Báo cáo khoa học: "về các giải pháp nhằm nâng cao khả năng hợp tác giữa nhà nước và tư nhân trong quá trình phát triển Cơ sở hạ tầng giao thông"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Nguyễn Phương Hà Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm các n-ớc trong việc tạo môi tr-ờng hấp dẫn khu vực t- nhân phát triển cơ sở hạ tầng giao thông (CSHTGT), qua đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao khả năng hợp tác giữa Nhà n-ớc và t- nhân trong quá trình phát triển CSHTGT ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "về các giải pháp nhằm nâng cao khả năng hợp tác giữa nhà nước và tư nhân trong quá trình phát triển Cơ sở hạ tầng giao thông"

vÒ c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng hîp t¸c gi÷a nhμ n−íc vμ t− nh©n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn C¬ së h¹ tÇng giao th«ng TS. NguyÔn Hång Th¸i Bé m«n C¬ së Kinh tÕ vμ Qu¶n lý - §H GTVT Tãm t¾t: Trªn c¬ së nghiªn cøu kinh nghiÖm c¸c n−íc trong viÖc t¹o m«i tr−êng hÊp dÉn khu vùc t− nh©n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng (CSHTGT), qua ®ã ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng hîp t¸c gi÷a Nhμ n−íc vμ t− nh©n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn CSHTGT ë ViÖt Nam. Summary: Based on other countries' reseach results in creating an attractive environment for the private sector to develop transport infrasctructure, we put forward suggestions for improving coodi- nation between the state and private sector in transport infrastructure development in Vietnam. ®Çu t− khu vùc t− nh©n chñ yÕu n»m trong lÜnh §Æt vÊn ®Ò vùc viÔn th«ng, cßn trong khu vùc CSHTGT hÇu Huy ®éng vèn trong khu vùc t− nh©n cho c¸c nh− ch−a cã. dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn CSHTGT ®· vµ ®ang Tõ n¨m 1996 ®Õn 1999, vèn ®Çu t− vµo ®−îc §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam quan t©m s©u CSHTGT ®−êng bé, ®−êng s«ng, ®−êng biÓn vµ s¾c, coi khu vùc t− nh©n lµ mét kªnh cung cÊp tµi ®−êng s«ng t¨ng ®Òu, tõ 3250 tû ®Õn 6540 tû chÝnh quan träng cho sù ph¸t triÓn CSHTGT ®ång mçi n¨m. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ qua sè liÖu ®ång bé, hiÖu qu¶. ®Çu t− CSHTGT, qua c¸c n¨m nh− sau (xem Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m qua, c¬ chÕ b¶ng): chÝnh s¸ch huy ®éng Tû träng ®Çu t− CSHT Giao th«ng vèn khu vùc t− nh©n ®Ó ph¸t triÓn CSHTGT §¬n vÞ: Tû ®ång ch−a thùc sù hÊp dÉn. 1996 1997 1998 1999 Ngµnh GTVT Bµi viÕt nµy sÏ ®Ò cËp TT Tû Tû Tû Tû (TW qu¶n lý) Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ mét sè vÊn ®Ò vÒ thùc träng träng träng träng tr¹ng huy ®éng vèn 1 §−êng bé 2336,8 71,8 3640,8 70,2 3311,5 67,4 4799,2 73,3 trong khu vùc t− nh©n 2 §−êng s¾t 300 9,2 945 18,2 978 19,8 980 14,9 3 §−êng biÓn 85 2,6 94 1,8 132 2,6 212 3,2 vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ 4 §−êng s«ng 529,2 16,4 504,3 9,8 500 10,2 550 8,6 b¶n kÕt hîp gi÷a ®Çu 3251 100% 5184,1 100% 4921,5 100% 6541,2 100% Tæng céng t− Nhµ n−íc vµ ®Çu t− t− nh©n trong ph¸t (Nguån niªn gi¸m thèng kª 2000) triÓn CSHTGT. Toµn bé l−îng vèn ®Çu t− nãi trªn lµ nguån 1. Thùc tr¹ng vÒ ®Çu t− ph¸t triÓn CSHT vèn tõ NSNN, nh÷ng yÕu tè næi bËt ¶nh h−ëng giao th«ng trong nh÷ng n¨m qua ®Õn thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn lµ: Tõ cuèi nh÷ng n¨m 1980, sù thay ®æi së h÷u - Kinh tÕ Nhµ n−íc ®−îc ®Þnh h−íng cña c¸c s¶n phÈm c«ng céng vµ sù chuÈn bÞ cho träng t©m ®Çu t− n©ng cÊp, c¶i t¹o vµ c¬ së h¹ tÇng ®· t¹o ra mét m«i tr−êng cho sù ph¸t triÓn CSHTGT, ®Æc biÖt lµ hÖ tham gia ®Çu t− cña khu vùc t− nh©n. Tuy nhiªn,
thèng cÇu ®−êng bé, cÇu ®−êng s¾t, Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÕn c¶ng, s©n bay träng yÕu. CSHTGT khu vùc nhµ n−íc vÉn lµ mét t¸c nh©n cÇn thiÕt vµ ®Æc biÖt quan träng. - §Çu t− vµo ph¸t triÓn CSHTGT ch−a cã sù hÊp dÉn cao víi khu vùc t− nh©n so - ChØ cã khu vùc nhµ n−íc míi cã kh¶ víi c¸c lÜnh vùc ®Çu t− kh¸c (th−¬ng n¨ng phèi hîp ho¹t ®éng nhiÒu ngµnh m¹i, dÞch vô, c«ng nghiÖp dÖt may, nu«i kh¸c nhau. trång, thuû s¶n...). - ChØ ChÝnh phñ míi cã c«ng cô vµ quyÒn - HiÖn tr¹ng thÊt tho¸t vèn vµ l·ng phÝ lùc vÒ thuÕ vµ chi tiªu cho lÜnh vùc c«ng chiÕm tû träng lín, ®Æc biÖt ®èi vèi céng. nguån vèn ®Çu t− tõ NSNN vµ nguån - ChÝnh phñ lµ ng−êi ®ãng vai trß b¶o vÖ vèn vay ODA, trong khi chÊt l−îng c«ng cho quyÒn lîi c«ng céng. tr×nh kh«ng ®¶m b¶o nh− thiÕt kÕ kü thuËt ban ®Çu. Ph−¬ng thøc tham gia ®¬n gi¶n nhÊt cña khu vùc t− nh©n vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn CSHTGT - TÝnh chÊt ®¬n ®iÖu mét chiÒu trong lµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång vÒ c¸c cung cÊp vËt quan ®iÓm huy ®éng vèn, ch−a coi liÖu, thiÕt bÞ vµ cung cÊp chuyªn gia tham gia träng mÆt thÞ tr−êng trong huy ®éng nghiªn cøu, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, thi c«ng CSHTGT. vèn, coi kÕ ho¹ch hãa tËp trung lµ c¸ch Ph−¬ng thøc tham gia phøc t¹p h¬n cña khu vùc chñ yÕu trong huy ®éng vèn, nguån vèn t− nh©n vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn CSHTGT lµ trao chñ yÕu ®Çu t− CSHTGT lµ ng©n s¸ch quyÒn cho khu vùc t− nh©n ho¹t ®éng trong lÜnh Nhµ n−íc vµ nguån vèn vay trong n−íc vùc ph¸t triÓn hÖ thèng ®−êng cao tèc, x©y dùng vµ ngoµi n−íc. hÖ thèng n−íc th¶i... th«ng qua c¸c h×nh thøc BOT, BTO, BT. Ph−¬ng thøc tham gia thø ba lµ 2. Mét sè kinh nghiÖm hîp t¸c gi÷a nhµ n−íc vµ khu vùc t− nh©n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lËp c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh víi chÝnh quyÒn ®Þa CSHTGT ph−¬ng vµ khu vùc t− nh©n. Nh÷ng xÝ nghiÖp nµy cã thÓ ho¹t ®éng vÒ nhiÒu lÜnh vùc nh− t¸i ph¸t Hîp t¸c gi÷a nhµ n−íc vµ khu vùc t− nh©n triÓn khu vùc trung t©m, ®iÒu chØnh sö dông ®Êt, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn CSHTGT ®· ®−îc thùc c¶i thiÖn CSHTGT. Ph−¬ng thøc tham gia thø t− hiÖn ë nhiÒu n−íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. VÝ lµ liªn kÕt gi÷a nhµ n−íc vµ khu vùc t− nh©n ®Ó dô, sù tham gia cña t− nh©n vµo qu¸ tr×nh quy ph¸t triÓn mét khu vùc cô thÓ. Trong nh÷ng n¨m ho¹ch vµ ph¸t triÓn ®« thÞ ë Malaysia vµ gÇn ®©y ë nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn cã nhiÒu dù Singapore, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña ¸n c¶i t¹o, ph¸t triÓn CSHTGT theo ph−¬ng thøc m¹ng l−íi ®−êng s¾t, xe buýt c«ng céng ë c¸c tù qu¶n cña céng ®ång d©n c−. §©y lµ nh÷ng thµnh phè cña NhËt B¶n. Nhu cÇu hîp t¸c gi÷a h×nh thøc míi rÊt ®¸ng chó ý nghiªn cøu vµ häc khu vùc nhµ n−íc vµ khu vùc t− nh©n trong qu¸ tËp. Nh÷ng dù ¸n nµy ®−îc sù hç trî ban ®Çu vÒ tr×nh ph¸t triÓn CSHTGT xuÊt ph¸t tõ lîi Ých to lín tµi chÝnh cña chÝnh phñ hoÆc c¸c tæ chøc tµi trî, cña hai bªn. Cã nhiÒu lý do khuyÕn khÝch khu vùc hoÆc céng ®ång huy ®éng. §iÒu quan träng lµ t− nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c dù ¸n ®Òu do céng ®ång tù qu¶n lý vµ duy tr× CSHTGT, nh÷ng lý do c¬ b¶n nhÊt lµ: bÒn v÷ng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña céng ®ång. - Nhu cÇu tµi chÝnh khæng lå ®Ó ph¸t triÓn CSHTGT nh»m ®¸p øng c¸c dÞch vô 3. Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch khu cÇn thiÕt. vùc t− nh©n tham gia ®Çu t− ph¸t triÓn - Khu vùc t− nh©n còng cã nh÷ng thùc CSHTGT giai ®o¹n 2001 - 2010 tiÔn vµ kinh nghiÖm vÒ kü thuËt vµ qu¶n §Ó cã hÖ thèng gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi, lý mµ nhiÒu khi khu vùc nhµ n−íc nh»m khuyÕn khÝch thu hót vèn ®Çu t− trong khu kh«ng cã ®−îc. vùc t− nh©n ®Ó ph¸t triÓn CSHTGT cÇn qu¸n triÖt - Khu vùc t− nh©n th−êng n¨ng ®éng quan ®iÓm huy ®éng c¸c nguån lùc vµo ph¸t triÓn h¬n, uyÓn chuyÓn h¬n vµ cã kh¶ n¨ng KT- XH, coi c¸c nguån lùc trong n−íc lµ yÕu tè ®æi míi nhanh h¬n khu vùc nhµ n−íc. quyÕt ®Þnh, c¸c nguån lùc bªn ngoµi lµ yÕu tè
quan träng. §Æt viÖc t¹o vèn ph¸t triÓn CSHTGT §Ó cã thÓ huy ®éng ®−îc nguån vèn ®Çu t− trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa, héi nhËp, c¹nh tõ khu vùc t− nh©n, c¸c cÊp qu¶n lý cña Nhµ tranh vµ coi träng mÆt hiÖu qu¶ trong sö dông n−íc ph¶i x©y dùng vµ thùc hiÖn ®ång thêi c¸c vèn ®Çu t−, cÇn chó ý mÊy vÊn ®Ò sau: gi¶i ph¸p nh»m khuyÕn khÝch khu vùc t− nh©n ®Çu t− ph¸t triÓn h¹ tÇng, trªn c¬ së ®¶m b¶o thu - TiÕp thu kinh nghiÖm c¸c n−íc trong viÖc håi vèn cña c¸c chñ ®Çu t−. t¹o vèn ®Ó b¶o tr× vµ ph¸t triÓn CSHTGT. Thø nhÊt, Nhµ n−íc cÇn nghiªn cøu quy - §¶m b¶o cho c¸c chñ qu¶n lý khai th¸c ho¹ch chi tiÕt, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nh÷ng c«ng c«ng tr×nh ph¶i lµ chñ ®Çu t−, ®¶m b¶o khai th¸c tr×nh cã thÓ thu håi vèn vµ cã l·i, ®ång thêi cho hiÖu qu¶ toµn bé ý ®å ®Çu t−. phÐp c¸c nhµ ®Çu t− sau khi tham gia ®Êu thÇu - Qu¸n triÖt quan ®iÓm x· héi hãa trong viÖc ®Çu t− vµ ®−îc duyÖt ®−îc phÐp huy ®éng vèn vµ b¶o tr× vµ ph¸t triÓn CSHTGT víi nguyªn t¾c thu håi vèn ngay b»ng viÖc b¸n cæ phiÕu, cæ ng−êi sö dông ph¶i tr¶ chi phÝ theo møc ®é sö phÇn trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n trong vµ ngoµi dông. n−íc. Nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn CSHTGT trong Thø hai, Nhµ n−íc cÇn nghiªn cøu khi cã sù t−¬ng lai ë ViÖt Nam, chñ yÕu vÉn lµ nguån ®Çu t− CSHTGT, gi¸ ®Êt t¨ng nhiÒu lÇn so víi NSNN, nh−ng nguån vèn ®Çu t− cña khu vùc t− tr−íc khi cã sù ®Çu t− më réng hay x©y dùng nh©n sÏ chiÕm vÞ trÝ ngµy cµng quan träng h¬n, tuyÕn ®−êng míi, trong khi ®ã lîi nhuËn thu ®−îc do vËy cÇn cã hÖ thèng chÝnh s¸ch, thÓ lÖ, luËt khi gi¸ trÞ sö dông ®Êt t¨ng lªn, n»m trong tay c¸ ph¸p ®¶m b¶o nguyªn t¾c kÕt hîp hµi hoµ c¸c lîi nh©n, tæ chøc ®ang sö dông ®Êt ®ã mµ kh«ng Ých “Nhμ n−íc - x· héi - chñ ®Çu t−”. ®−îc nép mét phÇn vµo NSNN vµ c¸c chñ ®Çu t−, mÆc dï chi phÝ ®Çu t− do c¸c chñ ®Çu t− ph¶i bá Theo Bé GTVT, nhu cÇu vµ dù kiÕn nguån ra. Do vËy, Nhµ n−íc cÇn ph¶i thÓ chÕ hãa “chÝnh vèn ®Çu t− vµo CSHTGT tíi 2010 nh− sau: s¸ch ®æi ®Êt lÊy h¹ tÇng”, cã quy ®Þnh thèng nhÊt vµ c«ng bè c«ng Nhu cÇu vµ nguån vèn ®Çu t− CSHT giao th«ng khai. Néi dung chñ yÕu cña chÝnh §¬n vÞ: Tû ®ång s¸ch nµy lµ khi cã chñ tr−¬ng x©y Trong ®ã dùng míi hoÆc më réng tuyÕn giao Tæng vèn TT Chuyªn ngµnh ®Çu t− th«ng nµo ®ã, th× viÖc quy ho¹ch 2001 - 2005 2006 - 2010 x©y dùng hay më réng c«ng tr×nh §−êng bé 121420 79583 41837 ph¶i bao gåm c¶ khu vùc l©n cËn, - ODA 67998 50998 17010 1 - T− nh©n 53422 28595 24827 ®Æc biÖt däc c¸c tuyÕn ®−êng trong mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh, toµn §−êng bé ®« thÞ 19192 15055 4137 2 - ODA 11242 11242 bé giao cho chñ ®Çu t− qu¶n lý, - T− nh©n 7950 3813 4137 khai th¸c, chuyÓn nh−îng quyÒn §−êng s¾t 11080 6144 4936 sö dông, ngay c¶ khi gi¸ trÞ ®Êt cao - ODA 2602 1370 1232 3 h¬n nhiÒu so víi ban ®Çu khi ch−a - T− nh©n 8478 4774 3704 cã ®Çu t−. §−êng s¾t ®« thÞ 6300 6300 + Vèn ®ãng gãp cña c¸c c¸ 4 - ODA - T− nh©n 6300 6300 nh©n, tæ chøc sö dông CSHTGT: B»ng nguån thu trùc tiÕp tõ thuÕ §−êng biÓn 18357 8210 10147 - ODA 5050 5050 5 ®¨ng ký sö dông ph−¬ng tiÖn vµ - T− nh©n 13307 3160 10147 gi¸n tiÕp th«ng qua thu phÝ sö §−êng s«ng 3819 1820 1999 dông cÇu, ®−êng, lÖ phÝ bÕn b·i, - ODA 2340 1040 1300 6 theo møc quy ®Þnh cña Nhµ n−íc. - T− nh©n 1479 780 699 + Vèn thu ®−îc tõ viÖc b¸n 7 §−êng kh«ng 13735 3433 10402 quyÒn sö dông ®Êt nh− viÖc b¸n Nguån: B¸o c¸o tæng hîp - Bé Giao th«ng vËn t¶i c¸c vÞ trÝ qu¶ng c¸o, trªn c¸c tuyÕn
®−êng, c«ng tr×nh h¹ tÇng giao th«ng sau khi ®−îc ®Çu t−. Thø ba: Nhµ n−íc cÇn ph¶i cam kÕt g¸nh chÞu mét phÇn rñi ro, do qu¶n lý nhµ n−íc g©y ra trong viÖc chËm chÔ qu¸ møc khi cÊp giÊp phÐp, trong viÖc gi¶i phãng ®Ó bµn giao mÆt b»ng x©y dùng vµ quyÕt ®Þnh tµi chÝnh mét c¸ch tuú tiÖn vÒ thuÕ, lÖ phÝ, còng nh− sù chËm chÔ vÒ cÊp vèn ®èi øng cña Nhµ n−íc trong tr−êng hîp cã sù phèi hîp vµ tr−êng hîp g©y hËu qu¶ do c«ng t¸c khai th¸c, qu¶n lý sö dông ®−êng cña Nhµ n−íc kh«ng ®¶m b¶o (®Ó xe qu¸ t¶i, qu¸ khæ ch¹y trªn tuyÕn kh«ng ®−îc phÐp...). Riªng ®èi víi CSHTGT ®« thÞ, Nhµ n−íc cßn cÇn ph¶i: + Nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµnh LuËt ®« thÞ chung vµ cô thÓ ho¸ quy ®Þnh ¸p dông cho tõng ®« thÞ cña ViÖt Nam. + X©y dùng ng©n hµng d÷ liÖu vÒ quy ho¹ch ®« thÞ vµ giao th«ng vËn t¶i ®« thÞ vµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan nh»m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, ®ång bé, kÞp thêi vµ c«ng khai, thËm chÝ ®−a lªn m¹ng Internet gióp c¸c nhµ ®Çu t− thuËn tiÖn khai th¸c vµ t×m kiÕm th«ng tin. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. VÊn ®Ò tµi chÝnh cho cÇu ®−êng ViÖt Nam, Héi nghÞ khoa häc quèc tÕ cÇu ®−êng lÇn thø 2, t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh, 6-1996. [2]. §Ò tµi nghiªn cøu c¬ chÕ chÝnh s¸ch huy ®éng, sö dông vµ qu¶n lý vèn ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng GTVT, Hµ Néi - 2001. [3]. §Þnh h−íng ph¸t triÓn vµ nh÷ng gi¶i ph¸p cÊp b¸ch gi¶i quyÕt ïn t¾c giao th«ng ®« thÞ thñ ®«. Hµ Néi vµ TPHCM. Th¸ng 6/2002 - Bé GTVT ♦