Bài giảng Kinh tế vĩ mô 1: Bài 1

ạ ạ ươ ươ ườ ườ ạ ụ ộ B giáo d c và đào t o ạ ụ ộ B giáo d c và đào t o ạ ọ ng Đ i h c Ngo i Th ạ ọ ng Đ i h c Ngo i Th ng ng Tr Tr

ế

ọ Môn h c: Kinh t

vĩ mô 1

ả

ườ

Gi ng viên: Ph m Xuân Tr ố ế

ế

ạ Khoa Kinh t

qu c t

Email: pxt_87@hotmail.com Sđt: 0983545429

ộ

Hà N i, 1/2011

ộ ộ

ọ N i dung môn h c ọ N i dung môn h c

ớ

ế

ệ ổ

vĩ mô

i thi u t ng quan v kinh t

ng kinh t ầ ư

ệ ố

ề ệ

ề

Bài 1: Gi ề Bài 2: Các bi n s vĩ mô c b n ơ ả ế ố Bài 3: Tăng tr ế ưở Bài 4: Ti ệ ế t ki m, đ u t và h th ng tài chính Bài 5: Th t nghi p ệ ấ Bài 6: T ng c u, t ng cung ầ ổ ổ Bài 7: T ng c u và chính sách tài khóa ầ ổ Bài 8: Ti n t ề ệ và chính sách ti n t Bài 9: L m phát ạ Bài 10: Kinh t ế

vĩ mô trong n n kinh t

ế ở m

ụ ụ

ọ M c tiêu môn h c ọ M c tiêu môn h c ữ

ắ

ế ơ ả ủ ầ ổ

ệ ạ

N m v ng lý thuy t c b n c a kinh t ế ọ h c vĩ ấ ổ mô (GDP, CPI, T ng c ut ng cung, Th t nghi pl m phát, Cán cân thanh toán)

ề ả

ứ

Dùng ki n th c vĩ môvi mô làm n n t ng đ ể ế ọ

ọ

ế h c các môn kinh t

h c khác

ậ ụ

ể

ượ

ủ ả

V n d ng lý thuy t vào trong th c ti n (hi u ế ự ễ ả ố ế ượ ề i thích đ thông tin v kinh t c công b , gi ư ế ả ệ ượ x y ra, đ a ra đánh c hi n t đ ng kinh t ề ự giá d báo c a b n thân v các chính sách kinh t ) ế

ệ ệ

ả Tài li u tham kh o ả Tài li u tham kh o

1 N.Gregogy Mankiw,Principles of Economics,International Student Edition,Seventh edition,Worth Pulisher,2009.

ế

2 Nguy n Văn Công, Nguyên lý kinh t

vĩ mô,NXB Lao

ễ ộ đ ng 2006.

3 Frank and Bernanke, Principles of Macroeconomics,Third

edition, 2007.

4 Glenn Hubbard and Tony O’Brien, Macroeconomics,

Second edition, 2008.

5 D.Begg,S Fisher,R.Dorchbusch,Economics,Third

edition,McGrawHill Book Company,1991 ẽ ượ ử ụ

c s d ng nh giáo trình )

(1, 2 s đ

http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=217

http://www.customs.gov.vn/Lists/TinHoatDong/TinTuc.aspx?Category=Th%E1%BB

%91ng%20k%C3%AA%20H%E1%BA%A3i%20quan

http://www.mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn/1351583

http://fia.mpi.gov.vn/Default.aspx?ctl=FIAs&TabID=4&mID=265

http://www.vietnamtourism.gov.vn/index.php?cat=2020

http://vneconomy.vn/tailieu.htm

http://www.vnep.org.vn/viVN/Trangchu/.htm

http://pwt.econ.upenn.edu/

http://www.oecd.org/statsportal/0,3352,en_2825_293564_1_1_1_1_1,00.html http://www.adb.org/Economics/

http://www.imf.org/external/data.htm http://www.un.org/en/databases/

http://www.bis.org/statistics/index.htm

http://finance.yahoo.com/actives?e=us http://www.mhhe.com/economics/dornbusch8e/quizzes/quizzes.mhtml

ữ ữ Các trang web h u ích Các trang web h u ích

Sách hay Sách hay

1 The richest man in Babylon – Geogre Sclason 2 Naked Economics – Charles Wheelan 3 The Undercover Economist – Tim Harford 4 80/20 Principle – Richard Kock 5 Currency War – Song Hongbing 6 The exlusive quest for growth – William Easterly 7 Blue Ocean Strategy – Wchankim, Renee Mauborgne 8 Good luck – Alex Rovira, Fernando Trias de Bes 9 How to stop worrying and start living – Dale Carnegie ….

ớ ớ ệ ổ ệ ổ ề ề ế ế Bài 1 Gi Bài 1 Gi i thi u t ng quan v kinh t i thi u t ng quan v kinh t vĩ vĩ

ọ

ệ

ắ ạ

I Nh c l kinh t ổ

ề

ế

vĩ mô

ứ

ng pháp nghiên c u

i các khái ni m quan tr ng trong ế ọ h c II T ng quan v kinh t 1 Khái ni mệ ươ ố ượ ng và ph 2 Đ i t ế ệ ố vĩ mô 3 H th ng kinh t

mômô

ắ ạ ắ ạ ọ ọ ệ i các khái ni m quan tr ng ệ i các khái ni m quan tr ng

ế ự S khan hi m (scarcity) “ the situation in which unlimited wants

exceed the limited resources available to fulfill those wants”

ơ ộ

Chi phí c h i (opportunity cost) “ the value of the nextbest alternative that must be forgone in oder to undertake the activity”

ế ọ ế ọ I Nh c l I Nh c l trong kinh t trong kinh t h c h c

ắ ạ ắ ạ ọ ọ

ế ọ ế ọ ế ế I Nh c l I Nh c l trong kinh t trong kinh t ệ i các khái ni m quan tr ng ệ i các khái ni m quan tr ng h c (ti p) h c (ti p)

ế ọ h c (economics)

Kinh t “the study of the choices people make to attain their goals, given their scare reosources” ộ ấ ứ ộ ề Ba câu h i c b n mà m t b t c m t n n

ả ả ờ i:

kinh t ả ả ả ỏ ơ ả ế nào cũng ph i tr l ấ S n xu t cái gì? ấ ư ế S n xu t nh th nào? ấ S n xu t cho ai?

ắ ạ ắ ạ ọ ọ

ế ọ ế ọ ế ế I Nh c l I Nh c l trong kinh t trong kinh t ệ i các khái ni m quan tr ng ệ i các khái ni m quan tr ng h c (ti p) h c (ti p)

ồ ự ọ ế ế m i ngu n l c trong xã h i đ u khan hi m →s l a ch n nh ng ngu n l c khan hi m

ộ ề ọ ồ ự ữ ự ự ụ ể ụ ấ đ y cho các m c tiêu c th

ả ấ

→d n đ n 3 câu h i s n xu t cái gì, s n xu t ấ ỏ ả ấ ế ẫ ư ế ả nh th nào, s n xu t cho ai

ế ọ ờ ể ả ờ ỏ h c ra đ i đ tr l i cho 3 câu h i

→kinh t đó.

ắ ạ ắ ạ ọ ọ

ế ọ ế ọ ế ế I Nh c l I Nh c l trong kinh t trong kinh t ệ i các khái ni m quan tr ng ệ i các khái ni m quan tr ng h c (ti p) h c (ti p)

ứ ả Phân tích th c ch ng (positive anlysis): tr

ờ ạ ạ ư ế ự ỏ i cho câu h i cái gì, t l i sao l i nh th

ả Phân tích chu n t c (normative analysis): tr

ế ờ ẩ ắ ỏ i cho câu h i nên làm th nào l

ề ề ổ ổ ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô vĩ mô

ế

ố 1 Khái ni mệ ứ ọ ế : là môn h c nghiên c u quá vĩ mô Kinh t ọ ủ ả ề ự ư trình ra đ a ra l a ch n c a c n n kinh t ế ặ ớ ự khi đ i m t v i s khan hi m

ế ạ ọ

là môn h c nghiên c u ho t ể ủ ả ề vĩ mô: ổ Kinh t ộ đ ng t ng th c a c n n kinh t ứ ế .

ề ề ổ ổ ế ế ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ứ ủ ế Đâu là v n đ nghiên c u c a kinh t vĩ mô,

kinh t

ệ ả vào công ngh s n ề ấ ế vi mô? 1 Hãng FPT có nên đ u t

ớ ng c a tăng giá xăng t i doanh thu

ầ ư ấ xu t máy tính hay không? ủ ưở Ả 2 nh h ậ ả ủ c a ngành v n t i?

3 Chi phí đ u vào tăng có làm tăng CPI trong

ờ

ả ộ ưở ớ ầ ớ th i gian t i? ấ 4 Năng su t lao đ ng nh h ng ra sao t i

GDP?

ế ế ề ề vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ứ ế II T ng quan v kinh t ế II T ng quan v kinh t ươ ng pháp nghiên c u

ng và ph ng

ề ậ ấ vĩ mô t p trung vào 4 v n đ quan

ổ ổ ố ượ 2 Đ i t ố ượ a Đ i t ế Kinh t tr ngọ

ứ ả ượ ưở ế ng tăng tr ng kinh t ỳ chu k

+ M c s n l kinh doanh

ạ

ộ i xã h i

ứ ấ ươ cân th

ấ + M c giá chung l m phát ệ + Th t nghi p – phúc l ố ế ạ + Th ng m i qu c t ỷ ạ ươ ng m i) t ỏ Các câu h i liên quan đ n 4 v n đ trên là

ế vĩ mô tìm

ỏ ọ ế ả ợ cán cân thanh toán (cán ố giá h i đoái ề ế ữ nh ng câu h i tr ng tâm mà kinh t cách gi i quy t

ề ề

ổ ổ

ế ế

(ti p)ế(ti p)ế

II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t

vĩ mô vĩ mô

ổ

ằ

ứ ng hóa ả ặ : đ t ra các ự ế ằ b ng

ể phân tích cân b ng t ng th

ể ừ

ẩ

ớ năm 1874 v i tác ph m:

ồ

ờ ở ấ ả t c t

(General Equilibrium) do L.Walras (18341910) phát tri n t “Elements d’economic Politque Pure (1874 ằ 1877)”: xem xét cân b ng đ ng th i các th tr ươ

ị ườ ng pháp toán h c

ươ ươ ng pháp nghiên c u b Ph ừ ượ ươ ng pháp tr u t Ph ơ ả ị ợ gi đ nh h p lý, đ n gi n hóa th c t các mô hình kinh tế ng pháp

ọ : di n đ t các

ng trình

nguyên lý kinh t ọ toán h c (kinh t ạ ễ ế ướ ạ ươ i d ng ph d ế ượ ng) l

ề ề

ổ ổ

ế ế

II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t

vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ứ

ươ ướ

b Ph Các b

ng pháp nghiên c u c hình thành nên mô hình kinh t

ế

(economic model)

ứ

ế

Mô hình kinh t

trung tâm trong nghiên c u kinh ầ

ế

ổ

vĩ mô đó là mô hình t ng c u, t ng cung

ề ề

ổ ổ

ế ế

(ti p)ế(ti p)ế

II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t

vĩ mô vĩ mô

ứ

ng pháp nghiên c u

ươ ặ

b Ph Hai đ c đi m đáng chú ý trong mô hình kinh

ể

tế

S li u trong kinh t

ố ệ ế ọ h c

Vai trò c a các gi

ủ ả ị đ nh

ề ề ổ ổ ế ế ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ẽ ứ ượ ế ộ ? M t chi c máy bay Boeing s ch a đ c

ả bao nhiêu qu bóng bàn

ạ ạ ắ ố ? T i sao ng i làm n p c ng hình tròn

ườ i ta l ả mà không ph i là hình vuông

ề ề ổ ổ ế ế ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ả ệ ố

ệ ố ế vĩ mô

h th ng kinh t

ồ

ế ố ầ

ế ộ : đ u vào, h p đen kinh t

vĩ mô ế ầ , đ u

bao g m 3 y u t ra ầ

ừ

ộ

ồ

ế

ủ ế ế

ờ ế

bên ngoài, bao g m ch y u ố t, dân s , chi n

: Th i ti

ạ

Đ u vào ữ Nh ng tác đ ng t ế ố các bi n s phi kinh t ế tranh...(bi n ngo i sinh)

ộ

ừ

ồ

ụ ủ ế

ề

ộ

ướ

ụ

ị

Nh ng tác đ ng t bên trong, bao g m hành vi ế ủ ủ ể c a các ch th + các công c c a Nhà ằ ỉ vĩ mô, c nh m đi u ch nh h p đen kinh t ộ ế ớ c (bi n n i i các m c tiêu đã đ nh tr ng t

ữ kinh t ướ n ướ h sinh)

3 H th ng kinh t Theo P.A.Samuelson mô t

ủ ệ ố

vĩ mô trung tâm c a h th ng, ho t đ ng

ẽ

ấ ượ

ế ế ề ề ế ế vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ế ế ố ế: y u t ư ế

ế ị

ạ ộ

ủ ộ

ạ ộ ầ ng đ u ra. ổ

ế ị ng quy t đ nh ho t đ ng c a h p đen là: t ng

ả ượ

ạ

ướ ng trong n ủ ỗ ồ

ả ế ổ ề

ổ

ầ ế ... ng trong n

là t ng s n l

c mà các doanh ỗ

ướ ứ

ứ

ạ

i m i m c giá

ồ

ộ

tác đ ng đ n t ng cung bao g m lao đ ng, tài nguyên

ế ổ ư ả

ộ ượ

ầ ư

ệ

ọ

, khoa h c công ngh ...

b n đ u t

ng t

ổ II T ng quan v kinh t ổ II T ng quan v kinh t ệ ố 3 H th ng kinh t ộ H p đen kinh t ủ ộ c a h p đen nh th nào s quy t đ nh ch t l ự ượ Hai l c l ổ ầ c u, t ng cung ầ là t ng s n l ổ ổ T ng c u c mà các tác nhân ườ ướ ế ộ c ngoài) i n (h gia đình, hãng, chính ph , ng kinh t ấ ị ứ ẵ s n sàng và có kh năng mua t i m i m c giá nh t đ nh. ế ố ậ ả ộ Các y u t tác đ ng đ n t ng c u bao g m giá c , thu nh p, lãi ề ấ su t, ni m tin vào n n kinh t ả ượ ổ T ng cung ả ệ ẵ nghi p s n sàng và có kh năng cung ng t ấ ị nh t đ nh. ế ố Các y u t thiên nhiên, l

ề ề ổ ổ ế ế ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ả ượ

ế ệ ố vĩ mô

Vi c làmệ

ả

ứ M c giá c

ấ

ậ

ẩ Xu t nh p kh u

3 H th ng kinh t Đ u raầ S n l

ổ ổ ụ ế ế ụ ề ế vĩ mô (ti p) ế vĩ mô (ti p) ế ủ

ủ t c a chính ph

trong kinh t

vĩ mô

ụ M c tiêu ụ + M c tiêu s n l

ệ

ự ế ng th c t ắ ữ cao và v ng ch c. ề c càng nhi u vi c làm

ố

ụ càng t ụ

ượ

ự ỷ

ụ

ạ ượ ả ượ ả ượ : đ t đ ng c s n l ế ưở ố ộ ng kinh t cao, t c đ tăng tr ệ ạ ượ + M c tiêu vi c làm : t o đ ệ ạ ấ ỷ ệ ấ th t nghi p l t, h th p t ạ ấ ả: h th p và ki m soát đ ổ ị + M c tiêu n đ nh giá c ị ườ ệ ạ ng t l m phát trong đi u ki n th tr ị ổ ạ : n đ nh t

ể do ố giá h i đoái,

+ M c tiêu kinh t ằ

ề ế ố đ i ngo i cân b ng cán cân thanh toán

ậ

ằ

ố

+ M c tiêu công b ng ẳ ế ấ

ằ : phân ph i thu nh p công b ng, ụ ộ ạ h n ch b t bình đ ng trong xã h i

ề II T ng quan v kinh t ề II T ng quan v kinh t 4 M c tiêu và công c đi u ti ế

ề ề ổ ổ ế ế ế ế II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t vĩ mô (ti p) vĩ mô (ti p)

ụ

ụ ề

ế ủ

ủ t c a chính ph

4 M c tiêu và công c đi u ti ế

trong kinh t

vĩ mô

Chính sách

ừ

ộ đó h

ứ ả ượ

ế

ế ữ + Chính sách tài khóa: là nh ng chính sách tác đ ng đ n ồ ng vào m c s n l

ướ ế ừ thu , t ệ ng và vi c làm mong

ủ chi tiêu chính ph và ngu n thu t ề n n kinh t mu nố

ế

ế ộ ữ + Chính sách ti n tề ệ: là nh ng chính sách tác đ ng đ n ấ ừ ế ầ ư ư ề t đó đi u ti t đ u t ệ ứ ả ượ ng và vi c vào m c s n l

ng cung ti n và lãi su t t ng n n kinh t

ượ ề l ề ướ nhân h làm mong mu nố

ề ề

ổ ổ

ế ế

II T ng quan v kinh t II T ng quan v kinh t

ụ

ụ ề

ế ủ

ế )) vĩ mô (ti p ế vĩ mô (ti p ủ t c a chính ph

4 M c tiêu và công c đi u ti ế

trong kinh t

vĩ mô

ệ ề

ộ

ể ế ạ

ứ

ự ộ

ậ

ố

ằ

ữ + Chính sách thu nh pậ : là nh ng bi n pháp mà chính ủ ử ụ ả ế ph s d ng đ tác đ ng đ n ti n công, giá c ề ằ ậ nh m ki m ch l m phát (duy trì m c thu nh p th c ườ ế ủ i dân) và phân ph i thu nh p toàn xã h i c a ng t ơ ộ m t cách công b ng h n

ế ố

ệ

đ i ngo i ể ữ

ữ ạ : là nh ng bi n pháp mà ị ườ cho th tr ề

ằ

ớ

ị

ạ ộ

ế

ẩ

ậ

+ Chính sách kinh t ố ủ ử ụ ng h i đoái chính ph s d ng đ gi ế cân b ng, cùng v i các quy đ nh v hàng rào thu ấ ộ quan, phi thu quan tác đ ng đ n ho t đ ng xu t nh p kh u

ị

ủ ừ

ế

t thi hành m t s đi u c a

ị

ụ

ệ ụ ự

ự

ổ

ọ

ố

ỏ ữ

ố

ạ ộ ố ườ

ả ữ

ụ

ữ

ệ ủ ế ạ ắ

ậ ồ ứ

ệ ườ

ể ộ

ị ị

ụ

ả

ấ

ấ c, nhà

ộ ạ

ướ

ố ướ

ạ ườ

ể

ả

Chính sách nào? Chính sách nào?  Th t ủ ướ ng Chính ph v a ký ban hành ngh đ nh quy ộ ố ề ủ Pháp l nh Giá ị . đ nh chi ti ệ Theo đó, 14 danh m c hàng hóa, d ch v th c hi n ầ ồ : xăng, d u; xi măng; thép xây d ng; bình n giá g m khí hóa l ng; phân bón hóa h c; thóc, g o; mu i; ố ệ ự ậ ườ ng; s a; thu c b o v th c v t; m t s thu c thú đ ộ i thu c danh y; thu c phòng – ch a b nh cho ng ướ ố m c thu c ch a b nh ch y u; c c v n chuy n ế ằ ng s t lo i gh ng i c ng; m t hành khách b ng đ ị ị ố ứ s th c ăn chăn nuôi gia súc. Ngh đ nh cũng quy đ nh ướ 18 danh m c tài s n, hàng hóa d ch v do Nhà n c ặ ị ọ , trong đó quan tr ng nh t là đ t đai, m t đ nh giá ướ ở ướ ộ ở ữ n xã h i và nhà c; nhà thu c s h u Nhà n ụ ở ệ công v ; đi n; n c s ch cho sinh ho t; thu c ữ ệ phòng và ch a b nh cho ng c i do ngân sách Nhà n ế và b o hi m y t

chi tr ...

ầ ươ

ỷ

Theo đó, gói kích c u t

ng 8 t

USD

ầ

ồ

ầ ấ

ụ

ả

ố

ấ , h tr lãi su t vay v n tín d ng kho ng

ỷ ồ

Chính sách nào? Chính sách nào? c ượ ươ đ ng đ ụ ể ị chia thành 8 ph n có các giá tr khác nhau. C th các ph n ầ c aủ gói kích c u này bao g m: ứ Th nh t 17.000 t

ỗ ợ đ ng.

ồ ố

ầ ư

ự

xây d ng

Th haiứ

ệ

, t m ạ hoãn không thu h i v n đ u t ỷ ồ ả đ ng. c kho ng 3.400 t ướ c ngân sách nhà n

c đ th c hi n

ơ ả ứ c b n ng tr ứ Th baứ , ng tr ộ ố ự

ể

ố

ỷ ồ m t s d án c p bách kho ng 37.200 t ạ ồ ả

ướ ướ ấ Th tứ ư, chuy n ngu n v n đ u t sang năm 2009 kho ng 30.200 t

ể ự đ ng. k ho ch năm 2008 đ ng.

ủ

ả

ả ầ ư ế ỷ ồ ế

, phát hành thêm trái phi u Chính ph kho ng ỷ ồ

Th nămứ 20.000 t

đ ng.

ế

ả

, th c hi n chính sách gi m thu kho ng

Th sáuứ

ự ệ ỷ ồ đ ng.

28.000 t

ụ

ư ợ ả Th b yứ ả , tăng thêm d n b o lãnh tín d ng cho

ệ

ả

ỷ ồ

đ ng.

doanh nghi p kho ng 17.000 t ầ ả

ằ

Th támứ ặ

ế ả

ả

ộ

, các kho n chi kích c u khác nh m ngăn , đ m b o an sinh xã h i

ỷ ồ

ả

ch n suy gi m kinh t kho ng 7.200 t

đ ng.

ậ ậ

ọ ọ

ữ Các thu t ng quan tr ng ữ Các thu t ng quan tr ng

ự

ế ọ ế ọ

h c (economics) h c vĩ mô (macroeconomics)

ự

(economic model) ế

ế S khan hi m (scarcity) ơ ộ Chi phí c h i (oportunity cost) Kinh t Kinh t ứ Phân tích th c ch ng (positive analysis) ẩ ắ Phân tích chu n t c (normative analysis) ế Mô hình kinh t H th ng kinh t

vĩ mô (macroeconomic

ệ ố system)