© 2007 Thomson South-Western
LÝ THUYẾT TỔ CHỨC VÀ QUẢN TRỊ BÀI 7: Quản trị các doanh nghiệp mới khởi nghiệp
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
• QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP MỚI KHỞI NGHIỆP • Tinh thần khởi nghiệp • Ảnh hưởng của khởi nghiệp đối với quốc gia • Doanh nhân khởi nghiệp là ai • Doanh nghiệp xã hội – một cách tiếp cận sáng tạo để khởi
nghiệp
• Các hình thức hỗ trợ tài chính • Một số cách để sở hữu doanh nghiệp • Quá trình tăng trưởng của doanh nghiệp • KHỞI NGHIỆP Ở VIỆT NAM • Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt nam • Bốn giai đoạn quản trị doanh nghiệp mới khởi nghiệp • Một số vấn đề trong quản trị khởi nghiệp
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP MỚI KHỞI NGHIỆP
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Tinh thần khởi nghiệp (enterpreneurship) là quá trình khởi tạo một doanh nghiệp, tổ chức các nguồn lực cần thiết, và dự đoán những nguy cơ và thành quả. • Doanh nhân (enterpreneur) là người ghi nhận một ý tưởng khả thi về một sản phẩm hoặc dịch vụ có thể kinh doanh và thực hiện điều đó.
© 2007 Thomson South-Western
• Định nghĩa doanh nhân thường là phải có công ty, có tư cách pháp nhân. Không tính những người bán hàng rong.
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Một ví dụ về tinh thần khởi nghiệp là Jeff Fluhr, người đã bỏ học Stanford ngay từ năm thứ nhất để mở StubHub, một sàn giao dịch bán vé qua Internet, một ngành công nghiệp có quy mô 10 tỷ USD hàng năm. • Kiên trì và chăm chỉ, Fluhr đã kiếm được lợi nhuận ngay từ những ngày đầu kinh doanh, thời điểm mà nhiều nhà đầu tư choáng váng vì sự sụp đổ của hệ thống công ty dot-com.
© 2007 Thomson South-Western
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Fluhr đã thuyết phục được các lãnh đạo của Viacom, Home Box Office, và Madison Square Garden đầu tư vào kế hoạch tái thiết ngành công nghiệp bán vé trực tuyến. StubHub cho phép khách hàng truy cập các sự kiện thể thao, sân khấu và hòa nhạc khó kiếm vé do các đơn vị quảng cáo để dành vé cho các CLB người hâm mộ, cho những người trữ vé theo mùa, và cho các nhà tài trợ.
© 2007 Thomson South-Western
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• StubHub cho phép người bán quảng cáo vé ở trên site miễn phí và bán vé thông qua đấu giá hoặc giá ấn định. Hai trung tâm dịch vụ của công ty nhận được trung bình 2500 cuộc gọi mỗi ngày và doanh thu khoảng 200 triệu $ mỗi năm.
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
CÁC PHONG CÁCH DOANH NHÂN
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Động cơ khởi nghiệp có nhiều dạng. Những nhà lý tưởng: thích cái gì đó mới, sáng tạo hoặc có ý nghĩa cá nhân. Những người tối ưu hóa thích thỏa mãn với ý nghĩ sở hữu một doanh nghiệp. Những người duy trì muốn có cơ hội cân bằng cuộc sống và công việc và không muốn doanh nghiệp phát triển quá nhanh. Trong khi đó, những người chăm chỉ thích làm việc suốt ngày và phát triển doanh nghiệp to hơn.
© 2007 Thomson South-Western
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Đôi khi người ta khởi nghiệp do mất việc do công ty cũ giảm quy mô. Một số chuyên gia nghĩ rằng suy thoái kinh tế là thời điểm tốt để khởi nghiệp, bởi suy thoái mở ra nhiều cơ hội cho mọi người muốn hạ chi phí và tìm cách tốt nhất để làm gì đó.
• Thời kỳ này cho phép thuê nhân công giỏi, cho doanh nghiệp thời gian để xây dựng những thứ có giá trị lâu dài thay vì cố gắng bắt kịp với tăng trưởng kinh tế. • Có người muốn mở doanh nghiệp để giao cho anh em
trai chức giám đốc để họ có một danh phận.
© 2007 Thomson South-Western
TINH THẦN KHỞI NGHIỆP
• Khởi sự doanh nghiệp đòi hỏi sự kết hợp của nhiều kỹ năng và phẩm chất. Một trong số đó là sự đam mê. Tuy nhiên quá trình này có rất nhiều vấn đề rắc rối và doanh nhân cần rất nhiều nỗ lực để vượt qua.
© 2007 Thomson South-Western
• Ở Hoa kỳ, mỗi tháng có 534000 doanh nghiệp mới ra đời. Rất nhiều trong số đó là doanh nghiệp mới và nhanh chóng bán lại.
© 2007 Thomson South-Western
PHIM: YBOX – GIÖP TÌM VIỆC LÀM
ẢNH HƯỞNG CỦA KHỞI NGHIỆP ĐỐI VỚI QUỐC GIA
• Khởi sự doanh nghiệp có ý nghĩa lớn đối với nền kinh tế: tạo ra việc làm cho người lao động, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, và tạo nơi để ươm mầm sáng tạo. Những doanh nghiệp như Uber, Airbnb, Paypal đã đem đến những cách tiếp cận hoàn toàn mới.
© 2007 Thomson South-Western
• Tỷ phú Peter Thiel hàng năm chi 2 triệu $ cho 20 sinh viên tốt nghiệp phổ thông tiến hành các dự án khởi nghiệp và nghiên cứu.
ẢNH HƯỞNG CỦA KHỞI NGHIỆP ĐỐI VỚI QUỐC GIA
Đóng góp vào GDP • Ở Mỹ, doanh nghiệp dưới 500 nhân công chiếm 99.7%
tổng số doanh nghiệp, và tạo ra trên 50% GDP.
• Doanh nghiệp nhỏ còn chiếm 97% số công ty xuất
khẩu và tạo ra 28.6% giá trị xuất khẩu.
© 2007 Thomson South-Western
Tạo việc làm: • Doanh nghiệp nhỏ tạo ra 65% việc làm ở Hoa kỳ và đó chính là lực lượng tạo ra sự năng động của nền kinh tế Hoa kỳ. Các hoạt động kinh tế của nhóm doanh nghiệp này còn mở rộng ra nhiều quốc gia khác.
ẢNH HƯỞNG CỦA KHỞI NGHIỆP ĐỐI VỚI QUỐC GIA
© 2007 Thomson South-Western
Đổi mới: • Theo một điều tra do Cognetics tiến hành trên 9 triệu doanh nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ tạo ra 55% số sáng kiến ở 362 ngành nghề và 95% số lượng đổi mới toàn diện. Các doanh nghiệp nhỏ và phát triển nhanh có tỷ số đối mới trên nhân viên gấp đôi doanh nghiệp lớn. Doanh nghiệp nhỏ có tỷ số bằng sáng chế trên nhân viên gấp 13-14 lần doanh nghiệp lớn, (trong đó bao gồm cả những sáng chế quan trọng và được sử dụng rộng rãi như động cơ tên lửa, và xe chở hàng siêu thị).
ẢNH HƯỞNG CỦA KHỞI NGHIỆP ĐỐI VỚI QUỐC GIA
© 2007 Thomson South-Western
• Theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới, ở Việt nam, doanh nghiệp siêu nhỏ là doanh nghiệp có số lượng lao động dưới 10 người, doanh nghiệp nhỏ có số lượng lao động từ 10 đến dưới 200 người và nguồn vốn 20 tỷ trở xuống, còn doanh nghiệp vừa có từ 200 đến 300 lao động và nguồn vốn 20 đến 100 tỷ.
© 2007 Thomson South-Western
DOANH NHÂN KHỞI NGHIỆP LÀ AI
DOANH NHÂN KHỞI NGHIỆP LÀ AI
• Doanh nhân khởi nghiệp thật ra thường không phải là những người tiên phong trong ngành của họ từ đầu. Họ là những người thực tế, làm việc chăm chỉ, và quen thuộc với những thứ mà họ kinh doanh.
© 2007 Thomson South-Western
• Sự tự chủ: nói chung tự chủ là cá tính quan trọng đầu tiên của những người có tinh thần khởi nghiệp. Nhưng sự tự chủ quá lớn cũng ngăn cản doanh nghiệp phát triển. Để kinh doanh, doanh nhân cần phải quên đi sự tự chủ để hợp tác với những người có kỹ năng quản lý khác.
DOANH NHÂN KHỞI NGHIỆP LÀ AI
• Sự kiên trì và hi sinh: doanh nhân khởi nghiệp phải có khả năng kiên trì và chấp nhận thất bại rất nhiều lần. Thời gian đầu tiên vô cùng vất vả, làm việc căng thẳng suốt ngày đêm, và nhiều người không chịu đựng nổi. • Ngoài ra, họ còn phải những người tràn đầy năng
lượng và nhiệt huyết.
© 2007 Thomson South-Western
DOANH NHÂN KHỞI NGHIỆP LÀ AI
• Đặt ra mục tiêu đủ thách thức: hầu hết các doanh nhân thành công là bởi họ có khát vọng thành công. Cần phải đặt ra mục tiêu đủ lớn để kỳ vọng.
• Tự tin: không có doanh nghiệp nào thành công khi người chủ của nó không tự tin vào năng lực giao tiếp với khách hàng, làm chủ công nghệ, và đưa doanh nghiệp tiến lên.
© 2007 Thomson South-Western
• Chủ công ty tư vấn ở Việt nam còn phải có khả năng quan hệ tốt, chạy hợp đồng, uống rượu tiếp khách.
DOANH NGHIỆP XÃ HỘI – MỘT CÁCH TIẾP CẬN SÁNG TẠO ĐỂ KHỞI NGHIỆP
• Doanh nghiệp xã hội là những tổ chức theo đuổi cả mục tiêu lợi nhuận và vì một thế giới tốt đẹp hơn. Doanh nhân của các doanh nghiệp xã hội cũng có tố chất như các doanh nhân khác nhưng có thêm sứ mệnh thay đổi thế giới.
• Một số người ví von loại doanh nghiệp này giống như sự kết hợp giữa Richard Branson, CEO của Virgin Airlines và mẹ Teresa, người dành cả đời phục vụ người nghèo.
© 2007 Thomson South-Western
DOANH NGHIỆP XÃ HỘI – MỘT CÁCH TIẾP CẬN SÁNG TẠO ĐỂ KHỞI NGHIỆP
• Theo Peter Thum, nhà sáng lập ra Ethos Water, mục đích của doanh nghiệp của ông là bán nước đóng chai với giá đắt ở miền tây cho các cửa hàng như Starbucks và từ thiện một phần lợi nhuận cho các sáng kiến nước sạch ở các quốc gia đang phát triển như Honduras và Kenya. Mỗi năm, Ethos đã từ thiện hơn 10 triệu USD cho các dự án nước sạch.
• Trung tâm Nghị Lực Sống, • Grameen bank ở Banladesh.
© 2007 Thomson South-Western
BÀI ĐỌC: MỘT SỐ DOANH NGHIỆP XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
• Nếu có cơ hội, anh chị sẽ mở doanh nghiệp xã hội
© 2007 Thomson South-Western
loại nào, hoặc anh chị quan tâm đến loại hình doanh nghiệp xã hội nào hơn cả?
KHỞI ĐẦU VỚI MỘT Ý TƯỞNG
• 37% doanh nhân khởi nghiệp với ngành nghề quen thuộc với họ và dựa vào những kinh nghiệm sẵn có.
• 36% nhắm đến một thị trường ngách. • 4% bắt chước ý tưởng của người khác. • 4% làm những gì khiến họ say mê. • Chỉ có 7% vắt óc nghĩ ra 1 ý tưởng hoàn toàn mới, xa
© 2007 Thomson South-Western
lạ.
LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH
• Lập kế hoạch kinh doanh sẽ khiến cho doanh nhân suy
nghĩ thấu đáo về mọi vấn đề.
© 2007 Thomson South-Western
• Hầu hết doanh nghiệp đều phải đi vay, cho nên một kế hoạch kinh doanh tốt sẽ thuyết phục được những người cho vay.
CÁC HÌNH THỨC HỖ TRỢ TÀI CHÍNH
• Công ty thiên thần: đấy là khi một công ty giàu có thích một ý tưởng kinh doanh và sẵn lòng cho chủ doanh nghiệp vay và hỗ trợ tư vấn ban đầu.
• Quỹ đầu tư mạo hiểm: một nhóm công ty hoặc cá nhân đầu tư để khởi nghiệp hoặc phát triển một doanh nghiệp để sở hữu nó hoặc vì lợi nhuận tương lai.
• Quỹ cộng đồng (crowdfunding): cách gây quỹ bằng cách kêu gọi rất nhiều nhà đầu tư đóng góp số tiền nhỏ thông qua mạng xã hội hoặc internet.
© 2007 Thomson South-Western
• Vườn ươm doanh nghiệp: hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách kết nối họ với các nhà tư vấn nhiều kinh nghiệm
MỘT SỐ CÁCH ĐỂ SỞ HỮU DOANH NGHIỆP
• Mở một doanh nghiệp mới: một cách phổ biến để khởi nghiệp là tạo ra một doanh nghiệp hoàn toàn mới. Cách làm này rất hấp dẫn bởi doanh nhân nhìn thấy nhu cầu sản phẩm hoặc dịch vụ chưa được đáp ứng và thực hiện ý tưởng.
• Tuy nhiên, cách này thường mất nhiều thời gian để doanh nghiệp có thể sinh lời. Ngoài ra còn nhiều rủi ro do ý tưởng hoàn toàn mới có thể không diễn ra như ý. Một số công ty phát triển quan hệ đối tác với các công ty sẵn có để họ có thể giúp đỡ công ty mới. Việc thuê gia công cũng giảm chi phí và rủi ro.
• Ví dụ khởi nghiệp một cửa hàng bán quà tặng có thể
© 2007 Thomson South-Western
gia công hộp quà tặng.
MỘT SỐ CÁCH ĐỂ SỞ HỮU DOANH NGHIỆP
• Mua một doanh nghiệp sẵn có: do thời gian khởi sự doanh nghiệp khá dài và không thể tránh khỏi sai lầm nếu khởi sự từ đầu, một số doanh nhân có thể giảm thiểu rủi do bằng cách mua một doanh nghiệp đã tồn tại sẵn. Một doanh nghiệp như vậy đã có sẵn một hệ thống hồ sơ, hệ thống nộp thuế, và nhiều thủ tục khác. • Tuy nhiên cũng có rủi ro là doanh nghiệp đó đã có sẵn một thành tích xấu nào đó, một hệ thống công nghệ cũ kỹ, hoặc nguy cơ trên bờ phá sản cho nên họ mới bán.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ CÁCH ĐỂ SỞ HỮU DOANH NGHIỆP
• Kinh doanh nhượng quyền (franchise): cách này có thể tận dụng thương hiệu sẵn có. Ví dụ cửa hàng tiện lợi của Vinmart hoặc Café Cộng. Như vậy có thể sở hữu doanh nghiệp nhưng không cần phát triển sản phẩm mới, mở công ty mới hoặc kiểm tra thị trường. Một số công ty hỗ trợ các chi nhánh nhượng quyền rất nhiều.
© 2007 Thomson South-Western
• Ví dụ Dunkin’ Donuts hỗ trợ thực đơn, huấn luyện nhân viên, hỗ trợ thị trường để lấy tiền hỗ trợ và chi phí bản quyền.
MỘT SỐ CÁCH ĐỂ SỞ HỮU DOANH NGHIỆP
• Rủi ro xảy ra khi doanh nghiệp mẹ muốn mọi sản phẩm dịch vụ ở mọi chi nhánh phải giống nhau. Đôi khi họ còn ấn định giá bán và yêu cầu chi nhánh nhượng quyền mua các thiết bị đắt tiền để hỗ trợ sản xuất sản phẩm mới.
• Chi phí để mua chi nhánh nhượng quyền rất lớn. Ví dụ McDonald là 1 triệu-2 triệu $, Dunkin Donut là 200000 $ - 1 triệu $.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ CÁCH ĐỂ SỞ HỮU DOANH NGHIỆP
• Tham gia một vườn ươm doanh nghiệp: một vườn ươm doanh nghiệp thường cung cấp văn phòng, dịch vụ hỗ trợ quản lý, và dịch vụ pháp lý cho doanh nghiệp. Các vườn ươm cũng cho doanh nhân cơ hội chia sẻ thông tin với những người khác về các doanh nghiệp địa phương, nguồn tài trợ, và cơ hội thị trường. • Một số vườn ươm ảo không có văn phòng nhưng kết nối doanh nhân với các chuyên gia, người hướng dẫn và cung cấp chi phí thấp hơn cho các doanh nghiệp đang gặp khó khăn.
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
PHIM – Ý TƯỞNG TRẢI NGHIỆM THỰC TẾ CHO TRẺ EM
CÂU HỎI
• Tại sao ý tưởng sở hữu một doanh nghiệp nhỏ rất hấp dẫn đối với người nhập cư, phụ nữ, và những người dân tộc thiểu số?
© 2007 Thomson South-Western
BÀI ĐỌC: KHỞI NGHIỆP TRÊN INTERNET
• Thảo luận về bài đọc theo các mục dưới đây:
1. Phong cách doanh nhân, 2. Động cơ khởi nghiệp, 3. Ảnh hưởng dự kiến của doanh nghiệp đối với xã
hội,
© 2007 Thomson South-Western
4. Hình thức hỗ trợ tài chính, 5. Phân tích thất bại
© 2007 Thomson South-Western
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
QÖA TRÌNH TĂNG TRƯỞNG
© 2007 Thomson South-Western
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
• Quá trình tăng trưởng của doanh nghiệp thường phải trải qua 5 thời kỳ, đòi hỏi những kỹ năng khác nhau: 1. Khởi nghiệp: Những vấn đề quan trọng nhất của thời kỳ này là sản xuất hàng hóa và dịch vụ và có được khách hàng. Những câu hỏi đối với nhà quản trị là: liệu chúng ta có đủ khách hàng không? Chúng ta có tồn tại được không? Chúng ta có đủ tiền không?
© 2007 Thomson South-Western
Ví dụ: Burt’s Bees đang trong thời kỳ khởi nghiệp khi Roxanne Quimby sản xuất nến và các sản phẩm từ nến thủ công và đem bán ở các hội chợ thủ công ở Maine.
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
2. Tồn tại: Ở thời kỳ này, doanh nghiệp đã thể hiện là một tổ chức có khả năng tồn tại, có khả năng sản xuất hàng hóa, dịch vụ và có đủ khách hàng. Mối quan tâm trong thời kỳ này là tài chính, tạo ra đủ tiền để doanh nghiệp hoạt động và đảm bảo doanh thu vượt quá chi phí. Doanh nghiệp tăng trưởng cả về tầm cỡ và lợi nhuận trong thời kỳ này.
Burt’s Bees đạt doanh thu 3 triệu $ và Quimby chuyển doanh nghiệp từ Maine sang Bắc Carolina để tận dụng chính sách của bang này nhắm giúp cắt giảm chi phí.
© 2007 Thomson South-Western
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
3. Thành công: Ở thời kỳ này, doanh nghiệp đã đi vào ổn định và có lãi. Các hệ thống và thủ tục đã ổn định cho phép chủ doanh nghiệp thư giãn nhiều hơn nếu muốn. Chủ doanh nghiệp có thể tiếp tục điều hành hoặc thuê người quản lý.
© 2007 Thomson South-Western
Quimby quyết định tiếp tục quản lý Burt’s Bees mặc dù điều này có vẻ hơi bất thường. Thuê người làm quản lý thì có những bất lợi gì?
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
4. Cất cánh: Ở thời kỳ này, vấn đề quan trọng nhất là làm sao để tăng trưởng nhanh và tài trợ cho sự tăng trưởng ấy. Chủ doanh nghiệp phải học cách giao quyền và phải kiếm đủ vốn để đầu tư cho tăng trưởng mạnh. Đây là thời kỳ trụ cột trong chu trình sống của một doanh nghiệp. Nếu quản lý tốt, doanh nghiệp có thể trở thành công ty lớn. Tuy nhiên, cũng cần tận dụng lợi thế của “công ty nhỏ” khi phát triển.
© 2007 Thomson South-Western
Quimby bán 80% Burt’s Bees cho AEA, một công ty tư nhân để lấy 175 triệu $. Cô tiếp tục làm CEO và tập trung vào phát triển kinh doanh.
QUÁ TRÌNH TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP
5. Trưởng thành về nguồn lực: Ở thời kỳ này, những lợi nhuận tài chính sẽ phải đánh đổi cho những lợi thế của doanh nghiệp nhỏ như là sự linh hoạt và tinh thần khởi nghiệp. Doanh nghiệp trong thời kỳ này có nguồn nhân lực và tài chính đủ để hoạt động như một công ty trưởng thành với các hệ thống lập kế hoạch và hệ thống kiểm soát chặt chẽ.
© 2007 Thomson South-Western
KHỞI NGHIỆP Ở VIỆT NAM
© 2007 Thomson South-Western
KHỞI NGHIỆP Ở ViỆT NAM
• Hàng năm ở Việt nam có 95000 doanh nghiệp khởi nghiệp. Đề án Hỗ trợ Hệ Sinh thái Khởi nghiệp Quốc gia đến năm 2025 đã được Chính phủ thông qua 2016, mang đến hàng loạt ưu đãi về thuế, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động cho các doanh nghiệp khởi nghiệp
© 2007 Thomson South-Western
KHỞI NGHIỆP Ở ViỆT NAM
• Tuy nhiên, một môi trường tốt hơn sẽ mang đến nhiều đối thủ cạnh tranh hơn. Trên thực tế, sẽ chỉ có khoảng 10% doanh nghiệp khởi nghiệp thành công.
© 2007 Thomson South-Western
• Thế nên, ngoài ý tưởng ban đầu thì kỹ năng cũng như kinh nghiệm trong việc quản lý nhân sự sẽ là mấu chốt quyết định sự thành bại của một doanh nghiệp startup.
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST ở Việt nam bao
gồm các đơn vị:
1.Hỗ trợ tài chính của các quỹ đầu tư mạo hiểm và các
nhà đầu tư thiên thần.
2.Hỗ trợ phát triển năng lực cho khởi nghiệp ĐMST ở
Việt Nam của các cá nhân, tổ chức.
3.Hỗ trợ cơ sở vật chất cho khởi nghiệp ĐMST 4.Kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp VN với quốc tế 5.Các doanh nghiệp khởi nghiệp.
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Hỗ trợ tài chính của các quỹ đầu tư mạo hiểm và
các nhà đầu tư thiên thần:
© 2007 Thomson South-Western
• Hiện tại, có khoảng 30 quỹ đầu tư mạo hiểm cho DNKN đang hoạt động tại Việt Nam (v.d, IDG Ventures, Cyber Agent Ventures, Gobi Partners, 500 startups). Trong hai năm 2016-2017, nhiều tập đoàn, công ty lớn đã tham gia thành lập các quỹ đầu tư cho khởi nghiệp: FPT Ventures, Viettel Venture, Quỹ sáng tạo CMC, hay Quỹ tăng tốc khởi nghiệp Việt Nam.
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Ở Việt Nam cũng đã bắt đầu hình thành một số mạng lưới đầu tư thiên thần như VIC Impact, Hatch! Angel Network, iAngel (Mạng lưới các nhà đầu tư thiên thần Việt Nam).
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Hỗ trợ phát triển năng lực cho khởi nghiệp ĐMST
ở Việt Nam của các cá nhân, tổ chức.
© 2007 Thomson South-Western
• Hiện nay có khoảng 24 cơ sở ươm tạo và 10 tổ chức thúc đẩy kinh doanh. Các cơ sở ươm tạo hầu hết là các đơn vị hỗ trợ hoàn thiện ý tưởng, công nghệ và gắn kết với các viện nghiên cứu, trường đại học.
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Bên cạnh đó còn có huấn luyện viên, cố vấn khởi nghiệp là đối tượng rất quan trọng thường xuyên giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm cho các doanh nghiệp khởi nghiệp bước đầu.
© 2007 Thomson South-Western
• Ở Việt Nam cũng đã hình thành được một số mạng lưới cố vấn hỗ trợ DNKN như: Mạng lưới hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs Mentoring Network), Tổ chức SECO (Thụy Sĩ), Chương trình Đối tác ĐMST Việt Nam - Phần Lan (IPP).
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Hỗ trợ cơ sở vật chất cho khởi nghiệp ĐMST • Theo thống kê, hiện nay trên cả nước có khoảng 30 khu làm việc chung, đáp ứng cả nhu cầu về cơ sở vật chất - kỹ thuật và nhu cầu đào tạo, kết nối của các startup, tập trung chủ yếu ở các đô thị lớn như TP HCM và Hà nội.
• Ngoài ra còn có không gian sáng tạo là mô hình phổ biến trên thế giới nhưng mới ở Việt Nam, cho phép sử dụng trang thiết bị như máy in 3D, máy CNC để làm sản phẩm mẫu.
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp VN với quốc tế • Các hoạt động khác nhằm kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp trong nước và thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp cũng đang diễn ra rất sôi nổi (v.d. cuộc thi Ý tưởng khởi nghiệp, Startup Wheel, Chương trình Khởi nghiệp quốc gia, TECHFEST).
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
• Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khởi nghiệp được thể hiện ở một số chương trình như: cuộc thi “Khởi nghiệp cùng Israel”, “Kết nối Đổi mới Sáng tạo”, Ngoài ra, còn có các chuyến tham quan, học hỏi tại các quốc gia có hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển như Israel, Phần Lan, Hoa Kỳ, Singapore.v.v
© 2007 Thomson South-Western
HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM
Những khó khăn: • Hệ sinh thái khởi nghiệp chưa thực sự phát huy được tiềm năng, chủ yếu do các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp chưa có sự gắn kết. Đã có cơ sở và nguồn đầu tư sẵn có để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST nhưng còn thiếu các cơ chế để huy động và phát triển các tiềm năng đó.
• Năng lực khởi nghiệp ĐMST ở VN chưa cao, nhiều nhà khởi nghiệp không thể thuyết trình mạch lạc dự án kinh doanh, hoặc quá đề cao ý tưởng mà chưa hiểu về việc phát triển một mô hình kinh doanh hiệu quả.
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
PHIM: QUỐC GIA KHỞI NGHIỆP ISRAEL
BÀI ĐỌC – TỶ PHÖ PHẠM NHẬT VƯỢNG
• Kế hoạch sản xuất xe điện liệu có thành công không? • Vinfast sẽ kiếm nguồn nhân công chất lượng cao ở đâu
để sản xuất xe điện?
• Việc không thuê người nước ngoài làm quản lý nữa có
hiệu quả không?
© 2007 Thomson South-Western
• Có thật Vingroup đang làm đẹp cho đời không?
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP MỚI KHỞI NGHIỆP
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP MỚI KHỞI NGHIỆP
• Một mô hình doanh nghiệp hay nhóm hoạt động đạt đến mức hoạt động hiệu quả nhất đều thường trải qua 4 giai đoạn cơ bản.
• Ứng với mỗi giai đoạn, 2 yếu tố năng suất làm việc và nhuệ khí trong nội bộ nhân sự sẽ biến đổi liên tục, tạo ra những thách thức khác nhau cho nhà quản trị.
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 1: ĐỊNH HƯỚNG
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 1: ĐỊNH HƯỚNG
Định hướng • Đây còn được gọi là giai đoạn “tuần trăng mật” của các công ty startup, đây là giai đoạn năng suất lao động thường sẽ kém nhất, do hầu hết các thanh viên trong nhóm chưa hiểu nhau và chưa thể nắm rõ được vai trò, mục tiêu cũng như xây dựng được quy trình làm việc cụ thể.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 1: ĐỊNH HƯỚNG
• Tuy nhiên đây lại là giai đoạn nhuệ khí của các thành viên trong nhóm nhân sự rất cao, vì họ đang rất hào hứng và quyết tâm với những ý tưởng mới, đặt nhiều kỳ vọng vào những mục tiêu trước mắt và nỗ lực không biết mệt mỏi.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 1: ĐỊNH HƯỚNG
• Trong giai đoạn này, những nhà quản trị linh hoạt được khuyên sử dụng phương pháp quản lý chuyên quyền – độc đoán, liên tục chỉ đạo, uốn nắn cách thức và phương pháp làm việc, giao việc cụ thể và chi tiết cho từng thành viên để giúp họ hình dung ra công việc và vai trò của mình trong công ty.
• Tuy mới bắt đầu nhưng do nhuệ khí bộ máy nhân sự đang rất cao vì thế nhà quản trị không cần hỗ trợ họ quá nhiều.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 2: THỬ THÁCH
Thử thách • Sau khi kết thúc “tuần trăng mật”, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với hàng loạt thử thách, dù ở giai đoạn này năng suất làm việc đã được cải thiện, nhưng do sự giảm sút quá nhanh nhuệ khí của đội ngũ, mà nguyên nhân hầu hết là từ những kỳ vọng đặt ra ban đầu chưa tương xứng với thực tế đạt được, khiến đội ngũ nhân sự bắt đầu chán nản, mâu thuẫn xảy ra, tranh luận liên tục về đường lối, mục tiêu, phương hướng phát triển và cách thức hoạt động. Và bắt đầu có những cá nhân trong công ty ra đi trong giai đoạn này.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 2: THỬ THÁCH
• Có đến 80% doanh nghiệp startup thường tan rã hoặc thay đổi mô hình, mục tiêu và phương hướng kinh doanh trong giai đoạn này.
• Để vượt qua được khúc quanh ấy, một lời khuyên dành cho những nhà quản trị theo James C. Collins – tác giả quyển Từ tốt đến vĩ đại, đó là phải biết chấp nhận sự ra đi, thậm chí là 90% nhân sự trong công ty, chỉ giữ lại những người thật sự phù hợp trên con thuyền của mình.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 2: THỬ THÁCH
• Nhà quản trị linh hoạt ở giai đoạn này vừa phải nâng mức chỉ đạo lên cao nhất để đưa ra ý kiến đánh giá kịp thời, xem xét tình hình hoạt động, kiểm tra các phương pháp đề ra để cải thiện năng suất làm việc, định hướng chiến lược và xây dựng các mục tiêu từng bước nhỏ cho phù hợp hơn, vừa phải tăng cường hỗ trợ nhân viên ở mức tối đa nhằm giúp họ ổn định tâm lý, khôi phục nhuệ khí.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 2: THỬ THÁCH
• Bên cạnh đó nhà quản trị sẽ có cái nhìn chi tiết hơn về thái độ và sự phù hợp của từng cá nhân trước khi đưa ra được quyết định quan trọng trong việc giữ hay để họ rời khỏi con thuyền của mình.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 3: HOA NHẬP
© 2007 Thomson South-Western
Hòa nhập • Đây được xem là giai đoạn “sau cơn mưa” của các doanh nghiệp startup, với việc những con người phù hợp nhất đã được giữ lại, hệ thống các quy tắc, tiêu chuẩn, quy trình thực hiện và đánh giá trong công việc cũng như phương hướng phát triển, các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn đã được các thành viên trong nhóm trao đổi cũng như bàn bạc nhiều lần và bước đầu đã đạt được sự thống nhất. Nhuệ khí trong giai đoạn này cũng dần được cải thiện.
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 3: HOA NHẬP
• Theo Ken Blanchard và Spencer Johnson, nhà quản trị nên bắt đầu giảm mức độ chỉ đạo của mình nhằm tạo khoảng trống vừa đủ để nhân viên có thể sáng tạo và thử nghiệm những phương pháp mới của họ, việc giữ sự hỗ trợ ở mức tối đa trong giai đoạn này vẫn là cần thiết để nhân viên có được sự khích lệ, động viên và có một bệ đỡ tâm lý tốt nhất.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 4: HIỆU QUẢ
Hiệu quả • Đây là giai đoạn bất cứ doanh nghiệp startup nào cũng đều mơ ước. Khi mọi thứ đã đi vào khuôn khổ và đạt được sự hiệu quả, ổn định cao, nhà quản trị nên bắt đầu “đứng sang một bên”, hạn chế tối đa sự kiểm soát cũng như hỗ trợ, thay vào đó hãy chia sẻ quyền lãnh đạo, đưa ra những chiến lược, kế hoạch và tầm nhìn dài hạn.
© 2007 Thomson South-Western
BỐN GIAI ĐOẠN QUẢN TRỊ STARTUP: GIAI ĐOẠN 4: HIỆU QUẢ
• Vì thời điểm này đội ngũ nhân sự của doanh nghiệp đã đủ kiến thức, kinh nghiệm và tâm lý để giúp doanh nghiệp “chạy” nhanh hơn rồi.
• Cũng theo Ken Blanchard và Spencer Johnson, thời điểm kết thúc giai đoạn 4 chỉ xảy ra khi doanh nghiệp hay nhóm hoạt động bắt đầu thay đổi mục tiêu, kế hoạch, định hướng phát triển hoặc có sự ra đi cũng như kết nạp thêm những nhân sự mới.
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
PHIM: RUDICAFT CỘNG ĐỒNG HẸN HÕ
THẢO LUẬN
• Nhiều người rất thành công ở giai đoạn khởi nghiệp lại không phải là người phù hợp để giúp doanh nghiệp phát triển.
• Làm thế nào để xác định bạn là doanh nhân chuỗi (thành lập doanh nghiệp rồi lại thành lập mới cái khác) hay bạn có thể dẫn dắt doanh nghiệp lớn mạnh?
© 2007 Thomson South-Western
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
1. Quản trị nhân sự dựa trên kinh nghiệm và chủ quan
cá nhân
2. Phân vai chưa rõ và quản trị xung đột yếu giữa các
đồng sáng lập
3. Thiếu giải pháp thu hút và giữ chân được nhân tài 4. Thiếu quan tâm đầu tư cho hệ thống và xây dựng văn
hóa doanh nghiệp
5. Mất quyền kiểm soát doanh nghiệp do không am hiểu
© 2007 Thomson South-Western
quản trị công ty
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Quản trị nhân sự dựa trên kinh nghiệm và chủ
quan cá nhân.
• Chủ doanh nghiệp cần vượt qua chính mình để coi giá trị học hỏi và có giải pháp hợp lý để bổ sung được hạn chế của bản thân về quản trị nhân sự thì khả năng thành công của doanh nghiệp sẽ cao hơn nhiều.
• Xét cho cùng, các nguyên nhân thất bại khác cũng đa phần đến từ việc doanh nghiệp thiếu nhân sự đủ năng lực để điều hành và chèo lái doanh nghiệp thích ứng với biến đổi của thị trường.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Phân vai chưa rõ và quản trị xung đột yếu giữa các
đồng sáng lập doanh nghiệp
© 2007 Thomson South-Western
• Các nhà đồng sáng lập cần thỏa thuận với nhau ngay từ những ngày đầu khởi nghiệp về phương thức quản lý của doanh nghiệp trong những giai đoạn tiếp theo. Điều này nên được cụ thể hóa vào Điều lệ công ty. Khi doanh nghiệp đi vào quỹ đạo, cần áp dụng triệt để nguyên tắc quản trị công ty; phân định rõ vai trò của từng cá nhân trên vai trò cổ đông, vai trò thành viên hội đồng quản trị, vai trò giám đốc điều hành, hay vai trò chuyên gia...
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Thiếu giải pháp thu hút và giữ chân được nhân tài: Giải pháp thu hút người tài cũng khá đa dạng. Doanh nghiệp khởi nghiệp thường ưu tiên sử dụng Chương trình Quyền chọn mua cổ phần để thu hút nhân sự giỏi về tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp. Đây là hình thức cùng nhau cam kết nỗ lực và cùng trở thành chủ sở hữu của doanh nghiệp trong tương lai.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Giải pháp khác là thuê và cộng tác với các chuyên gia sẽ giúp doanh nghiệp khởi nghiệp sử dụng được chất xám mà không nhất thiết phải tuyển dụng nhân sự. Sự cầu thị và nhiệt huyết của các nhà khởi nghiệp luôn nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ của các chuyên gia, thay vì cần nhiều tiền.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Thiếu quan tâm đầu tư cho hệ thống và xây dựng
văn hóa doanh nghiệp
© 2007 Thomson South-Western
• Ngay từ đầu chủ doanh nghiệp nên quan tâm ứng dụng công nghệ thông tin, các phần mềm quản trị nhân sự, và sử dụng chuyên gia để thiết kế chính sách và các quy chế quản trị nhân sự nhằm đảm bảo hệ thống vận hành rõ ràng, minh bạch, đúng pháp luật, thu hút, sử dụng và phát triển được nhân sự.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Thuê dịch vụ quản lý của công ty dịch vụ quản lý cũng rất hiệu quả. Giải pháp này cho phép doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận nhanh nhất với hệ thống quản lý chuẩn mực. Hệ thống càng minh bạch và bài bản, khả năng thu hút đối tác chiến lược càng cao.
© 2007 Thomson South-Western
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Mất quyền kiểm soát doanh nghiệp do không am
hiểu quản trị công ty
© 2007 Thomson South-Western
• Chủ doanh nghiệp cần tham vấn chuyên gia pháp lý, nhân sự và cần am hiểu về quản trị công ty. Có rất nhiều giải pháp có thể áp dụng. Trước hết là phải lựa chọn nhà đầu tư chiến lược đúng. Nhà đầu tư chiến lược đúng thường không đòi hỏi kiểm soát quản lý doanh nghiệp bởi họ tôn trọng người nắm giữ ý tưởng kinh doanh và tin rằng chỉ có người này tiếp tục điều hành thì doanh nghiệp mới thành công.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUẢN TRỊ KHỞI NGHIỆP
• Tiếp theo, có nhiều hình thức hợp đồng đầu tư cho phép thu hút thêm nhiều cổ đông góp vốn, cổ đông hưởng cổ tức ưu đãi, nhưng vẫn duy trì được quyền biểu quyết, quyền phủ quyết...
© 2007 Thomson South-Western
PHIM: KHỞI NGHIỆP SÁCH TIẾNG ANH CHO TRẺ EM
© 2007 Thomson South-Western
BÀI TẬP NHÓM
• Mỗi nhóm thảo luận về ý tưởng khởi sự một doanh
© 2007 Thomson South-Western
nghiệp, bao gồm các tiêu chí sau: 1. Hàng hóa hoặc dịch vụ sẽ bán. 2. Địa điểm, bán hàng trực tuyến hay có cửa hàng. 3. Nguồn tài chính. 4. Khách hàng mục tiêu. 5. Dự tính số lượng bán ra trong những tháng đầu tiên. 6. Chiến lược tiếp thị. 7. ….và các yếu tố khác.
1. Có các loại phong cách doanh nhân nào? 2. Ảnh hưởng của khởi nghiệp đối với quốc gia? 3. Doanh nhân khởi nghiệp là ai? 4. Doanh nghiệp xã hội là gì? 5. Các hình thức hỗ trợ tài chính? 6. Các cách sở hữu doanh nghiệp? 7. Sơ đồ quá trình tăng trưởng của doanh nghiệp? 8. Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt nam thế nào? 9. Bốn giai đoạn quản trị khởi nghiệp là gì? 10. Những vấn đề gì cần chú ý trong quản trị khởi nghiệp?
© 2007 Thomson South-Western
CÂU HỎI ÔN TẬP
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Daft R.L. (2015) Management, Cengage
Learning; 12 Edition.
© 2007 Thomson South-Western
