Báo cáo khoa học: "một số vấn đề về độ nhám mặt đường ô tô"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

141
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Tai nạn giao thông đ-ờng bộ có liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến yếu tố độ nhám của mặt đ-ờng. Đây là chỉ tiêu kỹ thuật quan trọng của đ-ờng ô tô trong khai thác nhằm đảm bảo an toàn giao thông khi xe chạy với tốc độ cao. Vậy, bản chất của độ nhám là gì? Giải pháp nào để nâng cao độ nhám của mặt đ-ờng ô tô?

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "một số vấn đề về độ nhám mặt đường ô tô"

mét sè vÊn ®Ò vÒ ®é nh¸m mÆt ®−êng « t« TS. lª v¨n b¸ch Liªn Bé m«n C«ng tr×nh Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i C¬ së II Tãm t¾t: Tai n¹n giao th«ng ®−êng bé cã liªn quan trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Õn yÕu tè ®é nh¸m cña mÆt ®−êng. §©y lμ chØ tiªu kü thuËt quan träng cña ®−êng « t« trong khai th¸c nh»m ®¶m b¶o an toμn giao th«ng khi xe ch¹y víi tèc ®é cao. VËy, b¶n chÊt cña ®é nh¸m lμ g×? Gi¶i ph¸p nμo ®Ó n©ng cao ®é nh¸m cña mÆt ®−êng « t«? Summary:Traffic accident of land routes has directly or indirectly involved with the surface of the road. This is the important technical standard making good use of land routes which is assured at safe communication with high speed. So, what is the point of roughness? Which is solution to raise the surface of land routes roughness? I. §Æt vÊn ®Ò Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mét vÊn ®Ò lín cña chuyªn ngµnh ®−êng « t« ®−îc c¸c chuyªn gia trªn thÕ giíi còng nh− trong n−íc quan t©m, ®ã lµ vÊn ®Ò an toµn giao th«ng. Nh÷ng tai n¹n giao th«ng ®−êng bé x¶y ra ngoµi c¸c nguyªn nh©n do tæ chøc giao th«ng ch−a tèt, do ý thøc CT 2 cña ng−êi tham gia giao th«ng ch−a cao, do ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh h¹n chÕ,… th× mét nguyªn nh©n kh«ng nhá lµ do t×nh tr¹ng mÆt ®−êng xÊu, bÞ tr¬n tr−ît. Søc chèng tr−ît cña mÆt ®−êng lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho xe ch¹y víi tèc ®é cao, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn mÆt ®−êng bÞ Èm −ít lµm cho ®é b¸m cña b¸nh xe víi mÆt ®−êng bÞ suy gi¶m ®¸ng kÓ. Nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng chèng tr−ît cña mÆt ®−êng « t«, c¸c nhµ thiÕt kÕ, x©y dùng vµ khai th¸c ®−êng « t« lu«n t×m c¸ch lµm cho mÆt ®−êng cã ®é nh¸m cao, l©u mßn vµ t−¬ng ®èi æn ®Þnh c¶ trong khi mÆt ®−êng bÞ Èm −ít. ViÖc x©y dùng mÆt ®−êng cã ®é nh¸m cao còng ®−îc chó träng mét c¸ch ®Æc biÖt ë nh÷ng ®o¹n ®−êng dèc, ®−êng quanh co cã b¸n kÝnh nhá, nh÷ng ®o¹n gÇn ®Õn nót giao th«ng, ®−êng trôc chÝnh ®« thÞ, khu ®«ng d©n c−. Theo thèng kª cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi th× cã ®Õn 20% sè vô tai n¹n giao th«ng cã nguyªn nh©n trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp lµ do mÆt ®−êng tr¬n tr−ît, kh«ng ®ñ ®é nh¸m, hÖ sè b¸m gi÷a b¸nh xe víi mÆt ®−êng qu¸ thÊp. Trªn thÕ giíi, nhÊt lµ ë c¸c n−íc nh− Anh, Mü, Ph¸p, Nga,… do hÖ thèng ®−êng cao tèc ®· ®−îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn tõ nh÷ng n¨m 1950 nªn ®· cã nhiÒu tæ chøc, c¬ quan chó träng nghiªn cøu vÒ ®é nh¸m cña mÆt ®−êng bª t«ng nhùa. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ®é nh¸m cña mÆt ®−êng ®−îc ph¶n ¶nh trªn c¸c lÜnh vùc: - Nghiªn cøu b¶n chÊt, cÊu tróc cña ®é nh¸m mÆt ®−êng, c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é nh¸m, hÖ thèng thÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ c¸c ¶nh h−ëng.
- Nghiªn cøu c«ng nghÖ x©y dùng líp phñ mÆt ®−êng cã ®é nh¸m cao. - Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p vµ thiÕt bÞ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nh¸m cña mÆt ®−êng. Cßn ë ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Êt n−íc ta víi nhÞp ®é t¨ng tr−êng kinh tÕ – x· héi ngµy mét cao. Giao th«ng th«ng vËn t¶i lµ mét trong c¸c ngµnh ®· vµ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. NhiÒu dù ¸n lín vÒ x©y dùng míi vµ n©ng cÊp mét sè ®−êng trë thµnh ®−êng cÊp cao nh− ®−êng B¾c Th¨ng Long – Néi Bµi, L¸ng – Hßa L¹c, QL5, QL1A, QL18, QL14, QL51, ®−êng Hå ChÝ Minh… Mét thùc tÕ ®Æt ra cho c¸c con ®−êng cÊp cao ®· vµ sÏ x©y dùng ë ViÖt Nam lµ lµm sao cã thÓ ®¹t ®−îc tèc ®é ch¹y xe cao phï hîp víi thiÕt kÕ (90 – 100 km/h) mµ vÉn ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. ChÝnh v× môc tiªu ®ã mµ viÖc nghiªn cøu vÒ lý thuyÕt còng nh− c«ng nghÖ x©y dùng líp phñ mÆt ®−êng cã ®é nh¸m cao lµ mét vÊn ®Ò thêi sù cña chuyªn ngµnh ®−êng « t« n−íc ta ë hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. MÆc dï vËy, c¸c nghiªn cøu vÒ ®é nh¸m ë n−íc ta cho ®Õn nay vÉn chØ ë giai ®o¹n ®Çu. Chóng ta cßn thiÕu rÊt nhiÒu, tõ thiÕt bÞ thÝ nghiÖm, thiÕt bÞ thi c«ng vµ c¶ thiÕt bÞ ®¸nh gi¸. LÜnh vùc ®é nh¸m cña mÆt ®−êng « t« ë ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò cßn míi mÎ, ch−a ®−îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ. CÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu s©u vµ ®ång bé vÒ c¸c mÆt nh−: thiÕt bÞ thÝ nghiÖm, nghiªn cøu ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi cã tÝnh hiÖu qu¶ cao, ®Ò xuÊt ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸,… II. B¶n chÊt cña ®é nh¸m mÆt ®−êng « t« - C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é nh¸m cña mÆt ®−êng « t« NhiÒu nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng cã nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é b¸m cña b¸nh xe víi CT 2 mÆt ®−êng. VÒ ph−¬ng diÖn ®−êng « t« th× yÕu tè chñ yÕu vµ quan träng nhÊt vÉn lµ ®é nh¸m cña mÆt ®−êng. §Ó nghiªn cøu b¶n chÊt vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é nh¸m, ng−êi ta tiÕn hµnh ph©n tÝch cÊu tróc bÒ mÆt cña mÆt ®−êng. §é nh¸m bÒ mÆt cña mÆt ®−êng ®−îc t¹o nªn bëi hçn hîp ®¸ - nhùa ®−îc lu lÌn, bao gåm hai thµnh phÇn chÝnh: nh¸m vÜ m« vµ nh¸m vi m« nh− h×nh 1. Nh¸m vi moâ Nhaùm vi m« NNhaùm vó moâ h¸m vÜ m« MÆtt®−êng Maë ñöôøng H×nh 1. S¬ ®å biÓu diÔn ®é nh¸m cña mÆt ®−êng bª t«ng nhùa
- Nh¸m vÜ m« (nh¸m th«): ®−îc ®Þnh nghÜa lµ ®é chªnh cao gi÷a bÒ mÆt mÆt ®−êng so víi mÆt ph¼ng chuÈn víi c¸c kÝch th−íc ®Æc tr−ng cña b−íc sãng vµ biªn ®é thÊp nhÊt tõ 0,5 mm cho ®Õn møc mµ ®é chªnh cao ®ã kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn sù t¸c ®éng gi÷a lèp xe vµ mÆt ®−êng. Cô thÓ h¬n, nh¸m vÜ m« lµ ®é nh¸m cña toµn bé bÒ mÆt ®−êng vµ ®−îc h×nh thµnh bëi h×nh d¸ng, kÝch th−íc cña c¸c h¹t cèt liÖu lé ra trªn bÒ mÆt mÆt ®−êng. - Nh¸m vi m« (nh¸m mÞn): ®−îc ®Þnh nghÜa lµ ®é chªnh cao gi÷a bÒ mÆt mÆt ®−êng so víi mÆt ph¼ng chuÈn víi c¸c kÝch th−íc ®Æc tr−ng cña b−íc sãng vµ biªn ®é nhá h¬n 0,5 mm. Nãi c¸ch kh¸c, ®é nh¸m vi m« lµ ®é nh¸m, ®é xï x× bÒ mÆt ®−êng cña h¹t cèt liÖu lé ra trªn mÆt ®−êng vµ th−êng khã nh×n thÊy. Vai trß cña nh¸m vÜ m« lµ t¹o ra c¸c kªnh tho¸t n−íc. B»ng c¸ch lµm gi¶m ¸p lùc n−íc ë tr−íc vµ xung quanh lèp xe, nh¸m vÜ m« cho phÐp mét diÖn tÝch lín cña lèp xe vÉn duy tr× sù tiÕp xóc ma s¸t víi bÒ mÆt mÆt ®−êng. §iÒu nµy cho phÐp nh¸m vÜ m« ph¸t huy t¸c dông kh¸ng tr−ît. Qua thùc nghiÖm ng−êi ta ®· x¸c ®Þnh ®−îc mèi t−¬ng quan gi÷a ®é nh¸m vÜ m« ®−îc biÓu thÞ b»ng chiÒu s©u trung b×nh c¸t H (mm) theo ph−¬ng ph¸p r¾c c¸t vµ phÇn tr¨m (%) ®é gi¶m søc kh¸ng tr−ît mÆt ®−êng ®−îc ®o b»ng hÖ sè lùc h·m phanh (BFC) trong kho¶ng tèc ®é tõ V = 50 km/h ®Õn V = 130 km/h, víi ®é nh¸m vi m« coi lµ kh«ng ®æi (chÊt l−îng cèt liÖu nh− nhau, chØ cã thµnh phÇn cÊp phèi kh¸c nhau). T−¬ng quan nµy ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1. B¶ng 1 ChiÒu s©u H (mm) §é gi¶m BFC (%) CT 2 0,5 30 1,0 20 1,5 10 2,0 Kh«ng ®¸ng kÓ Tõ c¸c sè liÖu ë b¶ng trªn cho thÊy: cïng mét ®é nh¸m vi m« nh− nhau, nh−ng do ®é nh¸m vÜ m« kh¸c nhau dÉn tíi kh¶ n¨ng suy gi¶m søc kh¸ng tr−ît còng kh¸c nhau. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do t¸c ®éng kh¸c nhau cña hiÖu øng mµng n−íc khi xe ch¹y víi tèc ®é cao. VÒ lý thuyÕt, víi chiÒu s©u H = 2,0mm th× hoµn toµn triÖt tiªu hiÖu øng mµng n−íc. Qua c¸c ph©n tÝch trªn cã thÓ rót ra kÕt luËn lµ cã hai thµnh phÇn chÝnh t¹o nªn søc kh¸ng tr−ît cña bÒ mÆt ®−êng, ®ã lµ nh¸m vÜ m« vµ nh¸m vi m«. Nh¸m vÜ m« t¹o ra c¸c ®−êng tho¸t n−íc – mét yÕu tè cÇn thiÕt cho giao th«ng tèc ®é cao, trong khi nh¸m vi m« t¹o ra søc kh¸ng tr−ît – lµ yÕu tè cÇn thiÕt cho giao th«ng ë tèc ®é thÊp vµ giao th«ng ë tèc ®é cao. 1. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é nh¸m vÜ m« + DiÖn tÝch cèt liÖu th« næi lªn mÆt ®−êng: trong hçn hîp bª t«ng nhùa th× cèt liÖu lín nhÊt nh« lªn bÒ mÆt ®−êng lµ n¬i mµ lèp xe tiÕp xóc nhiÒu nhÊt. V× thÕ mµ nã ®ãng gãp phÇn lín vµo
søc kh¸ng tr−ît cña bÒ mÆt mÆt ®−êng qua c¶ nh¸m vÜ m« vµ vi m«. Nh¸m vÜ m« ®¹t ®−îc nhê viÖc thiÕt kÕ tèi −u hµm l−îng nhùa vµ phô thuéc trùc tiÕp vµo cÊp phèi, gãc c¹nh vµ h×nh khèi cña cèt liÖu. ViÖc dïng mét tØ lÖ lín c¸c cèt liÖu th« trong hçn hîp sÏ cho kÕt qu¶ lµ mét diÖn tÝch lín c¸c cèt liÖu th« ®−îc næi lªn mÆt ®−êng vµ do ®ã sÏ cã ®é nh¸m vÜ m« cao. + Hµm l−îng nhùa trong hçn hîp vµ hÖ sè ®Çm nÐn: nÕu l−îng nhùa qu¸ nhiÒu hoÆc ®é ®Çm nÐn qu¸ chÆt sÏ lµm gi¶m diÖn tÝch næi lªn mÆt ®−êng cña c¸c cèt liÖu th«, do ®ã lµm gi¶m søc kh¸ng tr−ît mÆt ®−êng. Ngoµi ra, tÝnh chÊt vËt lý cña b¶n th©n lo¹i nhùa còng ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ tíi ®é nh¸m vÜ m«. Mét lo¹i nhùa cã thuéc tÝnh æn ®Þnh nhiÖt cao (nhùa c¶i thiÖn) sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng ch¶y nhùa vµo mïa nãng lµm cho bÒ mÆt bª t«ng nhùa dÔ duy tr× ®−îc diÖn tÝch cèt liÖu th« h¬n. + TÝnh chÞu mµi mßn cña cèt liÖu: ®é bÒn cña nh¸m vÜ m« phô thuéc chñ yÕu vµo tÝnh chÞu bµo mßn cña cèt liÖu. Cèt liÖu cã søc chÞu bµo mßn kÐm sÏ nhanh chãng bÞ mßn vÑt ®i d−íi t¸c dông cña xe cé vµ cho kÕt qu¶ lµ mÆt ®−êng bÞ mÊt søc kh¸ng tr−ît. TÝnh chÞu mµi mßn cña cèt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng thÝ nghiÖm ®é mµi mßn Los Angeles. + H×nh khèi, gãc c¹nh cña cèt liÖu th«: ®Ó cho c¸c h¹t cèt liÖu nh« lªn bÒ mÆt mÆt ®−êng kh«ng bÞ g·y vôn ra, ®Ó ®¶m b¶o ®é nh¸m vÜ m« bÒn v÷ng th× c¸c h¹t cèt liÖu ph¶i cã d¹ng h×nh khèi, kh«ng ®−îc chøa nhiÒu hµm l−îng h¹t dÑt. 2. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é nh¸m vi m« §èi víi ®¸, ®é bÒn cña nh¸m vi m« chñ yÕu phô thuéc vµo ®Æc tÝnh kh¸ng mµi bãng. Søc kh¸ng mµi bãng cña ®¸ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng thÝ nghiÖm mµi bãng th«ng qua chØ sè mµi bãng PSV (British Polish Stone Value Test, ASTM D3319). VËt liÖu ®¸ cã chØ sè PSV cao chøng tá cã CT 2 søc kh¸ng mµi bãng tèt. §èi víi c¸t, ®é bÒn cña nh¸m vi m« chñ yÕu phô thuéc vµo hµm l−îng th¹ch anh vµ silic. Hµm l−îng nµy cµng cao th× ®é bÒn cña nh¸m vi m« cµng lín. III. C¸c ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nh¸m vμ søc kh¸ng tr−ît cña mÆt ®−êng « t« C¸c ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm ®−îc chia thµnh ba nhãm: - Nhãm thiÕt bÞ thÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ thuéc tÝnh cña cèt liÖu. - Nhãm thiÕt bÞ thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nh¸m bÒ mÆt ®−êng. - Nhãm thiÕt bÞ x¸c ®Þnh søc kh¸ng tr−ît khi xe ch¹y trªn ®−êng. 1. C¸c thÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ ®é nh¸m mÆt ®−êng a. Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nh¸m vÜ m« §Ó ®¸nh gi¸ ®é nh¸m vÜ m« cña mÆt ®−êng th−êng dïng ph−¬ng ph¸p “r¾c c¸t”. HiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang dïng Quy tr×nh thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nh¸m mÆt ®−êng b»ng ph−¬ng ph¸p r¾c c¸t 22TCN 65 – 84. Ngoµi ra, ®Ó ®¸nh gi¸ ®é nh¸m vÜ m« cña mÆt ®−êng cßn dïng c¸c ph−¬ng ph¸p:
+ ThiÕt bÞ MTM (Mini Texture Meter) ®o “chiÒu s©u” cÊu tróc bÒ mÆt. + ThiÕt bÞ ®o cÊu tróc tèc ®é cao HSTM (High-Speed Texture Meter). b. Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nh¸m vi m« Th−êng dïng thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nh¸m b»ng con l¾c Anh (British Pendulum Tester ASTM D403). 2. ThÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ søc kh¸ng tr−ît cña mÆt ®−êng Th−êng dïng ph−¬ng ph¸p ®o cù ly h·m xe ®Ó t×m ra hÖ sè b¸m ϕ gi÷a b¸nh xe víi mÆt ®−êng. KÕt qu¶ ®o nh¸m trªn mét sè tuyÕn ®−êng ë Thμnh phè Hå ChÝ Minh - Môc ®Ých: ®¸nh gi¸ ®é nh¸m vÜ m« b»ng ph−¬ng ph¸p r¾c c¸t trªn mét sè ®o¹n ®−êng chÝnh t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh. ThÝ nghiÖm ®−îc thùc hiÖn theo Quy tr×nh thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nh¸m mÆt ®−êng b»ng ph−¬ng ph¸p r¾c c¸t 22TCN 65 – 84. - ThÝ nghiÖm vμ kÕt qu¶ ®o: viÖc ®o nh¸m b»ng ph−¬ng ph¸p r¾c c¸t trªn mét sè tuyÕn ®−êng bª t«ng nhùa ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®−îc thùc hiÖn vµo th¸ng 1 n¨m 2006. Mçi ®o¹n thÝ nghiÖm ®o 10 ®iÓm, r¾c c¸t t¹i vÞ trÝ vÖt xe ch¹y. KÕt qu¶ ®é nh¸m trung b×nh ®¹i diÖn cho ®−êng ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 2. B¶ng 2 ChiÒu s©u c¸t STT §o¹n ®−êng thÝ nghiÖm Lý lÞch ®−êng trung b×nh H, mm CT 2 1 §−êng NguyÔn ThÞ Minh Khai 0,35 R¶i ®−îc 1 n¨m 2 §o¹n ®−êng §iÖn Biªn Phñ 0,13 §−êng cò 3 §o¹n ®−êng Lý Th−êng KiÖt 0,48 R¶i ®−îc 3 th¸ng 4 §o¹n ®−êng Lý Th¸i Tæ 0,17 §−êng cò 5 §o¹n ®−êng Hïng V−¬ng 0,23 §−êng cò - NhËn xÐt, ®¸nh gi¸: Nh− vËy, ®èi chiÕu víi b¶ng 2 ta thÊy c¸c ®o¹n ®−êng §iÖn Biªn Phñ, Lý Th¸i Tæ cã chiÒu s©u c¸t trung b×nh H < 0,2 th× kh«ng nªn dïng v× mÆt ®−êng qu¸ nh½n, cÇn ph¶i c¶i t¹o l¹i ®é nh¸m mÆt ®−êng. Cßn víi c¸c ®o¹n ®−êng NguyÔn ThÞ Minh Khai vµ Hïng V−¬ng cã chiÒu s©u c¸t trung b×nh H = 0,2 - 0,4 th× mÆt ®−êng t−¬ng ®èi nh½n, nªn h¹n chÕ tèc ®é V < 80km/h. Víi ®o¹n ®−êng Lý Th−êng KiÖt võa míi thi c«ng nªn cã ®é nh¸m trung b×nh (cã chiÒu s©u c¸t trung b×nh H = 4,8). IV. Mét sè gi¶i ph¸p c«ng nghÖ t¨ng c−êng ®é nh¸m cña mÆt ®−êng « t« Qua nghiªn cøu vÒ ®é nh¸m, ng−êi ta ®· ®−a ra nhiÒu gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ®Ó t¹o nh¸m hay t¨ng c−êng søc chèng tr−ît cña bÒ mÆt ®−êng « t«: 1. Sö dông líp phñ máng bª t«ng nhùa cÊp phèi hë dïng nhùa ®Æc biÖt.
2. Dïng biÖn ph¸p cÊy ®¸ (Chipping). 3. Sö dông hçn hîp cÊp phèi chÆt cã tØ lÖ cèt liÖu th« lín. 4. BiÖn ph¸p l¸ng nhùa 1 hoÆc nhiÒu líp. 5. BiÖn ph¸p dïng hçn hîp c¸t th«. Sau ®©y xin tr×nh bµy 3 gi¶i ph¸p phæ biÕn nhÊt: 1. Gi¶i ph¸p dïng líp phñ máng bª t«ng nhùa cÊp phèi hë dïng nhùa ®Æc biÖt (Very Thin Ovelay) Môc ®Ých: C«ng nghÖ líp phñ máng t¹o nh¸m lµ líp phñ bª t«ng nhùa hë, sö dông nhùa c¶i thiÖn, cã chiÒu dµy kh«ng v−ît qu¸ 20mm. §Ó b¶o vÖ mÆt ®−êng khái sù l·o hãa, nøt g·y do tr−ît, bong bËt, t¨ng ®é bÒn cña líp phñ máng th× thµnh phÇn chÊt kÕt dÝnh cÇn ®−îc lùa chän cÈn thËn. Th−êng dïng chÊt kÕt dÝnh lµ nhùa Flexxipane HEB – chÊt kÕt dÝnh cã tÝnh thÝch nghi cao. 2. Gi¶i ph¸p cÊy ®¸ (Chipping) Bao gåm c«ng nghÖ cÊy ®¸ trªn mÆt ®−êng bª t«ng nhùa cò ®ang khai th¸c vµ trªn mÆt ®−êng bª t«ng nhùa míi. 3. Dïng hçn hîp cÊp phèi chÆt cã tØ lÖ h¹t th« lín Gi¶i ph¸p nµy ®−îc hiÓu lµ mét líp bª t«ng nhùa cã hçn hîp cÊp phèi chÆt mµ kÝch th−íc cña c¸c viªn ®¸ tu©n theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o nªn mét ®é rçng nhá víi môc ®Ých t¨ng kh¶ n¨ng chÞu lùc cña mÆt ®−êng. CT 2 VÒ yªu cÇu vËt liÖu, ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu chung vÒ cèt liÖu t¹o nh¸m nh− sau: - Gi¸ trÞ ®é kh¸ng bãng: PSV > 50 - TrÞ sè ®é mµi mßn Los Angeles: LA < 20% - ChØ sè ®é dÑt: FI < 20% §Ó t¨ng søc kh¸ng tr−ît cho bÒ mÆt mÆt ®−êng th× cÇn ph¶i chän lùa cÊp phèi sao cho c¸c cèt liÖu th« ®−îc lé ra trªn mÆt ®−êng. Do ®ã mµ trong hçn hîp cÊp phèi chÆt ph¶i chän cÊp phèi sao cho cã mét tØ lÖ lín c¸c cèt liÖu th« hoÆc cèt liÖu cã kÝch cì lín nhÊt ®Ó cho mét diÖn tÝch lín cèt liÖu th« ®−îc næi lªn mÆt ®−êng. V. KÕt luËn 1. Tai n¹n giao th«ng ®−êng bé cã liªn quan trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Õn yÕu tè ®é nh¸m cña mÆt ®−êng. §©y lµ chØ tiªu kü thuËt quan träng cña ®−êng « t« trong khai th¸c nh»m ®¶m b¶o an toµn giao th«ng khi xe ch¹y víi tèc ®é cao. 2. B¶n chÊt cña ®é nh¸m mÆt ®−êng chñ yÕu bao gåm hai thµnh phÇn: nh¸m vÜ m« vµ nh¸m vi m«, cã vai trß t¹o nªn søc kh¸ng tr−ît cña mÆt ®−êng hay hÖ sè b¸m gi÷a lèp xe vµ mÆt ®−êng. ChØ sè kh¸ng bãng cña vËt liÖu ®¸ PSV lµ mét chØ tiªu quan träng trong thiÕt kÕ t¹o nh¸m. Ngoµi ra khi xe ch¹y víi tèc ®é cao trªn mÆt ®−êng bÞ ®äng n−íc th× nguy c¬ hiÖu øng
mµng n−íc xuÊt hiÖn, lµm suy gi¶m søc b¸m gi÷a b¸nh xe víi mÆt ®−êng rÊt nguy hiÓm cho an toµn giao th«ng. 3. VÊn ®Ò ®é nh¸m mÆt ®−êng vµ c¸c ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ nh¸m còng nh− c¸c yªu cÇu vÒ vËt liÖu thiÕt kÕ t¹o nh¸m ®ang lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi n−íc ta. Ph¶i ®−îc ®Çu t− ®ång bé vµ nghiªn cøu ®Çy ®ñ, chi tiÕt h¬n ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ tæng thÓ vÒ nh¸m. §ång thêi ®i s©u t×m hiÓu ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét sè gi¶i ph¸p c«ng nghÖ t¨ng c−êng ®é nh¸m mÆt ®−êng ®ang ®−îc sö dông réng r¶i trªn thÕ giíi ®Ó ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi ¸p dông ë ViÖt Nam. 4. Nh×n chung, ®é nh¸m hiÖn tr¹ng trªn c¸c ®−êng ë n−íc ta cßn thÊp. CÇn thiÕt ph¶i chó ý ®Õn c¸c gi¶i ph¸p c¶i thiÖn nh¸m ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng an toµn giao th«ng. ¦u tiªn trªn c¸c ®−êng trôc chÝnh, ®o¹n ®−êng ®Ìo dèc, ®o¹n ®Çu cÇu, c¸c nót giao th«ng, tr¹m thu phÝ,… C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c−êng ®é nh¸m ph¶i tuyÓn chän kü vÒ vËt liÖu, nhÊt lµ gi¶i ph¸p cÇn cã nhùa c¶i thiÖn ®Æc biÖt. Gi¶i ph¸p x©y dùng líp phñ máng hçn hîp bª t«ng nhùa cÊp phèi hë cã sö dông nhùa c¶i thiÖn t¨ng nh¸m tá ra hîp lý vµ hiÖu qu¶, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam n¾ng nãng m−a nhiÒu. C¸c ®Ò xuÊt 1. Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu h−íng dÉn cña ASTM, AASHTO vµ c¸c kinh nghiÖm thùc hµnh, cã thÓ ban hµnh thªm mét sè quy tr×nh míi vÒ ®é nh¸m cña mÆt ®−êng, ngoµi quy tr×nh hiÖn cã nh− ph−¬ng ph¸p “vÖt c¸t”,… 2. §Ó cã mét c«ng nghÖ thiÕt kÕ t¨ng ®é nh¸m mÆt ®−êng « t« hoµn chØnh, cÇn ph¶i ®Çu t− nghiªn cøu vµ nhËp c¸c thiÕt bÞ, vËt t− ®ång bé trªn c¸c lÜnh vùc: thÝ nghiÖm trong phßng, thÝ CT 2 nghiÖm hiÖn tr−êng. 3. CÇn thiÕt cã nh÷ng nghiªn cøu kh¶o s¸t chi tiÕt vÒ vËt liÖu ®¸ d¨m cña c¸c má ®¸ ViÖt Nam nh»m ®¸nh gi¸ chÊt l−îng, tr÷ l−îng cña lo¹i vËt liÖu nµy phôc vô cho c¸c gi¶i ph¸p thiÕt kÕ t¨ng c−êng ®é nh¸m trªn c¸c ®−êng « t« cña ViÖt Nam ë hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. 4. Cã thÓ tæ chøc ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ c¸c th«ng sè kü thuËt mÆt ®−êng, mËt ®é xe ch¹y,… trªn c¸c ®o¹n ®−êng ®iÓn h×nh cã lùa chän cña m¹ng l−íi ®−êng ViÖt Nam. Dùa trªn tËp sè liÖu kh¶o s¸t trong nhiÒu n¨m, tiÕn hµnh xö lý ®¸nh gi¸ chÊt l−îng vµ møc ®é suy gi¶m ®é nh¸m cña ®−êng theo c¸c t−¬ng quan víi l−u l−îng xe, chÊt l−îng thi c«ng, thêi gian khai th¸c,… 5. Nghiªn cøu thËt ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt h¬n n÷a c¶ lý thuyÕt vµ thùc nghiÖm vÒ ®é nh¸m vµ søc kh¸ng tr−ît cña mÆt ®−êng « t«. Nghiªn cøu ®Ó nhËp hay chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ thÝ nghiÖm kiÓu míi ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ ®é tin cËy h¬n c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng lµ ph−¬ng ph¸p “vÖt c¸t” rÊt thñ c«ng vµ n¨ng suÊt kh«ng cao nh− hiÖn nay. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. TrÇn §×nh Böu, NguyÔn Quang Chiªu, NguyÔn Quang To¶n. Khai th¸c ®¸nh gi¸ vµ söa ch÷a ®−êng « t«, TËp 1 – Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc vµ Trung häc Chuyªn nghiÖp, n¨m 1993. [2]. Tiªu chuÈn kü thuËt C«ng tr×nh giao th«ng ®−êng bé, TËp 3. Bé Giao Th«ng VËn T¶i, n¨m 1998 -1999. [3]. Lª V¨n B¸ch. §é nh¸m vµ ®é b»ng ph¼ng cña mÆt ®−êng bª t«ng atphan vµ ¶nh h−ëng cña nã ®Õn ®iÒu kiÖn ch¹y xe - §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, n¨m 2004.♦