CHƯƠNG 6
LẠM PHÁT TIỀN TỆ
1
I. Các nguyên nhân gây ra lạm phát
1.1 Khái niệm về lạm phát
Lạm phát là hiện tượng tiền trong lưu thông vượt quá nhu cầu cần thiết làm cho chúng bị mất giá, giá của các hàng hoá tăng lên đồng loạt
* Đặc trưng của lạm phát: -
Lượng tiền có trong lưu thông gia tăng quá mức dẫn đến việc đồng tiền bị mất giá
2
- Mức giá chung tăng lên
1.2 Phân loại lạm phát
a. Lạm phát vừa phải
Là lạm phát dưới mức 10% (lạm phát một con số)
b. Lạm phát cao
Là lạm phát ở mức độ hai con số (từ 10% đến 100%); còn gọi là lạm phát phi mã
c. Siêu lạm phát
3
Là lạm phát ở mức độ 3 con số trở lên
1.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát a. Cung ứng tiền tệ và lạm phát
P
Cung tiền tăng àààà lạm phát tăng
AS3
AS2
E
D
AS1
C
B
AD3
P5 P4 P3 P2 P1
A
AD2
AD1
Yn
Y1
4
1.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) b. Lạm phát do chi phí đẩy
P
Chi phí tăng àààà AS giảm àààà AD tăng (do CP muốn duy trì Y và TN ko đổi) àààà lạm phát tăng
AS3
AS2
E
AS1
D
C
B
AD3
P5 P4 P3 P2 P1
A
AD2
AD1
Y1
Yn
5
1.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) c. Lạm phát do cầu kéo
P
AD tăng (do CP muốn duy trì TN thấp hơn TN tự nhiên) à AS giảm à P tăng
AS3
AS2
E
AS1
D
C
B
AD3
P5 P4 P3 P2 P1
A
AD2
AD1
Yn
Y1
6
1.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) d. Lạm phát do thâm hụt ngân sách
Hai biện pháp tài trợ cho việc thâm hụt ngân sách: (1) Phát hành trái phiếu: Không gây ra lạm phát
trong ngắn hạn.
(2) Phát hành tiền: Tăng cơ sở tiền tệ àààà Tăng cung
tiền àààà tăng tổng cầu àààà lạm phát
7
Chú ý: Phát hành trái phiếu để tài trợ cho thâm hụt NS liên tục trong thời gian dài àààà tăng cầu vốn vay àààà lãi suất tăng àààà NHTƯ mua số lượng lớn trái phiếu để hạ lãi suất àààà cung tiền tăng àààà lạm phát
1.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) e. Lạm phát theo tỉ giá hối đoái
(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) Nguyên nhân 1:
Tỉ giá tăng àààà nội tệ mất giá àààà người sản xuất muốn tăng giá
(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) Nguyên nhân 2:
8
Tỉ giá tăng àààà hàng hoá, nguyên liệu nhập khẩu tăng giá àààà lạm phát chi phí đẩy
II. Tác động của lạm phát
2.1 Lạm phát và lãi suất
Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa - Tỷ lệ lạm phát
9
Lạm phát tăng àààà lãi suất danh nghĩa tăng àààà đầu tư và sản xuất suy giảm àààà suy thoái kinh tế àààà thất nghiệp tăng.
II. Tác động của lạm phát (tiếp)
2.2 Lạm phát và thu nhập thực tế
- Mức giá chung tăng khi thu nhập danh nghĩa không
đổi àààà thu nhập thực tế giảm
-
10
Lạm phát còn làm giảm giá trị của tài sản có lãi (làm tăng gánh nặng thuế của người nắm giữ tài sản)
II. Tác động của lạm phát (tiếp)
2.3 Lạm phát và phân phối thu nhập không bình đẳng Khi lạm phát tăng cao: -
-
Người cho vay sẽ là người chịu thiệt còn người đi vay được lợi Người giàu có sẽ thu gom hàng hoá àààà làm mất cân đối nghiêm trọng quan hệ cung – cầu trên thị trường
2.4 Lạm phát và nợ quốc gia -
-
11
Lạm phát cao làm chính phủ được lợi từ việc đánh thuế thu nhập Nhưng lạm phát lại khiến các khoản nợ nước ngoài trở nên trầm trọng hơn
II. Tác động của lạm phát tới nền kinh tế (tiếp)
2.5 Làm xuất hiện chi phí thực đơn
2.6 Làm biến dạng thuế
2.7 Gây ra nhầm lẫn và bất tiện
2.8 Làm tăng tỷ giá hối đoái àààà gây bất lợi cho nhập khẩu
2.9 Hệ thống tín dụng khủng hoảng, nguồn tiền gửi sụt
12
giảm, tổ chức tín dụng mất khả năng thanh toán
III. Những biện pháp khắc phục lạm phát 3.1 Những biện pháp tình thế:
Là những biện pháp đưa ra để giảm tức thời cơn sốt về giá cả
*Thứ nhất:
- Ngừng phát hành tiền vào lưu thông: ngừng các nghiệp vụ chiết khấu và tái chiết khấu đối với NHTM, dừng mua chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ, không phát hành tiền bù đắp thâm hụt NS
13
- Áp dụng các biện pháp làm giảm lượng tiền: NHTƯ bán chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ; bán ngoại tệ, phát hành công cụ nợ của chính phủ để vay tiền bù đắp bội chi NS, tăng lãi suất tiền gửi của dân cư.
3.1 Những biện pháp tình thế (tiếp)
*Thứ hai:
Thi hành chính sách tài khoá thắt chặt
*Thứ ba:
Tăng quỹ hàng hoá tiêu dùng để cân đối với số lượng tiền có trong lưu thông
*Thứ tư:
Đi vay và xin viện trợ từ nước ngoài
*Thứ năm:
14
Cải cách tiền tệ
III. Những biện pháp khắc phục lạm phát (tiếp)
3.1 Những biện pháp chiến lược
Là những biện pháp có tác động lâu dài đến nền kinh tế như:
Thúc đẩy phát triển sản xuất và lưu thông hàng hoá -
-
15
Giảm mức độ thâm hụt ngân sách nhà nước: chống thất thu, nâng cao hiệu quả của các khoản chi