Bài giảng Giải phẫu sinh lí vệ sinh phòng bệnh trẻ em - ĐH Phạm Văn Đồng (Học phần 1)

UBND TỈNH QUẢNG NGÃI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> <br /> ThS. TRẦN NGỌC HẢI<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> <br /> GIẢI PHẪU SINH LÍ VỆ SINH<br /> PHÒNG BỆNH TRẺ EM<br /> (HỌC PHẦN I)<br /> <br /> Quảng Ngãi, 2013<br /> <br /> 0<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> BÀI MỞ ĐẦU .....................................................................................................6<br /> PHẦN I. GIẢI PHẪU SINH LÍ TRẺ EM .........................................................7<br /> PHẦN A. LÍ THUYẾT .......................................................................................7<br /> Chương 1. MỞ ĐẦU...........................................................................................7<br /> 1.1. Khái niệm, đối tượng nghiên cứu của môn học ..............................................7<br /> 1.1.1. Giải phẫu học..............................................................................................7<br /> 1.1.2. Sinh lí học...................................................................................................7<br /> 1.1.3. Vệ sinh học.................................................................................................7<br /> 1.2. Ý nghĩa..........................................................................................................7<br /> Chương 2. CẤU TRÚC TẾ BÀO VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CƠ THỂ .................9<br /> 2.1. Tế bào............................................................................................................9<br /> 2.1.1. Đại cương về cấu trúc siêu hiển vi của tế bào..............................................9<br /> 2.1.2. Các bộ phận chính của tế bào......................................................................9<br /> 2.1.3. Thành phần hóa học của tế bào ...................................................................9<br /> 2.2. Các mô .........................................................................................................10<br /> 2.2.1. Mô biểu bì .................................................................................................10<br /> 2.2.2. Mô liên kết ................................................................................................10<br /> 2.2.3. Mô cơ ........................................................................................................10<br /> 2.2.4. Mô thần kinh .............................................................................................11<br /> 2.3. Sự lớn lên và phát triển cơ thể trẻ em............................................................11<br /> 2.3.1. Các giai đoạn phát triển của cơ thể trẻ em..................................................11<br /> 2.3.2. Sự phát triển của trẻ em qua các giai đoạn .................................................12<br /> 2.3.3. Biểu đồ phát triển ......................................................................................12<br /> Chương 3. HỆ THẦN KINH.............................................................................14<br /> 3.1. Giới thiệu về hệ thần kinh.............................................................................14<br /> 3.1.1. Vai trò của hệ thần kinh .............................................................................14<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3.1.2. Các bộ phận của hệ thần kinh.....................................................................14<br /> 3.1.3. Phản xạ và vòng phản xạ............................................................................17<br /> 3.1.4. Hệ thần kinh thực vật.................................................................................17<br /> 3.1.5. Sự phát triển của hệ thần kinh ....................................................................18<br /> 3.2. Hoạt động thần kinh cao cấp.........................................................................19<br /> 3.2.1. Phản xạ có điều kiện ..................................................................................19<br /> 3.2.2. Hoạt động thần kinh cao cấp ở người.........................................................20<br /> 3.2.3. Đặc điểm hoạt động thần kinh cao cấp ở trẻ...............................................21<br /> 3.2.4. Các loại hình thần kinh cao cấp ở trẻ em....................................................21<br /> 3.2.5. Giấc ngủ ....................................................................................................22<br /> 3.2.6. Vệ sinh hệ thần kinh ..................................................................................23<br /> Chương 4. CÁC CƠ QUAN PHÂN TÍCH .......................................................25<br /> 4.1. Khái niệm về các cơ quan phân tích..............................................................25<br /> 4.1.1. Cấu tạo ......................................................................................................25<br /> 4.1.2. Vai trò .......................................................................................................25<br /> 4.2. Các cơ quan phân tích...................................................................................25<br /> 4.2.1. CQPT thị giác ........................................................................................... 25<br /> 4.2.2. CQPT thính giác ....................................................................................... 28<br /> 4.2.3. CQPT xúc giác ..........................................................................................30<br /> 4.2.4. CQPT khứu giác ....................................................................................... 31<br /> 4.2.5. CQPT vị giác ............................................................................................ 31<br /> Chương 5. HỆ VẬN ĐỘNG ............................................................................. 32<br /> 5.1. Hê xương..................................................................................................... 32<br /> 5.1.1. Cấu tạo và chức năng của hệ xương ......................................................... 32<br /> 5.1.2. Thành phần hóa học và đặc tính của xương............................................... 34<br /> 5.1.3. Sự phát triển của hệ xương và đặc điểm xương trẻ em .............................. 35<br /> 5.2. Hệ cơ ........................................................................................................... 36<br /> 5.2.1. Cấu tạo và chức năng................................................................................ 36<br /> 5.2.2. Sự phát triển của hệ cơ trẻ em ................................................................... 38<br /> 5.3. Tư thế ...........................................................................................................38<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5.3.1. Tư thế bình thường ....................................................................................38<br /> 5.3.2. Tư thế không bình thường..........................................................................38<br /> 5.3.3. Đề phòng tư thế không bình thường...........................................................38<br /> 5.4. Vệ sinh hệ vận động .....................................................................................39<br /> Chương 6. HỆ TUẦN HOÀN........................................................................... 40<br /> 6.1. Máu ............................................................................................................. 40<br /> 6.1.1. Khái niệm ................................................................................................. 40<br /> 6.1.2. Chức năng của máu................................................................................... 40<br /> 6.1.3. Thành phần của máu ................................................................................. 40<br /> 6.1.4. Sự tạo máu................................................................................................ 41<br /> 6.1.5. Đặc điểm máu trẻ em ............................................................................... 41<br /> 6.2. Tuần hoàn.................................................................................................... 42<br /> 6.2.1. Cấu tạo và sự hoạt động của tim ............................................................... 42<br /> 6.2.2. Cấu tạo của hệ mạch - vòng tuần hoàn ...................................................... 43<br /> 6.2.3. Huyết áp ................................................................................................... 44<br /> 6.2.4. Đặc điểm cấu trúc và sự hoạt động của hệ tim mạch trẻ em ..................... 45<br /> 6.2.5. Vệ sinh hệ tuần hoàn................................................................................. 45<br /> Chương 7. HỆ HÔ HẤP ....................................................................................46<br /> 7.1. Cấu tạo và chức năng của hệ hô hấp .............................................................46<br /> 7.1.1. Đường dẫn khí ...........................................................................................46<br /> 7.1.2. Phổi ...........................................................................................................46<br /> 7.2. Đặc điểm hoạt động của hệ hô hấp................................................................47<br /> 7.2.1. Cử động hô hấp..........................................................................................47<br /> 7.2.2. Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào .................................................................48<br /> 7.3. Đặc điểm hệ hô hấp ở trẻ em.........................................................................48<br /> 7.3.1. Đường dẫn khí ...........................................................................................48<br /> 7.3.2. Phổi ...........................................................................................................48<br /> 7.4. Vệ sinh hệ hô hấp .........................................................................................48<br /> Chương 8. HỆ TIÊU HÓA................................................................................50<br /> 8.1. Cấu tạo và chức năng của hệ tiêu hóa ...........................................................50<br /> <br /> 3<br /> <br /> 8.1.1. Ống tiêu hóa ..............................................................................................50<br /> 8.1.2. Các tuyến tiêu hóa .....................................................................................52<br /> 8.2. Sự tiêu hóa, hấp thu thức ăn và thải bã..........................................................52<br /> 8.2.1. Sự tiêu hóa thức ăn ....................................................................................52<br /> 8.2.2. Sự hấp thu thức ăn .....................................................................................52<br /> 8.2.3. Sự thải bã...................................................................................................53<br /> 8.3. Đặc điểm tiêu hóa ở trẻ em ...........................................................................53<br /> 8.3.1. Miệng ........................................................................................................54<br /> 8.3.2. Thực quản..................................................................................................54<br /> 8.3.3. Dạ dày .......................................................................................................54<br /> 8.3.4. Ruột...........................................................................................................54<br /> 8.4. Vệ sinh hệ tiêu hóa .......................................................................................54<br /> Chương 9. TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG........................................56<br /> 9.1. Đại cương về trao đổi chất và năng lượng.....................................................56<br /> 9.1.1. Đồng hóa ...................................................................................................56<br /> 9.1.2. Dị hóa........................................................................................................56<br /> 9.2. Chuyển hóa các chất cơ bản trong cơ thể ......................................................56<br /> 9.2.1. Chuyển hóa saccarit ...................................................................................56<br /> 9.2.2. Chuyển hóa lipit.........................................................................................56<br /> 9.2.3. Chuyển hóa protein....................................................................................56<br /> 9.2.4 Chuyển hóa nước và muối khoáng ..............................................................57<br /> 9.3. Nhu cầu về các loại vitamin chính ở trẻ em...................................................58<br /> 9.3.1. Vitamin A..................................................................................................58<br /> 9.3.2. Vitamin B1 .................................................................................................58<br /> 9.3.3. Vitamin B2 .................................................................................................58<br /> 9.3.4. Vitamin B12................................................................................................58<br /> 9.3.5. Vitamin C ..................................................................................................58<br /> 9.3.6. Vitamin D..................................................................................................58<br /> Chương 10. HỆ BÀI TIẾT ................................................................................60<br /> 10.1. Hệ bài tiết nước tiểu....................................................................................60<br /> <br /> 4<br /> <br />