Bài giảng Dược cộng đồng (Community Pharmacy) - TS. Đỗ Xuân Thắng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Dược cộng đồng (Community Pharmacy), được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp các bạn sinh viên có thể trình bày được khái niệm, vai trò và nguyên tắc trong thực hành dược cộng đồng; Trình bày được yêu cầu về năng lực của dược sĩ cộng đồng và chất lượng dịch vụ dược tại nhà thuốc; Trình bày được các yêu cầu về kỹ năng giao tiếp trong thực hành dược cộng đồng;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Dược cộng đồng (Community Pharmacy) - TS. Đỗ Xuân Thắng

3/7/2022 Bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược DƯỢC CỘNG ĐỒNG (Community Pharmacy) TS. Đỗ Xuân Thắng L/O/G/O 1 Giáo trình DƯỢC CỘNG ĐỒNG (Community Pharmacy) Dược cộng đồng-Community Pharmacy 2 TÀI LIỆU HỌC TẬP VÀ THAM KHẢO Dược cộng đồng-Community Pharmacy 3 Dược Cộng đồng 1
3/7/2022 GIỚI THIỆU MÔN HỌC Đối tượng: Sinh viên lớp O và N Số tín chỉ: 2 tín chỉ Số tiết học: 22 LT + 8 TH 4 4 GIỚI THIỆU MÔN HỌC Hình thức thi hết học kỳ: Tự luận không sử dụng TL Thi hết học kỳ: 60% Kiểm tra thường xuyên: 10% Thực hành: 30% 5 5 MỤC TIÊU MÔN HỌC • 1. Trình bày được khái niệm, vai trò và nguyên tắc trong thực hành dược cộng đồng • 2. Trình bày được yêu cầu về năng lực của dược sĩ cộng đồng và chất lượng dịch vụ dược tại nhà thuốc • 3. Trình bày được các yêu cầu về kỹ năng giao tiếp trong thực hành dược cộng đồng • 4. Trình bày được các yêu cầu về khai thác thông tin và ra quyết định tại nhà thuốc • 5. Trình bày được các yêu cầu về quản lý nguy cơ, tuân thủ điều trị và giáo dục người bệnh tại nhà thuốc • 6. Vận dụng được các kiến thức và kỹ năng đã học 6 trong một số tình huống tại nhà thuốc. 6 Dược Cộng đồng 2
3/7/2022 CẤU TRÚC NỘI DUNG Chương 1. ĐẠI CƯƠNG VỀ DƯỢC CỘNG ĐỒNG 1. Giới thiệu chung 2. Vai trò của dược cộng đồng trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu 3. Các nguyên tắc trong thực hành Dược cộng đồng 4. Yêu cầu về năng lực của dược sĩ cộng đồng trong thực hành nghề nghiệp 5. Chất lượng dịch vụ dược 6. Cơ sở bán lẻ thuốc tại Việt Nam Dược cộng đồng-Community Pharmacy 7 CẤU TRÚC NỘI DUNG Chương 2. KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRONG THỰC HÀNH DƯỢC CỘNG ĐỒNG 1. ĐẠI CƯƠNG VỀ GIAO TIẾP TRONG THỰC HÀNH DƯỢC 2. Kỹ năng cơ bản trong giao tiếp tại nhà thuốc 3. Rào cản trong giao tiếp tại nhà thuốc 4. Giao tiếp với đối tượng khách hàng đặc biệt 5. Giao tiếp với nhân viên y tế.. 6. Ứng dụng kỹ năng giao tiếp trong bán thuốc có đơn và không có đơn Dược cộng đồng-Community Pharmacy 8 CẤU TRÚC NỘI DUNG Chương 3. KHAI THÁC THÔNG TIN VÀ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI NHÀ THUỐC 1. Vai trò và rào cản trong khai thác thông tin và ra quyết định tại nhà thuốc 2. Các phương pháp khai thác thông tin tại nhà thuốc 3. Ra quyết định tại nhà thuốc 4. Phối hợp, giám sát và điều chỉnh trong khai thác thông tin và ra quyết định tại nhà thuốc cộng đồng Dược cộng đồng-Community Pharmacy 9 Dược Cộng đồng 3
3/7/2022 CẤU TRÚC NỘI DUNG Chương 4. QUẢN LÝ NGUY CƠ, TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ VÀ GIÁO DỤC NGƯỜI BỆNH TẠI NHÀ THUỐC 1. Quản lý nguy cơ trong thực hành tại nhà thuốc. 2. Tuân thủ điều trị trong cộng đồng 3. Giáo dục người bệnh trong chăm sóc sức khoẻ tại cộng đồng Dược cộng đồng-Community Pharmacy 10 ĐẠI CƯƠNG VỀ DƯỢC CỘNG ĐỒNG Dược cộng đồng-Community Pharmacy 11 BÀI MỞ ĐẦU- MỤC TIÊU Sau khi kết thúc bài giảng này, sinh viên có khả năng: 1. Trình bày được khái niệm, tầm quan trọng của dược cộng đồng 2. Trình bày được vai trò của dược cộng đồng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu. 3. Trình bày các nguyên tắc trong thực hành dược cộng đồng 4. Trình bày được yêu cầu về năng lực của người dược sỹ cộng đồng trong thực hành nghề nghiệp 5. Trình bày được chất lượng dịch vụ Dược và đánh giá chất lượng dịch vụ. 12 12 Dược Cộng đồng 4
3/7/2022 DƯỢC TRONG HỆ THỐNG Y TẾ • HỆ THỐNG Y TẾ: ➢ Bộ phận Y ➢Bộ phận Dược (Pharmacy): + Khoa học Dược (Pharmaceutical Science): Liên quan tới làm ra sản phẩm thuốc + Chăm sóc dược (Pharmaceutical Care): Liên quan tới việc sử dụng thuốc trên con người đảm bảo An toàn, Hợp lý, Hiệu quả, kinh tế + Cung ứng thuốc (Supply Medicine) 13 CHĂM SÓC DƯỢC Pharmaceutical Care Dược lâm sàng (Clinical Pharmacy) CHĂM SÓC DƯỢC Dược Cộng đồng (Community Pharmacy Dược cộng đồng-Community Pharmacy 14 Tại sao trao đổi thông tin đóng vai trò quan trọng trong nhà thuốc? • Bạn là chuyên gia về thuốc • Thông tin bạn cung cấp cho phép mọi người có thể kiểm soát tình trạng sức khoẻ của họ và các vấn đề. • Bệnh nhân có nhiều thông tin để cung cấp (tiền sử của họ - các khía cạnh liên quan bao gồm : y, dược, xã hội, gia đình,nghề nghiệp, môi trường) 15 Dược Cộng đồng 5
3/7/2022 Khái niệm, tầm quan trọng • Dược cộng đồng (Community pharmacy) Dược cộng đồng (Community pharmacy) là hoạt động chăm sóc dược cho người dân thông qua hệ thống các nhà thuốc, cơ sở bán lẻ thuốc trong cộng đồng, được thực hiện bởi người Dược sỹ và nhân viên cơ sở bán lẻ thuốc. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 16 Dược sỹ cộng đồng (community pharmacists) Là người có chuyên môn dược trình độ đại học làm việc tại các cơ sở bán lẻ thuốc với nhiệm vụ cung cấp các thuốc theo đơn của bác sỹ và các thuốc không kê đơn một cách phù hợp. Là cán bộ y tế dễ tiếp cận nhất đối với người dân trong cộng đồng. Hoạt động chuyên môn của họ cũng bao gồm việc tư vấn các thông tin về thuốc kê đơn và không kê đơn cho người bệnh, cán bộ y tế và cộng đồng khi cung cấp thuốc. Họ cũng có nhiệm vụ duy trì sự kết nối với các cán bộ y tế khác trong chăm sóc sức khoe ban đầu cho người dân Dược cộng đồng-Community Pharmacy 17 Khái niệm, tầm quan trọng • Hoạt động Dược cộng đồng là toàn bộ các dịch vụ dược cung ứng cho cộng đồng thông qua hệ thống các cửa hàng dược phẩm (nhà thuốc, đại lý bán thuốc, quầy thuốc) trong cộng đồng được thực hiện bởi người cán bộ dược. • Mục tiêu của hoạt động Dược cộng đồng là cung cấp dịch vụ dược có chất lượng từ các nhà thuốc, cơ sở bán lẻ thuốc và hỗ trợ người dân trong cộng đồng hướng tới việc sử dụng thuốc được an toàn, hợp lý, hiệu quả và kinh tế trong phòng và điều trị bệnh. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 18 Dược Cộng đồng 6
3/7/2022 Thảo luận • Sự khác nhau giữa Dược sỹ và bác sỹ liên quan tới hiểu biết về tác dụng của thuốc và sử dụng thuốc? • Sự khác nhau giữa dược sỹ bệnh viện và dược sỹ cộng đồng trong quyết định về sử dụng thuốc? Dược cộng đồng-Community Pharmacy 19 Sứ mệnh của hoạt động Dược cộng đồng • Hỗ trợ cho người dược sỹ trong hoạt động thực hành nghề nghiệp hàng ngày nhằm cung cấp thuốc, các sản phẩm và dịch vụ y tế có chất lượng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc và sức khỏe cho người bệnh. • Xu hướng mới của hoạt động chăm sóc Dược hiện nay (pharmaceutical care) là việc hỗ trợ, thúc đẩy người bệnh trong cộng đồng tuân thủ điều trị (adherence to medication) và giảm thiểu các sai sót trong điều trị (Medical Errors) nhằm hướng tới việc sử dụng thuốc trên người bệnh được an toàn , hợp lý, hiệu quả và kinh tế Dược cộng đồng-Community Pharmacy 20 Theo WHO, các hoạt động chuyên môn chính mà dược sĩ cộng đồng đảm nhận: + Xử trí các bệnh, triệu chứng thông thường + Bán thuốc theo đơn + Chăm sóc người bệnh + Giám sát và tối ưu hóa việc sử dụng thuốc của người bệnh + Tham gia vào các chương trình y tế thúc đẩy sức khỏe cộng đồng Dược cộng đồng-Community Pharmacy 21 Dược Cộng đồng 7
3/7/2022 Hoạt động chính của người dược sỹ cộng đồng • Xử trí các bệnh chứng thông thường (Responding to symptoms of minor ailments): Người dược sỹ cộng đồng hàng ngày tiếp nhận các yêu cầu của người dân về xử trí các bệnh chứng thông thường. Trong khả năng cho phép, người dược sỹ sẽ cung cấp thuốc và những lời khuyên, hướng dẫn cho người bệnh để xử lý tình huống bệnh và nếu cần thiết có thể chuyển người bệnh tới các cán bộ y tế phù hợp. Trong một số trường hợp, người dược sỹ có thể đưa ra lời khuyên về xử trí tình huống bệnh mà không cần dùng thuốc. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 22 Hoạt động chính của người dược sỹ cộng đồng • Bán thuốc theo đơn ( Processing of prescriptions) • Người dược sỹ cộng đồng kiểm tra tính hợp pháp, an toàn và phù hợp của đơn thuốc, kiểm tra thông tin bệnh nhân, cung cấp đầy đủ và chính xác số lượng thuốc cùng với thông tin hướng dẫn phù hợp để giúp người bệnh sử dụng thuốc được an toàn, hợp lý và hiệu quả. • Ở một số quốc gia, người dược sỹ cộng đồng là người nắm bắt về tiền sử dùng thuốc của người bệnh và do vậy có thể cung cấp các thông tin cần thiết cho người kê đơn. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 23 Hoạt động chính của người dược sỹ cộng đồng • Chăm sóc người bệnh (Care of patients) • Người dược sỹ thu thập thông tin về tiền sử dùng thuốc của người bệnh, xác định việc hiểu và nắm bắt thông tin về chế độ liều điều trị, đường dùng, những lưu ý về thuốc sử dụng và giám sát quá trình đáp ứng điều trị của người bệnh. • Giám sát và tối ưu hóa việc sử dụng thuốc của người bệnh (Monitoring of drug utilization): Người dược sỹ cộng đồng tham gia vào việc giám sát và thúc đẩy người bệnh tuân thủ điều trị, sử dụng đúng và đủ thuốc, giảm thiểu các sai sót trong điều trị, đảm bảo tối ưu hóa việc sử dụng thuốc. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 24 Dược Cộng đồng 8
3/7/2022 Hoạt động chính của người dược sỹ cộng đồng • Tham gia vào các chương trình y tế thúc đẩy sức khỏe cộng đồng (Health promotion): Người dược sỹ cồng đồng tham gia vào các chương trình y tế có liên quan tới thuốc nhằm thúc đẩy việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng ở cấp độ địa phương và quốc gia như là: sử dụng thuốc hợp lý an toàn (rational use of drugs), hạn chế sử dụng thuốc trong quá trình mang thai, kế hoạch hóa gia đình, chương tình chống lao, HIV. • Tham gia vào việc thúc đẩy phòng bệnh (disease prevention) cho cộng đồng như vệ sinh an toàn thực phẩm, tiêm chủng, chương trình phòng chống sốt rét… Dược cộng đồng-Community Pharmacy • . 25 II. VAI TRÒ CỦA DƯỢC CỘNG ĐỒNG TRONG CHĂM SÓC SỨC KHỎE BAN ĐẦU The role of community pharmacy in Primary Healthcare Dược cộng đồng-Community Pharmacy 26 Thảo luận • Trong tình hình dịch bệnh Covid như hiện nay, người dược sỹ có thể thể hiện những vai trò gì trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng? Dược cộng đồng-Community Pharmacy 27 Dược Cộng đồng 9
3/7/2022 VAI TRÒ TẦM QUAN TRỌNG CỦA NHÀ THUỐC - DƯỢC CỘNG ĐỒNG NHÀ THUỐC Trái tim của cộng đồng Dược cộng đồng-Community Pharmacy 28 TẦM QUAN TRỌNG CỦA NHÀ THUỐC - DƯỢC CỘNG ĐỒNG • Nhà thuốc thường là sự lựa chọn đầu tiên khi người bệnh có vấn đề về sức khỏe: Dược cộng đồng-Community Pharmacy 29 VAI TRÒ CỦA DƯỢC CỘNG ĐỒNG • Các nhà thuốc, cơ sở bán lẻ thuốc trở thành địa điểm tư vấn đầu tiên khi người bệnh gặp phải các triệu chứng, bệnh thông thường, vấn đề về sức khỏe. • Dược cộng đồng, với sứ mệnh đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý và nâng cao chăm sóc sức khỏe người dân, đã và đang là nhân tố quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu Dược cộng đồng-Community Pharmacy 30 Dược Cộng đồng 10
3/7/2022 Tầm quan trọng Dược cộng đồng 1. Nhà thuốc cộng đồng là lựa chọn đầu tiên khi người dân có vấn đề về sức khoẻ1 Ở Việt Nam: 80% người dân tới nhà thuốc khi có vấn đề về sức khoẻ2 1. World-Health-Organisation. The role of the pharmacist in self-care and self-medication. 1998 [accessed 19 May 2013]; Available from: http://whqlibdoc.who.int/hq/1998/who_dap_98.13.pdf 31 2. World-Bank. Vietnam, Poverty assessment and strategy. 2012 31 Lý do - Nhà thuốc là lựa chọn đầu tiên Văn hoá (thói quen) Nguy cơ Cấu trúc lây nhiễm của hệ bệnh khi thống y tế tới BV nguyên Thân nhân thiện dễ Thời gian tiếp cận Thuận Chi phí tiện 32 32 Tầm quan trọng Dược cộng đồng 2. Nhà thuốc đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu: phòng ngừa bệnh tật, giảm nhập viện, hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính và điều trị các bệnh nhẹ Theo WHO: Chăm sóc sức khoẻ ban đầu là cách tiếp cận toàn xã hội đối với sức khoẻ và hạnh phúc – tập trung vào nhu cầu và sở thích của cá nhân, gia đình và cộng đồng Chăm sóc sức khoẻ ban đầu đảm bảo mọi người nhận được sự chăm sóc toàn diện: từ phòng ngừa đến điều trị, hồi phục chức năng 33 và chăm sóc giảm nhẹ 33 Dược Cộng đồng 11
3/7/2022 Tầm quan trọng của Dược cộng đồng 3. Sự khác biệt của nhà thuốc so với các cơ sở bán lẻ các loại hàng hoá khác + Khách hàng tới nhà thuốc hoàn toàn khác biệt so với khách hàng tới các cơ sở bán hàng khác. + Thuốc là loại hàng hóa đặc biệt khác hẳn so với các loại hàng hóa khác. + Nhu cầu và việc đáp ứng nhu cầu về thuốc cũng khác so với việc đáp ứng nhu cầu đối với các loại hàng hóa khác. + Người dược sỹ cần có khả năng xử lý các diễn biến tâm lý khác nhau của khách hàng nhà thuốc. 34 34 Tầm quan trọng của Dược cộng đồng 4. Dược sĩ cộng đồng được coi là ”chuyên gia đáng tin cậy” trong hỗ trợ sức khoẻ cho cá nhân, gia đình và cộng đồng 35 35 VIỆT NAM Giai đoạn 2012-2017 70 + Cơ sở bán lẻ thuốc: tăng ~150% 61.867 60 57.257 + Cơ sở đào tạo dược ngoài công lập gia tăng nhanh (~50% tổng số trường đào tạo 50 đại học dược) 40 39.12442.262 41.135 42.169 30 20 10 0 2012 2013 2014 2015 2016* 2017* 36 Dược Cộng đồng 12
3/7/2022 Tầm quan trọng của Dược cộng đồng 3% 12% 3% 59% 23% Dược cộng đồng (cơ sở bán lẻ) Công nghiệp dược Cơ sở khám chữa bệnh Cơ quan quản lý Năm 2010: 11.629 nhà thuốc cộng đồng; 41849 quầy, đại lý bán thuốc1 Năm 2017: 61.867 cơ sở bán lẻ 37 1. Báo cáo Cục quản lý Dược Việt Nam (2010), Báo cáo hoạt động Dược 37 Vai trò của dược sĩ cộng đồng trong hoạt động chăm sóc Dược • Ngày nay người dược sĩ tham gia vào hoạt động chăm sóc bệnh nhân hơn là sản xuất, cấp phát • Khuyến khích bệnh nhân tham gia vào việc ra quyết định điều trị • Người dược sĩ với vai trò là nhà tâm lý bên cạnh vai trò là nhân viên y tế • Người dược sĩ không chỉ đóng vai trò của người cung cấp thuốc mà còn đóng vai trò của nhà tư vấn để cung cấp thông tin quan trọng về thuốc cho người bệnh để thỏa mãn yêu cầu của họ • Chất lượng dịch vụ dược cần được cải thiện vì lợi ích 38 của người bệnh • Việc phối hợp một cách chặt chẽ hơn giữa dược sỹ và 38 Định nghĩa • Chăm sóc Dược: Là hoạt động cung ứng thuốc điều trị có trách nhiệm cho mục tiêu là đạt được hiệu quả điều trị giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Các kết quả đầu ra: + Điều trị bệnh + loại bỏ hoặc giảm triệu chứng bệnh + Làm chậm quá trình phát triển bệnh Dược cộng đồng-Community Pharmacy 39 Dược Cộng đồng 13
3/7/2022 Thành phần cơ bản của chăm sóc Dược • Thành phần cơ bản + Nhấn mạnh việc thúc đẩy và giáo dục sức khỏe người bệnh. + Chăm sóc dược bao gồm tiến trình Dược sỹ phối hợp với người bệnh và các cán bộ y tế khác trong việc thiết kế, triển khai và giám sát kế hoạch điều trị để đạt được hiệu quả điều trị phù hợp cho người bệnh Dược cộng đồng-Community Pharmacy 40 NỘI DUNG CHĂM SÓC DƯỢC • Người bệnh là trọng tâm • Giải quyết cả bệnh cấp tính và mạn tính • Nhấn mạnh việc phòng ngừa các vấn đề liên quan đến thuốc. • Hệ thống lưu trữ nhu cầu và chăm sóc người bệnh • Phối hợp đa ngành với các cán bộ y tế khác trong đưa ra sự chăm sóc • Tối ưu hóa chất lượng sống của người bệnhDược cộng đồng-Community Pharmacy 41 VAI TRÒ CỦA DƯỢC CỘNG ĐỒNG TRONG CHĂM SÓC SỨC KHỎE BAN ĐẦU • 2.1. Vai trò của dược cộng đồng trong chăm sóc, điều trị các triệu chứng, bệnh thông thường • 2.2. Vai trò của dược cộng đồng trong quản lý, hỗ trợ điều trị bệnh mạn tính • 2.3. Vai trò của dược cộng đồng trong phòng ngừa bệnh tật và cải thiện sức khỏe của người dân Dược cộng đồng-Community Pharmacy 42 Dược Cộng đồng 14
3/7/2022 2.1 Điều trị các triệu chứng, bệnh thông thường • Chăm sóc lấy người bệnh làm trung tâm (patient-centered care) • Dược sỹ là các chuyên gia y tế quan trọng trong việc giúp đỡ người dân đưa ra quyết định về sử dụng thuốc • Nhà thuốc - cơ sở bán lẻ thuốc và dược sĩ - người bán lẻ thuốc đóng vai trò quan trọng trong xử lý bệnh thông thường và chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho người dân trong cộng đồng. Dược cộng đồng-Community Pharmacy 43 2.2 Dược cộng đồng trong quản lý, hỗ trợ điều trị bệnh mạn tính Quản lý bệnh đái tháo đường Quản lý Quản lý bệnh viêm bệnh tim khớp mạch Dược sĩ cộng đồng Quản lý Quản lý bệnh hen bệnh trầm cảm Chăm sóc giảm nhẹ Dược cộng đồng-Community Pharmacy 44 2.3 Dược cộng đồng trong phòng ngừa bệnh tật và cải thiện sức khỏe của người dân • Tư vấn về lối sống và chế độ ăn • Cung cấp thuốc tránh thai khẩn cấp • Cung cấp các dịch vụ cai thuốc lá • Cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ khác Dược cộng đồng-Community Pharmacy 45 Dược Cộng đồng 15
3/7/2022 3. CÁC NGUYÊN TẮC TRONG THỰC HÀNH DƯỢC CỘNG ĐỒNG Dược cộng đồng-Community Pharmacy 46 Các nguyên tắc • + Nguyên tắc 1: Lấy người bệnh làm trung tâm • + Nguyên tắc 2: Ra quyết định dựa trên quyền lợi của người bệnh và cộng đồng • + Nguyên tắc 3: Tôn trọng người bệnh và đồng nghiệp • + Nguyên tắc 4: Khuyến khích người bệnh và cộng đồng tham gia vào quá trình lựa chọn liệu pháp chăm sóc, điều trị phù hợp • + Nguyên tắc 5: Không ngừng nâng cao kiến thức, năng lực bản thân • + Nguyên tắc 6: Trung thực và đáng tin cậy • + Nguyên tắc 7: Hành nghề một cách có trách nhiệm Dược cộng đồng-Community Pharmacy 47 Dược cộng đồng-Community Pharmacy 48 Dược Cộng đồng 16
3/7/2022 4. YÊU CẦU VỀ NĂNG LỰC CỦA DƯỢC SĨ CỘNG ĐỒNG TRONG THỰC HÀNH NGHỀ NGHIỆP Dược cộng đồng-Community Pharmacy 49 YÊU CẦU • Dược sĩ cộng đồng là các chuyên gia y tế dễ tiếp cận nhất đối với người dân trong cộng đồng. • Trong thực hành nghề nghiệp, dược sĩ cộng đồng cần áp dụng những kiến thức và kỹ năng đặc trưng để tối ưu hóa chăm sóc sức khỏe người bệnh và cộng đồng thông qua sử dụng thuốc. • Dược sĩ cộng đồng có nghĩa vụ duy trì năng lực chuyên môn và thực hành nghề nghiệp Dược cộng đồng-Community Pharmacy 50 KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LỰC • “Năng lực” theo Từ điển tiếng Việt là khả năng đủ để làm một công việc nào đó hay “Năng lực” là những điều kiện được tạo ra hoặc vốn có để thực hiện một hoạt động nào đó. • Từ điển Bách khoa Việt Nam: “ NL là đặc điểm của cá nhân thể hiện mức độ thông thạo - tức là có thể thực hiện một cách thành thục và chắc chắn - một hay một số dạng hoạt động nào đó.” 51 Dược Cộng đồng 17
3/7/2022 KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LỰC • Năng lực là sự tổng hợp những đặc điểm, thuộc tính của cá nhân con người, đáp ứng những yêu cầu của một hoạt động nhất định và đảm bảo cho hoạt động đó đạt được những kết quả, hiệu quả cao. • Phần lớn định nghĩa về Năng Lực của các tài liệu nước ngoài quy Năng Lực vào phạm trù khả năng (ability, capacity, possibility) • Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Thế giới (OECD) quan niệm Năng Lực là “khả năng đáp ứng một cách hiệu quả những yêu cầu phức hợp trong một bối cảnh cụ thể.” 52 Lĩnh vực trong Năng lực dược toàn cầu Dược cộng đồng-Community Pharmacy 53 Mô hình đào tạo dựa trên nhu cầu-năng lực Dược cộng đồng-Community Pharmacy 54 Dược Cộng đồng 18
3/7/2022 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 1. Năng lực Dược trong Y tế công cộng (Pharmaceutical Public Health Competencies) Năng lực Hoạt động 1.1 Nâng cao sức 1.1.1 Đánh giá nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban khoẻ (Health đầu (tính đến yếu tố văn hoá và xã hội của người Promotion) bệnh) Assess the primary healthcare needs (taking into account the cultural and social setting of the patient) 1.1.2 Tư vấn về nâng cao sức khoẻ, phòng chống và kiểm soát bệnh tật, lối sống khoẻ mạnh. Advise on health promotion, disease prevention and control, and healthy lifestyle 55 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 1.2 Thông tin thuốc 1.2.1 Tư vấn sử dụng thuốc và thiết bị hợp lý, và tư vấn sức khoẻ an toàn (gồm lựa chọn, sử dụng, chống chỉ Medicines định, bảo quản, tác dụng phụ của thuốc kê information and đơn và không kê đơn) advice Counsel population on the safe and rational use of medicines and devices (including the selection, use, contraindications, storage, and side effects of non-prescription and prescription medicines) 1.2.2 Xác định nguồn, thu thập, tổ chức, đánh giá và phổ biến thông tin thuốc liên quan theo nhu cầu bệnh nhân và cung cấp thông tin phù hợp Identify sources, retrieve, evaluate, organise, assess and disseminate relevant medicines information according to the needs of patients and clients and provide appropriate information Dược cộng đồng-Community Pharmacy 56 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 2. Năng lực chăm sóc dược (Pharmaceutical Care Competencies ) Năng lực Hoạt động 2.1 Đánh giá 2.1.1 Lựa chọn thuốc phù hợp (theo người bệnh, chính sách bệnh thuốc viện, chính sách chính phủ…) Assessment of Appropriately select medicines (e.g. according to the patient, hospital, medicines government policy, etc) 2.1.2 Xác định, ưu tiên và tiến hành xem xét các tương tác thuốc- thuốc, thuốc-bệnh, thuốc-thực phẩm. Identify, prioritise and act upon medicine-medicine interactions; medicine-disease interactions; medicine-patient interactions; medicines-food interactions 2.2 Pha chế 2.2.1 Chuẩn bị thuốc (ví dụ thuốc ngoài da, thuốc độc tế bào), xác định thuốc-phối hợp những yêu cầu (chuẩn bị về tính toán, công thức, quy trình, nguyên Compounding liệu, trang thiết bị…) medicines   Prepare pharmaceutical medicines (e.g. extemporaneous, cytotoxic medicines), determine the requirements for preparation (calculations, appropriate formulation, procedures, raw materials, equipment etc.) 2.2.2 Phối hợp dựa theo thực hành sản xuất thuốc tốt (GMP) Compound under the good manufacturing practice for pharmaceutical Dược cộng đồng-Community Pharmacy (GMP) medicines 57 Dược Cộng đồng 19
3/7/2022 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 2. Năng lực chăm sóc dược (Pharmaceutical Care Competencies ) 2.3 Cấp 2.3.1 Cấp phát chính xác thuốc kê đơn và/hoặc bệnh thông phát thường, theo dõi việc cấp phát (kiểm tra lại các thuốc) Dispensing Accurately dispense medicines for prescribed and/or minor ailments and monitor the dispense (re-checking the medicines) 2.3.2. Báo cáo chính xác những trường hợp thuốc không đạt yêu cầu lên cơ quan chức năng Accurately report defective or substandard medicines to the appropriate authorities 2.3.3 Xem xét các đơn thuốc, đảm bảo đơn kê chính xác và hợp lệ Appropriately validate prescriptions, ensuring that prescriptions are correctly interpreted and legal 2.3.4 Cấp phát dụng cụ y tế (ví dụ dụng cụ hít hoặc máy đo đường huyết) Dispense devices (e.g. Inhaler or a blood glucose meter) Dược cộng đồng-Community Pharmacy 58 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 2. Năng lực chăm sóc dược (Pharmaceutical Care Competencies ) 2.3 Cấp 2.3.5 Tài liệu- văn bản hóa và cách xử trí khi có sai phát sót trong cấp phát Dispensi Document and act upon dispensing errors ng 2.3.6 Thực hiện và duy trì hệ thống báo cáo sai sót trong cấp phát và hệ thống báo cáo “cận nguy” Implement and maintain a dispensing error reporting system and a ‘near misses’ reporting system 2.3.7 Ghi nhãn các loại thuốc (những thông tin bắt buộc và phù hợp) Label the medicines (with the required and appropriate 2.3.8 Học hỏi và rút kinh nghiệm từ những lần “cận nguy” và “sai sót trong cấp phát” Learn from and act upon previous ‘near misses’ and ‘dispensing errors’   Dược cộng đồng-Community Pharmacy 59 CHUẨN NĂNG LỰC DƯỢC TOÀN CẦU 2. Năng lực chăm sóc dược (Pharmaceutical Care) Competencies ) 2.4 Thuốc 2.4.1 Tư vấn người bệnh về điều kiện bảo quản Medicines thuốc và đảm bảo thuốc được lưu trữ phù hợp (ví dụ độ ẩm, nhiệt độ, ngày hết hạn…) Advise patients on proper storage conditions of the medicines and ensure that medicines are stored appropriately (e.g. humidity, temperature, expiry date, etc.) 2.4.2 Lựa chọn thuốc thích hợp và tập trung đối với bệnh thông thường (ví dụ tiêu chảy, táo bón, ho, cảm, côn trùng cắn.... Appropriately select medicines formulation and concentration for minor ailments (e.g. diarrhoea, constipation, cough, hay fever, insect bites, etc.) Dược cộng đồng-Community Pharmacy 60 Dược Cộng đồng 20