Báo cáo khoa học: "nguồn động lực dùng trong nông – ngư- nghiệp, những khó khăn, thách thức trong quá trình hội nhập của ngành chế tạo máy ở nước ta"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

tóm tắt:Bài báo nêu tóm l-ợc mức độ đầu t-, trang bị sử dụng nguồn động lực thực hiện các khâu cơ giới hóa trên đồng, t-ới tiêu n-ớc, trong sản xuất nông nghiệp, đánh bắt thủy hải sản. Trên cơ sở số liệu điều tra thực trạng từ các ngành Nông nghiệp & PTNT, ngành Thủy sản, bài báo đã khái quát hóa kết quả đạt đ-ợc, đồng thời nêu rõ khó khăn, hạn chế của ngành chế tạo cơ khí, từ đó kiến nghị Nhà n-ớc có chính sách đầu t- nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "nguồn động lực dùng trong nông – ngư- nghiệp, những khó khăn, thách thức trong quá trình hội nhập của ngành chế tạo máy ở nước ta"

nguån ®éng l−c dïng trong n«ng – ng− nghiÖp, nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ë n−íc ta Ths. ph¹m hång s¬n Côc hμng kh«ng d©n dông – Bé GTVT KS. NguyÔn Vò Hµ Côc khai th¸c vμ b¶o vÖ nguån lîi thñy s¶n. tãm t¾t:Bμi b¸o nªu tãm l−îc møc ®é ®Çu t−, trang bÞ sö dông nguån ®éng lùc thùc hiÖn c¸c kh©u c¬ giíi hãa trªn ®ång, t−íi tiªu n−íc, trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n. Trªn c¬ së sè liÖu ®iÒu tra thùc tr¹ng tõ c¸c ngμnh N«ng nghiÖp & PTNT, ngμnh Thñy s¶n, bμi b¸o ®· kh¸i qu¸t hãa kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, ®ång thêi nªu râ khã kh¨n, h¹n chÕ cña ngμnh chÕ t¹o c¬ khÝ, tõ ®ã kiÕn nghÞ Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch ®Çu t− nh»m ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn ngμnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y ®éng lùc phôc vô cho n«ng nghiÖp vμ kinh tÕ biÓn. Summary: This paper briefly presents the rate in investment, supply and use of power sources to perform the mechanized operations in the fields, water irrigation, in agricultural production and fishery catching. Using the data obtained from the investigation on current status of the Agriculture and Rural Development and Fishery Sectors, the author generalizes the achievements gained from the mechanical manufacturing sector as well as the constraints and challenges faced by this sector. Based upon the investigation outputs, recommendations are made to the Government for a proper investment policy aiming to push up the development CT 2 rate of the mechanical manufacturing of power equipment in service for agriculture and sea economy. §éng lùc nãi chung, ®éng lùc dïng trong n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ biÓn ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n. §Þnh h−íng trang bÞ nguån ®éng lùc ¶nh h−ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ tr−íc m¾t vµ l©u dµi ®èi víi ngµnh chÕ t¹o m¸y phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng - ng− nghiÖp. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2003, c¶ n−íc ®· trang bÞ 320.637 m¸y kÐo lín 4 b¸nh, m¸y kÐo nhá 2 b¸nh, xe c«ng n«ng ®Çu ngang; gÇn 710.000 ®éng c¬ (®iÖn, x¨ng, diesel), m¸y ph¸t ®iÖn; h¬n 350.000 tµu thuyÒn vËn t¶i trªn s«ng vµ ®¸nh b¾t thñy s¶n (b¶ng 1.1). B¶ng 1.1. Nguån ®éng lùc dïng trong n«ng ng− nghiÖp §¸nh b¾t, V©n chuyÓn trªn §éng lùc Canh t¸c Dïng trong Tæng thuû h¶i s«ng r¹ch, ®−êng dïng trong trªn ®ång kh©u tÜnh t¹i céng s¶n n«ng th«n l©m nghiÖp 106 m· lùc 3,473 9,282 4,72 3,10 1,117 21,472 16,01 42,78 21,76 14,29 5,14 100 TØ lÖ, % Nguån: Tæng Côc Thèng kª, 2004
* Riªng sè liÖu ®éng lùc tμu thuyÒn ®¸nh b¾t h¶i s¶n lμ cña n¨m, 2005. Nguån ®éng lùc trªn 100 ha ®Êt trång c©y hµng n¨m ë c¸c vïng t¨ng lªn kh¸ nhanh (lÊy n¨m 2003 so víi 1995): - Vïng Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c kho¶ng 2,7 lÇn; - Vïng §ång b»ng s«ng Hång: t¨ng 2,8 lÇn; - C¸c TØnh ven biÓn miÒn Trung: t¨ng 3 lÇn; - T©y Nguyªn: 1,33 lÇn; - §«ng Nam bé: t¨ng 2,35 lÇn; - §ång b»ng s«ng Cöu Long: t¨ng 1,73 lÇn. Víi møc ®é trang bÞ nh− trªn, c¬ giíi hãa mét sè kh©u chÝnh nh− sau: - Kh©u lμm ®Êt: §¹t vµ v−ît nh÷ng chØ tiªu ®Þnh h−íng do ChÝnh phñ ®Ò ra. §Õn cuèi 2006, b×nh qu©n c¶ n−íc c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt ®¹t kho¶ng 78%, riªng §ång b»ng s«ng Cöu Long ®¹t cao h¬n ≈ 85 ÷ 86%. - §éng lùc phôc vô kh©u t−íi n−íc: §Õn cuèi n¨m 2005, c¶ n−íc ®· x©y dùng vµ ®−a vµo sö dông trªn 15.000 c«ng tr×nh thñy lîi lín, nhá, nhiÒu hå chøa n−íc (hµng tr¨m tû m3 n−íc), ®· t−íi cho trªn 3,2 triÖu ha (vµ tiªu óng cho 2,5 triÖu ha). Víi 172 doanh nghiÖp cña Nhµ n−íc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trùc tiÕp qu¶n lý 743 hå chøa n−íc võa vµ lín; 1.071 ®Ëp vµ 4.176 cèng t−íi tiªu n−íc, h¬n 1.800 tr¹m b¬m ®iÖn vµ 2.000 biÕn thÕ ®iÖn víi tæng c«ng suÊt l¾p ®Æt lµ 450 MW. Sè l−îng m¸y b¬m CT 2 n−íc ®−îc trang bÞ lµ: 3.912.733 chiÕc, trong ®ã dïng cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: trªn 35% dïng trong nu«i trång thñy s¶n: 92.500 chiÕc. Ngµnh C¬ khÝ chÕ t¹o m¸y ®· s¶n xuÊt tuèc bin tõ 5 ÷ 1.000 kW phôc vô tr¹m thñy ®iÖn thiÕt bÞ ®ãng më hå chøa n−íc. Tæng l−u l−îng n−íc ®−îc b¬m ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay lµ 65 triÖu m3/h, víi diÖn tÝch ®¹t ≈ 80%. - C¬ giíi hãa kh©u tuèt ®Ëp lóa: §Õn nay, c¶ n−íc ®· ®Çu t− trang bÞ trªn 600.000 m¸y ®Ëp lóa, ng«. V× lµ kh©u nÆng nhäc, yªu cÇu thêi vô khÈn tr−¬ng nªn tØ lÖ c¬ giíi hãa cao so víi c¸c kh©u kh¸c. C¬ giíi hãa kh©u ®Ëp ®¹t trªn 83%. Møc ®é trang bÞ m¸y ®Ëp lóa trong c¸c vïng nh− b¶ng 1.2. B¶ng 1.2. Trang bÞ m¸y ®Ëp lóa cã ®éng c¬ ë c¸c vïng s¶n xuÊt B¾c Duyªn T©y §«ng §«ng T©y §BS Trung h¶i miÒn Nguy Nam §BSH B¾c B¾c CL bé Trung ªn bé Sè l−îng m¸y 264.18 141.07 1.45 123.88 40.29 22.467 2.616 3.861 ®Ëp, chiÕc 6 4 7 9 7 B×nh qu©n trªn 40,54 26,62 0,50 22,92 6,86 0,80 0,90 2,52 100 ha Nguån: Tæng Côc Thèng kª, 2003.
TÝnh møc ®é b×nh qu©n chiÕc/100 ha vÒ m¸y ®Ëp, ®èi víi c¸c TØnh §ång b»ng s«ng Hång tuy cao h¬n so víi Vïng träng ®iÓm lóa §ång b»ng s«ng Cöu Long, nh−ng do tÝnh chÊt tËp trung ruéng ®Êt, ng−êi lµm dÞch vô ®Ëp tuèt lóa, v× vËy n¨ng suÊt m¸y ®Ëp cña tõng m¸y kh¸ lín (gÇp tõ 3 ÷ 4 lÇn so víi n¨ng suÊt m¸y ®Ëp ë §ång b»ng s«ng Hång). - C¬ giíi hãa kh©u vËn t¶i n«ng th«n: C¬ giíi hãa kh©u vËn t¶i n«ng th«n ph¸t triÓn kh¸. C¶ n−íc ®· ®Çu t− gÇn 40.000 « t« vËn t¶i n«ng th«n cïng víi 70.000 xe c«ng n«ng ®Çu ngang dïng ®Ó vËn chuyÓn; kho¶ng 90% m¸y ®−îc sö dông ®Ó vËn chuyÓn vËt liÖu x©y dùng, n«ng - l©m s¶n, ph©n bãn ë n«ng th«n. Vïng nhiÒu s«ng r¹ch §ång b»ng s«ng Cöu Long c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trang bÞ gÇn 350.000 thuyÒn, vá, chÑt,… dïng vËn chuyÓn vµ ®i l¹i gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng. - Nguån ®éng lùc dïng trong kh©u ®¸nh b¾t thuû s¶n: Khai th¸c thuû h¶i s¶n ë n−íc ta ®· ®−îc c¬ giíi ho¸, do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng cao, ®Æc biÖt lµ khi di chuyÓn ng− tr−êng. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Bé Thuû s¶n, cho thÊy: nguån lîi thuû s¶n gi¶m nhiÒu liªn quan ®Õn quyÕt ®Þnh lùa chän ph−¬ng ¸n ®Çu t−, trang bÞ vµ sö dông tµu thuyÒn. Møc ®é trang bÞ (m· lùc/lao ®éng) ®¸nh b¾t thñy s¶n qua c¸c n¨m, nhÊt lµ sau khi cã NQ. ChÝnh phñ ®· t¨ng ®¸ng kÓ. m· lùc, 103 CT 2 N¨m H×nh 1.1. Møc ®é trang bÞ c«ng suÊt tμu thuyÒn theo thêi gian tõ 1996 ÷ 2005 Theo xö lý sè liÖu qua 10 n¨m nhËn ®−îc kÕt qu¶: 4791,8 y = 237,43 + víi r2 = 0,998 619,38 ⎛ ⎞ x 1+ ⎜ ⎟ ⎝ 2002,45 ⎠ Víi kÕt qu¶ trang bÞ nh− trªn, s¶n l−îng ®¹t ®−îc phô thuéc vµo c«ng suÊt theo hµm sè sau: víi r2 = 0,998 y = 412,27 + 0,136 x trong ®ã: y lµ s¶n l−îng, tÊn c¸ ®¸nh b¾t ®−îc; x lµ c«ng suÊt ®Çu t− cho tµu thuyÒn, m· lùc.
Víi d¹ng hµm sè nh− h×nh vÏ sau: 103 x tÊn 103.m.l H×nh 1.2. Phô thuéc gi÷a s¶n l−îng khai th¸c vμ ®Çu t− c«ng suÊt Nh− vËy, nÕu cµng t¨ng c«ng suÊt ®¸nh b¾t h¶i s¶n th× s¶n l−îng t¨ng. Tuy nhiªn nh×n mét c¸ch tæng thÓ, møc ®é ®Çu t− tuy t¨ng nh−ng kÕt qu¶ khai th¸c h¹n chÕ. §Ó ®¸nh b¾t ®−îc 1 tÊn c¸ cÇn tõ 1,1 ÷ 2,3 m· lùc, cµng vÒ sau cµng rÊt cao. M· lùc/tÊn sp CT 2 N¨m H×nh 1.3. Møc ®é ®Çu t− n¨ng l−îng ®Ó khai th¸c h¶i s¶n qua c¸c n¨m Nguyªn nh©n lµ ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n phÇn lín míi chØ ho¹t ®éng gÇn bê (nguån lîi bÞ c¹n kiÖt), cßn khai th¸c xa bê víi t×nh tr¹ng lµ ®éi tµu khai th¸c hiÖn cã gÇn mét tËp hîp ph−¬ng tiÖn s¶n xuÊt cña rÊt nhiÒu n−íc, nhiÒu kiÓu cì, c«ng nghÖ chÕ t¹o cßn yÕu, ho¹t ®éng theo ph−¬ng thøc hé gia ®×nh, ®¶m nhËn nhiÖm vô khai thac xa bê, c«ng viÖc kh¸ nÆng nÒ, do ®ã hiÖu qu¶ mang l¹i ch−a cao. - Nguån ®éng lùc dïng trong l©m nghiÖp: Sau nh÷ng n¨m “§æi míi”, c¸c c¬ së l©m nghiÖp quèc doanh chuyÓn tõ c¬ chÕ s¶n xuÊt sang qu¶n lý vµ hç trî. Kh©u lµm ®Êt cßn sö dông lao ®éng thñ c«ng. Mét sè chñ trang tr¹i cã vèn ®· trang bÞ m¸y kÐo cì nhá nhËp tõ n−íc ngoµi nh− §«ng Phong, C«ng N«ng 7, DFH - 170/180 (cña Trung Quèc), Kubota, Yanma, Shibaura (NhËt B¶n), m¸y kÐo B«ng Sen cña ViÖt Nam. Mét sè x· ë T©y Nguyªn víi sù hç trî cña dù ¸n tõ n−íc ngoµi ®· trang bÞ nhiÒu m¸y kÐo kiÓu Kubota liªn hîp víi m¸y c«ng t¸c phôc vô kh©u c¬ giíi hãa lµm ®Êt. ë c¸c l©m tr−êng quèc doanh c¸c lo¹i m¸y kÐo c«ng suÊt > 100 m· lùc ®−îc øng dông vµo s¶n xuÊt. §ã lµ liªn hîp m¸y T- 130, Komatshu D65A víi l−ìi ñi, giµn cµo, gom rÔ, cµy ngÇm vµ
thùc hiÖn nhiÒu kh©u trªn ®Êt trång rõng, trªn ®Êt víi ®é dèc trªn 22 ®é, ngay c¶ víi ®Þa h×nh phøc t¹p cã ®¸ t¶ng, gèc c©y, bôi rËm. Trong kh©u t¹o c©y gièng ë c¸c l©m tr−êng ®· thùc hiÖn c¬ giíi hãa kh©u lµm ®Êt 80%, vËn chuyÓn 90%, t−íi n−íc 60 ÷ 80%. Tû lÖ c¬ giíi hãa kh©u phun thuèc trõ s©u ch¨m sãc c©y rõng ®¹t ≈70%. Víi hµng tr¨m m¸y ñi cì lín vµ c¸c m¸y san g¹t ®· thùc hiÖn c¬ giíi hãa c¸c kh©u: lµm ®−êng trong rõng, vËn chuyÓn gç. Trong qu¸ tr×nh khai th¸c, m¸y ®éng lùc ®· gãp phÇn gi¶m nhÑ lao ®éng nÆng nhäc nh− chÆt h¹ gç, c¾t khóc, bèc dì, vËn chuyÓn. C¬ giíi hãa kh©u khai th¸c chiÕm tØ lÖ 60 ÷ 70%, vËn chuyÓn gç ®¹t tØ lÖ 80%. §Õn n¨m 2005, ngµnh l©m nghiÖp cã kho¶ng trªn 30.000 m¸y c−a cã ®éng c¬, 200 m¸y kÐo xÝch kÐo gç chuyªn dïng, gÇn 380 xe chuyªn dïng chë gç vµ hµng tr¨m xe cÈu c¸c lo¹i. Ngµnh C¬ khÝ chÕ t¹o m¸y trong n−íc ®· c¶i tiÕn thµnh c«ng xe GMC (Mü) thµnh xe REO dïng ®Ó vËn xuÊt, vËn chuyÓn trong l©m nghiÖp cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ®Õn n¨m 2005 c¶ n−íc cã kho¶ng 700 xe REO. Ngµnh còng ®· nghiªn cøu c¶i tiÕn m¸y kÐo gç nhá b»ng têi cña Thôy §iÓn, sö dông ®éng c¬ Trung Quèc ®Ó thay thÕ phôc vô s¶n xuÊt l©m nghiÖp, ngoµi ra cßn thiÕt kÕ chÕ chÕ t¹o thµnh c«ng thiÕt bÞ vËn xuÊt, bèc dì, vËn chuyÓn ®Ó khai th¸c tõng nguyªn liÖu giÊy, vïng gç nhá rõng trång b»ng ®éng lùc lµ m¸y kÐo MTZ vµ tham gia söa ch÷a, chÕ t¹o phô tïng cho c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ dïng trong l©m nghiÖp. NhËn xÐt Qu¸ tr×nh ®Çu t−, trang bÞ, sö dông nguån ®éng lùc trong s¶n xuÊt n«ng - ng− nghiÖp ë n−íc ta sau nh÷ng n¨m "§æi míi" ®· t¨ng ®¸ng kÓ. N«ng d©n, ng− d©n tù bá vèn mua m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô cho gia ®×nh vµ lµm dÞch vô. Tuy cã xu h−íng chuyªn nghiÖp, nh−ng qui m« ®Çu t−, kinh CT 2 doanh cßn nhá. Nguån ®éng lùc sö dông trong ngµnh thñy s¶n ph¸t triÓn nhanh, phôc vô cã hiÖu qu¶ trong kh©u ®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n. Ngµnh C¬ khÝ chÕ t¹o m¸y ®éng lùc ®· ®¸p øng kho¶ng 30 ÷ 35% nhu cÇu trong n−íc, chiÕm −u thÕ thÞ tr−êng néi ®Þa. S¶n phÈm cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ®· xuÊt khÈu sang c¸c n−íc Trung §«ng, ch©u ¸. V−ît qua khã kh¨n, ngµnh C¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, l¾p r¸p m¸y ®éng lùc ®· tõng b−íc lÊy l¹i vÞ trÝ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®i lªn. Tuy nhiªn, tån t¹i hiÖn nay lµ: Nhµ n−íc ch−a quan t©m ®Çu t− vèn nh»m cung cÊp c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, thiÕu cì ®éng lùc phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt cho kh©u ®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n phÇn lín cßn nhËp tõ n−íc ngoµi, v.v… do ®ã ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn tr×nh CNH - H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Tr×nh ®é chÕ t¹o m¸y ch−a t−¬ng xøng víi ®Þa vÞ mét n−íc cã nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®a d¹ng, bê biÓn dµi, cßn nhiÒu tiÒm n¨ng, thu nhËp vµ GDP ngµy cµng t¨ng. ChÝnh v× lÏ ®ã, ®Ò nghÞ Nhµ n−íc, ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y ®éng lùc phôc vô s¶n xuÊt n«ng - ng− nghiÖp, cÇn sím h×nh thµnh chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh C¬ khÝ phôc vô cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. ViÖn C¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch (2005). Thµnh tùu Khoa häc - C«ng nghÖ sau 20 n¨m “§æi míi” trong lÜnh vùc c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ sau thu ho¹ch. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. [2]. Bé Thñy s¶n (2006). Qui ho¹ch ngµnh thñy s¶n tõ 2006 ÷ 2015. [3]. Tæng Côc Thèng kª. KÕt qu¶ ®iÒu tra n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ thñy s¶n n¨m 2001 (c«ng bè 2003)♦