Vai trò của CEO trong sáng tạo mô hình kinh doanh mới
Thử nhìn lại những doanh nghiệp thành công với
những ý tưởng đột phá trong thập kỷ vừa qua:
Google, Netflix, Skype. Bây giờ hãy tự hỏi, vì sao
không phải là Microsoft tạo ra Google? Blockbuster
tạo ra Netflix? Hay AT & T tạo ra Skype?
Vì sao những doanh nghiệp lớn với kinh nghiệm lâu
năm trên thương trường lại gặp nhiều khó khăn trong
việc sáng tạo mô hình kinh doanh mới, và thường để
mất những thị trường mới vào tay những đối thủ cạnh
tranh mới và nhỏ hơn?
Chúng tôi cho rằng nguyên nhân chính là vì nhiều
công ty quá tập trung vào điều hành mô hình kinh
doanh hiện tại của mình và quên mất rằng không mô
hình kinh doanh nào sống mãi. Thành công hôm nay
không bảo đảm cho bạn thành công tương tự trong
tương lai.
Hãy thực hiện một thử nghiệm nhỏ sau đây. Liệt kê
những hoạt động chính hiện tại của doanh nghiệp
bạn, và hình dung về những yếu tố, áp lực thay đổi
trong ngành công nghiệp của bạn: công nghệ, khách
hàng, phân bố địa lý, những luật lệ, chính sách, tiêu
chuẩn, toàn cầu hóa v.v. Trên cơ sở đó, hãy phân loại
những hoạt động chính của doanh nghiệp bạn theo 3
loại hình: Điều hành công việc hiện tại, Rời bỏ quá
khứ một cách chọn lọc và Xây dựng tương lai.
Loại hình thứ nhất bao gồm những hoạt động quản lý
và nâng cao hiệu suất những hoạt động hiện tại. Loại
hình thứ hai bao gồm những hoạt động nhằm rời bỏ
những gì không còn giá trị, ví dụ như rời khỏi những
thị trường không còn phát triển, những sản phẩm
không còn nhu cầu cao. Cuối cùng, loại hình thứ ba
bao gồm những công việc chuẩn bị cho doanh nghiệp
bạn tiếp tục phát triển trong tương lai.
Thành công hôm nay không bảo đảm cho bạn thành công
tương tự trong tương lai.
Những công ty phát triển lâu dài và bền vững cần duy
trì sự cân bằng những hoạt động của mình ở cả 3
khía cạnh kể trên. Và một trong những vai trò quan
trọng nhất của CEO là tạo dựng và duy trì sự cân
bằng này. Rất nhiều công ty quá chú trọng vào hiện
tại. Đối với họ, những yếu tổ hiển hiện, dễ thấy đóng
vai trò chủ đạo, những yếu tố tiềm ẩn đối với hoạt
động lâu dài của công ty thường bị bỏ quên.
Hiển nhiên những hoạt động bảo đảm công việc kinh
doanh hiện tại là quan trọng và cần sự tham gia
thường xuyên của CEO. Những hoạt động này tập
trung vào hiệu quả công việc hàng ngày cũng như
đưa ra những cải tiến cần thiết. Tuy nhiên trách
nhiệm của CEO không chỉ có ở một khía cạnh hiện
tại. Họ phải dành sự quan tâm đúng mức đến cả quá
khứ và tương lai.
Rời bỏ quá khứ, thứ nhất, bao gồm những công việc
nhận định và rời bỏ những thị trường, những sản
phẩm không còn giá trị đối với công ty, nhằm tập
trung nguồn lực của công ty cho những hoạt động
quan trọng hơn. Ví dụ, những năm 80 thế kỷ trước,
khi sản phẩm những công ty Nhật sản xuất bộ nhớ
(RAM) giá rẻ tràn ngập thị trường Mỹ, Andy Grove,
CEO lúc bấy giờ của Intel, đã chuyển hướng công ty
sang thị trường sản xuất bộ vi xử lý.
Tuy nhiên còn một khía cạnh khác khó nhận thấy của
quá khứ: Văn hóa doanh nghiệp. Khi công ty hình
thành và phát triển nhiều năm, những giá trị, văn hóa,
những lề lối và cách thức làm việc được hình thành
và phổ biến rộng rãi trong công ty và có tác động
không nhỏ đến quá trình ra quyết định, lên kế hoạch
và thực thi trong công ty.
Chúng tôi không phủ nhận rằng văn hóa doanh
nghiệp là một khía cạnh cực kỳ quan trọng trong quá
trình phát triển của bất kỳ công ty nào, nhưng nếu
lạm dụng quá mức, nó sẽ trở thành trở ngại không
nhỏ cho công ty trong việc tự thay đổi và thích nghi
với thị trường. Chính vì lý do đó, những hoạt động
xây dựng tương lai cho công ty thường phải bắt đầu
từ văn hóa doanh nghiệp. Để xây dựng và phát triển,
chúng ta cần bỏ qua một cách chọn lọc những gì đã
hình thành.
Chúng ta có thể lấy ví dụ trường hợp công ty Infosys
Technologies Limited, Ấn Độ, để cùng xem xét CEO
có thể cân bằng những hoạt động theo 3 khía cạnh
Hiện tại, Quá khứ và Tương lai như thế nào.
Sự chuyển đổi mô hình kinh doanh tại Infosys
Ngày 31/7/2006, Infosys tổ chức lễ mừng 25 năm
thành lập công ty. Infosys là một trong những ví dụ
điển hình thúc đẩy Thomas Friedman viết quyển Thế