Khóa lun tt nghip
trêng ®¹i häc v¨n hãa hμ néi
khoa v¨n hãa d©n téc thiÓu sè
NHC KÍ CNG CHIÊNG TRONG ĐỜI SNG CA
NGƯỜI MƯỜNG XÃ S NGÒI, THÀNH PH HOÀ
BÌNH, TNH HOÀ BÌNH
khãa luËn tèt nghiÖp cö nh©n v¨n hãa
chuyªn ngμnh: V¨n hãa d©n téc thiÓu sè
m sè: 608
Sinh viªn thùc hiÖn : NGUYN TRUNG KIÊN
Gi¶ng viªn híng dÉn : PGS.TS. TRN BÌNH
Hμ néi- 2013
Khóa lun tt nghip
LI CM ƠN
Để hoàn thành Khóa lun tt nghip “ Nhc khí cng chiêng trong đời
sng ca người Mường xã S Ngòi, thành ph Hòa Bình, tnh Hòa
Bình”, tôi đã tiến hành đin dã, kho sát nhiu ngày v cng chiêng ca
người Mường trong các xóm ca xã S Ngòi. Trong quá trình thc hin
khóa lun tôi đã nhn được s giúp đỡ tn tình ca các cơ quan, các ngh
nhân và s ch bo, hướng dn tn tình ca các thy cô giáo.
Li đầu tiên tôi xin bày t lòng biết ơn chân thành ti S Văn Hóa - Th
thao và Du lch tnh Hòa Bình; Trung tâm thư vin tnh Hòa Bình; Phòng
Văn hóa và Thông tin thành ph Hòa Bình; khoa Văn hóa dân tc thiu s -
trường Đại Hc Văn Hóa Hà Ni; các cán b y ban nhân dân xã S Ngòi;
các ngh nhân được ghi trân trng trong danh sách nhng người cung cp
tài liu... Tt c đều nhit tình to mi điu kin thun li, sn sàng cung
cp tư liu giúp tôi hoàn thành khóa lun này.
Đặc bit, tôi xin gi li cm ơn sâu sc ti thy PGS.TS Trn Bình. Vi
nhng người hc trò va mi bước đầu tiếp cn và nghiên cu như tôi, còn
nghèo nàn v kiến thc, non nt v nghip v nghiên cu, thy đã ch bo
tn tình, giúp đỡ tôi rt nhiu trong quá trình làm khóa lun.
Do thi gian và trình độ còn hn chế, chc chn trong khóa lun này còn
nhiu thiếu sót. Vì vy, tôi rt mong nhn được s đóng góp ca quý thy
để khóa lun này được hoàn thin.
Xin chân thành cm ơn!
Hà ni, tháng 5 năm 2013.
Sinh viên
Nguyn Trung Kiên.
Khóa lun tt nghip
MT S T NG VIT TT TRONG BÀI BÁO CÁO
TP: thành ph.
TK: thế k.
NQ/ LK3: Ngh quyết liên khu 3.
Trong bài còn s dng mt s t ng tiếng Mường.
Khóa lun tt nghip
MC LC
LI CM ƠN .................................................................................................. 1
MC LC ........................................................................................................ 4
M ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chn đề tài ........................................................................................ 1
2. Lch s nghiên cu ..................................................................................... 2
3. Mc đích nghiên cu .................................................................................. 3
4. Đối tượng và phm vi nghiên cu.............................................................. 3
5. Phương pháp nghiên cu ........................................................................... 3
6. Đóng góp ca khóa lun ............................................................................ 3
7. B cc và ni dung khóa lun .................................................................... 4
Chương 1. KHÁI QUÁT V NGƯỜI MƯỜNG XÃ S NGÒI ................. 5
1.1. Đặc đim t nhiên, xã hi địa bàn cư trú (xã S Ngòi, TP. HB) ............ 5
1.1.1. Đặc đim t nhiên ............................................................................. 5
1.1.2. Đặc đim xã hi ................................................................................ 6
1.2. Tên gi, ngun gc, dân s và phân b dân cư ....................................... 8
1.3. Đời sng kinh tế ( mưu sinh) .................................................................. 9
1.4. Xã hi truyn thng............................................................................... 10
1.5. Đặc đim văn hóa .................................................................................. 11
1.5.1. Đặc đim văn hóa vt cht .............................................................. 11
1.5.2. Đặc đim văn hóa tinh thn ............................................................ 13
Tiu kết chương 1 .......................................................................................... 14
Chương 2. CNG CHIÊNG TRONG ĐỜI SNG CA NGƯỜI
MƯỜNG XÃ S NGÒI, T 1986 V TRƯỚC ..................................... 15
2.1. Mt s khái nim công c liên quan ..................................................... 15
2.2. Khái quát v cng chiêng Mường ......................................................... 18
Khóa lun tt nghip
2.3. Cng chiêng Mường xã S Ngòi ...................................................... 19
2.3.1. Ngun gc ....................................................................................... 19
2.3.2. Tên gi ............................................................................................ 23
2.3.3. Cu to v cng chiêng Mường S Ngòi..................................... 24
2.3.4. Phân loi cng chiêng Mường xã S Ngòi ................................. 25
2.3.5. Dàn cng chiêng Mường S Ngòi ............................................... 26
2.3.6. Môi trường và ngh thut din tu .................................................... 27
2.3.7. Đặc đim âm nhc ........................................................................... 28
2.3.8. S lượng cng chiêng S Ngòi hin nay ................................ 29
2.3.9. Cng chiêng trong đời sng ca người Mường xã S Ngòi ........... 33
2.4. Tín ngưỡng, kiêng k liên quan đến cng chiêng ................................. 43
Tiu kết chương 2 ........................................................................................ 45
Chương 3. CNG CHIÊNG TRONG ĐỜI SNG CA NGƯỜI
MƯỜNG XÃ S NGÒI HIN NAY ....................................................... 47
3.1. Vai trò ca cng chiêng trong đời sng ca người Mường .................. 47
xã S Ngòi hin nay ..................................................................................... 47
3.1.1.Trong đời sng tâm linh ................................................................... 47
3.1.2. Trong đời sng văn hoá .................................................................. 47
3.2. Biến đổi liên quan đến cng chiêng hin nay ....................................... 48
3.2.1. Biến đổi v môi trường din tu ..................................................... 48
3.2.2. S lượng cng chiêng c ngày càng ít dn ..................................... 49
3.2.3. Cht lượng âm thanh ca cng chiêng suy gim ............................ 50
3.2.4. Các bài tu cng chiêng c truyn mai mt .................................... 50
3.2.5. Cng chiêng thuc s ha tư nhân, tiu thương ngày càng nhiu .. 51
3.3. Nguyên nhân biến đổi ........................................................................... 52
3.4. Mt vài khuyến ngh ban đầu v bo tn, phát huy các giá tr cng
chiêng ........................................................................................................... 53