Bài giảng Phân tích rủi ro: TS. Cao Hào Thi (Bài 09)

Ba i 09̀

PHÂN TÍCH RUI RỎ

TS. CAO HÀO THI

ủ

Phân tích r i ro

ớ

ệ

ề ủ i thi u v r i ro ụ

ủ ế ủ

ạ

ả

Gi Các công c phân tích r i ro i pháp h n ch r i ro Các gi

ớ

ề ủ

ệ

Gi

i thi u v r i ro

ủ ạ ủ

R i ro là gì ? ả T i sao ph i phân tích r i ro ? ạ ủ Các lo i r i ro

R i Roủ

ủ

R i ro là gì?

ả ế t gi a k t

ủ ả ự ế ả ả ỳ ọ ữ ạ ế ệ R i Ro là kh năng x y ra s khác bi ế qu th c t ự và k t qu k v ng theo k ho ch.

ủ

ạ

ả

T i sao ph i phân tích r i ro ?

ắ

ỉ ọ ắ ắ ề ươ Khi nói v t ng lai ắ ề ộ Ch có m t đi u ch c ch n là ứ ề m i th đ u không ch c ch n

ủ

ạ

ả

T i sao ph i phân tích r i ro ?

ả ậ ự ượ ả ợ c tr i ra theo ủ i nhu n c a d án đ

ờ

ưở ứ ề ớ i NPV đ u có m c ng t

ộ

ả ắ ữ ệ ự ầ

ộ ự ơ ầ ự i" trong

ộ ự ậ ấ ố Các kho n l th i gian ế ố Đa s các bi n có nh h ắ đ không ch c ch n cao Thông tin và d li u c n cho các d báo chính xác ố h n là t n kém ả ồ ả C n gi m kh năng th c hi n m t d án “t ỏ ỡ t" khi không b l ệ ch p thu n m t d án“t

ủ

ạ

ả

T i sao ph i phân tích r i ro ?

ạ ộ ữ ế

ồ ạ i nh ng y u ắ ắ ẫ Trong ho t đ ng kinh doanh luôn t n t ấ ị ố t ng u nhiên, b t đ nh (không ch c ch n)

ể ố ế ố ấ ị ớ Đ đ i phó v i các y u t b t đ nh

ọ ệ  Gi

ư ế ổ ế ữ

ả ị ạ ẽ ả đ nh m i vi c s x y ra đúng nh k ho ch ớ ẵ và s n sàng thích nghi v i nh ng bi n đ i có th cóể

ế ố ấ ị ệ ế  Tiên li u và h n ch các y u t ạ b t đ nh

ủ

ạ

ả

T i sao ph i phân tích r i ro ?

ọ

ng ra quy t đ nh ắ

ế ị ườ Các l ai môi tr  RQĐ trong đi u ki n ch c ch n ắ ề ệ  RQĐ trong đi u ki n r i ro ề ệ ủ  RQĐ trong đi u ki n không ch c ch n ắ ệ ề

ạ

ắ

ấ ủ Xác su t c a tr ng thái  Xác su t khách quan ấ  Xác su t ch quan ấ

ủ

ạ ủ Các lo i r i ro ?

ệ ố ạ

ủ R i ro có tính h th ng  Không th đa d ng hóa ể

ệ ố

ủ R i ro không có tính h th ng  Có th đa d ng hóa ạ

ể

ạ ủ Các lo i r i ro ?

ủ

R i ro kinh doanh

ủ

R i ro tài chánh

ủ

R i ro có tính chi n l

ế ượ c

ạ ủ Các lo i r i ro ?

Ủ R I RO KINH DOANH

ị ườ ủ ế ả ẩ R i ro kinh doanh liên quan đ n th tr ng s n ph m

c aủ

ổ

ệ

ậ ệ

ớ t b , Nguyên v t li u m i

 Thi

ế

t k s n ph m   S n ph m thay th ẩ

ự d án, bao g m:

ng ố

ủ ạ

  Nhu c u th tr ị ườ ầ   Ho t đ ng c a đ i th c nh tranh ủ ạ ộ

ồ  Đ i m i Công ngh ớ   Trang thi ế ị ế ế ả ẩ ả  Ti p th ị ế

ạ ủ Các lo i r i ro ?

ủ

ế

ệ ạ

ể ả

 R i ro tài chánh liên quan đ n các thi

t h i có th x y ra

ị ườ

trong th tr

ng tài chánh

ổ ủ

ế

ố

 Do s thay đ i c a các bi n s tài chánh:

ự  Lãi su tấ  T giá h i đoái ố ỉ  Giá cả

ạ

ợ

ậ i nhu n ợ

ả ả ả

 Kh năng t o ra l  Kh năng thanh toán n  Kh năng thanh kho n ả

Ủ R I RO TÀI CHÍNH

ạ ủ Các lo i r i ro ?

R I RO CÓ TÍNH CHI N L

Ế ƯỢ Ủ C

ế ượ ế

ủ ế ườ ế ự c liên quan đ n các s ng kinh t và

R i ro có tính chi n l ổ ơ ả bi n đ i c b n trong môi tr chính trị

ủ

ụ

Các công c phân tích r i ro

ộ

ằ ỏ ạ Phân tích đ nh y Phân tích tình hu ngố ủ Phân tích r i ro b ng mô ph ngMonte Carlo

ề ầ  Ph n m m CrystalBall, @Risk

ạ

ộ

Phân tích đ nh y

ầ ạ ướ c đ u tiên trong phân tích

ộ ạ ủ ả ự ộ ế

ổ

ề ơ ả ố ỗ ầ ư ỉ ộ ả ế

ế ầ

ủ ủ ư ồ ố

ụ

ỉ

i ích và các chi phí

ề

ả

ế ầ

ộ Phân tích đ nh y là b ủ r i ro ị ể Ki m đ nh đ nh y c a m t k t qu d án (NPV) ị ủ theo các thay đ i giá tr c a ch m t tham s m i l n ề V c b n là phân tích “Đi u gì x y ra n u nh ……. " ị ị ể Cho phép Anh/Ch ki m đ nh xem bi n nào có t m quan tr ngọ nh là ngu n g c c a r i ro ộ ọ ộ M t bi n quan tr ng ph thu c vào:  T ph n c a nó trong t ng các l ợ ủ ổ  Mi n giá tr có kh năng ị

ế ủ

ạ

ộ

Các h n ch c a phân tích đ nh y

ị ế ề

ộ ạ ấ ủ ậ ị mi n giá tr

ự ế

ể ệ ạ ộ

ề

ấ ủ ấ ậ

ố Mi n giá tr và phân b xác su t c a các bi n ề Phân tích đ nh y không t p trung vào th c t ấ ố ớ Phân tích đ nh y không th hi n các xác su t đ i v i ớ ị ầ ừ t ng mi n. Nói chung, xác su t c a các giá tr g n v i ị ị giá tr trung bình là cao và xác su t nh n các giá tr ự thái c c là nhỏ

ướ ộ

H ng c a các tác đ ng ế ướ ộ ố Đ i v i đa s các bi n, h ng tác đ ng là rõ ràng

NPV tăng NPV gi mả ậ Không th t rõ ràng

ủ ố ớ  Doanh thu tăng  Chi phí tăng  L m phát ạ

ế ủ

ạ

ộ

Các h n ch c a phân tích đ nh y

ự ế ị do có

ế ộ ể Ki m đ nh m i l n m t bi n là không th c t ươ t ế ỗ ầ ữ ng quan gi a các bi n

ng (Q) đã bán tăng lên thì các chi phí

 N u s l ố ượ ế ẽ s tăng lên

ậ ợ

ổ ấ ả ề ế ỉ ệ ạ L i nhu n = Q (P UC) l m phát thay đ i thì t t c các giá đ u

 N u t l thay đ iổ ế ỉ ổ ấ ả ủ  N u t giá h i đoái thay đ i thì t

ạ ệ ươ t c các gía c a ợ ng và các trách nhi m n

ướ ố ể hàng có th ngo i th ổ c ngoài thay đ i. n

ế ợ ử ữ ặ ộ ng pháp x lý nh ng tác đ ng k t h p ho c

ố ộ M t ph ươ có t ươ ng quan này là phân tích tình hu ng

Phân tích tình hu ngố

ậ ằ ừ ế

ị

ể ượ ộ ỏ

ấ ố Phân tích tình hu ng th a nh n r ng các bi n nh t ế ộ ố ỗ ớ ệ ươ ng h v i nhau. Vì th m t s đ nh có quan h t ờ ổ ồ ế nh các bi n có th đ c thay đ i đ ng th i theo m t ấ cách nh t quán

ả

ả ợ ườ ặ ố ế ợ ạ ể i đ ng h p" ho c “các tình hu ng” khác

ấ

ố ấ t nh t

ườ ườ ườ ợ ậ T p h p các hoàn c nh có kh năng k t h p l ạ t o ra "các tr nhau là gì ?  Tr ườ  Tr ườ  Tr ườ ợ ấ ng h p x u nh t / Tr ỳ ọ ợ ng h p k v ng / Tr ấ ợ ố t nh t / Tr ng h p t ợ ng h p bi quan ợ ướ c tính t ng h p ợ ạ ng h p l c quan

ớ xác su tấ i

ườ ợ Ghi chú: Phân tích tình hu ng không tính t ả ủ c a các tr ố ng h p x y ra

Phân tích tình hu ngố

ả ễ ế i thích là d dàng khi các k t qu v ng ch c:

ả ữ ả

ấ ườ ắ Gi  Ch p thu n d án n u NPV > 0 ngay c trong ự ế ấ ng h p x u nh t tr

ườ ế ả ấ  Bác b d án n u NPV < 0 ngay c trong tr ng

ấ ậ ợ ỏ ự t nh t

ươ ợ ố h p t ế  N u NPV đôi lúc d ả ng, đôi lúc âm, thì các k t qu

ẽ ế ườ ng

ứ ặ ấ ợ là không d t khoát. Không may, đây s là tr h p hay g p nh t.

ủ

Phân tích r i ro Monte Carlo

ộ ạ ự ủ nhiên c a phân tích đ nh y và

ố ồ i các phân ph i xác su t khác nhau

ấ ố ớ

ế ủ

ươ ữ ế ng quan (cùng bi n thiên) gi a các

ế ấ ố ộ

ỉ ướ ư

ơ ẻ

ả ự ế ố

ệ ậ ề ề ả ư ấ

ộ ự ở ộ M t s m r ng t phân tích tình hu ng ố ờ ớ Đ ng th i có tính t ị ề ề và các mi n giá tr ti m năng khác nhau đ i v i các ự bi n chính c a d án Cho phép có t bi n ế ự ạ ả ủ T o ra m t phân ph i xác su t cho các k t qu c a d ị ộ án (các ngân l u, NPV) thay vì ch c tính m t giá tr đ n l ể ỗ ấ ủ Phân ph i xác su t c a các k t qu d án có th h ợ ự ế ị tr các nhà ra quy t đ nh trong vi c l p ra các l a ử ể ọ ch n, nh ng có th có các v n đ v gi i thích và s d ngụ

ướ

ự

ỏ

Các b

c xây d ng mô ph ng Monte Carlo

ị

ẩ

ự

ắ

ế

ề

ự

ắ ọ

ị ị ị

ố

i đa)

ị

ườ

ấ

ẩ

ấ ấ ấ

ố

ấ ậ

ươ

ng quan

ế ị

ế

ặ

ươ ộ ạ

ả 1. Mô hình toán h cọ : b ng tính th m đ nh d án ắ ạ 2. Xác đ nh các bi n nh y và không ch c ch n ắ 3. Xác đ nh tính không ch c ch n ể Xác đ nh mi n các l a ch n (t i thi u và t ố Đ nh phân ph i xác su t ố ố ng nh t là: Phân ph i xác xu t chu n, Các phân ph i xác su t thông th ấ ề ố phân ph i xác su t tam giác, phân ph i xác su t đ u, phân ph i xác su t b c thang ị 4. Xác đ nh và đ nh nghĩa các bi n có t ế ng quan đ ng bi n ho c ngh ch bi n ng quan

ị ồ T ủ ươ Đ m nh c a t

ề ổ ợ

ỗ

h p giá

ộ 5. Mô hình mô ph ngỏ : làm m t chu i phân tích cho nhi u t

ị

ố tr tham s khác nhau ả

ấ

ố

6. Phân tích các k t quế ị ố Các tr th ng kê Các phân ph i xác su t

ộ

ạ Phân tích đ nh y

Caùc bieán ruûi ro

Giaù

F2 V6

Soá löôïng Doanh thu (V1 x V2)Nguyeân vaät lieäu Löông

Caùc chi phí Chi phí hoaït ñoäng(V3+V4+V5) Ñònh phí

Toång chi phí (F2 + V6)Laõi/Loã (F1 - F3)

ố ươ

ự

ế

ộ

ả ủ D báo k t qu c a m t bi n c t

ng lai

ừ ầ

ấ

ố

ấ T t n su t sang phân ph i xác su t

Giaù trò bieán

Taàn suaát

Toái ña

Caùc quan saùt x x

x x

Toái thieåu

Hieän taïi

Toái thieåu

Toái ña Giaù trò bieán

Thôøi gian

Xaùc suaát

0.5

0.3

0.1

Toái thieåu

Toái ña Giaù trò bieán

ố ươ

ự

ế

ộ

ả ủ D báo k t qu c a m t bi n c t

ng lai

Ướ

ị ơ ẻ

ộ

c tính m t giá tr đ n l

Phaân phoái xaùc suaát taát ñònh

Giaù trò bieán

Xaùc suaát 1.0

Quan saùt

x x

Yeáu vò

Trung bình Öôùc tính deø daët

Hieän taïi

Giaù trò bieán

Thôøi gian

ấ ị

ỏ

ớ

Phân tích t

t đ nh so v i phân tích mô ph ng

Phaân tích taát ñònh

Phaân tích moâ $ phoûng

Giaù

Số löôïng

Doanh thu (V1 x V2) Nguyeân vaät lieäu Tieàn löông

Caùc chi phí

Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) Ñònh phí

Toång chi phí (F2 + V6) Laõi/Loã (F1 - F3)

Ơ Ở Ủ

Ố

Ủ

Ấ

ấ ố ứ

ố

C S C A CÁC PHÂN PH I XÁC SU T TRONG PHÂN TÍCH R I RO Các phân ph i xác su t đ i x ng

Xaùc suaát tích luyõ

Chuaån

Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä Dieän tích = 100%Xaùc

suaát X

X0 100%

Xaùc suaát cuûa X

50 %

Tam giaùc

100 %

Xaùc suùaât cuûa X

50 %

Ñeàu

Xaùc suaát cuûa X

100 % 50 %

(cid:0)

Ơ Ở Ủ

Ủ

Ấ

Ố ố

ự

ẩ

ộ

C S C A CÁC PHÂN PH I XÁC SU T TRONG PHÂN TÍCH R I RO Các phân ph i linh đ ng phi chu n m c

Xaùc suaát töông ñoái hoaëc Haøm maät ñoä

Xaùc suaát tích luyõ

100 %

Chöõ nhaät baäc thang

Xaùc suaát

(cid:0) X0

45 %

30 %

20 %

X a û u c

t á a u s c ù a X

50 % 45 % 40 %35 % 30 % 25 % 20 % 15 % 10%

5 %

90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0%

0 %

1 1

5 Mieàn giaù trò

Khoâng lieân tuïc (Rôøi raïc)

100 %

ươ

ế Các bi n có t

ng quan

Giaù trò cuûa Y 280.0

260.0

240.0

220.0

200.0

180.0

160.0

100

110 120

Giaù trò cuûa X

Ñöôøng hoài qui

Phaân boá cuûa X vaø Y

ướ

ử ụ

ề

ầ

ạ

ỏ

c ch y mô ph ng S d ng ph n m m vi

Các b tính

Giaù

Soá löôïng

- 0.8

Doanh thu (V1 x V2) +0. Nguyeân vaät 9 lieäu Tieàn löông

Caùc chi phí Chi phí hoaït ñoäng (V3+V4+V5) Ñònh phí

Toång chi phí (F2 + V6)

Caùc keát quaû

Laõi/Loã (F1 - F3)

R 4

Các k t quế

ả Phaân tích taát ñònh

Xaùc suaát

1.0

Lôïi nhuaän

Phaân tích moâ phoûng Xaùc suaát tích luyõ

ị ệ ạ

ấ ủ

ố

Phân ph i xác su t c a giá tr hi n t

i ròng

Xaùc suaát tích luyõ

1.0

10000 0

20000 0

30000 0

0 - 30000 0

Neàn kinh teá

Chuû ñaàu tö

- 20000 0 Toûng möùc ñaàu tö đ

ườ

ấ

ợ

Tr

ng h p 1: (Xác su t N.P.V âm) = 0

Xaùc suaát tích luyõ

Xaùc suaát

N.P.V.

Quyeát ñònh: Chaáp thuaän

Ghi chuù: Ñaàu thaáp hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà beân phaûi cuûa ñieåm N.P.V. zero

- 0 + - 0 +

ườ

ấ

ợ

ươ

Tr

ng h p 2: (Xác su t N.P.V d

ng) = 0

Xaùc suaát tích luyõ

Xaùc suaát

N.P.V.

Quyeát ñònh: Baùc boû Ghi chuù: Ñaàu cao hôn cuûa phaân phoái xaùc suaát tích luyõ naèm veà phía beân traùi cuûa ñieåm N.P.V. zero

- +0 - +0

ấ

ớ

ơ

ng h p 3: (Xác su t N.P.V zero) l n h n 0

ợ ỏ ơ

ườ ư

Tr nh ng nh h n 1

Xaùc suaát tích luyõ

Xaùc suaát

N.P.V.

Quyeát ñònh: Trung dung Ghi chuù : N.P.V. zero caét ngang phaân phoái xaùc suaát tích luyõ

- 0 + - 0 +

ợ

ự

ạ ừ ẫ ỏ

ệ

ấ

ợ

ng h p 4: Các d án lo i tr l n nhau ậ ộ ự i nhu n

ra có l

ườ Tr ề ớ V i đi u ki n có cùng xác su t, m t d án luôn t cao h nơ

Xaùc suaát tích luyõ

Xaùc suaát

Döï aùn A

Döï aùn B

Döï aùn A

Döïa aùn B

N.P.V

Quyeát ñònh: Choïn döï aùn B Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ khoâng caét nhau taïi baát cöù ñieåm naøo

+ - + -

ườ

ạ ừ ẫ

ợ

ng h p 5: Các d án lo i tr l n nhau – ậ

Tr ợ L i nhu n cao so v i l

ự ớ ỗ ấ th p

Xaùc suaát tích luyõ

Xaùc suaát

Döï aùn A

Döï aùn B

N.P.V.

- + - +

Ghi chuù: Caùc phaân phoái xaùc suaát tích luyõ caét nhau Caàn bieát thaùi ñoä ñoái vôùi ruûi ro : A. Neáu trung laäp vôùi ruûi ro, thì khoâng chaéc chaén laø toát nhaát. B. Neáu sôï ruûi ro, thì thích B hôn A. C. Neáu thích ruûi ro, thì coù theå thích A hôn B.

Quyeát ñònh: Trung dung

ả ơ ầ

ự

ỏ

ụ ơ Ví d đ n gi n ầ D án đ u c d u m

ầ ỏ ộ Mua m t thùng d u m hôm nay và bán nó sau 1 năm

ấ ị Giá hôm nay (P0) là nh t đ nh $20

ắ ắ Giá năm sau (P1) là không ch c ch n

ể

ấ

ị ố ị ố

ấ ơ

ấ

ị ề Mi n các giá tr ti m năng là gì ? ơ

i thi u : Xác su t giá th p h n $10 là zero i đa: Xác su t giá cao h n $60 là zero

c:ướ Các b ề  Giá tr t  Giá tr t

ị ằ ự ữ ữ ấ ấ

Xác su t tìm th y các giá tr n m gi a nh ng thái c c này là gì ?

ấ ươ

ố

ng đ i

ỏ

ố Phân ph i xác su t t ầ cho giá d u m năm sau

Xaùc suaát (%)

10%

25%

5 %

20 %

35 %

1 5

2 0

2 5

3 0

1 0

4 0

5 % 5 0

6 0

Xaùc suaát giaù daàu laø

Giaù daàu moû ($/thuøng )

$ x

100 %

95 %

Phaân phoái xaùc suaát tích luyõ

70 %

50%

35 %

15 %

4 0

1 0

1 5

2 0

2 5

3 0

Giaù daàu moû ($/thuøng) 5 0

6 0

(cid:0)

ị ơ ẻ

ấ ị

Mô hình cho giá tr đ n l

hay mô hình t

t đ nh

ướ

ị ỳ ọ

Ố

ặ

ự

c tính

Ấ ho c các giá tr k v ng

T T NH T

D a trên Mô hình: NPV

= P0 + P1/(1+r) = $20

ị ỳ ọ

ủ

ầ

ỏ

= 10% = Giá tr k v ng c a d u m vào năm sau

P0 r P1

= 5% * $12.50 = + 10% * $17.50 + 20% * $22.50 + 35% * $27.50 + 25% * $35.00 + 5% * $50. 00

0.625 + 1.75 + 4.5 + 9.625 + 8.75 + 2.5 $27.75

ự

ế

ệ

ả

NPV = 20 + 27.75/1.1 = 5.23 ự K t qu : Th c hi n d án

ủ

ỏ

Mô ph ng Monte Carlo c a mô hình

ượ

ị

= = =

20 + RV/1.1 ế ủ bi n r i ro ỏ ầ giá d u m vào năm sau đ ở

ố

c xác đ nh ấ ậ

b i phân ph i xác su t b c thang

ặ

ụ ệ

ượ

ự

ầ ặ ạ phân ph i xác su t. Vi c này đ ộ ố

ữ

ầ ừ

ấ

ố ẫ phân ph i xác su t tích lu . Đ i v i m i phép

ng c a giá d u t

ướ

ể ừ

ượ

ể

ố ớ ạ c ch y mô đó có th tìm ra NPV

ị ủ c 500 giá tr c a NPV đ t

ỏ ỳ ọ

ủ

ấ

ặ

ố

Mô hình: NPV RV

Mô ph ngỏ : ị ủ ấ ẫ i (ví d 500 l n) các giá tr c a giá L y ng u nhiên l p đi l p l ằ ệ ấ ỏ ừ ầ c th c hi n b ng d u m t ấ ị ươ cách l y m t s ng u nhiên gi a 0 và 100% và tìm giá tr t ố ỗ ỹ ủ ứ ị ủ ỏ mô ph ng, hãy tính giá tr c a NPV. Sau 500 b ph ng, thu đ k v ng cùng các đ c tr ng khác c a phân ph i xác su t NPV.

ơ ầ

ự

ầ

ỏ

ườ

ơ ở

D án đ u c d u m : Tr

ợ ng h p c s

ả ị

Các gi

đ nh:

P0 = $20 r = 0.10 ậ ậ

ố

ấ

ữ

ớ

ề

ừ

ầ

$10 t

i $60

ị ủ ạ

ướ

Phân ph i xác su t ch nh t b c thang Mi n giá tr c a giá d u năm sau là t 500 b ợ

ổ

ừ

ướ

ạ c ch y

ế ỳ ọ

ộ ệ

ủ

ẩ

ề

ớ

i 34.18

ị ơ ẻ

Ướ

ố

t nh t có giá tr đ n l

ỏ ự

ụ

ả

ậ

ấ

ặ

ộ

ố

c ch y mô hình ả ế T ng h p các k t qu : Mô hình: NPV = 20 + RV/1.1 ỏ ả Các k t qu mô ph ng t 500 b NPV k v ng = 5.29 Đ l ch chu n c a NPV = 9.24 ấ Xác su t NPV < 0 = 27% ị ừ Mi n giá tr : t 9.69 t ấ c tính t NPV = 20 + 27.75/1.1 = 5.23 ế K t qu : Ch p thu n ho c bác b d án ph thu c vào thái đ /chính sách đ i ớ ủ v i r i ro

P0 = $20r = 0.10

Caùc giaû ñònh:

• Phaân phoái xaùc suaát chöõ nhaät baäc thang • Mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Döï aùn ñaàu cô daàu moû: Tröôøng hôïp cô luyõ sôû

Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng

100 %

80%

60%

40%

t á a u s c ù a X

y õ u l h c í t

20%

-15

-10

-5

0 %

Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.29 Ñoä leäch chuaån = 9.24

Phaân phoái NPV tích luyõ Tröôøng hôïp cô sôû vôùi mieàn giaù trò cuûa giaù daàu heïp hôn

100 % Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng

80%

t á a u s c ù a X

60% y õ u 40% l h c í t 20%

-8

-10

-6

-4

-2

0 %

-12 Giaù trò kyø voïng (NPV) = -0.38 Ñoä leäch chuaån = 5.13

•Loaïi boû khaû naêng giaù naèm trong mieàn töø $30 tôùi $60 Haõy laáy mieàn giaù trò cuûa giaù daàu naêm sau nhö sau: $10 tôùi $15 15% Giaù trò kyø voïïng $15 tôùi $20 20% $20 tôùi $25 35% P1 = $21.5 $25 tôùi $30 30%

P0 = $20 r = 0.10

Caùc giaû ñònh:

•Phaân phoái xaùc suaát ñeàu •Mieàn giaù daàu trong naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân phoái luyõ xaùc suaát ñeàu

Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng

100 %

80%

60%

40%

y õ u

h c í t t á a u s c ù a X

20%

-15

-10

-5

0 %

Giaù trò kyø voïng (NPV) = 11.38 Ñoä leäch chuaån = 13.08

P0 = $20 r = 0.10

Caùc giaû ñònh:

•Phaân phoái xaùc suaát chuaån •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $60 •500 böôùc chaïy moâ hình

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Tröôøng hôïp cô sôû vôùi phaân boá luyõ xaùc suaát chuaån

Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng

100 %

80%

60%

40%

y õ u

h c í t t á a u s c ù a X

20%

-10

-5

0 %

Giaù trò kyø voïng (NPV) = 12.68 Ñoä leäch chuaån = 6.31

P0 = $20 r = 0.10

Caùc giaû ñònh:

•Phaân phoái xaùc suaát chuaån •Mieàn giaù daàu moû trong naêm sau töø $10 tôùi $45.50 (Giaù trò trung bình P1 = 27.75, ñuùng nhö trong tröôøng hôïp cô sôû •500 böôùc chaïy moâ hình

100 %

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Phaân phoái xaùc suaát chuaån vôùi mieàn luyõ giaù trò ($10, $45.50) Xaùc suaát keát quaû nhoû hôn giaù trò töông öùng

80%

60%

40%

y õ u

h c í t t á a u s c ù a X

20%

-15

-10

-5

0 %

Giaù trò kyø voïng (NPV) = 5.71 Ñoä leäch chuaån = 5.02

ơ ầ

ả ủ

ự

ế

ầ

ổ

ợ

ỏ

T ng h p k t qu c a d án đ u c d u m

Phaân phoái xaùc suaát cuûa giaù trò hieän taïi roøng

Giaù trò kyø

voïng

Ñoä leäch chuaån

ườ

ợ

A. Tr

ơ ở ng h p c s

$5.29

$9.24

ợ

B. Tr

ẹ

ầ

ơ ở ớ ng h p c s v i mi n ơ i

-0.38

5.13

ề ườ ớ giá d u h p h n ($10 t $30)

ợ

C. Tr

11.38

13.08

ơ ở ớ ng h p c s v i phân ấ ề ố

ườ ph i xác su t đ u

ợ

D. Tr

12.68

6.31

ơ ở ớ ng h p c s v i phân ẩ ấ ố

ườ ph i xác su t chu n

ợ

E. Tr

5.71

5.02

ơ ở ớ ườ ng h p c s v i phân ẩ ấ ố ph i xác su t chu n và ớ ị ề mi n giá tr ($10 t

i $45.50)

ể ả

ủ

ế

Làm th nào đ gi m r i ro

ố S d ng các th tr ng k h n

ọ

ị ườ ị ườ ỳ ạ ề ị ườ ng v n và th tr ỳ ạ ng giao sau, k h n, và quy n ch n

ự

ố ớ

ụ ể ủ ạ

ưở

ủ ể ng v n đ đa d ng hoá r i ro đ i v i các ng, đa d ng hoá s lo i b r i ro

ạ ệ ố

ả

ẽ ạ ỏ ủ t ho c r i ro không có h th ng và gi m chi phí

ầ

ử ụ ự ể ủ l a đ b o hi m các r i ro c th c a d án  S d ng th tr ố ị ườ ử ụ ộ ổ c đông; m t cách lý t ặ ủ ệ ặ đ c bi ố ổ v n c ph n ế

ể ố

ủ

ng v n phát tri n t

ố ằ

 N u không có th tr ị ườ t thì các r i ro ể ả ể ượ c gi m thi u b ng cách phân tán chúng cho có th đ ầ ư ơ ề h n nhi u nhà đ u t ế

ử ụ  S d ng các th tr ể ả

ể ợ

ả ợ ậ ố S d ng các dàn x p qua h p đ ng đ tái phân b các r i ro và các kho n l ồ i nhu n

ể ủ

ủ

ả

 D ch chuy n r i ro  Qu n lý r i ro

ử ụ ủ ị

ẩ ậ

ợ

ồ

Tiêu chu n l p h p đ ng

ấ ậ

ồ ầ ư ả ợ ồ ấ ợ ấ x y ra) không nh t thi ấ i nhu n cao nh t ố ế t t là h p đ ng t

ể ồ ợ H p đ ng có chi phí th p nh t (l ế n u đ u t nh tấ Các h p đ ng hi u qu có th cung c p:

ố ơ

ố

ệ ể ủ ả  vi c d ch chuy n r i ro t ấ ố t h n – phân ph i các chi phí t

ị ữ

ố

h n gi a các tình hu ng

ướ

ổ ổ ự c, thay đ i s phân b

ự

ủ

ợ

ấ ớ Có nghĩa là, v i các xác su t cho tr ủ r i ro gi a các phía tham gia ả ổ

ữ ủ ủ

ậ ơ

 Qu n lý r i ro t ố ơ t h n – l ự ủ

ả ủ

ế ế

ặ i nhu n c a d án cao h n ho c ế ấ là t ng r i ro c a d án th p h n do k t qu c a sáng ki n ể thay đ iổ xác su t ấ

ế

ổ ấ Có nghĩa là, Thay đ i c u trúc sáng ki n đ ủ c a các k t qu

ả

ợ ệ ơ

ổ ổ

ằ ể ớ Quan đi m t ng b ng không so v i ươ ể Quan đi m t ng d

ổ

ậ ằ ộ ượ ộ

ể T p trung vào chi phí hàm ý là m t quan đi m t ng b ng không. Cái mà m t phía đ c là cái mà phía khác m tấ

ả ể ể ổ

ồ ộ ớ

ệ ộ ợ ể ộ ắ ấ ươ i đáng k mà không làm m t chi phí t ng

Quan đi m hi u qu rõ ràng là m t quan đi m t ng ể ươ ng. V i m t h p đ ng đúng đ n, m t phía có th d ượ ợ c l đ ủ ứ ng c a phía khác.

ể ủ

ị

D ch chuy n r i ro

ữ i nh ng l a ch n sau:

ộ ạ

ị ủ

ụ

ọ ề

ồ ủ

ể

ậ

ặ

ng t

i mua có th th a thu n mua m t s l ắ

ộ ố ượ ấ

ữ

ệ

ắ

ố i thi u ho c là c cung c p hàng; nh ng bi n

ể ỏ ể ướ

ườ ộ Ví dụ, m t ng ố ộ thanh toán m t giá t ẽ ặ pháp này s đ t ra gi

ể i thi u đ ch c ch n đ ớ ạ i h n d

ượ i cho doanh thu bán hàng.

ự ớ ạ ụ i h n mi n giá tr c a m t h ng m c ngân l u c ư ồ ạ T n t ợ Các h p đ ng gi ặ th , ho c c a ngân l u ròng.

ộ

ồ ự ẽ

ố ị

ộ ị ộ

ệ

ạ

ụ ể ẽ ữ ữ

ự ề

ả

ủ

ạ

ả

v ng tính c nh tranh c a s n

s bao g m: ẩ ả ng t ớ ạ i h n cho giá s n ph m

ế ầ

ủ

ữ

ẩ

ả

ạ

ớ

ộ

Ví dụ t o liên quan gi a giá s n ph m v i giá c a m t hàng thay th g n gũi

ươ ệ Các bi n pháp t ị ề M t mi n giá tr có gi • M t l ch trình tăng giá c đ nh • M t th c hi n thanh toán giá trung bình dài h n • Các đi u kho n nâng giá c th s gi ph m,ẩ

Veà : Döï aùn Quickfix Hôïp ñoàng xaùc ñònh cuï theå raèng giaù thaønh saûn xuaát moät ñôn vò saûn phaåm (co) seõ khoâng taêng quaù $12

Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = - $0.74 Ñoä leäch chuaån = $44.41 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 18.28 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 17.54

1.0

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích luyõ Quan ñieåm cuûa chuû döï aùn vôùi moät möùc traàn cho caùc chi phí khôûi ñaàu (Co)

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

õ y u

h c í t t á a u s c ù a X

0.2

0.1

-100

-50

100

150

0. 0

P(NPV<0) = 63%

ợ

ố ươ

ng quan

ồ ấ H p đ ng tái c u trúc các m i t ộ ộ ự trong n i b d án

ợ ẻ ủ ầ ả

ủ ươ ồ ị ằ

gánh ch u b ng cách gia tăng t ụ ộ ố ạ Các h p đ ng chia s r i ro gi m r i ro mà các nhà đ u ữ ư ng quan gi a doanh t thu bán hàng và m t s h ng m c chi phí

ụ ợ ợ ậ ồ Ví d : h p đ ng phân chia l

ế ớ i nhu n v i nhân công ấ ượ ỉ ệ ế ớ c liên k t v i

Các trái phi u v i các t l

lãi su t đ ẩ ả ớ ủ giá bán c a s n ph m

ồ ươ ữ

ng quan gi a ữ ẻ ủ ặ ụ ợ ạ ả i ích ho c cách khác là gi a các h ng

ụ ợ Các h p đ ng chia s r i ro làm gi m t ạ các h ng m c l m c chi phí.

ợ

ố ươ

ng quan

ồ ấ H p đ ng tái c u trúc các m i t ộ ộ ự trong n i b d án

ợ

ừ ệ

ươ

ứ

ự

i ích t

ng quan d a trên công th c

ủ ổ

ẫ

ữ Nh ng l ươ ph

ấ vi c tái c u trúc các t ế ng sai c a t ng hai bi n ng u nhiên (x và y)

v (ax + by) = a2v (x) + b2v (y) + 2ab cov (x,y)

ụ ọ Ví d , g i :

x = doanh thu (R) y = chi phí (C) a = 1, b = 1

ợ

v(l

i ích ròng) = v(RC) = v(R) + V(C) 2 cov(R,C)

ữ

ấ ứ ệ ẽ

ươ

ươ B t c bi n pháp nào làm tăng t ả s làm tăng cov (R,C) và làm gi m ph

ế ồ ng quan đ ng bi n gi a R và C ủ ợ ng sai c a l

i tích ròng

Veà : Döï aùn Quickfix

- hôïp ñoàng vôùi nhaø cung caáp thieát laäp moät möùc chi phí traàn laø $12 - thieát laäp töông quan giöõa giaù baùn ban ñaàu (po) vaø giaù thaønh saûn xuaát (Co) sao cho 18

Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = 23.72 Ñoä leäch chuaån = 34.53 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 2.82 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 26.53

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & giaù baùn luyõ coù töông quan

1.0

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

õ y u

h c í t t á a u s c ù a X

0.2

0.1

-40

-20

100

120

0. 0

60 140

P(NPV<0) = 26%

Veà : Döï aùn Quickfix

- chi phí traàn laø $12 -hôïp ñoàng ñeå giaù baùn lieân keát vôùi chi phí khôûi ñaàu (Co)

Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $48.73 Ñoä leäch chuaån = $28.24 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.09 Loä kyø voïng töø vieäc baùc boû = 48.82

Neáu Co < 9 thì Po = 16; neáu khaùc ñi thì Po = 20

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Quan ñieåm chuû ñaàu tö: Chi phí traàn & Hôïp luyõ ñoàng ñoái vôùi giaù baùn

1.0

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

õ y u

h c í t t á a u s c ù a X

0.2

0.1

-40

-20

100

120

0. 0

60 140

P(NPV<0) = 3%

Veà : Döï aùn Quickfix

- chi phí traàn laø $12 -Hôïp ñoàng hieäu chænh ñoái vôùi giaù baùn

Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $41.45 Ñoä leäch chuaån = 27.28 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.19 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 41.64

Neáu Co < 9 thì Po = $16 9 < Co < 11 thì Po = $19; neáu khaùc ñi thì Po = $20

Phaân phoái xaùc suaát NPV tích Quan ñieåm chuû ñaàu tö : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn luyõ ñöôïc hieäu chænh laàn ñaàu tieân

1.0

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

õ y u

h c í t t á a u s c ù a X

0.2

0.1

-40

-20

100

120

0. 0

60 140

P(NPV) < 0 = 3%

Veà : Döï aùn Quickfix

- chi phí traàn $12 -Hôïp ñoàng hieäu chænh daønh cho giaù baùn

Giaù trò kyø voïng cuûa NPV = $28.52 Ñoä leäch chuaån = 23.82 Loã kyø voïng töø vieäc chaáp thuaän = 0.71 Loã kyø voïng töø vieäc baùc boû = 29.23

Neáu Co < 9 thì Po = $16.50 9 < Co < 11 thì Po = $18.50; neáu khaùc ñi thì Po = $19.50

1.0

Phaân phoái xaùc xuaát NPV tích luyõ Quan ñieåm chuû döï aùn : Chi phí traàn & Hôïp ñoàng doanh soá baùn ñöôïc hieäu chænh laàn thöù hai

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

õ y u

h c í t t á a u s c ù a X

0.2

0.1

0. 0

-40 100

-20

P(NPV) < 0 = 8%

ợ

ố ươ

ng quan

ồ ấ H p đ ng tái c u trúc các m i t ộ ộ ự trong n i b d án

ổ ự ẽ ả ẩ

ệ ủ ớ

ả , vi c b sung dòng s n ph m khác s làm gi m ng t ề ng sai c a doanh thu, v i đi u ki n là các doanh thu ế ệ ươ ả ị ng quan ngh ch bi n

ẩ ệ ớ ữ

ươ ừ ủ ể ươ T ươ ph ừ t dòng s n ph m m i (Rn) này có t ớ v i doanh thu hi n h u (Ro) và V(Rn) < 2cov (Ro, Rn) ề ph Đi u này là hi n nhiên t ng sai c a (Ro, Rn)

V(Ro + Rn) = V(Ro) + V(Rn) + 2cov(Ro, Rn)

ờ ấ ứ ệ

ữ ươ

ệ ồ ủ ng sai c a ươ ả ả ộ ng

ủ ợ ồ ả Đ ng th i, b t c bi n pháp nào làm gi m quan h đ ng ẽ ề ế bi n gi a các chi phí s đ u làm gi m ph ẽ ổ t ng chi phí, đi u cũng s có tác đ ng làm gi m ph sai c a l ề ậ i nhu n ròng.

ủ

ạ

ả

Đa d ng hóa làm gi m r i ro

Ví d :ụ

ộ ề

ố ắ

ể

ố

ế ả đ o qu c đang c g ng phát tri n ngành ị

ủ

ệ

ự ấ ắ

ờ ế

ủ

ồ

ố

M t n n kinh t công nghi p du l ch c a mình Ngu n g c chính c a s b t tr c là th i ti

Suaát sinh lôïi töø caùc hoaït ñoäng cheá taïo Thôøi tieát Xaùc suaát Söõa choáng raùm naéng Duø che

Muøa möa

0.50

-25%

50%

0.50

12.5% 50%

Suaát sinh lôïi kyø voïng Muøa naéng 12.5%

-25%

Phöông sai

14.06%

Tích sai

-0.1406 hoaëc laø

-14.06%

ủ

ả

ạ

Đa d ng hóa làm gi m r i ro

ữ

ắ

ầ

ồ

ố

ỉ

bao g m 50% t ph n s a ch ng rám n ng

ầ ư ầ

ụ Danh m c đ u t ỉ và 50% t ph n dù che

ấ

ợ ỳ ọ

Su t sinh l

i k v ng :

= 0.5(12.5) + 0.5(12.5) = 12.5%

ươ

ủ

ấ

ợ ủ

ầ ư

ụ

ng sai c a su t sinh l

i c a danh m c đ u t

= (0.5)2(14.06) + (0.5)2(14.06) 2(0.5)(0.5)(14.06) = 0

ằ

ườ

ệ ố ươ

ợ

L u ý r ng trong tr

ng h p này h s t

ng quan riêng P = 1

ủ

ả

ộ

Hòa tr n làm gi m r i ro

ấ

ủ

i ti m năng t

ợ ề ề

ấ

ợ

s r ng có nhi u d án nh v y và r ng các su t sinh l

ự ố

ừ ộ ự m t d án r i ro ư ậ ằ ấ đ c l p

ộ ự

G i yọ i = su t sinh l ả ử ằ Gi ủ c a chúng có phân ph i xác su t  Không hoà tr n ộ (t c là ch đ u t ỉ ầ ư

ư ộ ậ và nh nhau. vào m t d án)

ị ỳ ọ ợ

ấ

Giá tr k v ng: (su t sinh l

ứ E(yi) = y i trung bình)

ươ

ng sai:

ộ ố

ự

ế

V(yi) = V(y) ổ

 Hoà tr n ộ (ví d mua các c ph n trong m t s (n) d án n u các ầ

ự

ầ ư

ụ ự ) ủ ổ

ỗ ự trong m i d án = 1/n

ng t G i aọ i = t ph n c a t ng đ u t

ươ d án t ầ ỉ ị ỳ ọ Giá tr k v ng :

ai E[y1+y2+...+yn]= ny/n = y

ươ

ng sai :

V[ai (y1+y2+...+yn)] = V[y1/n+y2/n+...+yn/n] = nV[y/n] = nV[y]/n2 = V[y]/n

lim V[y]/n = 0 n

(cid:0)

ụ ề

ầ

ỏ

Ví d v thăm dò d u m

ầ ỏ

ệ s có 100 hãng trong ngành thăm dò d u m ỗ và m i hãng c đ u t

Keát quaû

Xaùc suaát

Lôïi nhuaän

Suaát sinh lôïi

(trieäu $)

(R)

0.50

$1.4

140%

a) Tìm thaáy daàu b) Khoâng tìm thaáy daàu 0.50

($1.0)

-100%

ầ ư ộ ậ ượ ế ế ớ ộ ả ử Gi ỗ M i hãng có 1 tri u $ đ khoan m t gi ng, các gi ng đ c l p v i nhau

(cid:0) E[R] = 20% V[R] = 1.44 [R] = 120%

ụ ề

ầ

ỏ

Ví d v thăm dò d u m

ộ ế

ổ ộ ề ủ ầ ư ặ đ t toàn b ti n c a mình vào ộ ủ ủ ẽ ấ

ự

ầ ư ộ ồ ộ ộ ủ ụ

ế xây d ng m t danh bao g m 1 c ph n c a m i m t trong ụ ủ ủ ẽ này s

N u m t nhà đ u t ầ các c ph n c a m t hãng, thì r i ro s r t cao ầ ư Tuy nhiên, n u m t nhà đ u t ỗ ầ ổ m c đ u t ầ ư 100 hãng, thì r i ro c a danh m c đ u t b ng:ằ

(cid:0) V[R] = 1.44 s[R]/ (n) = 12%

ấ ồ c bao g m trong su t

ợ ộ ự ẽ ượ ủ Câu h i:ỏ R i ro nào s đ ị ủ ị sinh l i xác đ nh giá tr c a m t d án (NPV)?

ủ

ả

Qu n lý r i ro

ự

ủ

ệ

ạ ẻ

ặ

 Các kinh phí đ u t ầ ư ớ l n  Các giai đo n chi ti n c a d án kéo dài ự ề  Vi c chia s thông tin và công ngh không hoàn toàn, đ c

ớ

ầ ư ướ

c ngoài

ị ủ

ủ

t trong kh năng gánh ch u r i ro c a các bên

ợ

ị

 Các khác bi ệ  Các h p đ ng không n đ nh ồ

ự

ổ

ộ

ạ i

ệ ệ t là v i các nhà đ u t ả ổ  Các d án có th h p d n khi xét t ng g p, nh ng l ẫ ữ

ể ấ ố ớ

ề

ấ

ộ ợ

ề

ắ

ặ ẫ không h p d n đ i v i m t ho c nhi u phía do nh ng b t ẻ ủ ậ i nhu n tr c v chia s r i ro và l ẫ ấ ự

ề V n đ : ề ấ  Nhi u d án có

ượ ự ế ệ ả K t qu là các d án h p d n không đ c th c hi n

ủ

ồ

ợ

Các r i ro tham gia h p đ ng

ự ng không th c hi n

 R i ro phía d

ướ i ỏ ự

ầ

ể ự

ủ

ế ỉ ả

ậ ượ

ỏ ầ

ỏ ơ

ợ ồ ả ả ề ươ ọ ị ế ủ

ế chi c bánh nh h n) vào túi nhà th u đ l nớ

ầ

ế ợ

ượ

ủ  Chính ph gi m thanh toán cho nhà th u n u l

ậ i nhu n đ

 R i ro phía trên ủ ả coi là quá đáng

ề

ồ

ề ệ ệ ệ

ợ ờ ạ ố

ấ ắ ượ

ự

 B t tr c v vi c li u có ph i các đi u kho n h p đ ng ả ả ể ẫ ớ i hành vi c b c t n kém. c th c hi n có th d n t

ệ ơ ộ Có kh năng m t phía đ n ph các đi u kho n h p đ ng, đe d a v th c a phía khác. Các ví d ụ ủ  Nhà th u b d án  Chính ph không th th c hi n th a thu n n u t ph n (c a ầ ệ ủ ậ c c m nh n là quá

ủ

ồ

ỳ ọ

ư

ớ ợ Tính t i các r i ro tham gia h p đ ng ướ c tính ngân l u k v ng Khi

Gaùnh chòu ruûi ro vaø caùc daïng hôïp ñoàng daønh cho thaêm doø daàu moû

Lôïi nhuaän theo hôïp ñoàng

Lôïi nhuaän ñöôïc hieäu chænh phuø hôïp vôùi caùc ruûi ro tham gia hôïp ñoàng

t á a u s c ù a X

Döï kieán söûa ñoåi hôïp ñoàng

Lôïi nhuaän

Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tham gia hôïp ñoàng leân toång lôïi nhuaän cuûa nhaø thaàu.

- Nhaø thaàu coù theå khoâng ñöôïc pheùp chia phaàn trong lôïi nhuaän ôû phía treân. - Vì theá, nhaø thaàu caàn ñaùnh giaù döï aùn baèng caùch söû duïng moät phaân phoái xaùc suaát “hieän thöïc” phaûn aùnh baát cöù ruûi ro tham gia hôïp ñoàng naøo.