V. T CH C B MÁY QU N LÝ NHÀ N C V THU Ứ Ộ Ổ Ả ƯỚ Ề Ế
ả ể ộ ướ ề c v
ậ ế ủ ộ Vi ế ở ệ ướ
t Nam. c Vi ệ ể ủ
ệ ể t Nam Dân ch C ng hòa thành l p cho đ n nay, cùng ổ ứ ộ ượ
ợ ợ ế ổ ứ ộ ướ ch c b máy tài chính nói chung ầ c phát tri n và hoàn thi n d n, ớ ổ
ch c qu n lý s n xu t, kinh doanh. ế c phù h p v i c ch qu n lý kinh t ớ ơ ế c và t ả tài chính phù h p v i t ả
ế ả ổ ứ ệ ố
c t ầ ệ ế ộ ậ ế ấ c khi ti n hành c i cách h th ng pháp lu t thu áp d ng chung cho ụ ế ượ ổ ứ ch c t Nam đ , b máy thu thu Vi
ừ
ế ộ ế ế ỗ
ầ ầ ệ ố ả
ừ ố ệ ệ
ế ệ ệ
ợ ệ
ệ ả
ng nghi p: ch u trách nhi m qu n lý thu ệ t p th , cá th kinh doanh ể ị ế ậ ươ ể
ng nghi p. ươ
ệ ấ ướ ự ự ẩ ậ ẩ
ấ ậ ẩ
ổ
ế ụ ả ch c cũng có nhi u thay đ i qua các th i kỳ: có lúc b ổ ứ ổ ứ c t ọ ế ượ ổ ứ ề ệ ố ự
ế
1. Qúa trình hình thành và phát tri n b máy qu n lý Nhà n thu T khi n ừ v i s phát tri n c a ngành tài chính, t ớ ự ch c b máy thu thu nói riêng đ và t t ng b ừ ch c hành chính Nhà n ứ ướ Tr ả ướ t c các thành ph n kinh t t ấ ả nh sau: ư , phù ch c theo t ng thành ph n kinh t · B máy thu thu đ c t ộ ế ượ ổ ứ , đó là: h p v i ch đ thu thu áp d ng cho m i thành ph n kinh t ợ ớ ụ ế · B máy thu qu c doanh và qu n lý tài chính xí nghi p qu c doanh: ộ ố ch u trách nhi m qu n lý các kho n thu t xí nghi p qu c doanh. ả ả ị · B máy thu thu nông nghi p: ch u trách nhi m qu n lý thu thu ả ị ế ộ h p tác xã nông nghi p và cá th . ể · B máy thu thu công th ộ ươ ế thu công th ng nghi p đ i v i kinh t ệ ố ớ ế công th ệ c th c hi n Ð i v i khu v c xu t kh u, nh p kh u hàng hoá, Nhà n ố ớ qu n lý và thu thu xu t kh u, thu nh p kh u thông qua b máy thu ả ộ ế ẩ thu là T ng c c h i quan. ế · V hình th c t ề máy thu thu đ xu ng đ n qu n, huy n; có lúc b máy thu thu đ ộ ậ ố b ph n n m trong c c u b máy c a c quan tài chính các c p. ộ ộ ờ ươ ng trung ch c thành h th ng d c, tr c tuy n t ế ừ ộ ch c thành m t c t ệ ế ượ ổ ứ ơ ấ ủ ơ ằ ậ ấ ộ
ả c v thu hi n nay. ế ệ
ổ ứ ộ ớ ợ ầ ấ
ả ướ ấ
ề ệ ị
ị ộ ự
c, yêu c u c p bách ph i t ả ổ ộ c. Ngày 7/8/1990, H i ng ban hành Ngh đ nh s 281/HÐBT v vi c thành l p b ậ ộ ế ướ ố ậ ổ
ự ộ
2. T ch c b máy qu n lý Nhà n ướ ề Ð phù h p v i tình hình m i c a đ t n ớ ủ ấ ướ ể ch c b máy thu thu th ng nh t trong c n ế ố ứ ộ ộ đ ng B tr ố ộ ưở ồ máy thu thu Nhà n c tr c thu c B Tài chính. Ngày 21/8/1991 B Tài ế ộ chính ra Quy t đ nh s 316 TC-QÐ/TCCB thành l p T ng c c Thu Nhà ế ị c tr c thu c B tài chính làm nhi m v qu n lý thu n i đ a. Vi c n ệ ướ ệ ộ qu n lý thu xu t nh p kh u do T ng c c H i quan ti p t c th c hi n. ệ ổ ả ụ ế ộ ị ế ụ ụ ả ả ụ ự ế ấ ậ ẩ
ch c h th ng b máy qu n lý Nhà n ộ ả ướ ề c v thu . ế
2.1 Nguyên t c t ắ ổ ứ ệ ố · Nguyên t c t p trung dân ch . ủ ắ ậ
c đ ế ướ ượ ổ ứ
ệ ệ ệ ự c t ụ ổ ứ ổ ứ ộ ươ ấ ừ ch c th ng nh t t ố ch c th c hi n các ự
ả ướ
c th ch c b máy thu thu đ ể ế ượ ổ ứ ộ c. ệ ố
ố ả ệ ứ ướ
ủ ; không m t t ầ ả ế ộ ổ ứ
ch c thu thu n u không đ ổ ứ ự ế t c các thành ph n kinh t ế ế ấ c th c hi n ch c năng qu n lý th ng nh t c v công tác thu thu và các kho n thu khác c a ngân sách ch c hay ề c s y quy n ượ ự ủ
ố ượ ả
ố ớ ấ ố
ệ ụ c ch đ o và t ỉ ạ ả ế ộ ế ấ
c t ấ ượ ổ ứ ế ấ ố
ệ ế
ế ượ ộ ộ
ố
ng ch u s lãnh đ o song trùng c a B tr ng B ộ ưở ị ự ộ ủ ạ
ấ ế ị ủ ị ỉ
ng n m trong h th ng các ệ ố ươ ươ ế ằ
ị cách pháp nhân. ế ừ c, có t T ch c b máy qu n lý thu thu Nhà n ả ng đ n c s , cùng th c hi n nhi m v t trung ế ơ ở Lu t thu trong c n ế ậ Tính th ng nh t và h th ng trong t ấ ố các đi m sau: hi n ệ ở ể · H th ng thu thu Nhà n ế ệ ố trong c n ả ướ ề Nhà n c đ i v i t ướ ố ớ ấ ả c đ ng ra t cá nhân nào đ ượ ứ c a c quan thu . ế ủ ơ ng n p ộ · Các nghi p v thu thu và các kho n thu khác đ i v i các đ i t ế ế ch c th c hi n th ng nh t trong toàn ngành thu thu đ ệ ế ượ ự ổ ứ nh m đ m b o ch p hành nghiêm ch nh pháp lu t thu và các ch đ thu ậ ỉ ả ằ khác. ch c theo m t mô hình th ng nh t. Vi c · C quan thu các c p đ ệ ơ ộ ố qu n lý biên ch , cán b , kinh phí chi tiêu, th c hi n các chính sách đ i ộ ả ự v i cán b cũng nh tiêu chu n nghi p v c a cán b thu đ ự c th c ệ ụ ủ ớ ẩ ư hi n th ng nh t trong toàn ngành thu . ệ ế · C quan thu đ a ph ươ ơ tài chính và Ch t ch U y ban nhân dân t nh. ớ trung · Các c quan thu t ng đ n đ a ph ơ c quan Nhà n ư ơ ướ
ơ ụ ạ ủ
ề ả ế ộ ị
ế ướ c ệ ố ổ ổ
ơ ụ ả
ế ụ ả v n so n th o ạ
ng d n thi hành các ệ ả ướ
ề ổ ế ạ ẫ ỉ ạ ướ
ch c ph bi n, h ả ướ ộ
ứ ộ ổ ứ ế
ậ
ệ ự cáo v thu ... ề ạ ố ế ế
ng.
i t ả ươ ự ụ ụ ế ộ
ế ị ch c tr c thu c T ng c c thu đ ổ ứ ố ặ c t ơ ấ ổ ộ ươ ự
2.2 Nhi m v và quy n h n c a các c quan thu . ệ ế a. Ð i v i c quan qu n lý thu n i đ a: ố ớ ơ · T ng c c Thu . ế ụ T ng c c thu là c quan cao nh t trong h th ng thu thu Nhà n ụ ấ ế cùng v i T ng c c h i quan. ớ ổ Theo quy t đ nh thành l p, T ng c c thu có nhi m v t ụ ư ấ ổ ậ ế ị các văn b n pháp lu t v thu và các văn b n h ẫ ế ậ ề ả ừ c và t ng Lu t thu . Xây d ng và đi u hành k ho ch thu trong c n ế ả ướ ế ậ ự ệ ng d n ch đ o nghi p v th c hi n ng; t đ a ph ệ ụ ự ổ ứ ươ ị c; nghiên c u hoàn thi n c c u b máy qu n các Lu t thu trong c n ả ệ ơ ấ ế ậ ể lý Nhà n c v thu và s d ng cán b ; t ch c công tác thanh tra, ki m ử ụ ướ ề ế ạ tra qúa trình ch p hành các Lu t thu đ vi c th c hi n các Lu t thu đ t ế ể ệ ậ ấ đ i quy t các khi u n i, t c k t q a cao; gi ượ ế ủ ế · Các c c thu đ a ph ụ t c các ch c t C c thu là t ế ượ ổ ứ ạ ấ ả t nh, thành ph , đ c khu tr c thu c Trung ủ ụ ng. C c u b máy C a c c ộ ỉ thu bao g m m t s phòng ch c năng và m t s phòng nghi p v , phòng ộ ố ệ ụ ộ ố ứ ế ồ
ụ ủ ế
ậ ổ ứ
ẫ ự ế ừ ướ ỉ ạ ề ỉ ạ ế ch c thi hành các Lu t thu ; xây ị
ộ ẫ
ạ ề ng d n ki m tra các Chi c c th c hi n các ự
ệ ế ệ ế ố ớ ế ố ượ ụ ệ ự ế ự ế ộ
i t ụ ụ
ậ
ệ
ề ụ ự ế ạ
ệ ự ậ t đ i v i t ng Lu t
ị ế ệ ự
ộ ạ ệ ụ ả ch c th c hi n các nghi p v qu n ổ ứ ế ng n p thu ộ ể
ế ậ
ụ ủ
ế ự ộ ệ ụ
ẽ ạ ế c giao, pháp lu t thu ồ ướ ư ệ
ệ ệ c. Nh ng đ th c hi n nhi m v đ ể ự ạ ụ ượ ế ạ ậ ề ệ ộ ộ ố ộ
ậ c v thu trong ho t đ ng xu t nh p ố ớ ơ ướ ề ạ ộ ế ả ấ
ả
t Nam th c hi n ch c năng qu n lý Nhà n ứ ậ ệ ạ ộ ự ấ
ng Vi ấ ả ậ ượ ườ ệ
ả ể ề
ồ ệ
c v ướ ề ậ ả ẩ t Nam; đ u tranh ch ng buôn l u ho c v n ặ ậ ố t Nam qua biên gi i. Các ớ ệ t Nam, b u ki n, b u ph m, các đ ẩ ư ẩ ệ ậ
c v h i quan theo quy đ nh c a pháp lu t. t Nam đ u ề ậ
ư i Vi ớ ủ ắ ậ ủ ổ ứ ả ổ ứ ự ế ủ ệ t
ng và ố ự ươ ặ ộ
ụ ả ng đ
ỉ ng. ẩ ươ ử ể ả
ụ ề ạ ơ
ng thu thu . ch c theo đ i t thu thu đ c t ế ố ượ ế ượ ổ ứ C c thu có nhi m v , quy n h n ch y u sau: ụ ạ ệ ế ng d n, ch đ o và t Ph bi n, h ổ ế d ng và ch đ o th c hi n k ho ch thu trong toàn đ a bàn và t ng Chi ạ ệ ự c c thu tr c thu c; h ế ự ướ ể ụ ệ nghi p v qu n lý, gi i quy t các khi u n i v thu ; tr c ti p th c hi n ả ệ ụ ả ng thu c trách nhi m qu n lý vi c thu thu và thu khác đ i v i các đ i t ả trên đ a bàn. ị · Các Chi c c thu . ế ụ ch c tr c thu c C c thu , đ c t Chi c c thu là t ch c t t c các ộ ự ổ ứ ế ế ượ ổ ứ ạ ấ ả chuyên môn, qu n, huy n. C c u b máy Chi c c thu g m các t ế ồ ệ ơ ấ ổ ộ nghi p v và các đ i, t , tr m tr c ti p qu n lý vi c thu thu . ộ ổ ạ ệ ụ ế ả Chi c c thu có nhi m vu, quy n h n sau: ệ ế ụ ch c th c hi n k ho ch thu chi ti Xây d ng và t ế ố ớ ừ ế ổ ứ ự thu phát sinh trên đ a bàn Huy n; t ệ ng n p thu ; đôn đ c, ki m tra các đ i t lý các đ i t ố ượ ố ố ượ trong vi c ch p hành Lu t thu . ế ệ ấ T ng c quan thu th c hi n đ y đ nhi m v c a mình s t o nên s ự ầ ủ ừ ơ ph i h p đ ng b trong vi c th c hi n m c tiêu hoàn thành k ho ch thu ệ ự ố ợ c a Nhà n ế ủ có quy đ nh cho cán b lãnh đ o và cán b thu thu có m t s quy n h n ạ ị nh t đ nh. ấ ị b. Ð i v i c quan qu n lý Nhà n kh u:ẩ C quan H i quan Vi ả ơ ệ h i quan đ i v i ho t đ ng xu t kh u, nh p kh u, xu t c nh, nh p c nh, ẩ ố ớ ả qúa c nh, m n đ ấ chuy n trái phép hàng hóa, ngo i h i, ti n Vi ạ ố hàng hóa, hành lý, ngo i h i, ti n Vi ệ ề ạ ố v t và tài s n khác xu t kh u, nh p kh u qua biên gi ậ ẩ ấ ả ch u s qu n lý Nhà n ị ướ ề ả ị ự ả ố ch c theo nguyên t c t p trung, th ng t Nam t C quan H i quan Vi ệ ả ơ nh t, d i s lãnh đ o tr c ti p c a Chính ph . T ch c h i quan Vi ạ ướ ự ấ Nam bao g m:ồ · T ng c c H i quan. ổ ả · C c H i quan t nh ho c liên t nh, thành ph tr c thu c trung ỉ ụ c p t ấ ươ · H i quan c a kh u, Ð i ki m soát h i quan. ả C quan h i quan Vi ệ ả ả · Ti n hành th t c h i quan, th c hi n ki m tra, giám sát, ki m soát h i ệ ộ t Nam có nhi m v và quy n h n sau đây: ể ệ ủ ụ ả ự ể ế
ậ ủ
ị ổ ả ệ
ấ ẩ ẩ ủ ụ ậ
ấ ự ế ố ớ ế ố
ả ệ ử ả ự
ờ ấ
đ tính thu , tính đúng s thu mà t ậ ế
i cho t ệ ẩ ố ổ ứ ừ ợ ệ ể ả
ậ ả ệ ự ủ ướ ề
ấ ế ị ậ ấ ụ ạ
ị ề ế ậ
ế ử ừ ệ
t Nam ữ ặ ậ ệ
ề ạ ố i, hành vi vi ph m các quy đ nh khác c a Nhà n ề ướ ề ả c v h i ớ ị
ủ ị ẩ
ướ ố ớ
ướ c ủ ị
ướ ợ
ộ ả ệ ụ
ng đ i ngũ nhân viên h i quan. v i H i quan các n ệ ề ẽ ớ ồ ưỡ ố ế ớ ự ặ ệ ự ượ ấ
c khác, t ả c. ạ ủ ươ ộ ố ợ ơ ự
quan theo quy đ nh c a pháp lu t. ị · T ng C c H i quan có trách nhi m quy đ nh th t c khai báo, ki m hóa, ụ ể ch c tính thu , n p thu đ i v i hàng hóa xu t kh u, nh p kh u và t ổ ứ ế ộ th c hi n vi c thu thu th ng nh t trong toàn ngành H i quan. H i quan ệ ệ ả t nh, thành ph và h i quan c a kh u có trách nhi m th c hi n đúng quy ố ẩ ỉ ệ ấ ủ khai hàng xu t kh u, nh p kh u cung c p đ đ nh v th t c đăng ký t ẩ ề ủ ụ ị ch c, cá nhân h p l các ch ng t ổ ứ ế ứ ph i n p thu , đ m b o thu n l ch c, cá nhân th c hi n nghĩa ự ậ ợ ế ả ả ộ v n p thu . ụ ộ ế ẩ c v xu t kh u, nh p kh u, · Ð m b o th c hi n quy đ nh c a Nhà n ẩ ả v thu xu t kh u, thu nh p kh u và các nghĩa v khác trong ph m vi ề ẩ ẩ th m quy n do pháp lu t quy đ nh. ẩ · Ti n hành nh ng bi n pháp phát hi n, ngăn ng a, đi u tra và x lý hành ệ vi buôn l u ho c v n chuy n trái phép hàng hóa, ngo i h i, ti n Vi ể ậ qua biên gi ạ quan trong ph m vi th m quy n do pháp lu t quy đ nh. ạ ậ ề c v h i quan. · Th c hi n th ng kê Nhà n ự ố ướ ề ả ệ c đ i v i ho t đ ng ng, bi n pháp qu n lý Nhà n · Ki n ngh ch tr ạ ộ ế ả ệ ị ủ ươ ượ ườ xu t kh u, nh p kh u, xu t c nh, nh p c nh, qúa c nh, m n đ ng ấ ả ậ ả ấ ả ẩ ậ ẩ Vi ch c, cá nhân th c hi n quy đ nh c a Nhà n ng d n t t Nam, h ệ ự ẫ ổ ứ ướ ệ v h i quan. ề ả · Ðào t o, b i d ạ · H p tác qu c t Trong khi th c hi n nhi m v , quy n h n c a mình, H i quan Vi t Nam ả ng vũ ph i h p ch t ch v i chính quy n đ a ph ng các c p, các l c l ề ị ị ch c xã h i, d a vào nhân dân và ch u trang, c quan Nhà n ổ ứ ướ s giám sát c a nhân dân. ủ ự
