Khoa Ông Nguyễn Hữu Thắng-một nông dân tham gia lớp tập huấn chia sẻ: Tình tr ạng tiêu chết nhanh, chết chậm đang hoành hành. Đợt tập huấn này đã chuyển giao cho nông dân kiến thức cơ bản nhận biết biểu hiện của vườn tiêu bị mắc bệnh đến các biện pháp phòng trừ để có thể duy trì vườn tiêu xanh tốt. Lớp tập huấn này đã đáp ứng nhu cầu cần thiết đối với nông dân trồng tiêu hi ện tại. Ông Nguyễn Xuân Hùng-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Ch ư P ưh cho biết: Việc đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng như chú trọng canh tác cây h ồ tiêu theo hướng bền vững là ưu tiên hàng đầu của huyện trong những năm qua. T ừ đó, Phòng Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Trường Đại học Nông Lâm Hu ế tri ển khai mô hình IPM trên cây hồ tiêu cho nông dân, cán bộ phụ trách nông nghi ệp và các c ơ quan đoàn thể làm công tác tuyên truyền. Chư Pưh là địa phương đầu tiên trong c ả t ỉnh
chuyển giao kỹ thuật này. Đây là nhu cầu thiết yếu và c ấp bách hi ện nay đ ể nông dân chăm sóc và bảo vệ vườn tiêu của mình. Với quan điểm mưa dầm thấm lâu, thông qua các lớp tập huấn giúp nông dân bi ết thêm và đúc kết kinh nghiệm trồng và chăm sóc tiêu hiệu quả. Đặc biệt là giúp cho nông dân biết sử dụng các loại thuốc để phòng trừ bệnh chết nhanh, chết chậm, bệnh ký sinh trùng trên rễ tiêu, giúp cây nhanh phục hồi, rễ ra trắng, đ ọt bung nhi ều, b ộ r ễ tiêu hoạt động mạnh, hút dinh dưỡng tốt, cành lá phát triển xanh tốt. Anh Khoa Nguồn trích: 3/
Khoa học công nghệ Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ giống Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ giống cây trồng Kỹ thuật trồng hồ tiêu trên cây trụ sống Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ phân bón Hồ tiêu được trồng trên nhiều loại trụ khác nhau như trụ gỗ, trụ gạch, trụ bê tông Mô hình điển hình - tiên và các loại cây trụ sống. Thực tế cho thấy trồng tiêu trên cây trụ chết như trụ gỗ tiến hoặc trụ bằng vật liệu xây dựng trong điều kiện không che bóng có thể đạt được năng suất cao, nhưng kèm theo đó là sự suy kiệt nhanh chóng do ra hoa quả quá độ và sự bùng phát của nhiều loại bệnh nguy hiểm làm hủy diệt vườn tiêu. Trồng tiêu trên cây trụ sống là kiểu canh tác bền vững, tạo nên điều kiện sinh thái phù hợp cho phép kéo dài thời gian khai thác vườn tiêu, hạn chế được các bệnh nguy hiểm và có thể giảm bớt chi phí đầu tư ban đầu. Các loại trụ sống phổ biến là vông, keo dậu, lồng mức, muồng đen v.v.... Cây trụ sống được trồng bằng cành hoặc bằng hạt. Để đảm bảo vườn tiêu trồng trên cây trụ sống sinh trưởng tốt, đồng đều, cho năng suất cao cần chú ý tới các biện pháp kỹ thuật sau: 1. Trồng cây trụ sống Keo dậu, lồng mức trồng với khoảng cách 2,5mx2,5m (1.600 cây/ha), muồng đen trồng với khoảng cách 3mx3m (1.100 cây/ha), tốt nhất vào đầu mùa mưa. Khi trồng bón lót 1 gốc 2kg phân chuồng và 0,2-0,3kg lân Đầu Trâu. Sau khi trồng, cứ 20-30 ngày bón thúc cho cây trụ sống 1 lần với lượng 10-15g Urê + 5g KCl/cây (hoặc 25- 35g NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu) cho đến khi trồng mới tiêu vào 2-3 tháng sau đó. Có thể trồng cây trụ sống 1-2 năm trước khi trồng tiêu, mỗi năm bón thúc phân cho cây trụ sống từ 2-3 lần. Cần chăm sóc tốt cây trụ sống để cây sinh trưởng tốt đảm bảo yêu cầu leo bám cho cây tiêu. 2. Trồng cây trụ tạm Trồng tiêu cùng năm với cây trụ sống bắt buộc phải trồng trụ tạm. Sau khi trồng trụ sống 2-3 tháng thì trồng tiêu. Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có chỗ cho tiêu leo bám nên cần trồng cây trụ tạm cùng lúc với trồng tiêu. Cây trụ tạm được trồng cách cây trụ sống 10-15cm, đường kính 10-15cm, chiều cao tính từ mặt đất hơn 3m, cây trụ tạm phải tốt để tiêu có thể leo bám trong vòng 2-3 năm trước khi cây trụ sống đủ lớn cho tiêu leo bám. 3. Trồng tiêu - Đào hố trồng tiêu: Đào 2 hố 2 bên cây trụ tạm, mỗi hố trồng 1 dây tiêu hay 1 bầu tiêu. Kích thước mỗi hố 40cmx40cmx50cm, mép hố cách trụ tạm 10-15cm, sao cho tâm hố (vị trí đặt bầu tiêu) cách cây trụ sống từ 40-50cm. Cũng có thể đào 1 hố với kích thước 60cmx60cmx50cm để trồng 2 dây hay 2 bầu tiêu vào cùng 1 hố. Mỗi trụ tiêu được bón lót 10-20kg phân chuồng, 0,2-0,5kg phân lân, 0,2-0,3kg vôi bột, trộn đều phân với đất mặt và lấp xuống hố. Xử lý đất trong hố trước khi trồng bằng 1 trong các loại thuốc như Confidor 100SL 0,1%, 0,5 lít/hố hoặc Basudin 10H, 20-30 g/hố. Việc trộn phân lấp hố và xử lý đất trong hố được thực hiện trước khi trồng tiêu ít nhất là 15 ngày. - Che nắng và chắn gió: Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có tác dụng che bóng, cần làm túp che nắng, chắn gió cẩn thận cho tiêu.
4.a. Buộc dây tiêu - Tiêu trồng bằng dây thân: Sau khi trồng 1-2 tháng, mỗi hom thân mọc 1-2 cành tược. Tược lên đến đâu phải buộc dây đến đó để rễ bám chắc vào trụ tạm, có như vậy thì cây mới cho ra nhánh ác. Nếu không buộc dây kịp thời tược sẽ ngã ra ngoài, 4/ Video Kt trồng chăm m yếu không cho nhánh ác được. dây ố sóc hồ tiêu - Tiêu trồng bằng dây lươn: Dây lươn không ra nhánh ác ngay. Tuy vậy vẫn phải 5/ khuyến cáo phòng trừ bệnh chết thường xuyên buộc dây vào trụ tạm, không để cho đốt nào không có rễ bám vào trụ tạm. Khoảng 10 tháng đến 1 năm sau khi trồng, dây bám trên trụ tạm từ 1,2-1,5m thì nhanh trên cây hồ tiêu bắt đầu ra cành ác. Việc buộc dây nên tiến hành từ 7-10 ngày/lần. 4.b. Tạo Thứ tư - 02/10/2013 08:37 hình, nuôi thân • * Đối với tiêu trồng bằng dây thân: Sau 1 năm trồng, các dây tiêu đã vươn bám trên • trụ tạm ở độ cao >1,5m, cắt ngang dây thân, cách mặt đất 25-30cm với mục đích • vừa lấy hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ. Từ chỗ cắt mọc lên các dây thân chính. Giữ lại các dây thân khoẻ mạnh, tiếp tục buộc 3-5 dây thân mới phát sinh vào trụ tạm, chỉ buộc 1-2 dây thân vào trụ cây sống (lúc này trụ sống đã có đường kính 3-4cm và cao 3-3,5m), vặt bỏ các mầm dây thân còn lại. Không nên để quá nhiều dây thân bám vào trụ sống khi cây trụ còn nhỏ sẽ khuyến cáo phòng làm hạn chếết nhanh trênccâycây tiêusống. trừ bệnh ch sinh trưởng ủa hồ trụ Hiện nay bệnh chết nhanhtrụ sống đã lớại buộc n ố định cây trụ c ạm vào cây vìụ sống, chuyển dần dây Khi cây trên cây tiêu tn, huyệ c Chư Sê đã bộ t phát nhiều tr nguyên nhân là do năm nay mưa nhiềutạmmưa lớn sống. nhiềungọn cây trụ c,ống tở ốộ ườn5m để tiện cho việc tiêu trên trụ và qua trụ trong Hãm ngày liên tụ s mộ s đ v cao tiêu chưa thực hiện các biệnạch tiêu. tác hợp lý, không đào rãnh thoát nước, tạo bồn sâu, thu ho pháp canh gặp mưa nhiều, bị ngập úng, làm thối rễ và bị héo chết nhanh. Hiện nay bệnh chếtĐối với tiêu trồtiêu tại huyệnlChư Sê đã ụng biện nhiềuđônnguyên vào năm thứ 2 * nhanh trên cây ng bằng cành ươn: Áp d bộc phát pháp vì dây tiêu nhân là do năm nay mưtrồngều và mưa lớnSau khi tiêu leo lên đượcc, một mốvàườn dây bám trên trụ (sau a nhi 12-13 tháng): trong nhiều ngày liên tụ 1-1,2 s v các tiêu chưa thực hiện các ắtện u chocanhnhánh áclý, ngọn thì đôn dây xuống. Nhẹạnhàng gỡ dây xuống, tránh b bi đầpháp 2-4 tác hợp ở không đào rãnh thoát nước, t o bồn sâu, gặp mưa nhiều, bịlàmập n hại, xâythối rgãy dậị héo chết nhanh. tròn dưới gốc phần dây không mang ng tổ úng, làm sát, ễ và b p dây tiêu. Khoanh Qua nghiên cứu các tài liệu,sau khi đãẫn của t ơ quan a đoạn ngọn và kết hợp thực tếSau đó lấp nhẹ nhánh ác hướng d cắt hếc lá, chừ chuyên môn có mang nhánh ác. của các nhà vườn đất, ử lý chỉ dằn ặn thành công bginhchoết nhanhdây ncây tiêu,Không nên lấp luôn đã x hay ngăn ch vài cục đất để ệữ ch khoanh trên ằm im. Thường trực Hiệpmộti lhồ tiêu Chưvì các khoanh n việc phòngị trừ bệSauchếtrnhanh trên các khoanh hộ ớp đất dày Sê hướng dẫ dây có thể b chết. nh khi ễ nhú ra từ cây tiêu như sau: dây được đôn xuống nên vun gốc bón phân cho tiêu. 1. Triệu chứng và cách giữậạibiủ tsố dây thân cần thiết cho bộ khung chính, loại bỏ các dây thân Chú ý nh l n đ ế 1.1 Nguyên nhân gây bthừa. :Một nấm Phytopthora gây ra, ược là loàivàom ụ ủy sinh 1-2 dây khác yếu, ệnh Do số dây thân sau khi đôn đ đây buộc nấ tr th tạm và nên nó phát triển mạnh vào mùa mưa sống ttươvàotự ời ư ểm tạưa dầm) do lúc này ng dây thân. được buộc vào trụ (nhấ là ng th nh đi khi m o hình tiêu trồng bằ nhiệt độ thấp và ẩm độ trong vườn quá cao. Đây là điều kiện lý tưởng để nấm Phytopthora tTrong quá trình hại. Vì vậy bệnh thường gậytha cácặloại cành ng ấn công và gây chăm sóc vườn tiêu chú ý cắt ỉ ại n ng ở nhữ sau: vườn tiêu bị ngập nước, không có hệ thống thoát nước 1.2 Triệu chứng gâyỉa ạỏ tất cả các dây thân, cành ác mọc phía dưới gốc tiêu. Cành lá của cành ác * T h bi - Bệnh trên lá: Chủ yếmặt ấất 10-15cm. Dây lươn cũngấtượcntỉvếtỏ trấm đen đích đếnlại nhân giống. cách u xuđ t hiện ở lá non, ban đầu xu đ hiệ a b ch ừ mục ở phi ể lá, sáu đó lan dần ra chiếm một phần góc lá hoặc có các vết tròn lan rộng trên mặt lá, vết bệnh có màu đen ỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân mọc quá dài ở đỉnh trụ. * Tbóng. - Bệnh trên thân: Đốinhới tiêuhiện ở trên trụ sống,thân cngọcây tiêu. Banđđầcao 5m, không để ngọn dây Bệ v xuất trồng cành, nhánh, hãm ủa n dây tiêu ở ộ u có chấm đen nhỏ sau đó lan rộ trùm lên ngtừ cây ạn, ống đã hãm thân, tiêung, phủ đen ọnng đotrụ scành, nhánh,ngọn. cành và dần dần phủ kín cả thân, cành làm chết dây tiêu đó. 4.c. Rong tỉa cây trụ sống Mỗi năm rong 2 lần chính: - Đầu mùa mưa: Rong mạnh, chỉ để lại 1 cành nhỏ hút nhựa hoặc có thể chặt ngang ngọn đối với các loại cây có khả năng tái sinh mạnh như muồng đen, keo dậu. Chú
- Tháng 8: Rong tỉa nhẹ, sau đó để cây tái sinh tạo bóng mát cho vườn tiêu trong mùa khô. 4.d. Bón phân - Bệnh trên gốc, rễ:- Phân hữu cơ: Được bón hàng năm với liều lượng 30-40m3/ha. Vào đầu mùa mưa, + Ở phần gốc: Tại đoạn gvành khăn quanhxuốc hiện mép vệt đen ban đầtán tiêusau đó đào rãnh ốc, sát mặt đất g ất tiêu, một rãnh cách mép u nhỏ, 15-20cm, sâu 5-10cm, lan dần lớn ra và dần dần lan xuống phântiêu, nấm ăn sâu hoànthân, gbóntiêu làm thiối p đất lại. Khi rộng 15-20cm bón gốc hữu cơ đã hoai vào toàn, ốc xong phả lấ ngang gốc tiêu gây chết cả bón phân, hạn chế tới mức tối đa làm tổn thương bộ rễ tiêu. đào rãnh cây tiêu. + Ở phần rễ: - Sự xâm nhiễmPhân bệnh qua rễ tơcác n rại chính Đầu Trâuối phần thâncngầm ợần ới từng giai - của khoáng: Dùng đế lo ễ NPK sẽ làm th có công thứ phù h g p v mặt đất làm thối đenạtoàn bộ gốcng của cây ết cảđcây biệt chúời tgian rấloại có vi lượng (TE) rất tốt đo n sinh trưở rễ, tiêu ch tiêu, ặc trong th ý ới các t nhanh. Trường hợp này cây chết héo, lá vẫn còn xanh. cho cây tiêu. - Sự xâm nhiễm thân ngầm qua rễ nằm sâu hơn 60cm của nấm bệnh làm rễ thối đen, mềm nhũn, mLoạidẫnlibên ltrong thân biến màu tbón ắng tiêu nâu đen, chạy dọc ạch và ều ượng NPK hỗn hợp ừ tr cho sang theo thân gây ra triệu chứng vàng lá, rụng đốt phần thân non, giảm sức sinh trưởng của cây, cây chết sau 1 – 2 năm hoặc vào mùa khô năm sau khi hệ rễ bị hủy hoại 2. Biện pháp canh Thờđể xkiến gấết cơ bản chia lượng bón 4-6 lần/năm. - tác i kỳ ử lý thi p - Xử lý, đào mươngLượng bón ở ọcời kỳ vườndoanh 1 hàng tiêu,lần/năm vào đáy thời kỳ sau thu hoạch - thoát nước d th theo kinh cách chia bón 4 đào 1 hàng, các mương sâu hơn đáy bồn ầu, giữạch hàng từ đáy ưồn ra mương để thoát hết nước trong quả, đ 20cm r a và cuối mùa m b a. đáy bồn tiêu ra mương. Những vườn tiêu có độ dốc thì đào 1 mương ngang ở trên đầu vườn, cuối vườn cũngTưới nướcng ngang nể tập trung dòng chảy về nơi vô hại. 4.e. đào 1 mươ và thoát đ ước - Những vườn bằngịnh ẵượng nướcótướidốcchun đào miươngcdọc cách hàng như trên Đ ph l ng không c độ và vẫ kỳ tướ nướ và rạch hàng từ đáy bồn ra mương để thoát hết nước trong đáy bồn tiêu ra mương. Những vườn có bồn quá sâu trên 20 cm thì nên lấp bớt lại. 3. Thuốc và cách phòng trị: - Những vườn chưa bị bệnh: vườn tiêuưới gốc 2 cần cách nhau từ ươngngày bằng ước tốt. Vun gốc Mùa mưa, Phun và t phải đượ l đào rãnh khai m 7-10 để thoát n 2 loại thuốc có hoạttiêu, tkhông nhau, ướư đọng ầugốc. Aliette thì lần sau dung Eddy, chấ khác cho n nh c lần đ ở dung vv… - Những vườn đã có tiêu bị bệnh chết nhanh: Phun và tưới gốc 3-4 lần cách nhau từ 5- 7 ngày bằng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau, ví dụ lần 1 dùng Aliette thì lần 2 Theo binhdien.com dùng Alphamil lần 3 dùng Treppach-Bul vv... - Pha thuốc theo hướng dẫn trên bao bì của từng loại thuốc. - Chỉ mua và sử dụng những loại thuốc có ghi rõ đặc trị bệnh chết nhanh cho nhiều loại cây trong đó có cây tiêu như: Aliette; Eddy; Alphamil; Treppach-Bul; Mexyz; Alpine,.... Cách phun: - Nếu dùng máy bơm: Phun thuốc thành tia đủ mạnh để tưới ướt đẫm thân, cành, ngọn và xung quanh gốc. - Nếu dùng bình bơm tay: Điều chỉnh béc phun hơi lớn và phun mạnh vào thân, cành, ngọn và xung quanh gốc. - Về phần xử lý vết bệnh tại gốc thân chính: Hòa tan thuốc đậm đặc theo tỉ lệ 20% ( 1 thuốc 5 nước) dùng cọ quét sơn hoặc bàn chải đánh răng quét bớt đi lớp nấm màu đen đang bám vào gốc, sau đó quét thuốc vào, 3 – 4 ngày sau quét tiếp bằng loại thuốc khác. - Về phần xử lý rễ ở dưới đất: Nên dùng cần sục chuyên dụng để sục thuốc xuống đất nhằm đưa thuốc tới trực tiếp rễ tiêu để đảm bảo đủ lượng thuốc tiếp xúc trực tiếp với rễ tiêu, mỗi gốc xử lý bằng 3 – 4 lít thuốc đã pha. - Những gốc tiêu đã bị bệnh chết nhanh cũng nên xử lý 1 đến 2 lần thuốc như trên
để diệt nguồn lây bệnh. 4. Các chủ vườn cần tư vấn kỹ thuật và các việc khác liên quan đến sản xuất chăm sóc hồ tiêu xin liên hệ số ĐT: 0914.150.570 hoặc 01682 979 285 Tác giả bài viết: Hiệp Hội Hồ Tiêu Chư Sê 6/ Hồ tiêu, cây kinh tế, cây thuốc Hồ tiêu có nguồn gốc tại các vùng Tây Nam Ấn Độ Thời Trung cổ, Hồ tiêu là gia vị quý hiếm do người Veniz độc quyền buôn bán. Năm 1498 người Bồ Đào Nha tìm ra đường thuỷ tới Ấn Độ và giành độc quyền buôn bán Hồ tiêu cho đến thế kỷ 17. Sau đó, Hồ tiêu mới được Cây Hồ tiêu trồng ở nhiều nước Viễn đông trong đó có Việt Nam. Cây Hồ tiêu là cây gia vị, sống nhiều năm, hạt có vị cay, th ơm; là cây dây leo thân dài, bám vào các cây, vật khác bằng rễ. Môi trường sinh tr ưởng t ự nhiên là rừng xích đạo, nóng ẩm quanh năm, cây ưa lặng gió, che bóng, thích h ợp v ới đất pha cát, tơi xốp, sâu, dốc thoải nhiều màu, thoát n ước nhanh, l ượng m ưa thích hợp là 2500 - 3000mm/năm. Cây, vật để Hồ tiêu bám vào gọi là cây choái (trụ, nọc tiêu). Choái có hai lo ại: Choái sống và choái chết. Choái sống thường là cây vừa để Tiêu leo bám v ừa tạo bóng mát cho Tiêu như: Cây Mít; cây Vông; cây M ức; cây Keo gi ậu, cây Muồng đen, cây Cao su… Choái chết thường bằng các cây gỗ hoặc bằng cột bêtông. Tiêu có 2 loại nhánh: Nhánh mang quả và nhánh dinh d ưỡng. Qu ả tiêu nhỏ, mỗi chùm có 20 - 30 quả. Quả non màu xanh, quả già màu đ ỏ, khi chín màu vàng. Có 2 loại Hạt tiêu: Tiêu đen và Tiêu trắng (Tiêu sọ). Muốn có Tiêu đen ph ải hái quả lúc chưa chín, đem phi khô, vỏ nhăn nheo, có màu đen. Mu ốn có Tiêu s ọ phải hái lúc quả thật chín, loại bỏ vỏ ngoài, chỉ giữ phần hạt, đem ph ơi nắng sẽ có hạt trắng ngà, xám. Tiêu sọ ít thơm hơn Tiêu đen nhưng cay n ồng h ơn. Hồ tiêu được trồng ở nước ta từ lâu, chủ yếu ở các tỉnh miền Nam, nhiều nh ất là ở Phú Quốc, Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Trị và còn đ ược tr ồng ra t ới
Nghệ An, Hà Tĩnh nhưng diện tích ít hơn. Trong nh ững năm qua, ngh ề tr ồng H ồ tiêu đã có những bước nhảy vọt, lượng Tiêu sản xuất và xu ất kh ẩu m ỗi năm tăng 20 - 30%. Năm 2001 Việt Nam xuất khẩu được 55.000 t ấn Tiêu, năm 2002 đạt gần 70.000 tấn, đưa Việt Nam trở thành nước đứng thứ 2 về diện tích tr ồng (sau Ấn Độ) và là nước đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu Tiêu đen với các chủng loại nổi tiếng trong và ngoài nước như: Tiêu Phú Qu ốc, Tiêu Cù và Tiêu Hồ Xá (Quảng Trị), Tiêu Tiên Sơn (Gia Lai), Tiêu Đất đỏ (Bà R ịa), Tiêu Di Linh (Lâm Đồng)… Các loại Tiêu này được xuất khẩu sang nhiều nước và đ ược đánh giá cao vì có độ thơm và vị cay nồng đặc trưng. Trong Hạt tiêu có hai ancaloit (Piperin và Chavixin), tinh d ầu, ch ất béo, tinh b ột, xenluloza, muối khoáng. Chavixin là một chất lỏng sền sệt, có v ị cay h ắc làm cho tiêu có vị cay nóng. Chavixin tập trung ở vỏ ngoài nên Tiêu s ọ ít h ắc h ơn Tiêu đen. Piperin không mùi, không màu, dùng nhi ều s ẽ đ ộc. Piperin làm tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và dây thần kinh. Tiêu có tác d ụng sát trùng, di ệt ký sinh trùng, xua đuổi sâu bọ nên Tiêu còn dùng để bảo v ệ đ ồ len kh ỏi b ị nh ậy cắn. Ngoài tác dụng làm gia vị, Tiêu còn dùng làm thu ốc kích thích tiêu hoá, ch ữa đau bụng, đau răng. Theo Đông y, Tiêu vị cay, tính nóng, làm ấm bụng, hạ khí, tiêu đ ờm, ch ống cảm lạnh, chữa đau bụng do lạnh, nôn mửa, ỉa chảy, hen suyễn khó th ở, đ ờm t ắc. Tiêu dùng ít thì tăng tiêu hoá, dùng nhiều thì kích thích niêm m ạc d ạ dày, d ẫn t ới xung huyết, gây viêm, đại tiểu tiện ra máu. Một số bài thuốc dùng Hồ tiêu chữa bệnh Ăn vào thổ ra: Hồ tiêu ngâm giấm, phải tẩm 7 lần. Tán thành bột luy ện h ồ và rượu, vo viên bằng hạt Ngô. Mỗi lần dùng 8 - 10 viên với nước, ngày 2 l ần. Hoặc: Hồ tiêu 20g, Ối khương 30g, sắc đặc, uống nóng, 2 lần trong ngày. Đau bụng do lạnh, mùa hè hoắc loạn: Tiêu 4g, sao vàng, tán mịn, uống với nước, ngày 2 lần. Hoặc Hồ tiêu tán bột, nhào với cơm nhão, vo viên b ằng h ạt Ngô, mỗi lần uống 8 - 10 viên với nước cơm, ngày 2 lần. Thổ tả vì hàn lạnh: Tiêu chảy mửa dữ dội, chân tay giá lạnh, ngực tức, rêu lưỡi trắng nhờn. Hồ tiêu giã nhỏ 40g, Chè hương cũ 40g, Ri ềng tươi giã nh ỏ 40g. Ngâm vào 1 lít rượu tốt trong 5 - 10 ngày. Người lớn mỗi lần u ống 1 thìa cà phê, trẻ em giảm liều lượng. Cách 1 giờ uống 1 lần. Phong độc phát ra ở bàn tay, bàn chân lở ngứa: Hồ tiêu, muối ăn lượng bằng nhau, tán mịn, trộn giấm, bôi vào chỗ lở ngứa sau khi đã rửa sạch. Đau tim, người mệt, hồi hộp: Tiêu sọ 2g, Đậu xanh 20g. Tán mịn, trộn đều, ngày dùng 4 - 6g, chia 2 lần.
Chứng bướu cổ: Lá Hồ tiêu giã nát với ít muối, đắp vào. Kết hợp u ống n ước lá Kim ngân nấu thay chè. Răng đau nhức: Tiêu sọ, Gừng khô, lượng bằng nhau, sao khô, tán m ịn, x ỉa vào răng. Tiêu chảy, ăn vào nôn ra: Hồ tiêu, Bán hạ chế, hai vị bằng nhau, tán nhỏ. Dùng nước Gừng chiêu thuốc, viên bằng hạt đậu. Ngày uống 15 - 20 viên. Hồ tiêu là cây quý của nước ta. Tiêu không những được dùng làm gia v ị, là nguồn hàng xuất khẩu mà còn dùng làm thuốc trị bệnh. Chúng ta nên nghiên cứu để phát triển cây Tiêu theo nhu cầu của thị trường. Không nên dùng Tiêu quá nhiều sẽ gây ngộ độc. Trịnh Thường Mại_CTQ số 22 7/ Sản xuất, kinh doanh Hồ tiêu bền vững Ngày 17/06/2013 Ngày 4/6/2013 tại thành phố Buôn Mê thuật, Công ty Simexco Daklak tổ chức hội thảo và đón nhận chứng chỉ “Phát triển Hồ tiêu bền vững” từ Tổ chức phát triển Hà Lan (SNV). Chứng chỉ là kết quả thực hiện dự án “ Phát triển chu ỗi cung ứng tiêu b ền vững” cho 500 hộ /500 ha tiêu xen cà phê tại xã Eatan huyện Krôngpak và xã Qu ảng Tiến huyện Cư M’gar do Tổ chức sáng kiến thương mại bền vũng (IDH), Công ty thu mua bao tiêu sản phẩm (Euroma) Hà Lan, cùng với đ ối tác đ ịa ph ương là Công ty Simexco Daklak hỗ trợ thực hiện. Đây là mô hình phát tri ển và chu ỗi cung ứng tiêu bền vững đầu tiên của tỉnh Đăk Lăk và cũng là dự án phát triển sản xuất tiêu bền vững đầu tiên trong nước. ( xem trong Peppervietnam.com) Hội thảo đã đề cập những khó khăn thách thức về sản xuất hồ tiêu b ền v ững: Trong thập kỷ qua, Việt Nam luôn dẫn đầu thế giới về sản lượng và số lượng xuất khẩu hồ tiêu. Diện tích cây hồ tiêu ở Việt Nam đã tăng lên 58.000 ha vào năm 2012 ( quy ho ạch chỉ 50.000 ha/ đến 2020), sản lượng hàng năm bình quân 100.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu trong giai đoạn giá cao hai năm qua đạt xấp xỉ 800 tri ệu USD/năm. Tuy nhiên, t ừ nhiều năm qua vấn đề thiếu bền bững trong sản xuất và kinh doanh h ồ tiêu đã đ ược nhận diện và cảnh báo. Vấn đề môi trường: Sử dụng phân hóa học và thuốc phòng trị sâu bệnh là vấn đề quan tr ọng liên quan tính bền vững trong sản xuất hồ tiêu, nhất là lạm dụng do bị kích thích b ởi giá tiêu cao, khai thác mạnh khả năng cho năng xuất, sản lượng của vườn cây.
Biến đổi khí hậu làm cho mưa nhiều và tập trung trong mùa m ưa càng làm cho v ấn đ ề sâu bệnh trở nên trầm trọng hơn, nhất là những vườn cây lớn tu ổi, gia tăng nguy c ơ lạm dụng hóa chất phòng trị sâu bệnh. Biến đổi khí hậu làm cho mùa khô đến sớm, lượng mưa mùa khô hầu như không đáng kể, m ực n ước ngầm xu ống th ấp và nhanh, nguồn nước mặt ao hồ sớm cạn kiệt, áp lực sử dụng nước cho sinh hoạt, tưới cho cây trồng nông nghiệp trong mùa khô ngày càng gia tăng; Do đó thi ếu n ước t ưới tr ở thành mối đe dọa ngày càng lớn ở hầu hết các vùng trồng tiêu. Thiếu cây che bóng, sử dụng nhiều phân hóa học, ít chú ý tăng cường sử dụng phân hữu cơ, cây họ đậu che phủ đất là những yếu tố làm cho môi trường đ ất nhanh chóng thoái hóa, mất cân bằng dinh dưỡng, quần thể hệ sinh vật có l ợi trong đ ất suy gi ảm. Độc canh cây hồ ttiêu còn làm giảm đa dạng sinh học. Vấn đề xã hội: Tại hầu hết các vùng trồng tiêu của Việt Nam, nhìn chung những v ấn đ ề xã h ội nh ư mất an toàn lao động, lao động trẻ em, lao động cưỡng bức, đi ều ki ện làm vi ệc ô nhiễm, không phải là những vấn đề cần nhiều quan tâm. Trong chu ỗi giá tr ị, ng ười nông dân luôn ở thế bất lợi. Giá cả và phân hạng chất lượng, phụ thuộc vào người mua gom trung gian , người nông dân cá thể thi ếu thông tin giá c ả, ch ất l ượng. Thi ếu tổ chức nông dân được tổ chức chật chẽ , đủ m ạnh đ ể tăng khả năng th ương l ượng trong thương mại hoặc có thể tiếp cận trực tiếp với các nhà xuất khẩu. Vấn đề về kinh tế, tài chính: Mặc dù trong thời điểm giá cao, sản xuất hồ tiêu mang lại lợi nhuận khá, nh ưng r ủi ro về giá luôn có thể xảy ra do biến động cung cầu hoặc yếu tố đầu c ơ. Cần phải áp dụng một số công cụ phòng ngừa rủi ro cho nông dân cũng nh ư nh ững tác nhân khác trong chuỗi giá trị. Khả năng tiếp cận tín dụng của người nông dân và lãi suất cũng là vấn đ ề r ất đáng quan tâm. Sản xuất hồ tiêu cần đầu tư lớn trong giai đo ạn kiến thi ết c ơ bản cũng nh ư thời kỳ kinh doanh, hoặc tái đầu tư cho vườn cây bị thi ệt h ại do thiên tai, d ịch b ệnh, trồng lại những vườn già cỗi. Khả năng tài chính tốt giúp cho nông dân có th ể t ự đi ều tiết việc tiến độ, thời gian bán sản phẩm có lợi nhất. Và một số vấn đề khác: Ngoài những vấn đề trên, ngành công nghiệp hồ tiêu còn đang gặp ph ải nh ững v ấn đ ề về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng cây giống; Một số vườn lớn tuổi hết hiệu quả kinh tế cần tái canh; Giá cả vật tư đầu vào và giá thuê công nhân luôn có xu th ế tăng; Ch ất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm thấp. Diện tích trồng tăng không th ể ki ểm soát, vượt quy hoạch cũng là những yếu tố tiêu cực rất đáng báo đ ộng. Giá bán s ản ph ẩm hồ tiêu Việt nam luôn thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác. Trong vài năm gần đây nhu cầu thế giới về sản phẩm gia vị bền vững có ch ứng nh ận
gia tăng, Việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, những rào c ản khắt khe t ừ các n ước nhập khẩu, giá cả, thị trường cạnh tranh quyết liệt, nhu cầu cải thi ện những đi ều kiện kinh tế, xã hội, môi trường trong khu vực sản xuất... Xu thế này đòi h ỏi người sản xuất và các doanh nghiệp trong nước sớm tiếp cận, một mặt để nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường thế giới, mặt khác góp phần gia tăng tính bền v ững c ủa s ản xuất và kinh doanh trong bối cảnh hội nhập kinh tế, thương m ại qu ốc t ế. Giải pháp: Các vấn đề trên cần phải có những giải pháp toàn diện để tăng tính b ền v ững trong sản xuất cũng như kinh doanh. Mặc dù trong c ộng đồng sản xu ất, kinh doanh h ồ tiêu quốc gia đã nhiều nỗ lực tiến hành, nhưng thiếu sự tham gia đ ồng b ộ c ủa nh ững tác nhân trong chuỗi liên kết. Sáng kiến gia vị bền vững (SSI) do 4 tác nhân hàng đầu th ị tr ường gia v ị Hà Lan ( Euroma, Intertaste, Verstegen và Uinispices ) sáng lập là m ột trong nh ững n ỗ l ực m ới đây của ngành gia vị thế giới, với mục tiêu: (1) Giảm sử dụng thuốc trừ sâu và các hóa chất nông nghiệp, bảo vệ đa dạng sinh học.(2) Tăng năng xu ất ch ất l ượng, qua đó cải thiện đời sống nông dân. (3) Tập huấn nông dân về các yêu c ầu phù h ợp v ới an toàn thực phẩm; Nhằm hướng gia vị thông thường - đại trà sang bền v ững h ơn, qua đó bảo đảm nguồn cung trong tương lai và thúc đẩy tăng tr ưởng kinh t ế ở các n ước s ản xuất. Rồi đây ngành hồ tiêu Việt Nam không còn quá xa lạ v ới nh ững khái ni ệm, nh ững tiêu chí và hoạt động thực tiễn của sản xuất, kinh doanh hồ tiêu bền vững. S ự thành công của phát triển sản xuất và cung ứng hồ tiêu bền vững tùy thu ộc ph ần l ớn vào nh ững lợi ích thiết thực mà sản xuất bền vững mang lại, trong đó lợi ích kinh t ế và đ ời s ống của người nông dân sản xuất nhỏ được thực sự chú trọng. Việc tự nguyện h ợp tác liên kết nông dân với doanh nghiếp trong sản xuất, xuất khẩu h ồ tiêu b ền v ững s ẽ thuận hơn rất nhiều khi có sự trợ giúp của các nhà tài trợ trong và ngoài n ước và c ủa nhà nước. VPA tổng hợp http://peppervietnam.com