Quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ
Bµi më ®Çu
1. Lý do h×nh thµnh m«n häc S ù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x∙
hé i
S ù t¸c ®é ng qua l¹i c ña c ¸c quy luËt tù nhiªn vµ
kinh tÕ x∙ hé i
S ù ph¸t triÓn kh«ng ng õ ng vÒ nhu c Çu s ö dô ng
®Êt tro ng c ¸c ng µnh kinh tÕ
Yªuc Çu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ x∙ hé i vµ
m«i trê ng s inh th¸i
Bµi më ®Çu
2. Kh¸i niÖm m«n häc 2.1 Kh¸i niÖm v Ò v ïng l∙nh thæ
Lµ m é t tæ ng hîp thÓ c ¸c y Õu tè tù nhiª n, kinh tÕ – x∙ hé i v íi nh÷ng ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh v Ò tÝnh c hÊt, q uy m «, tr×nh ®é trª n tõ ng p hÇn c ña b Ò m Æt tr¸i ®Êt.
Bµi më ®Çu
2. Kh¸i niÖm m«n häc 2.2 Kh¸i niÖm v Ò q uy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ
Quy ho¹ch vïng l·nh thæ lµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo mét vïng l·nh thæ nh»m x©y dùng m«t c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, g¾n liÒn víi c¬ cÊu ®Êt ®ai ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn, c¸c c«ng tr×nh kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, nguån lao ®éng, t¨ng cêng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, gãp phÇn ph¸t triÓn KTXH vµ x©y dùng n«ng th«n míi vµ x· héi míi. Nãi c¸ch kh¸c, QHVLT lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Þnh híng cña con ngêi t¸c ®éng vµo kh«ng gian KTXH, m«i trêng vµ céng ®ång theo nh÷ng môc ®Ých cña con ngêi. Nh vËy, QHVLT thuéc hÖ thèng kÕ ho¹ch ho¸ KTXH, thÓ hiÖn viÖc tæ chøc KTXH cña ®Êt níc trªn tõng vïng l·nh thæ, lµm c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn KTXH trªn c¸c vïng l·nh thæ vµ ®Þnh híng cho viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ, sö dông c¸c nguån tµi nguyªn, nguån lao ®«ng vµ c¸c c¬ së vËt chÊt cña mét x· héi ë c¬ së.
Bµi më ®Çu
3. Mô c tiªu c ña m«n häc 3.1 Mô c tiª u tæ ng q u¸t
Quy ho¹ch vïng l·nh thæ nh»m x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc l·nh thæ vµ kinh tÕ, kü thuËt ®Ó gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng, t¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng, khai th¸c c¸c nguån lùc trong ®Þa ph¬ng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña x· héi, ®¸p øng víi yªu cÇu ®êi sèng cña mäi ng êi trong x· héi, gãp phÇn x©y dùng n«ng th«n míi vµ x· héi míi.
3. Mô c tiªu c ña m«n häc
3.2 Mô c tiª u c ô thÓ
T¹o lËp c ©n b»ng tè i u tro ng c ¸c mè i quan hÖ c ña ®ê i s è ng , ng ¨n c hÆn s ù ph©n ho ¸ vÒ g iµu ng hÌo , §iÒu phè i c ¸c lo ¹i h×nh quy ho ¹c h vµ g i¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn tro ng s ö dô ng ®Êt, S ö dô ng tµi ng uyªn mé t c ¸c h hîp lý, tiÕt kiÖm vµ c ã hiÖu qu¶ g ¾n víi b¶o tån thiªn nhiªn vµ tÝnh ®a d¹ng s inh häc , T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi c ho s ù hîp t¸c g i÷a c ¸c vïng l∙nh thæ vµ c ¸c níc l∙ng g iÒng .
Bµi më ®Çu
4. Né i dô ng m«n häc
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña QHVLT Ch¬ng 2: C¬ së khoa häc cña QHVLT Ch¬ng 3: Néi dung QHVLT Ch¬ng 4: VÊn ®Ò QHVLT ë ViÖt nam
Bµi më ®Çu
5. Vai trß c ña quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ
§Þnh híng SD§ theo mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong vïng l·nh
thæ,
Bè trÝ c¬ cÊu SD§ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh
kinh tÕ trong vïng l·nh thæ,
X©y dùng mét hÖ thèng biÖn ph¸p b¶o vÒ m«i trêng vµ ®Êt
®ai
QHVLT lµ mé t tro ng nh÷ng c ¨n c ø quan träng ®Ó thiÕt lËp c ¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ ng µnh tro ng tõ ng vïng l∙nh thæ , QHVLT lµ mé t tro ng nh÷ng c ¬ s ë quan träng ®Ó QHS D ®Êt c Êp tØnh, huyÖn vµ c Êp c ¬ s ë , QHVLT tham g ia vµo hÖ thè ng qu¶n lý ®Êt ®ai nh»m:
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c ¬ b¶n c ña QHVLT
1. Kh«ng g ian s è ng vµ c o n ng ê i 1.1 Kh¸i niÖm v Ò kh«ng g ian s è ng
Kh«ng gian sèng trong lÜnh vùc tæ chøc vµ quy ho¹ch kh«ng gian lµ kh«ng gian sinh sèng ®îc con ngêi sö dông hîc cã thÓ sö dông, mang dÊu Ên cña con ngêi vµ dÊu Ên cña thêi gian vµ lu«n chÞu sù thay ®æi. C¸c thµnh phÇn cña nã bao gåm ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ nh÷ng tiÒm n¨ng kh¸c nhau ®îc bè trÝ kh«ng ®ång ®Òu trªn c¸c ®Þa bµn sinh ho¹t. C¸c mÆt biÓu hiÖn cña kh«ng gia sèng bao gåm:
Kh«ng g ian tù nhiªn:
Lµ nÒn t¶ng cña chu tr×nh trao ®æi chÊt tù nhiªn vµ c¸c mèi quan hÖ t¬ng hç gi÷a c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn
Kh«ng g ian nh©n v¨n:
- ChÞu ¶nh hëng cña con ngêi, mang néi dung kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ kü thuËt, - BiÓu hiÖn qua mèi quan hÖ vµ cÊu tróc cña c¸c vïng d©n c, kinh tÕ, c«ng nghiÖp, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, - §îc quyÕt ®Þnh bëi mËt ®é d©n sè, ng«n ng÷, t«n gi¸o, tËp qu¸n, tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ KHKT vµ ®Çu ãc kinh doanh.
Nh vËy, Kh«ng gian sèng ®îc coi nh lµ mét hÖ thèng tæ chøc vµ hoµn c¶nh hiÖn h÷u: - DiÔn ra trong c¸c mèi quan hÖ chång chÐo cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ x· héi; mçi bé phËn,
` - Mçi bé phËn cña hÖ thèng ®Òu lÖ thuéc nhau vÒ
mÆt chøc n¨ng, - T¹o thµnh mét m¹ng líi víi nhiÒu ®iÓm nót bao trïm lªn kh¾p l·nh thæ. Trong ®ã cã nh÷ng ®iÓm nót trë thµnh “®Þa ®iÓm trung t©m” mang chøc n¨ng ®iÒu tiÕt sù ph©n bè cña kh«ng gian.
S inh quyÓn vµ quÇn x∙: lµ mét mÆt biÓu hiÖn
kh¸c cña kh«ng gian sèng.
1.2 Mè i q uan hÖ t¬ng hç g i÷a c o n ng ê i v µ kh«ng
g ian Con ngêi lµ lùc lîng v« ®Þch cã kh¶ n¨ng c¶i biÕn thiªn nhiªn víi nh÷ng hÖ qu¶ tÝch cùc vµ tiªu cùc, Con ngêi cã kh¶ n¨ng nhËn thøc hËu qu¶ cña hµnh ®éng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng, ph¸t huy phóc lîi vµ söa ®æi sai lÇm, Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ mÆt KTXH vµ v¨n ho¸ lu«n thóc ®Èy con ngêi t×m tßi híng sö dông thiªn nhiªn míi, tæ chøc l¹i m«i trêng sèng, ®iÒu hoµ l¹i hµnh ®éng, t×m ra nh÷ng chuÈn mùc sö dông kh«ng gian mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng. Con ngêi lu«n v¬n lªn t×m tßi mét triÕt lý, mét ®¹o ®øc sèng v× phóc lîi chung, v× an ninh vµ kh«ng tôt hËu trong céng ®ång thÕ giíi.
1.3 M©u thuÉn g i÷a c ¸c v ïng l∙nh thæ v µ nhiÖm v ô c ña tæ c hø c kh«ng g ian tro ng c ¸c v ïng l∙nh thæ
Vïng n«ng th«n - C¶nh quan tù nhiªn, tho¸ng ®¶ng - MËt ®é d©n c thÊp - Lùc lîng s¶n xuÊt tËp trung chñ yÕu vµo khèi kinh tÕ ®Ö
nhÊt (N«ng l©m nghiÖp, khai kho¸ng vµ thuû lîi),
- Tû träng tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) thÊp, - KÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kÐm, - Søc mua vµ n¨ng lùc tµi chÝnh ®ãng nép thuÕ yÕu - C¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng kh«ng t¬ng xøng víi sè
lîng d©n c,
- Thµnh phÇn thanh niªn n¨ng ®éng, cã tr×nh ®é cao thêng
cã xu thÕ di c vÒ c¸c vïng ®« thÞ
Vïng ®« thÞ
C¶nh quan ®a phÇn lµ nh©n t¹o, MËt ®é d©n c cao Lùc lîng s¶n xuÊt tËp trung chñ yÕu vµo khèi kinh tÕ ®Ö nhÞ vµ ®Ö tam (C«ng nghiÖp hay C«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô). Søc m¹nh kinh tÕ vît xa møc trung b×nh toµn quèc, Tû träng tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cao, Thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi cao, Søc mua vµ n¨ng lùc tµi chÝnh ®ãng nép thuÕ m¹nh, KÕt cÊu h¹ tÇng ph¸t triÓn, C¸c c«ng tr×nh c«ng céng dµy, Cã søc thu hót d©n c tõ níi kh¸c ®Õn.
HÖ qu¶ • Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, sù chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ sù di chuyÓn lao ®éng tõ s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp sang s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
• NhiÒu vïng n«ng th«n ®· kÐm ph¸t triÓn l¹i ngµy cµng tôt hËu trªn tÊt
c¶ mäi ph¬ng diÖn kinh tÕ, x· héi vµ v¨n ho¸.
• V× vËy, ®Ó híng tíi mét x· héi c«ng b»ng vµ ph¸t triÓn c©n ®èi trong c¸c vïng l·nh thæ v× sù hµi hoµ gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, cÇn ph¶i thiÕt lËp mét trËt tù chung trªn toµn quèc th«ng qua viÖc tæ chøc c¸c vïng l·nh thæ vµ tiÕn hµnh tæ chøc kh«ng gian hîp lý nh»m:
• Xo¸ bæ sù chªnh lÖch vÒ cÊu tróc vïng, • Xo¸ bá ranh giíi gi÷a c¸c vïng cã cÊu trøc ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ c¸c
vïng tôt hËu
• HiÖn ®¹i ho¸ tÊt c¶ c¸c cÊu tróc thuéc thêi ®¹i n«ng nghiÖp b»ng kü thuËt tiÕn tiÕn (C«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ mét vÝ dô).
2. C¨n c ø , nhiÖm vô vµ ng uyªn t¾c c ¬ b¶n c ña quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ 2.1 C¨n c ø
Nhu cÇu hµng ho¸ vµ møc ®é s¶n xuÊt hµng hoµ trong ®êi sèng x· héi §Êt ®ai vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn Lao ®éng vµ tæ chøc lao ®éng C¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ vèn ®Çu t Ph©n phèi sö dông hµng ho¸ trong ®êi sèng x· héi Híng dÉn vµ hç trî cña Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi C©n b»ng sinh th¸i vµ b¶o vÖ m«i trêng.
2.2 NhiÖm v ô
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ ®óng ®¾n ®Ó chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn tæng hîp Bè trÝ c¬ cÊu ®Êt ®ai ®¸p øng víi c¬ cÊu kinh tÕ X©y dùng c¬ së h¹ tÇng (thuû lîi, giao th«ng, c¬ khÝ, n¨ng lîng vµ dÞch vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng), Tæ chøc lao ®éng vµ x©y dùng sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh phï hîp víi lîi Ých x· héi, X©y dùng c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng.
2.3 Ng uy ª n t¾c c ña q uy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ
X©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ phï hîp víi nhu cÇu x· héi vµ c¬ chÕ thÞ trêng sã sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc,
Khai th¸c sö dông c¸c nguån tµi nguyªn ®Êt, rõng vµ lao ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o ra c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt,
Trªn c¬ së ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt yªu cÇu n©ng cao ®êi sèng v¨n ho¸, vËt chÊt vµ tinh thÇn cña mäi ngêi,
T¨ng cêng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng,
X©y dùng hÖ thèng c¸c ®iÓm d©n c, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn ®ång bé vÒ s¶n xuÊt, v¨n ho¸ vµ ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n trong vïng,
¸p dông c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l·nh thæ vµ kinh tÕ kü thuËt nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi,
Gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a khai th¸c sö dông c¸c nguån tµi nguyªn víi viÖc b¶o vÖ m«i trêng sèng.
3. Quan ®iÓm c ¬ b¶n tro ng quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ
(cid:0) Ph¸t triÓn ®a ngµnh vµ sö dông ®a môc ®Ých (cid:0) Sö dông tèi ®a c¸c nguån lùc (cid:0) §a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt vµ ngµnh nghÒ (cid:0) Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (cid:0) B¶o vÖ m«i trêng vµ x· héi
4. Mè i liªn hÖ g i÷a Quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ víi c ¸c yÕu
tè tù nhiªn, kinh tÕ, x∙ hé i
4.1 Mè i liª n hÖ g i÷a Quy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ v íi m ô c tiªu
p h¸t triÓn kinh tÕ c ña ®Êt níc ,
4.2 Mè i liª n hÖ g i÷a Quy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ v íi c ¸c ®iÒu kiÖn tù nhiª n, s ö d ô ng v µ b ¶o v Ö tµi ng uy ª n v µ m «i trê ng
4.3 Mè i liª n hÖ g i÷a Quy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ v íi s ù p h©n
b è d ©n c v µ tæ c hø c s ö d ô ng lao ®é ng
4.4 Mè i liª n hÖ g i÷a Quy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ v íi s ù p h¸t
triÓn v µ p h©n b è c ¬ s ë h¹ tÇng
4.5 Mè i liª n hÖ g i÷a Quy ho ¹c h v ïng l∙nh thæ v íi q u¶n lý
Nhµ níc v Ò l∙nh thæ .
5. C¸c h×nh th¸i QHVLT ®∙ tiÕn hµnh trªn thÕ g iíi vµ ë ViÖt nam
5.1 Quy ho¹ch huyÖn n«ng nghiÖp ë Liªn x«:
Trªn c¬ së nghiªn cøu tæng hîp tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ x· héi tiÕn hµnh ph©n bæ vµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt theo vïng l·nh thæ. C¸c néi dung c¬ b¶n bao gåm:
1) LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn t¬ng lai cña nÒn kinh tÕ quèc d©n trong vïng hµnh chÝnh n«ng
nghiÖp.
2) LËp kÕ ho¹ch sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn 3) Tæ chøc l·nh thæ víi viÖc lËp c¸c s¬ ®å quy ho¹ch vïng. 4) Ph©n bæ c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n. 5) X¸c ®Þnh c©n ®èi lao ®éng trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n 6) LËp kÕ ho¹ch ph©n bæ nh©n khÈu. 7) Ph©n bæ ®êng x¸ trong vïng n«ng th«n. 8) Ph©n bæ c¬ së cung cÊp n¨ng lîng, ®êng d©y liªn l¹c, cung cÊp níc vµ c¸c c«ng tr×nh
c«ng céng kh¸c.
9) Ph©n bæ c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt c¸c vËt liÖu x©y dùng. 10) Ph©n bæ c¬ së söa ch÷a 11) Ph©n bæ c¸c c¬ së th¬ng nghiÖp ph©n phèi 12) Ph©n bæ c¸c c©u l¹c bé, r¹p h¸t, trêng trung häc chuyªn nghiÖp, c¸c c¬ së sinh ho¹t v¨n
ho¸ liªn x·.
13) LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®Ò ra trong s¬ ®å quy ho¹ch vïng trong thêi
gian chuyÓn tiÕp.
Quy ho¹ch vïng l∙nh thæ ë Bungari nh»m m ôc ®Ý ch s au:
Sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt l·nh thæ cña ®Êt níc. Bè trÝ hîp lý c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi nh»m ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng. X©y dùng ®ång bé m«i trêng sèng.
L∙nh thæ ®Êt níc ®îc ph©n thµnh c¸c vïng:
1) L·nh thæ lµ m«i trêng thiªn nhiªn ph¶i b¶o vÖ. 2) L·nh thæ thiªn nhiªn kh«ng cã n«ng th«n, sù t¸c ®éng cña con ngêi vµo
®©y rÊt Ýt.
3) L·nh thæ lµ m«i trêng thiªn nhiªn cã m¹ng líi n«ng th«n, cã sù can thiÖp
võa ph¶i cña con ngêi, thuËn lîi cho nghØ m¸t.
4) L·nh thæ lµ m«i trêng n«ng nghiÖp kh«ng cã mµng líi n«ng th«n nhng
cã sù t¸c ®éng ®Æc biÖt cña con ngêi.
5) L·nh thæ lµ m«i trêng n«ng nghiÖp cã mµng líi n«ng th«n vµ cã sù can
thiÖp võa ph¶i cña con ngêi, thuËn lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
6) L·nh thæ lµ m«i trêng c«ng nghiÖp víi sù can thiÖp tÝch cùc cña con
ngêi.
5.2 Quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ ë Bung ari
Trªn c¬ së quy ho¹ch vïng l·nh thæ c¶ níc tiÕn hµnh quy ho¹ch l·nh thæ vïng vµ quy ho¹ch l·nh thæ ®Þa ph¬ng. §å ¸n quy ho¹ch l·nh thæ ®Þa ph¬ng lµ thÓ hiÖn quy ho¹ch chi tiÕt c¸c liªn hiÖp n«ng c«ng nghiÖp vµ liªn hiÖp c«ng n«ng nghiÖp vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: Cô thÓ ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Phèi hîp hîp lý s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp víi môc ®Ých liªn kÕt däc. X©y dùng c¸c mµng líi c«ng tr×nh phôc vô lîi Ých c«ng céng vµ s¶n xuÊt. Ph©n bè d©n c ®Ó sö dông hîp lý c¸c nguån lao ®éng. Tæ chøc ®óng ®¾n m¹ng líi khu d©n c vµ phôc vô c«ng céng liªn hîp trong ph¹m vi hÖ thèng n«ng th«n. B¶o vÖ m«i trêng thiªn nhiªn vµ t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho nh©n d©n lao ®éng ¨n, ë, nghØ ng¬i.
5.3 Quy ho ¹c h vïng ë Ph¸p
Trong m« h×nh quy ho¹ch vïng nµy, ngêi ta ®· nghiªn cøu hµm môc tiªu cùc ®¹i gi¸ trÞ t¨ng thªm x· héi víi c¸c rµng buéc trong néi vïng, cã quan hÖ víi c¸c vïng kh¸c vµ víi níc ngoµi. Thùc chÊt m« h×nh lµ mét bµi to¸n quy ho¹ch tuyÕn tÝnh cã cÊu tróc:
1) C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo c¸c ph¬ng thøc trång trät gia ®×nh vµ trång trät c«ng nghiÖp víi c¸c møc th©m canh cao ®é, th©m canh trung b×nh vµ cæ ®iÓn (truyÒn thèng). Ho¹t ®éng khai th¸c rõng Ho¹t ®éng ®« thÞ: ChÕ biÕn gç, bét giÊy, vËn chuyÓn, dÞch vô th¬ng m¹i,... 2) Nh©n lùc ph©n theo c¸c d¹ng thuÕ thêi vô, c¸c lo¹i lao ®éng n«ng nghiÖp, l©m
nghiÖp.
3). C©n ®èi xuÊt nhËp, thu chi vµ c¸c c©n ®èi kh¸c. Vµo giµng buéc vÒ diÖn tÝch
®Êt, vÒ nh©n lùc, vÒ tiªu thô lîng thùc,.... Nh vËy, quy ho¹ch vïng nh»m ®¹t môc ®Ých khai th¸c l·nh thæ theo híng t¨ng thªm gi¸ trÞ s¶n phÈm cña x· héi theo ph¬ng ph¸p m« h×nh ho¸ trong ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña vïng, so s¸nh víi vïng xung quanh vµ níc ngoµi.
5.4 Quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ c ña Th¸i Lan
ë Th¸i lan, c«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng ®îc chó ý tõ nh÷ng n¨m 1970. VÒ hÖ thèng ph©n vÞ, quy ho¹ch ®îc tiÕn hµnh theo 3 cÊp: Quèc gia, vïng, ¸ vïng hay ®Þa ph¬ng. Vïng (Region) ®îc coi nh lµ mét ¸ miÒn (Subdivision) cña ®Êt níc. §ã lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó ph©n chia quèc gia thµnh c¸c ¸ miÒn theo c¸c ph¬ng diÖn kh¸c nhau nh ph©n bè d©n c, khÝ hËu, ®Þa h×nh,.... §ång thêi v× lý do qu¶n lý hay chÝnh trÞ, ®Êt níc ®îc chia thµnh c¸c miÒn nh ®¬n vÞ hµnh chÝnh hay ®¬n vÞ bÇu cö. Quy m« diÖn tÝch cña mét vïng phô thuéc vµo kÝch thíc, diÖn tÝch cña ®Êt níc. Th«ng thêng vïng n»m trªn mét diÖn tÝch lín h¬n ®¬n vÞ hµnh chÝnh lín nhÊt. Sù ph©n chia c¸c vïng theo môc ®Ých cña quy ho¹ch, theo ®Æc ®iÓm cña l·nh thæ. Dù ¸n ph¸t triÓn cña hoµng gia Th¸i Lan ®· x¸c ®Þnh ®îc vïng n«ng nghiÖp chiÕm mét vÞ trÝ quan träng vÒ kinh tÕ x· héi vµ chÝnh trÞ ë Th¸i Lan vµ tËp trung x©y dùng ë 2 vïng: Trung T©m vµ §«ng B¾c. Trong 30 n¨m (1961 - 1988 ®Õn 1992 - 1996), tæng d©n c n«ng th«n trong c¸c vïng n«ng nghiÖp tõ 80% gi¶m xuèng 66,6%, c¸c dù ¸n tËp trung vµo mÊy vÊn ®Ò quan träng: Níc, ®Êt ®ai, vèn ®Çu t kü thuËt, n«ng nghiÖp, thÞ trêng.
5.5 Quy ho ¹c h vïng c huyªn c anh vµ quy ho ¹c h huyÖn ë ViÖt Nam
5.5.1 Quy ho ¹c h v ïng c huy ª n c anh (Quy ho ¹c h v ïng c huy ªn c anh c ©y trång )
- X¸c ®Þnh ph¬ng híng s¶n xuÊt, chØ ra nh÷ng vïng chuyªn m«n ho¸ vµ nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng hîp t¸c kinh tÕ. - X¸c ®Þnh vµ chän nh÷ng vïng träng ®iÓm gióp nhµ níc tËp trung ®Çu t vèn ®óng ®¾n. - X©y dùng ®îc c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¸c chØ tiªu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ s¶n phÈm hµng ho¸ cña vïng, yªu cÇu x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt, nhu cÇu lao ®éng. - C¬ së ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, nghiªn cøu tæ chøc qu¶n lý kd theo ngµnh vµ theo l·nh thæ.
Quy ho¹ch vïng chuyªn canh tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
- X¸c ®Þnh quy m«, ranh giíi vïng. - X¸c ®Þnh ph¬ng híng, chØ tiªu nhiÖm vô s¶n xuÊt. - Bè trÝ sö dông ®Êt ®ai - X¸c ®Þnh quy m«, ranh giíi, nhiÖm vô chñ yÕu cho c¸c xÝ nghiÖp trong vïng vµ tæ chøc s¶n xuÊt ngµnh n«ng nghiÖp. - X¸c ®Þnh hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt ®êi sèng - Tæ chøc vµ sö dông lao ®éng - ¦íc tÝnh ®Çu t vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. - Dù tÝnh tiÕn ®é thùc hiÖn quy ho¹ch.
5.5.2 Quy ho ¹c h n«ng ng hiÖp huy Ön
Quy ho¹ch n«ng nghiÖp huyÖn ®îc tiÕn hµnh ë hÇu hÕt c¸c huyÖn, lµ mét quy ho¹ch ngµnh bao gåm c¶ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thñy s¶n, thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn.
NhiÖm vô chñ yÕu cña quy ho¹ch n«ng nghiÖp huyÖn lµ:
1) Trªn c¬ së ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cña huyÖn, c¨n cø vµo dù ¸n ph¸t triÓn vµ ph©n bæ lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n vïng n«ng nghiÖp tØnh (hoÆc thµnh phè) ®· ®îc phª duyÖt, x¸c ®Þnh ph¬ng híng, nhiÖm vô, môc tiªu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¸c biÖn ph¸p nh»m thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®ã theo híng chuyªn m«n ho¸, tËp trung ho¸ kÕt hîp ph¸t triÓn tæng hîp nh»m thùc hiÖn 3 môc tiªu n«ng nghiÖp lµ gi¶i quyÕt l¬ng thùc, thùc phÈm, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp vµ n«ng s¶n xuÊt khÈu æn ®Þnh. 2) Hoµn thiÖn ph©n bæ sö dông ®Êt ®ai cho c¸c ®èi tîng sö dông ®Êt nh»m sö dông ®Êt ®ai ®îc hiÖu qu¶ cao, ®ång thêi b¶o vÖ vµ n©ng cao ®îc ®é ph× nhiªu cña ®Êt. 3) T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 4) TÝnh vèn ®Çu t c¬ b¶n vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ho¹ch.
Néi dung chñ yÕu cña quy ho¹ch n«ng nghiÖp huyÖn gåm:
X¸c ®Þnh ph¬ng híng vµ môc tiªu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Bè trÝ sö dông ®Êt ®ai. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vµ quy m« s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (ph©n chia vµ tÝnh to¸n quy m« c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸, x¸c ®Þnh vïng s¶n xuÊt th©m canh cao s¶n, c¸c tæ chøc liªn kÕt n«ng - c«ng nghiÖp, c¸c c¬ së dÞch vô n«ng nghiÖp, bè trÝ trång trät, bè trÝ ch¨n nu«i). Tæ chøc c¸c c¬ së s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tæ chøc c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n vµ tiªu thñ c«ng nghiÖp trong n«ng nghiÖp Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan trong vµ ngoµi ngµnh n«ng nghiÖp. Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan trong vµ ngoµi ngµnh n«ng nghiÖp. Bè trÝ c¸c c¬ së vËt chÊt, kü thuËt phôc vô n«ng nghiÖp (thñy lîi, giao th«ng, c¬ khÝ, ®iÖn, c¬ së dÞch vô th¬ng nghiÖp) Tæ chøc sö dông lao ®éng n«ng nghiÖp, ph©n bè c¸c ®iÓm d©n c n«ng th«n. Nh÷ng c©n ®èi chÝnh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (l¬ng thùc, thùc phÈm, thøc ¨n gia sóc, ph©n bãn, vËt t kü thuËt n«ng nghiÖp, nguyªn liÖu cho c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn). Tæ chøc c¸c côm kinh tÕ x· héi. B¶o vÖ m«i trêng Vèn ®Çu t c¬ b¶n HiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ tiÕn ®é thùc hiÖn quy ho¹ch.
Ch¬ng 2: C¬ s ë kho a häc c ña quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ
Nh÷ng yÕu tè c ¬ b¶n c ña s ¶n xuÊt x∙ hé i Thùc tr¹ng kinh tÕ x∙ hé i vµ mô c tiªu ph¸t triÓn c ña níc ta ChiÕn lîc ph¸t triÓn KTXH g iai ®o ¹n 2001 2010
1. Nh÷ng yÕu tè c ¬ b¶n c ña s ¶n xuÊt x∙ hé i
1.1 Lao ®é ng ThËp kû 90: 66 triÖu d ©n v íi kho ¶ng 33 triÖu lao ®é ng HiÖn t¹i: d ©n s è níc ta lªn tíi 80 triÖu v íi 40 triÖu L§ u thÕ vÒ lao ®é ng ViÖt nam: - CÇn c ï, c hÞu khã - Cã kh¶ n¨ng n¾m b ¾t nhanh c ¸c KH&CN - Cã ®Çu ãc t×m tß i v µ s ¸ng t¹o H¹n c hÕ: - ThÓ lùc kÐm - §a p hÇn c ha ®îc ®µo t¹o - Cha q ue n v íi s ¶n xuÊt c «ng ng hiÖp - Cß n t të ng b ao c Êp , û l¹i
1.2 Tµi ng uyªn - Tµi ng uy ª n ®Êt - Tµi ng uy ª n rõ ng - Tµi ng uy ª n níc - Tµi ng uy ª n kho ¸ng s ¶n 1.3 Ng uån vè n ®Çu t - Lîng v è n tro ng níc - Lîng v è n ®Çu t tõ níc ng o µi - C«ng t¸c q u¶n lý s ö d ô ng v è n ®Çu t - HiÖu q u¶ s ö d ô ng v è n ®Çu t 1.4 Kho a häc vµ c «ng ng hÖ - TiÒm n¨ng KHKT c ß n thÊp v µ c ha ®îc khai th¸c c ã hiÖu q u¶, - Cha c ã tiÒn ®Ò v ÷ng c h¾c ®Ó thu hó t v µ p h¸t triÓn nh©n tµi
p hô c v ô c ho c ¸c ho ¹t ®é ng kinh tÕ.
1.5 Tæ c hø c vµ qu¶n lý - HÖ thè ng tæ c hø c q u¶n lý c ß n c ång kÒnh, nhiÒu c hç b Êt hîp lý , - C¬ c hÕ q u¶n lý v µ hÖ thè ng c hÝnh s ¸c h c ß n nhiÒu b Êt c Ëp .
Níc ta bíc vµo x©y dùng Chñ nghÜa x· héi tõ ®iÓm xuÊt ph¸t rÊt thÊp,
®Õn nay vÉn lµ mét níc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn. Bíc vµo thÕ kû 21 nÒn kinh tÕ níc ta ®ang ®øng tríc mét sè thuËn lîi vµ nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n sau:
VÒ thuËn lîi:
Kinh tÕ t¨ng trëng kh¸ (7%/n¨m) l¬ng thùc t¨ng nhanh, dÞch vô vµ CSHT cã nhiÒu bíc ph¸t triÓn, V¨n ho¸ x· héi cã nhiÒu tiÕn bé, ®êi sèng nh©n d©n tiÕp tôc ®ùoc c¶i thiÖn, T×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, quèc phßng an ninh ®ùoc t¨ng cêng, Quan hÖ ®èi ngo¹i kh«ng ngõng ®îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh chñ ®éng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n.
VÒ khã kh¨n: Kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp Mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸ x· héi bøc xóc vµ gay g¾t chËm ®îc gi¶i quyÕt HÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ kh«ng ®ång bé vµ cha t¹o ra ®îc ®éng lùc m¹nh cho sù ph¸t triÓn.
2. Thùc tr¹ng kinh tÕ x∙ hé i c ña níc ta
3.1 §ê ng lè i kinh tÕ
§Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ, ®a níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiªp, u tiªn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ®ång thêi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN, Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi tranh thñ nguån lùc tõ bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, T¨ng cêng kinh tÕ ®i liÒn víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i. KÕt hîp ph¸t triÓn KTXH víi t¨ng c¬ng an ninh vµ quèc phßng.
3.2 Mô c tiª u p h¸t triÓn
§a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn T¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp the híng hiÖn ®¹i VÞ thÕ cña níc ta trªn trêng quèc tÕ ®îc n©ng cao.
3. ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ hé i g iai ®o ¹n 2001 2010
3.3 Quan ®iÓm p h¸t triÓn
Ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng trëng kinh tÕ g¾n liÕn víi thùc hiÖn tiÕn bé c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng, Coi ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nhiÖm vô trung t©m, x©y dùng ®ång bé nÒn t¶ng cho mét níc c«ng nghiÖp lµ yªu cÇu bøc thiÕt, §Èy manh c«ng cuéc ®æi míi, t¹o ®éng lùc gi¶i phãng vµ ph¸t huy mäi néi lùc, G¾n viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ víi viÖc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, KÕt hîp chÆt chÏ ph¸t triÓn KTXH víi t¨ng cêng an ninh quèc phßng.
3.4 Né i d ung c hñ y Õu c ña c hiÕn lîc p h¸t triÓn KTXH g iai ®o ¹n 2001
a)
2010 Coi ph¸t triÓn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô träng t©m Rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn CNH vµ H§H so víi c¸c níc ®i tríc CNH, H§H ph¶i ®¶m b¶o x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vµ chñ ®éng héi nhËp víi kinh tÕ quèc tÕ, Ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo huowng CNH vµ H§H, §Þnh híng ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ (®Èy m¹nh CNH, H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, C«ng nghiªp, DÞch vô, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng), §Þnh híng ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ: - Khu vùc ®« thÞ (ph¸t triÓn m¹ng líi ®« thÞ trªn c¸c vïng, quy ho¹ch mét sè Ýt thµnh phè lín, nhiÒu thµnh phè võa vµ ®« thÞ nhá) - Khu vùc n«ng th«n ®ång b»ng (ph¸t triÓn n«ng nghiÖp sinh th¸i,øng dông KHCN míi vµo s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm) - Khu vùc n«ng th«n, trung du miÒn nói (ph¸t triÓn manh c©y dµi ngµy, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng), - Khu vùc biÓn vµ h¶i ®¶o (®Èy m¹nh nu«i trång, khai th¸c vµ chÕ biÕn h¶i s¶n, dÇu khÝ, ph¸t triÓn ®ãng tµu thuyÒn, du lÞch biÓn vµ b¶o vÖ m«i trêng).
b) Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Trªn c¬ së 3 h×nh thøc së h÷u chÝnh (toµn d©n, tËp thÓ vµ t
nh©n) h×nh thµnh nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
- Kinh tÕ nhµ níc - Kinh tÕ tËp thÓ - Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ - Kinh tÕ t b¶n t nh©n - Kinh tÕ t b¶n nhµ níc - Kinh tÕ cã vèn ®Çu t tõ níc ngoµi c) TiÕp tôc t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng, ®æi míi vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc
- Ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ trêng: Hµng ho¸, thÞ trêng KHCN, thÞ trêng
vèn, thÞ trêng chøng kho¸n...
- H×nh thµnh ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh
híng XHCN,
- §æi míi c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ nuíc ®èi víi nÒn kinh tÕ. d) Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi bøc xóc (viÖc lµm, tham nhòng.tÖ n¹n
XH...)
Ch¬ng 3: Né i dung quy ho ¹c h vïng l∙nh thæ
1. 2.
3. 4. 5.
§iÒu tra ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vÒ tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi, Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña vïng trªn c¸c mÆt khã kh¨n, thuËn lîi, tiÒm n¨ng vµ th¸ch thøc liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn c¬ b¶n, kü thuËt vµ c«ng nghÖ, X¸c ®Þnh ph¬ng híng vµ môc tiªu c¬ b¶n, Bè trÝ c¬ cÊu sö dông ®Êt ®ai, X¸c ®Þnh ph¬ng híng, quy m« ph¸t triÓn c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc, Bæ trÝ c¸c c¬ së kÕt cÊu h¹ tÇng, 6. Tæ chøc sö dông lao ®éng, 7. Tæ chøc c¸c khu d©n c, 8. B¶o tån thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i têng 9. 10. íc t×nh nhu cÇu vèn ®Çu t cho ph¬ng ¸n 11. Dù tÝnh hiÖu qu¶ cña ph¬ng ¸n quy ho¹ch.
3.1 §iÒu tra ®¸nh g i¸ ®iÒu kiÖn c ¬ b¶n vÒ tù nhiªn, kinh tÕ x∙ hé i 3.1.1 Mô c ®Ýc h:
§iÒu tra thu thËp c¸c th«ng tin tµi liÖu, b¶n ®å, biÓu ®å liªn quan ®Õ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ KTXH. §¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiªn tù nhiªn vµ KTXH, tiÒm n¨ng pht¸ triÓn chung cña vïng vµ cña tõng ngµnh tõng lÜnh vùc trong vïng.
§Æc ®iÓm ®Þa h×nh §Þa chÊt thæ nhìng KhÝ hËu thuû v¨n Tµi nguyªn rõng Tµi nguyªn kho¸ng s¶n
3.1.2 Né i d ung : 1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña vïng l·nh thæ 2. §iÒu kiÖn t nhiªn 3. Hiªn tr¹ng KTXH
C¬ cÊu kinh tÕ HiÖn tr¹ng qu¶n lý sö dông ®Êt T×nh h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c c¬ së s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh n«ng l©m nghiÖp T×nh h×nh tæ chøc s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ kinh doanh dÞch vô T×nh h×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng HÖ thèng c¸c ®iÓm d©n c vµ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ x· héi D©n sè vµ lao ®éng V«n ®Çu t
3.2 Ph©n tÝc h c ¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ
x∙ hé i c ña vïng Trªn c¬ së sè liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c mÆt khã kh¨n, thuËn lîi, tiÒm n¨ng vµ th¸ch thøc liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn c¬ b¶n, kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Néi dung ph©n tÝch tËp trung vµo c¸c chñ ®Ò sau: §Æc ®iÓm tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn D©n sè vµ nguån lùc lao ®éng Bèi c¶nh quèc tÕ vµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ¶nh hëng tíi vïng TiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ Thùc tr¹ng ph¸t triÓn KTXH nãi chung vµ c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc nãi riªng.
3.3 X¸c ®Þnh ph¬ng híng vµ mô c tiªu c ¬ b¶n 3.3.1 Ph¬ng híng/môc ®Ých
Ph¶n ¸nh tÇm nh×n vµ viÔn c¶nh mµ vïng híng tíi trong t¬ng lai, lµ con ®uêng ®i tíi vµ nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n cÇn ph¶i thùc hiÖn.
3.3.2 Môc tiªu
Môc tiªu quy ho¹ch lµ mét kh¸i niÖm cã thÓ ®o lêng ®îc vµ lµ kÕt qu¶ mong ®îi cña vïng trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®· ®îc quy ho¹ch. Môc tiªu ph¸t triÓn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo chiÕn lîc ph¸t triÓn cña c¶ níc, vai trß cña vïng vµ nhu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c nguån tµi nguyªn, vèn ®Çu t vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt còng nh hÖ thèng c¸c ®iÓm d©n c vµ c¸c c«ng tr×nh v¨n hãa phóc lîi x· héi. Khi x©y dùng môc tiªu, ®iÒu quan träng lµ ph¶i ®¶m bÊ« cho c¸c môc tiªu ®ã ®îc liªn kÕt víi nhau mét c¸c chÆt chÏ, kh«ng trïng lÆp hoÆc bá sãt. C¸c khia c¹nh thÓ hiÖn cña môc tiªu thêng tËp trung vµo: NhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ, tæng s¶n phÈm quèc néi vµ GDP/ngêi, møc ®é n©ng cao thu nhËp vµ ®êi sèng, møc ®é phæ cËp giao dôc vµ ®¹o t¹o,møc ®é gi¶i quyÕt viÖc lµm, nhÞp ®é ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn c¸c chuçi ®« thÞ vµ khu d©n c, vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng...
3.4 Bè trÝ c ¬ c Êu s ö dô ng ®Êt ®ai §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt hiÖn nay Dù kiÕn nhu cÇu sö dông ®Êt trong t¬ng lai Ph©n bæ sö dông ®Êt cho c¸c ngµnh kinh tÕ vµ
c¸c môc ®Ých sö dông t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i
Dù kiÕn thay ®æi vÒ sö dông ®Êt trong c¸c giai
®o¹n sau nµy
3.5 X¸c ®Þnh ph¬ng híng , quy m« ph¸t triÓn c ¸c
ng µnh vµ c ¸c lÜnh vùc
Ph¬ng híng chung Ph¬ng híng ph¸t triÓn, quy m« vµ ph©n bè c«ng
nghiÖp
Ph¬ng híng ph¸t triÓn, quy m« vµ c¬ cÊu s¶n
xuÊ n«ng nghiÖp
Ph¬ng híng vµ quy m« ph¸t triÓn cña mét sè
ngµnh kh¸c
Ph¬ng híng ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô then
chèt
Ph¬ng híng ph¸t triÓn c¸c ngµnh v¨n ho¸, y tÕ,
gi¸o dôc, khoa häc.
3.6 Bè trÝ c ¸c c ¬ s ë kÕt c Êu h¹ tÇng Bè trÝ hÖ thèng giao th«ng Bè trÝ hÖ thèng thuû lîi Bè trÝ x©y dùng hÖ thèng ®iÖn X©y dùng hÖ thèng c¬ së dÞch vô s¶n xuÊt
3.7 Tæ c hø c s ö dô ng lao ®é ng - Dù b¸o ph¸t triÓn d©n sè vµ lao ®éng
X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn d©n sè tù nhiªn:
t
t
N
N
hay
N
N
1
1
T
T
0
0
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
P 100
vP 100
Nt= d©n sè t¬ng lai No= D©n sè hiÖn t¹i P= Tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn V= Tû lÖ t¨ng gi¶m d©n sè c¬ häc t = sè n¨m trong giai ®o¹n dù b¸o
X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn d©n sè theo nhu cÇu lao ®éng:
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
A
N ld
(cid:0) (cid:0)
100 CB (
)
100
Nl® = D©n sè theo nhu cÇu lao ®éng A = Tæng sè lao ®éng trùc tiÕp trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt B%= Tû lÖ d©n sè lao ®éng gi¸n tiÕp, phôc vô (8-10%) C%=Tû lÖ d©n sè kh«ng tham gia lao ®éng (kho¶ng 50%)
(cid:0) (cid:0)
- BiÖn ph¸p tæ chøc lao ®éng
Trªn c¬ së so s¸nh d©n sè ph¸t triÓn tù nhiªn vµ d©n sè theo nhu cÇu lao ®éng ®Ó ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p ph©n bè vµ sö dông lao ®éng.
(cid:0)
Nl®-Nt = (cid:0) Khi (cid:0)
<(cid:0) 10% kh«ng cÇn cã biÖn ph¸p ®Æc
biÖt
Khi (cid:0)
>+10% lao ®éng d thõa, cÇn ph¶i di
chuyÓn d©n c ®i n¬i kh¸c
Khi (cid:0)
<-10% thiÕu lao ®éng, cÇn cho phÐp
nhËp c d©n tõ n¬i kh¸c ®Õn
3.8 Tæ c hø c khu d©n c - Ph©n lo¹i ®iÓm d©n c - X¸c ®Þnh quy m« vµ ph©n bè c¸c ®iÓm d©n c Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng ph©n bè d©n c Ph¸t triÓn ®« thÞ vµ ®iÓm d©n c phÝ n«ng
nghiÖp
X¸c ®Þnh quy m« vµ ph©n bè ®iÓm d©n c
n«ng th«n
3.9 B¶o tån thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tê ng Ph©n ®Þnh râ l·nh thæ cÇn ®ùoc b¶o vÖ B¶o vÖ rõng, khai th¸c rõng vµ trång rõng phßng hé B¶o vÖ ®Êt chèng xãi mßn B¶o vÖ nguån nuíc B¶o vÖ nguån kh«ng khÝ Phôc håi ®Êt bÞ ph¸ huû
3.10 íc tÝnh nhu c Çu vè n ®Çu t c ho ph¬ng ¸n -
íc tÝnh tæng nhu cÇu ®Çu t - X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn ®Çu t - X¸c ®Þnh nguån vèn ®Çu t
3.11 Dù tÝnh hiÖu qu¶ c ña ph¬ng ¸n quy ho ¹c h HiÖu qu¶ kinh tÕ HiÖu qu¶ x· héi HiÖu qu¶ m«i trêng
Ch¬ng 4: VÊn ®Ò ph©n vïng l∙nh thæ ë ViÖt nam 4.1 HÖ thè ng ph©n vÞ c ¸c vïng kinh tÕ (cid:0) Vïng kinh tÕ lín (cid:0) Vïng kinh tÕ hµnh chÝnh tØnh (cid:0) Vïng kinh tÕ hµnh chÝnh huyÖn
4.2 Ph¬ng ¸n ph©n vïng kinh tÕ
4.2.1 Vïng kinh tÕ lín B¾c b é - Ph¹m vi ®Þa lý: TÊt c¶ c¸c tØnh phÝ B¾c ®Õn Ninh B×nh - DiÖn tÝch tù nhiªn: 11.570.000 ha, chiÕm 32,8% diÖn tÝch c¶ níc - C¸c TiÓu vïng: 1. §ång b»ng s«ng Hång 2. §«ng B¾c 3. T©y B¾c
4.2.2 Vïng kinh tÕ lín B¾c Trung b é - Ph¹m vi ®Þa lý: Tõ Thanh Ho¸ ®Õn Thõa Thiªn-HuÕ - DiÖn tÝch tù nhiªn: 5.188.000 ha, chiÕm 15% diÖn tÝch c¶ níc - C¸c tiÓu vïng: 1. Thanh - NghÖ - TÜnh 2. B×nh - TrÞ -Thiªn
4.2.3 Vïng kinh tÕ lín Nam Trung Bé - Ph¹m vÞ ®Þa lý: Tõ ®µ N½ng ®Õn B×nh ThuËn (kÓ c¶ T©y
Nguyªn)
- DiÖn tÝch tù nhiªn: 10.030.000 ha, chiÕm 28,5% diÖn tÝch c¶ n
íc
- C¸c tiÓu vïng: 1. Duyªn h¶i miÒn trung 2. T©y nguyªn
4.2.4 Vïng kinh tÕ lín Nam Bé - Ph¹m vi ®Þa lý: Bao gåm c¸c tØnh phÝa Nam tõ §ång Nai ®Õn Cµ M©u - DiÖn tÝch tù nhiªn: 8.360.000 ha, chiÕm 23,7% diÖn tÝch c¶ níc. - C¸c tiÓu vïng: 1. §«ng Nam Bé 2. §ång b»ng s«ng Cöu Long
4.3 HÖ thè ng ph©n vïng kinh tÕ n«ng ng hiÖp ViÖt nam
Vïng n«ng nghiÖp lµ vïng kinh tÕ ngµnh, mét bé phËn l·nh thæ cña ®Êt níc víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi t¬ng ®èi ®ång nhÊt, ph¬ng híng, biÖn ph¸p, thêi gian khai th¸c t¬ng ®èi ®ång nhÊt, cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Æc trng nhÊt ®Þnh cña vïng.
Tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n, tù cÊp tù tóc ®i lªn
x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, ph©n vïng n«ng nghiÖp cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Lµ tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c ®Ó cho viÖc chuyªn m«n ho¸ c¸c vïng s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi cña mçi vïng, ®ång thêi tËp trung s¶n xuÊt hµng ho¸ cho phï hîp víi hÖ thèng dÞch vô vµ chÕ biÕn, tiªu thô n«ng l©m s¶n.
4.3.1 C¨n c ø h×nh thµnh c ¸c vïng n«ng ng hiÖp (cid:0) §Æc thï tù nhiªn cña vïng l·nh thæ, (cid:0) Sù ph©n bè s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (vïng c©y trång, vËt nu«i, h×nh thµnh tõ l©u ®êi vµ hiÖn t¹i), (cid:0) C¸c kiÓu sö dông ®Êt c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi
gian,
(cid:0) C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®èi víi sù h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn vïng n«ng nghiÖp.
4.3.2 Né i d ung p h©n v ïng n«ng ng hiÖp 1. Nghiªn cøu sù ph©n bè n«ng nghiÖp trªn ph¹m vi toµn quèc
(cid:0)
§¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi lµm c¬ së cho ph©n vïng kinh tÕ n«ng nghiÖp
2. Nghiªn cøu x¸c ®Þnh c¸c vïng kinh tÕ n«ng nghiÖp (cid:0) Cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi t¬ng ®èi ®ång
(cid:0) Ph©n vïng n«ng nghiÖp dùa trªn c¸c c¨n cø ph©n vïng khÝ hËu, ph©n vïng ®Þa lý, thæ nhìng, ph©n vïng ®Þa lý tù nhiªn...
nhÊt,
(cid:0) Cã ph¬ng híng s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña vïng, (cid:0) Cã híng chuyªn m«n ho¸ nhÊt ®Þnh ®Ó lµm c¬ së cho
viÖc tæ chøc l¹i s¶n xuÊt cña vïng.
3. Nghiªn cøu x¸c ®Þnh ph¬ng híng s¶n xuÊt vµ nhiÖm vô
s¶n xuÊt trong mçi vïng kinh tÕ n«ng nghiÖp
(cid:0) Híng chuyªn m«n ho¸ (cid:0) NhiÖm vô s¶n xuÊt cña vïng (cid:0) Ph©n bè lao ®éng trong vïng (cid:0) X¸c ®Þnh c¸c tiÓu vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸. 4. Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, kü thuËt vµ tæ
chøc s¶n xuÊt.
(cid:0) HÖ thèng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trång trät vµ ch¨n nu«i
chñ yÕu trong mçi vïng,
(cid:0) BiÖn ph¸p tæ chøc vµ sö dông lao ®éng cña mçi vïng, (cid:0) Ph¬ng híng x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt trong
n«ng nghiÖp ë mçi vïng,
(cid:0) X¸c ®Þnh nhu cÇu vËt t, vèn ®Çu t cña mçi vïng.
4.3.3 Ph¬ng ¸n ph©n vïng kinh tÕ n«ng ng hiÖp ViÖt nam
1. Vïng trung d u m iÒn nó i B¾c b é - DiÖn tÝch tù nhiªn: 9.903.000 ha - MËt ®é d©n c: 85 ngêi/km2 - §Êt n«ng nghiÖp: 1.200.000 ha - §Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp: 1.400.000 ha §Þa h×nh chia c¾t, ®Êt ph©n t¸n, dÔ bÞ röa tr«i, xãi mßn. KhÝ hËu ®a d¹ng, phøc t¹p, mïa ®«ng l¹nh, cã mïa s¬ng gi¸, s¬ng muèi vµ c¶ b¨ng gi¸ trªn ®Ønh nói cao. Trong vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c©y lÊy cñ, ng«, ®Ëu t¬ng, thuèc l¸, chÌ, c©y lÊy dÇu, c©y lµm thuèc, c©y ¨n qu¶ cµ c©y «n ®íi, tr©u bß s÷a.
Ph¬ng híng s¶n xuÊt: Ph¸t triÓn c©y lóa, ng«, chÌ, c©y lÊy
dÇu, c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i tr©u, bß lîn, gia cÇm.
2. Vïng ®ång b »ng s «ng Hång - DiÖn tÝch tù nhiªn: 1.671.000 ha - MËt ®é d©n sè: 675 ngêi/km2 - §Êt n«ng nghiÖp: 490.000 ha - §Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp: 50.000 ha Lµ mét trong hai vïng s¶n xuÊt lóa chñ yÕu trong c¶ níc song tÝnh æn ®Þnh s¶n xuÊt còng nh khèi lîng l¬ng thùc ®Òu thÊp h¬n vïng ®ång b»ng s«ng Cöu long.
HÖ thèng thuû lîi t¬ng ®èi kh¸ song nÕu hoµn chØnh vµ qu¶n lý tèt h¬n th× kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch gieo trång cßn lín, nhÊt lµ vô ®«ng.
Ngoµi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt l¬ng thùc, cÇn ®Èy m¹nh ch¨n nu«i lîn vµ gia cÇm vµ cã híng d·n d©n ®Õn mét sè vïng tha d©n kh¸c.
3. Vïng khu 4 c ò - DiÖn tÝch tù nhiªn: 5.188.000 ha. - DiÖn tÝch cã kh¶ n¨ng më réng ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
760.000 ha
- MËt ®é d©n sè: 140 ngêi/km2 §Êt ®åi nói nhiÒu, ®Êt lóa vµ c©y l¬ng thùc rÊt h¹n chÕ, c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é th©m canh thÊp, viÖc tù tóc l ¬ng thùc tõ xa ®Õn nay ®Òu gÆp khã kh¨n. Vïng l¹i gÆp nhiÒu thiªn tai nªn s¶n xuÊt l¬ng thùc kh«ng æn ®Þnh. NhiÖm vô n«ng nghiÖp cña vïng lµ th©m canh c©y lóa, më réng diÖn tÝch mµu, ph¸t triÓn c©y ¹c, së, cam døa, thuèc l¸, t¬ t»m.
4. Vïng v e n b iÓn khu 5 - DiÖn tÝch tù nhiªn: 4.400.000 ha - Kh¶ n¨ng më réng ®Êt n«ng nghiÖp 652.000 ha - MËt ®é d©n sè: 128 ngêi/km2 Giao th«ng thuËn lîi, cã nhiÒu c¶ng biÓn, cã khÝ hËu kh« r¸o quanh n¨m, lîng ma Ýt (700- 1300mm), thÝch nghi cho sù ph¸t triÓn cña c©y b«ng víi n¨ng suÊt gÊp 3-5 lÇn ë níi kh¸c.
Ph¬ng híng s¶n xuÊt: Lóa, mµu, b«ng, døa, mÝt,
c©y ¨n qu¶ vµ ch¨n nu«i tr©u, bß, lîn, gia cÇm.
5. Vïng T©y ng uy ª n (Cao ng uy ª n trung b é ) - DiÖn tÝch tù nhiªn: 5.400.000 ha. - §Êt n«ng nghiÖp:1.400.000 ha - §Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp 1.200.000 ha - D©n c tha thít, mËt ®é d©n sè thÊp (28 ngêi/km2) §Êt ®ai t¬ng ®èi b»ng ph¼ng, nhiÒu khu vùc diÖn tÝch réng, tËp trung, cã trªn 1 triÖu ha ®Êt ®á, thÝch hîp cho ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi. KhÝ hËu t¬ng ®èi «n hoµ, ph©n ra hai mïa râ rÖt.
Ph¬ng híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt: Th©m canh vµ më réng diÖn tÝch trång lóa, tËp trung x©y dùng c¸c vïng mµu lín, vïng ch¨n nu«i bß ®Ó lÊy thÞ vµ s÷a, ph¸t triÓn vïng c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m (cµ phª, chÌ) vµ c¸c loµi c©y ¨n qu¶ «n ®íi, c©y dîc liÖu ...
6. Vïng §«ng Nam b é - DiÖn tÝch tù nhiªn: 2.300.000 ha - §Êt n«ng nghiÖp: 1.160.00 ha - §Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp: 81.000 ha - MËt ®é d©n sè: 112 ngêi/km2
Vïng cã hÖ thèng giao th«ng thuËn tiÖn vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt (®iÖn, níc) tèt. NhiÖm vô cña vïng: Th©m canh c©y lóa, s¶n xuÊt ng«, ®Ëu t¬ng, l¹c, s¾n, ph¸t triÓn c©y mÝa, cao su, ch¨n nu«i bß, lîn, gia cÇm.
7. Vïng ®ång b »ng s «ng Cö u lo ng - DiÖn tÝch tù nhiªn: 4.000.000 ha - §Êt n«ng nghiÖp: 2.000.000 ha - §Êt cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: 1.000.000 ha - MËt ®é d©n sè: 252 ngêi/km2 §Þa h×nh b»ng ph¼ng, khÝ hËu æn ®Þnh, nãng Êm vµ Ýt bÞ ¶nh hëng cña b·o lôt nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¬ng ®èi thuËn lîi, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt l¬ng thùc lóa, ng«, ®ç t¬ng... Tuy nhiªn, phÇn lín ®Êt canh t¸c míi chØ lµm mét vô, n¨ng suÊt cßn thÊp do t×nh tr¹ng thiÕu níc vµo mïa kh« mµ hÖ thèng thuû lîi l¹i kÐm ph¸t triÓn. Nh÷ng vïng ®Êt hoang ho¸ thêng bÞ nhiÔm mÆn. Mïa ma thêng cã lò lín.
C¸c vïng n«ng nghiÖp lín ®îc ph©n thµnh c¸c tiÓu vïng n«ng nghiÖp theo c¸c yÕu tè sinh th¸i, bao gåm 26 vïng n«ng nghiÖp cÊp I (theo ®Þa h×nh vµ tËp qu¸n c¸nh t¸c) vµ 62 vïng n«ng nghiÖp cÊp II (theo tiÓu vïng tù nhiªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp).

