V. T CH C B MÁY QU N LÝ NHÀ N C V THUỔ Ứ Ộ Ả ƯỚ Ề Ế
1. Qúa trình hình thành và phát tri n b máy qu n lý Nhà n c vể ộ ả ướ ề
thu Vi t Nam.ế ở ệ
T khi n c Vi t Nam Dân ch C ng hòa thành l p cho đ n nay, cùngừ ướ ệ ủ ộ ậ ế
v i s phát tri n c a ngành tài chính, t ch c b máy tài chính nói chungớ ự ể ủ ổ ứ ộ
và t ch c b máy thu thu nói riêng đ c phát tri n và hoàn thi n d n,ổ ứ ộ ế ượ ể ệ ầ
t ng b c phù h p v i c ch qu n lý kinh t tài chính phù h p v i từ ướ ợ ớ ơ ế ả ế ợ ớ ổ
ch c hành chính Nhà n c và t ch c qu n lý s n xu t, kinh doanh.ứ ướ ổ ứ ả ả ấ
Tr c khi ti n hành c i cách h th ng pháp lu t thu áp d ng chung choướ ế ả ệ ố ậ ế ụ
t t c các thành ph n kinh t , b máy thu thu Vi t Nam đ c t ch cấ ả ầ ế ộ ế ệ ượ ổ ứ
nh sau:ư
· B máy thu thu đ c t ch c theo t ng thành ph n kinh t , phùộ ế ượ ổ ứ ừ ầ ế
h p v i ch đ thu thu áp d ng cho m i thành ph n kinh t , đó là:ợ ớ ế ộ ế ụ ỗ ầ ế
· B máy thu qu c doanh và qu n lý tài chính xí nghi p qu c doanh:ộ ố ả ệ ố
ch u trách nhi m qu n lý các kho n thu t xí nghi p qu c doanh.ị ệ ả ả ừ ệ ố
· B máy thu thu nông nghi p: ch u trách nhi m qu n lý thu thuộ ế ệ ị ệ ả ế
h p tác xã nông nghi p và cá th .ợ ệ ể
· B máy thu thu công th ng nghi p: ch u trách nhi m qu n lý thuộ ế ươ ệ ị ệ ả
thu công th ng nghi p đ i v i kinh t t p th , cá th kinh doanhế ươ ệ ố ớ ế ậ ể ể
công th ng nghi p.ươ ệ
Ð i v i khu v c xu t kh u, nh p kh u hàng hoá, Nhà n c th c hi nố ớ ự ấ ẩ ậ ẩ ướ ự ệ
qu n lý và thu thu xu t kh u, thu nh p kh u thông qua b máy thuả ế ấ ẩ ế ậ ẩ ộ
thu là T ng c c h i quan.ế ổ ụ ả
· V hình th c t ch c cũng có nhi u thay đ i qua các th i kỳ: có lúc bề ứ ổ ứ ề ổ ờ ộ
máy thu thu đ c t ch c thành h th ng d c, tr c tuy n t trung ngế ượ ổ ứ ệ ố ọ ự ế ừ ươ
xu ng đ n qu n, huy n; có lúc b máy thu thu đ c t ch c thành m tố ế ậ ệ ộ ế ượ ổ ứ ộ
b ph n n m trong c c u b máy c a c quan tài chính các c p.ộ ậ ằ ơ ấ ộ ủ ơ ấ
2. T ch c b máy qu n lý Nhà n c v thu hi n nay.ổ ứ ộ ả ướ ề ế ệ
Ð phù h p v i tình hình m i c a đ t n c, yêu c u c p bách ph i tể ợ ớ ớ ủ ấ ướ ầ ấ ả ổ
ch c b máy thu thu th ng nh t trong c n c. Ngày 7/8/1990, H iứ ộ ế ố ấ ả ướ ộ
đ ng B tr ng ban hành Ngh đ nh s 281/HÐBT v vi c thành l p bồ ộ ưở ị ị ố ề ệ ậ ộ
máy thu thu Nhà n c tr c thu c B Tài chính. Ngày 21/8/1991 B Tàiế ướ ự ộ ộ ộ
chính ra Quy t đ nh s 316 TC-QÐ/TCCB thành l p T ng c c Thu Nhàế ị ố ậ ổ ụ ế
n c tr c thu c B tài chính làm nhi m v qu n lý thu n i đ a. Vi cướ ự ộ ộ ệ ụ ả ế ộ ị ệ
qu n lý thu xu t nh p kh u do T ng c c H i quan ti p t c th c hi n.ả ế ấ ậ ẩ ổ ụ ả ế ụ ự ệ
2.1 Nguyên t c t ch c h th ng b máy qu n lý Nhà n c v thu .ắ ổ ứ ệ ố ộ ả ướ ề ế
· Nguyên t c t p trung dân ch .ắ ậ ủ
T ch c b máy qu n lý thu thu Nhà n c đ c t ch c th ng nh t tổ ứ ộ ả ế ướ ượ ổ ứ ố ấ ừ
trung ng đ n c s , cùng th c hi n nhi m v t ch c th c hi n cácươ ế ơ ở ự ệ ệ ụ ổ ứ ự ệ
Lu t thu trong c n c.ậ ế ả ướ
Tính th ng nh t và h th ng trong t ch c b máy thu thu đ c thố ấ ệ ố ổ ứ ộ ế ượ ể
hi n các đi m sau:ệ ở ể
· H th ng thu thu Nhà n c th c hi n ch c năng qu n lý th ng nh tệ ố ế ướ ự ệ ứ ả ố ấ
trong c n c v công tác thu thu và các kho n thu khác c a ngân sáchả ướ ề ế ả ủ
Nhà n c đ i v i t t c các thành ph n kinh t ; không m t t ch c hayướ ố ớ ấ ả ầ ế ộ ổ ứ
cá nhân nào đ c đ ng ra t ch c thu thu n u không đ c s y quy nượ ứ ổ ứ ế ế ượ ự ủ ề
c a c quan thu .ủ ơ ế
· Các nghi p v thu thu và các kho n thu khác đ i v i các đ i t ng n pệ ụ ế ả ố ớ ố ượ ộ
thu đ c ch đ o và t ch c th c hi n th ng nh t trong toàn ngành thuế ượ ỉ ạ ổ ứ ự ệ ố ấ ế
nh m đ m b o ch p hành nghiêm ch nh pháp lu t thu và các ch đ thuằ ả ả ấ ỉ ậ ế ế ộ
khác.
· C quan thu các c p đ c t ch c theo m t mô hình th ng nh t. Vi cơ ế ấ ượ ổ ứ ộ ố ấ ệ
qu n lý biên ch , cán b , kinh phí chi tiêu, th c hi n các chính sách đ iả ế ộ ự ệ ố
v i cán b cũng nh tiêu chu n nghi p v c a cán b thu đ c th cớ ộ ư ẩ ệ ụ ủ ộ ế ượ ự
hi n th ng nh t trong toàn ngành thu .ệ ố ấ ế
· C quan thu đ a ph ng ch u s lãnh đ o song trùng c a B tr ng Bơ ế ị ươ ị ự ạ ủ ộ ưở ộ
tài chính và Ch t ch U y ban nhân dân t nh.ủ ị ớ ỉ
· Các c quan thu t trung ng đ n đ a ph ng n m trong h th ng cácơ ế ừ ươ ế ị ươ ằ ệ ố
c quan Nhà n c, có t cách pháp nhân.ơ ướ ư
2.2 Nhi m v và quy n h n c a các c quan thu .ệ ụ ề ạ ủ ơ ế
a. Ð i v i c quan qu n lý thu n i đ a:ố ớ ơ ả ế ộ ị
· T ng c c Thu .ổ ụ ế
T ng c c thu là c quan cao nh t trong h th ng thu thu Nhà n cổ ụ ế ơ ấ ệ ố ế ướ
cùng v i T ng c c h i quan.ớ ổ ụ ả
Theo quy t đ nh thành l p, T ng c c thu có nhi m v t v n so n th oế ị ậ ổ ụ ế ệ ụ ư ấ ạ ả
các văn b n pháp lu t v thu và các văn b n h ng d n thi hành cácả ậ ề ế ả ướ ẫ
Lu t thu . Xây d ng và đi u hành k ho ch thu trong c n c và t ngậ ế ự ề ế ạ ả ướ ừ
đ a ph ng; t ch c ph bi n, h ng d n ch đ o nghi p v th c hi nị ươ ổ ứ ổ ế ướ ẫ ỉ ạ ệ ụ ự ệ
các Lu t thu trong c n c; nghiên c u hoàn thi n c c u b máy qu nậ ế ả ướ ứ ệ ơ ấ ộ ả
lý Nhà n c v thu và s d ng cán b ; t ch c công tác thanh tra, ki mướ ề ế ử ụ ộ ổ ứ ể
tra qúa trình ch p hành các Lu t thu đ vi c th c hi n các Lu t thu đ tấ ậ ế ể ệ ự ệ ậ ế ạ
đ c k t q a cao; gi i quy t các khi u n i, t cáo v thu ...ượ ế ủ ả ế ế ạ ố ề ế
· Các c c thu đ a ph ng.ụ ế ị ươ
C c thu là t ch c tr c thu c T ng c c thu đ c t ch c t i t t c cácụ ế ổ ứ ự ộ ổ ụ ế ượ ổ ứ ạ ấ ả
t nh, thành ph , đ c khu tr c thu c Trung ng. C c u b máy C a c cỉ ố ặ ự ộ ươ ơ ấ ộ ủ ụ
thu bao g m m t s phòng ch c năng và m t s phòng nghi p v , phòngế ồ ộ ố ứ ộ ố ệ ụ
thu thu đ c t ch c theo đ i t ng thu thu .ế ượ ổ ứ ố ượ ế
C c thu có nhi m v , quy n h n ch y u sau:ụ ế ệ ụ ề ạ ủ ế
Ph bi n, h ng d n, ch đ o và t ch c thi hành các Lu t thu ; xâyổ ế ướ ẫ ỉ ạ ổ ứ ậ ế
d ng và ch đ o th c hi n k ho ch thu trong toàn đ a bàn và t ng Chiự ỉ ạ ự ệ ế ạ ị ừ
c c thu tr c thu c; h ng d n ki m tra các Chi c c th c hi n cácụ ế ự ộ ướ ẫ ể ụ ự ệ
nghi p v qu n lý, gi i quy t các khi u n i v thu ; tr c ti p th c hi nệ ụ ả ả ế ế ạ ề ế ự ế ự ệ
vi c thu thu và thu khác đ i v i các đ i t ng thu c trách nhi m qu n lýệ ế ố ớ ố ượ ộ ệ ả
trên đ a bàn.ị
· Các Chi c c thu .ụ ế
Chi c c thu là t ch c tr c thu c C c thu , đ c t ch c t i t t c cácụ ế ổ ứ ự ộ ụ ế ượ ổ ứ ạ ấ ả
qu n, huy n. C c u b máy Chi c c thu g m các t chuyên môn,ậ ệ ơ ấ ộ ụ ế ồ ổ
nghi p v và các đ i, t , tr m tr c ti p qu n lý vi c thu thu .ệ ụ ộ ổ ạ ự ế ả ệ ế
Chi c c thu có nhi m vu, quy n h n sau:ụ ế ệ ề ạ
Xây d ng và t ch c th c hi n k ho ch thu chi ti t đ i v i t ng Lu tự ổ ứ ự ệ ế ạ ế ố ớ ừ ậ
thu phát sinh trên đ a bàn Huy n; t ch c th c hi n các nghi p v qu nế ị ệ ổ ứ ự ệ ệ ụ ả
lý các đ i t ng n p thu ; đôn đ c, ki m tra các đ i t ng n p thuố ượ ộ ế ố ể ố ượ ộ ế
trong vi c ch p hành Lu t thu .ệ ấ ậ ế
T ng c quan thu th c hi n đ y đ nhi m v c a mình s t o nên sừ ơ ế ự ệ ầ ủ ệ ụ ủ ẽ ạ ự
ph i h p đ ng b trong vi c th c hi n m c tiêu hoàn thành k ho ch thuố ợ ồ ộ ệ ự ệ ụ ế ạ
c a Nhà n c. Nh ng đ th c hi n nhi m v đ c giao, pháp lu t thuủ ướ ư ể ự ệ ệ ụ ượ ậ ế
có quy đ nh cho cán b lãnh đ o và cán b thu thu có m t s quy n h nị ộ ạ ộ ế ộ ố ề ạ
nh t đ nh.ấ ị
b. Ð i v i c quan qu n lý Nhà n c v thu trong ho t đ ng xu t nh pố ớ ơ ả ướ ề ế ạ ộ ấ ậ
kh u:ẩ
C quan H i quan Vi t Nam th c hi n ch c năng qu n lý Nhà n c vơ ả ệ ự ệ ứ ả ướ ề
h i quan đ i v i ho t đ ng xu t kh u, nh p kh u, xu t c nh, nh p c nh,ả ố ớ ạ ộ ấ ẩ ậ ẩ ấ ả ậ ả
qúa c nh, m n đ ng Vi t Nam; đ u tranh ch ng buôn l u ho c v nả ượ ườ ệ ấ ố ậ ặ ậ
chuy n trái phép hàng hóa, ngo i h i, ti n Vi t Nam qua biên gi i. Cácể ạ ố ề ệ ớ
hàng hóa, hành lý, ngo i h i, ti n Vi t Nam, b u ki n, b u ph m, các đạ ố ề ệ ư ệ ư ẩ ồ
v t và tài s n khác xu t kh u, nh p kh u qua biên gi i Vi t Nam đ uậ ả ấ ẩ ậ ẩ ớ ệ ề
ch u s qu n lý Nhà n c v h i quan theo quy đ nh c a pháp lu t.ị ự ả ướ ề ả ị ủ ậ
C quan H i quan Vi t Nam t ch c theo nguyên t c t p trung, th ngơ ả ệ ổ ứ ắ ậ ố
nh t, d i s lãnh đ o tr c ti p c a Chính ph . T ch c h i quan Vi tấ ướ ự ạ ự ế ủ ủ ổ ứ ả ệ
Nam bao g m:ồ
· T ng c c H i quan.ổ ụ ả
· C c H i quan t nh ho c liên t nh, thành ph tr c thu c trung ng vàụ ả ỉ ặ ỉ ố ự ộ ươ
c p t ng đ ng.ấ ươ ươ
· H i quan c a kh u, Ð i ki m soát h i quan.ả ử ẩ ộ ể ả
C quan h i quan Vi t Nam có nhi m v và quy n h n sau đây:ơ ả ệ ệ ụ ề ạ
· Ti n hành th t c h i quan, th c hi n ki m tra, giám sát, ki m soát h iế ủ ụ ả ự ệ ể ể ả
quan theo quy đ nh c a pháp lu t.ị ủ ậ
· T ng C c H i quan có trách nhi m quy đ nh th t c khai báo, ki m hóa,ổ ụ ả ệ ị ủ ụ ể
tính thu , n p thu đ i v i hàng hóa xu t kh u, nh p kh u và t ch cế ộ ế ố ớ ấ ẩ ậ ẩ ổ ứ
th c hi n vi c thu thu th ng nh t trong toàn ngành H i quan. H i quanự ệ ệ ế ố ấ ả ả
t nh, thành ph và h i quan c a kh u có trách nhi m th c hi n đúng quyỉ ố ả ử ẩ ệ ự ệ
đ nh v th t c đăng ký t khai hàng xu t kh u, nh p kh u cung c p đị ề ủ ụ ờ ấ ẩ ậ ẩ ấ ủ
các ch ng t h p l đ tính thu , tính đúng s thu mà t ch c, cá nhânứ ừ ợ ệ ể ế ố ế ổ ứ
ph i n p thu , đ m b o thu n l i cho t ch c, cá nhân th c hi n nghĩaả ộ ế ả ả ậ ợ ổ ứ ự ệ
v n p thu .ụ ộ ế
· Ð m b o th c hi n quy đ nh c a Nhà n c v xu t kh u, nh p kh u,ả ả ự ệ ị ủ ướ ề ấ ẩ ậ ẩ
v thu xu t kh u, thu nh p kh u và các nghĩa v khác trong ph m viề ế ấ ẩ ế ậ ẩ ụ ạ
th m quy n do pháp lu t quy đ nh.ẩ ề ậ ị
· Ti n hành nh ng bi n pháp phát hi n, ngăn ng a, đi u tra và x lý hànhế ữ ệ ệ ừ ề ử
vi buôn l u ho c v n chuy n trái phép hàng hóa, ngo i h i, ti n Vi t Namậ ặ ậ ể ạ ố ề ệ
qua biên gi i, hành vi vi ph m các quy đ nh khác c a Nhà n c v h iớ ạ ị ủ ướ ề ả
quan trong ph m vi th m quy n do pháp lu t quy đ nh.ạ ẩ ề ậ ị
· Th c hi n th ng kê Nhà n c v h i quan.ự ệ ố ướ ề ả
· Ki n ngh ch tr ng, bi n pháp qu n lý Nhà n c đ i v i ho t đ ngế ị ủ ươ ệ ả ướ ố ớ ạ ộ
xu t kh u, nh p kh u, xu t c nh, nh p c nh, qúa c nh, m n đ ngấ ẩ ậ ẩ ấ ả ậ ả ả ượ ườ
Vi t Nam, h ng d n t ch c, cá nhân th c hi n quy đ nh c a Nhà n cệ ướ ẫ ổ ứ ự ệ ị ủ ướ
v h i quan.ề ả
· Ðào t o, b i d ng đ i ngũ nhân viên h i quan.ạ ồ ưỡ ộ ả
· H p tác qu c t v i H i quan các n c.ợ ố ế ớ ả ướ
Trong khi th c hi n nhi m v , quy n h n c a mình, H i quan Vi t Namự ệ ệ ụ ề ạ ủ ả ệ
ph i h p ch t ch v i chính quy n đ a ph ng các c p, các l c l ng vũố ợ ặ ẽ ớ ề ị ươ ấ ự ượ
trang, c quan Nhà n c khác, t ch c xã h i, d a vào nhân dân và ch uơ ướ ổ ứ ộ ự ị
s giám sát c a nhân dân.ự ủ
