Việc biết cách giảm chất độc hại trong thức ăn đối với vật nuôi đóng vai trò quan trọng trong sự sinh trưởng và phát triển của bất cứ vật nuôi nào. Và để hiểu rõ hơn về cách giảm chất độc hại trong thức ăn của vật nuôi mời các bạn tham khảo bài giảng Thức ăn vật nuôi: Chương 4 – Giảm chất độc hại trong thức ăn vật nuôi sau đây.
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.1 Cyanglucosid
C u t o: ấ ạ
ẫ ấ Là d n xu t gi a g c ữ ố đư ng ờ
ớ ố ả V i g c cyanidin không ph i
ờ ộ Đư ng và có đ c tính
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
Phân b : ố
ủ ự + Lá, c , nh a khoai mì
ỏ + C Sudan non
ạ ỏ ạ + Các lo i cây c hoang d i
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
ạ Tr ng thái ng ộ đ c: ộ
ớ ở ầ ế ạ
+ Lk v i hemoglobin, gây ng t th , b m tím, ch t nhanh n u ế ăn nhi uề
ớ ổ ế + Gây bư u c n u
ăn ít nhưng liên t cụ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
ợ ờ ớ Li u lề ư ng ( ố ớ ơ th ngể ư i l n): đ i v i c
ọ ộ ề ợ + Li u gây ng ộ đ c: 20mg/tr ng l ư ng c ơ thể
ể ọ ế ề + Li u gây ch t: 1mg/kg th tr ng
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
ệ ố Bi n pháp phòng ch ng:
ộ ờ
ớ + Phơi héo cây tươi trong mát, sau m t th i gian m i làm khô
ớ ủ ồ + Ngâm nư c, chua r i ph ơi khô
ộ ỏ + Băm nh , lu c chín
ớ ồ ộ + Ngâm nư c vôi, ph ơi khô r i tán b t
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
ữ ứ ệ Bi n pháp c u ch a:
ố ể ử đ r a
+ Gây nôn, cho u ng Kali permanganat 0,2% d dàyạ
ị
ị ạ + Tiêm tĩnh m ch 50ml dung d ch xanh Metylen 1% trong dung d ch glucose 25%.
ế ớ ế ậ + Tiêm dư i da 1ml Cafein 20% n u tim đ p y u
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
C u t o: ấ ạ
Là 1 d n xu t ấ ẫ
glucosid có g c Lố ưu
ỳ ấ hu nh trong c u
trúc
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
Phân b : ố
ấ ề + Có r t nhi u trong cây
ộ ọ ả Thu c h c i
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
ạ Tr ng thái ng ộ đ c: ộ
+ Xâm nh p ậ
qua màng
thai gây ch t ế
ặ ị ậ ho c d t t
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
ạ Tr ng thái ng ộ đ c: ộ
ầ ỡ ồ + Gây v h ng c u,
ớ ể làm nư c ti u có màu đỏ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
ợ Li u lề ư ng: (Tính trên bò)
ể ọ ế ẹ + 10g/100kg th tr ng: Gây thi u máu nh
ể ọ ạ ế + 15g/100 kg th tr ng: Gây ho i huy t
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.2 – Thioglucoside
Phòng tránh:
ế ử ụ ầ ả ứ ăn chăn
ạ + H n ch s d ng khô d u c i làm th c nuôi
ỉ ệ ự ậ ọ ả ẩ ợ th c v t h c i không v ư t qúa 1/3 kh u
+ T l ph nầ
ủ ể + Phơi khô đ phá h y enzym glucazinolase
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.3 – Solanin
C u t o: ấ ạ
ấ ẫ + Là d n xu t
glucoside
ứ Có ch a N, tính
ề ẹ Ki m nh
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.3 – Solanin
Phân b :ố
+ Khoai tây m mầ
ầ ỏ ủ ủ + Ph n v xanh c a c
ổ khoai tây n i trên m t ặ đ tấ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.3 – Solanin
ệ Tri u ch ng ng ứ ộ đ c:ộ
ụ ả + Đau b ng, tiêu ch y sau đó là táo bón
ể ặ ồ + Th n ng thì giãn đ ng t ử ệ , li t hai chân
ầ ệ ừ ừ ấ + Trung khu th n kinh tê li t, ng ng hô h p, ng ng
ử tim và t vong
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ợ 4.1.1 H p ch t Glucosid
4.1.1.3 – Solanin
Li u lề ư ng:ợ
ớ ề ấ ỏ + V i li u r t nh cũng gây ra ng ộ ặ ộ đ c n ng
ể ọ ế ề + Li u gây ch t là 0,2 – 0,4g/kg th tr ng.
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ả ộ ạ ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
4.1.2 Acid amin b t thấ ư ng:ờ
t
ạ ấ ạ ợ
Là các acid amin có c u trúc g n gi ng A.amin thi ế ố ầ ấ ệ ư ng c nh ổ ố ế đ i ch t do hi n t y u, gây r i lo n trao tranh cơ ch tấ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ả ộ ạ ấ đ c h i trong th c ứ ăn v t ậ
Chương 4 – Gi m ch t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
4.1.2 Acid amin b t thấ ư ng:ờ
ề ộ Có nhi u trong cây thu c
ữ ọ ậ Chi Trinh N , h Đ u,
ợ ự ổ ợ do hi n tệ ư ng t t ng h p
ừ ự ạ ạ đ m t N t do t o các sp
Trung gian
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ấ 4.1.3 Các ch t có ho t tính hormon:
C u t o: ấ ạ
ấ ọ Có c u trúc hoá h c
ố Gi ng hormon trong c ơ thể
ậ v t nuôi
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ấ 4.1.3 Các ch t có ho t tính hormon:
Phân b :ố
ề Có nhi u trong các
ạ ậ cây đ u d i,
ỏ ạ me d i (c 3
lá), b p.ắ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ạ 4.1.3 Các ch t có ho t tính hormon:
ạ Tr ng thái ng ộ đ c:ộ
ụ ế ộ ưng to, nh y ả
ẩ ồ ả ộ + Gây đ ng d c gi (âm h , tuy n vú s ạ ch m lên nhau …) và s y thai hàng lo t
Phòng ch ng:ố
ớ ủ ư c khi cho ăn, cua không có
+ Phơi ho c s y khô tr ặ ấ tác d ngụ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ả ấ ọ 4.1.4 Các ch t nh y c m quang h c:
C u t o: ấ ạ
ữ ấ Là nh ng ch t có
đa vòng phenol kh nả ăng
ấ h p thu ASMT,
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ả ấ ọ 4.1.4 Các ch t nh y c m quang h c:
ạ Tr ng thái ng ộ đ c:ộ
ố Khi thú ăn vào, chúng phân b trên
ộ ỏ da gây d ng ỏ ị ứ đ , sau đó b ng r p
ặ ệ r t ấ đau đ n, ớ đ c bi ữ t là nh ng n ơi
ủ không có lông che ph . Lâu ngày
gây ung thư da
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ả ấ ọ 4.1.4 Các ch t nh y c m quang h c:
ề ố Phân b : Có nhi u trong lá và
ủ Bông c a cây Hypericum
ợ Perforatum, hèm rư u, hoá d ư cợ
ị ệ ấ Phòng tr b nh và ch t kích thích
Thú tăng tr ngọ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ạ ả ấ ọ 4.1.4 Các ch t nh y c m quang h c:
ụ ệ ắ Bi n pháp kh c ph c:
ị ễ ả ắ ồ
ế ạ đ n khi c ứ ăn, đưa vào ế ể ả ơ th th i ra h t
ả + Khi thú b nhi m ph i c t ngu n th c ồ ố i (che chu ng tr i), phòng t m i chớ ăn th bình th ư ng.ờ
ạ ế ử ụ ạ ấ ợ ư c, ch t kích thích
+ H n ch s d ng các lo i hóa d sinh trư ngở
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ộ 4.1.5 Các ch t thu c nhóm Saponin:
C u t o: ấ ạ
ồ ế ớ
+ G m 1 nhóm Aglycone liên k t v i các oligosacharide
ạ ọ + T o b t khi tan trong n ư cớ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ộ 4.1.5 Các ch t thu c nhóm Saponin:
Phân b :ố
ỉ ệ ấ + T l r t cao
trong cây và
ồ ế trái b k t, cây
Konkoly
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
4.1 – Ch t ấ đ c t ộ ừ ự ậ th c v t
ấ ộ 4.1.5 Các ch t thu c nhóm Saponin:
ạ Tr ng thái ng ộ đ c:ộ
ệ ạ ị + Thú ăn vào b bào mòn niêm m c mi ng
ễ ạ ọ + Do d t o b t nên thú nhai
ớ l ạ ị ư ng h i b ch ơi d cạ ỏ
+ Kháng dinh dư ngỡ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
C u t o: ấ ạ
ộ ố ả + Có kho ng 10 lo i ạ đ c t
ấ ố do các loài n m m c sinh ra,
trong đó Aflatoxin là ph ổ
ế ộ ấ bi n nh t và gây ấ ạ đ c m nh nh t
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
Phân b :ố
ề ấ ậ ộ + Nhi u nh t trên đ u ph ng và bã ép
ắ ố ố + Trên b p, ngũ c c m c
ừ + Cùi d a, h t h ớ ạ ư ng d ương
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
ạ Tr ng thái ng ộ đ c:ộ
ở ễ ẻ ổ + Thương t n TB gan, gan vàng, b , d b
ệ ế ộ t ch t ấ đ c càng khó
+ Th n sậ ưng to làm vi c bài ti khăn
Ứ ế ệ ố ể ả + c ch h th ng sinh kháng th , gi m s c ề ứ đ kháng
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
ạ Tr ng thái ng ộ đ c:ộ
ạ ố + Bào mòn niêm m c ng tiêu hóa
ẩ ạ ả ố ễ + R i lo n sinh s n, d khô thai và s y thai
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
ừ ễ ệ ấ Bi n pháp phòng ng a nhi m n m:
+ Khi thu ho ch:ạ
ạ ừ ặ ưa
ị ệ ề ả ấ ờ Thu ho ch k p th i ngay khi v a chín, g p mùa m thì ph i có bi n pháp s y khô li n.
ả ả + Khi b o qu n:
ỉ ả ộ ẩ ả Ch b o qu n khi sp có đ m nh h ỏ ơn 12%
ộ ẩ ả H th p ả ạ ấ đ m trong kho b o qu n
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ừ ấ 4.2 – Ch t ấ đ c t ố n m m c
ừ ễ ệ ấ Bi n pháp phòng ng a nhi m n m:
ạ ấ ố ị ố Phun x t các lo i hoá ch t ch ng m c
+ Khi cho ăn:
ả ử ễ ố ứ ăn nhi m m c, ph i x lý nhi ớ ệ ư c khi t tr
o N u th c ế cho ăn
ố ồ ừ ư th a trong
ế ố o Tránh th c ứ ăn rơi vãi xu ng chu ng, d máng ăn lâu ngày d n ẫ đ n m c.
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ố ể ệ ả 4.3 –Các bi n pháp gi m thi u tác h i c a ạ ủ đ c t :
ệ ớ 4.3.1 – Phát hi n s m:
ể ệ Quan sát bi u hi n trên gia súc:
ả ấ + Năng su t suy gi m nhanh
ệ ể ớ + B nh tích đ c trặ ưng (bên ngoài, phân, nư c ti u)
ả ứ ệ ự ả ả + Lư ng ợ ăn vào gi m (ph n ng b o v t nhiên)
ọ ứ ăn: trong các phòng thí
Phân tích hoá h c th c nghi mệ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ố ệ ể ả 4.3 –Các bi n pháp gi m thi u tác h i c a ạ ủ đ c t :
ụ ắ 4.3.1 – Kh c ph c:
ự ậ ố ọ Ch n gi ng th c v t ít ộ ố đ c t làm th c ứ ăn
ả ăng kháng đ c ộ đ i v i
ọ ồ ố ớ ạ ị ương (VD: Thú nhai l
Ch n con gi ng có kh n ố ứ ăn đ a ph ngu n th c có kh nả ăng kháng Miosin cao hơn thú cao s n ôn i Châu Á đ i)ớ ả
ổ
ả đ c: Ca(OH) ả i ả ỗ ấ ộ i 3+ phân gi
ấ B sung ch t có tính gi ố ủ Tannin, Mu i c a Fe ụ ấ đ c …ộ ph ch t
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ố ể ệ ả 4.3 –Các bi n pháp gi m thi u tác h i c a ạ ủ đ c t :
ụ ắ 4.3.1 – Kh c ph c:
ộ ố Pha loãng th c ứ ăn có đ c t :
ế ề ể ẩ ố + Bi t li u gây ầ đ c ộ đ kh ng ch trong kh u ph n ế
ộ ố ề ạ + Pha loãng nhi u lo i th c ứ ăn có đ c t khác nhau
ạ ộ ỏ ộ
ồ ộ đào, ỗ ộ ể ả đ c tính m i đ gi m
Vd: Pha 5 lo i: b t c , b t lá khoai mì, b t lá anh ộ bôt lá so đũa, b t lá cây mu ng lo i ạ đi 5 l nầ
ế ế ầ Ph n 2 – Ch bi n th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ạ ả Chương 4 – Gi m ch t ấ đ c h i trong th c ậ ứ ăn v t nuôi
ộ ố ể ệ ả 4.3 –Các bi n pháp gi m thi u tác h i c a ạ ủ đ c t :
ụ ắ 4.3.1 – Kh c ph c:
X lý ử đ c ộ đơn gi n:ả
ắ ể ơi héo đ enzym trong lá phân h y ủ đ c ộ
ỏ + C t nh , ph ơi ố và bay h t
ử ệ ẽ ấ ả ứ ấ t (n u chín s phân gi i ch t gây ng a
+ X lý nhi trong cây môn)
